سازمان امنیت و همکاری اروپا، ناکارآمدترین سازمان در جهان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه اینترنتی «آر.ب.کا» در تحلیلی می‌نویسد: سازمان امنیت و همکاری اروپا که بزرگترین تشکیلات منطقه ای در جهان است، دائما در معرض انتقاد قرار داشته و بعنوان ناکارآمدترین سازمان شناخته شده، البته رهبران کنونی آن معتقدند که این سازمان، بخصوص در حل و فصل مناقشه در شرق اوکراین، بسیار مفید عمل کرده است. با این وجود ادعاهای بسیاری نسبت به عملکرد ضعیف این سازمان مطرح است.

اهداف تعیین شده اولیه در جهت بهبود اوضاع بود 27 سال پیش در تاریخ 21 نوامبر سال 1990 در پاریس، پایتخت فرانسه، یک هفته بعد از اتحاد دو آلمان، رهبران 34 کشور پیمان پاریس را برای ایجاد اروپایی جدید امضاء کردند که اساس آن آغاز «دورانی جدید» با شروع به کار سازمان امنیت و همکاری اروپا بود. پیمان پاریس پایان دوران جنگ سرد را اعلام کرده و تعیین نمود که اروپای آینده باید بر اساس اصول دموکراسی، حق آزادی انسانها، آزادی اقتصادی و امنیت برابر برای همه کشورها ایجاد شود. "میخائیل گورباچف" رئیس جمهوری اتحاد جماهیر شوروی در نشست پاریس هشدار داد که «ما نباید دچار این توهم شویم که با رفع شدن امکان بروز یک جنگ تمام عیار در اروپا، همه مشکلات ما برطرف شده و امکان بروز مناقشات منطقه ای در این قاره بطور کامل از بین رفته است». به نظر می رسد واقعی بودن این هشدار اکنون برای همه آشکار شده است. 

شکست در برطرف کردن شکاف موجود در اروپا

این در جالی است که در تابستان سال 2017، زمانی که سازمان امنیت و همکاری اروپا بدون دبیرکل باقی مانده بود (دوره ریاست لامبرتو زانیرا پایان یافته و هیچ توافقی در مورد نامزد جدید وجود نداشت)، تقاضا برای برگزاری نشست سران غیرعلنی برای حل و فصل این بحران داخلی مطرح شد و هدف اصلی آن برطرف کردن بی اعتمادی بوجود آمده در بین اعضای این سازمان بود. در واقع سازمان امنیت و همکاری اروپا امکان بوجود آمده برای داشتن سهمی در برطرف شکاف موجود در اروپا را از دست داده است. ضمن اینکه همه کشورهای عضو آن به تعهدات خویش در جهت همکاری و احترام به ارزشهای کلی این سازمان پایبند نیستند و همین امر باعث شده تا عملکرد این سازمان بتدریج زیر سئوال برود. 

جهت گیری اصلی سازمان امنیت و همکاری اروپا، ممانعت و حل و فصل مناقشات در منطقه حاکمیت آن بود. برای این منظور این سازمان روی توافق بر سر توقف درگیریهای مسلحانه و برقراری اعتماد بین همسایگان متمرکز شد و توافقنامه مربوط به استقرار نیروهای مسلح متعارف در اروپا، بر این اساس تصویب شد. ولی این اصل بتدریج از سوی آمریکا و سازمان ناتو نقض گردید که در نتیجه در سال 2007 روسیه شرکت خود در این پیمان را به حالت تعلیق درآورد و در سال 2015 نیز بطور کامل از آن خارج شد. آمریکا و ناتو هنوز حاضر به بررسی و حل و فصل این مشکل نیستند.

عدم توانایی سازمان امنیت و همکاری اروپا در حل مناقشات

کلیه تصمیمات در سطح سازمان امنیت و همکاری اروپا از طریق دستیابی به توافق بین اعضای آن اتخاذ می شود. این سازمان در حل و فصل دو مناقشه منطقه ای بزرگ در منطقه نفوذ خویش ناکام مانده است: مناقشه قره باغ کوهستانی بین ارمنستان و آذربایجان و همچنین مناقشه نظامی در شرق اوکراین.

سازمان امنیت و همکاری اروپا بیش از 20 سال است که نتوانسته راه حلی قطعی برای مناقشه قره باغ کوهستانی بیابد. این سازمان از سال 2014 ماموریت نظارت و کنترل اوضاع در منطقه دونباس (شرق اوکراین) را برعهده گرفت. حدود هزار ناظر در این زمینه فعالیت دارند و این سازان سالانه گزارشی مفصل از روند اوضاع در منطقه به کشورهای عضو ارائه می دهد که در آن به موارد نقض توافقات مربوط به آتش بس و مشکلات موجود در منطقه پرداخته شده، ولی تاکنون راه حل نتیجه بخشی برای آنها پیدا نشده است

مشکل دستیابی به توافق در سطح سازمان امنیت وهمکاری اروپا

"آندری کورتونوف" مدیر شورای امور بین الملل روسیه یادآور شده که در بسیاری از کشورهای اروپایی معتقدند، با وجود دشواریهای متعدد، سازمان امنیت و همکاری اروپا همچنان یکی از تشکیلات مستقل جهان است که تلاش کرده روابط برابری بین اعضای آن بوجود آورد.

به گفته وی، ولی یکی از مشکلات اساسی در این سازمان تعداد زیاد کشورهای عضو در آن است که اختلاف نظر بسیاری را در زمان دست یابی به توافق برای تصمیم گیریها بوجود می آورد و همین مسئله باعث عدم کارآیی این سازمان در حل و فصل مشکلات منقطه‌ای شده است.

"سرگئی اوتکین" رئیس بخش سیاست خارجی مرکز تحقیقات راهبردی روسیه نیز مشکل عدم امکان رسیدن به توافق بین اعضای سازمان امنیت و همکاری اروپا را مورد تایید قرار داده و معتقد است، یکی از راههای بالابردن کارآیی این سازمان تصویب منشوری برای آن است که در حال حاضر وجود ندارد و مقامات مسکو بارها به آن اشاره کرده است. این مسئله باعث ایجاد تعهدات حقوقی برای اعضای آن خواهد شد.

به گفته این کارشناس، البته در شرایط کنونی که اعتماد در بین اعضای سازمان امنیت و همکاری اروپا در پایین ترین سطح قرار دارد، حتی رسیدن به توافق برای تصویب چنین منشوری، غیرممکن به نظر می رسد. بنابراین تنها چاره رهبران سازمان امنیت و همکاری اروپا بالا بردن آگاهی و سطح اطلاعات در مورد توانایی های این سازمان خواهد بود.

بزودی در تاریخ 8-7 دسامبر قرار است وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا در وین گردهم جمع شوند تا بار دیگر مشکلات موجود و وظایف این سازمان مورد بررسی قرار بگیرد.

انتهای پیام/