«دانشنامه معاصر قرآن» تبیین ابعاد معنوی، سیاسی و اقتصادی تعالیم قرآن است

حجت‌الاسلام سیدسلمان صفوی، رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن در آئین رونمایی از دانشنامه معاصر قرآن کریم که با حضور آیت‌الله محقق داماد، علی موسوی گرمارودی و جمعی از دانشمندان و فرهیختگان قرآن‌پژوهی و ادب فارسی امروز در حوزه هنری برگزار شد، به نکاتی درباره تعریف و تاریخ دانشنامه‌نگاری اشاره  کرد و به معرفی دانشنامه معاصر قرآن کریم پرداخت؛ مشروح سخنان وی را در ادامه بخوانید. 

در اروپا از قرن 18 در گذر زمان تحولاتی در زمینه دانشنامه‌نویسی رخ داده است و نوع و ترتیب قرارگیری مطالب کنار یکدیگر ملاک گزینش مدخل‌ها بود. امروز دانشنامه‌نویسی و دایرةالمعارف‌نویسی تکامل یافته است. تفاوت دانشنامه‌های قدما با دانشنامه‌های کنونی نظیر کلمبیا، استنفورد و آکسفورد در سهولت دستیابی گزینش مداخل، چینش مفاد مداخل، مستندات و رویکرد تاریخی آنهاست. امروزه علاوه بر دایرةالمعارف‌های عمومی نظیر بریتانیکا، در اغلب رشته‌ها دانشنامه‌های تخصصی تألیف شده است؛ مانند دانشنامه فلسفه پل ادواردز و دانشنامه فلسفی دانشگاه استنفورد که به‌صورت الکترونیک هستند، زایش نوع جدیدی از دانشنامه در قرن 21 است.

آکادمی مطالعات ایرانی لندن مفتخر است سومین دانشنامه خود را پس از «دانشنامه فرهنگ مکتوب عرفان و تصوف» و «دانشنامه سیاسی انقلاب اسلامی ایران» دانشنامه‌ای دیگر با عنوان «دانشنامه معاصر قرآن کریم» منتشر کند.

ویژگی کلی دانشنامه معاصر قرآن کریم
با توجه به عمر کم دانشنامه‌نویسی مدرن در ایران که حدود 50 سال عمر دارد، تعریف روشنی از آن در ذهن عموم ثبت نشده است لذا برای تعریف این دانشنامه باید تأکید کنم که نه معجم‌المفهرس فارسی و نه فرهنگ لغت و نه تفسیر موضوعی قرآن است بلکه دانشنامه معاصر قرآن کریم منبعی زودیاب سیستماتیک با روش «Quick refrence» با مداخل درون‌‎متنی و برون‌متنی راجع به قرآن است که مخاطب را از مراجعه به منابع مختلف بی‌نیاز می‌کند و با زبان ساده و روان به‌اختصار، مستند و دقیق به پرسش‌های مخاطب پاسخ می‌دهد و او را در جریان اساسی‌ترین مطالب مرتبط با قرآن و نکات اساسی پژوهش‌های متفکران در این زمینه قرار می‌دهد.

دانشنامه معاصر قرآن کریم، تبیین ابعاد معنوی، اخلاقی، اجتماعی، هنری، سیاسی و اقتصادی تعالیم قرآن است. این دانشنامه کوششی علمی جهت معرفی فرهنگ معاصر قرآن کریم به انسان معاصر است تا سریعاً با تکیه به منبعی معتبر و علمی، حقیقت این کتاب آسمانی را به‌دور از هیاهوهای تبلیغاتی و رسانه‌ای استعماری نشان دهد. این دانشنامه از جمله تحقیقات میان‌رشته‌ای است که حاصل فکر و تخصص جمعیِ نویسندگان است.

همچنین از دیگر ویژگی‌های دانشنامه معاصر قرآن کریم می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
روش «Quick refrence» یا منبع زودیاب و مستند قرآنی، هندبوک قطع رحلی، یک‌جلدی و 1220 صفحه، دارای رویکرد تاریخی، ترتیب الفبایی مداخل، توجه به نیازهای فکری انسان معاصر، عدم طرح مباحث مطرود و طرح مباحث جدید نظیر حقوق بشر، رویکرد تقریب مذاهب اسلامی، ارجاع به منابع معتبر کلاسیک و معاصر و ارائه کتابنامه کامل برای مطالعه بیشتر، سلیس و روان، چاپ چهاررنگ روی عناوین مدخل، نشانه، منابع و آیات، نگاه عصری به مسائل مثل طرح  مسأله عقل که از دیدگاه قدما بیشتر به فعل الهی اجرا می‌شد و از دیدگاه مفسرین جدید مسأله قسط و عدالت اجتماعی و هدف اجتماعی نهضت انبیاست. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم این دانشنامه، برجسته کردن تأثیر قرآن در قله‌های ادب فارسی از فردوسی تا موسوی گرمارودی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فرهنگ‌های زنده و پویای جهان است.

کیفیت دانشنامه معاصر قرآن
از جنبه کیفی اکثر نویسندگان این دانشنامه از محققان حوزه قرآن و علوم مضاف قرآنی و مسلمان هستند و علاوه بر تخصص، نسبت به قرآن دلبستگی وثیق دارند که این مهم‌ترین تفاوت دانشنامه با دانشنامه لایدن و لیمن است.برخی از این نویسندگان در دانشگاه‌های ایران و برخی در دانشگاه‌های سوآس و اگزتر بریتانیا و برخی در نهادهای علمی هر دو کشور تحصیل کردند. این دانشنامه نماد همکاری سازنده و عملی حوزه و دانشگاه است.

ساختار مقالات شامل عنوان مدخل، شناسه، طریقه شامل لغت‌شناسی و اطلاح‌شناسی و جایگاه‌شناسی، بدنه اصلی مقاله و مستندسازی مطابق روش کتابخانه ملی است. اهم منابع تفسیری دانشنامه معاصر قرآن از منابع اصلی تشیع و تسنن است.

در ادامه این مراسم از عوامل این دانشنامه قرآنی تقدیر به‌عمل آمد سپس با حضور برخی مهمانان ویژه از آن رونمایی صورت گرفت.

انتهای‌پیام/*