پایانِ داعش| خلافت خودخوانده؛ از خطبه موصل تا شکست بوکمال
عمر خلافت اسلامی خودخوانده داعش به پایان رسیده است، اما سؤال اینجاست که داعش از کجا و چگونه متولد شد و چگونه به پایان راه رسید.
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم ــ مونا رحیمبصیری: عمر گروه تروریستی موسوم به دولت اسلامی عراق و شام (ISIS) یا همان "داعش" به پایان رسید، دولتی که خود را گروهی جهادی و اسلامی معرفی میکرد که بهدنبال ایجاد یک حکومت و دولت چندملیتی اسلامی مبتنی بر شریعت بود. این گروه، انشعاب و باقیمانده از القاعده عراق بود که طی حمله آمریکا برای سرنگونی صدام به عراق پدید آمده بود.
در ذیل میتوانید، نحوه شکلگیری، فرماندهان داعش، اقدامات و مناطق تحت تصرف، چگونگی آغاز شکستها، کمک ایران به دولتهای عراق و سوریه و سرانجام نابودی داعش را بهتفکیک بخوانید.
بیشتر بخوانید
ختم داعش با مُهر سلیمانی + عکس و فیلم
1-سال 2004: اولین هستههای گروه موسوم به دولت اسلامی عراق به رهبری فرمانده القاعده در این کشور، تشکیل میشود و سپس در همین سال، ابومصعب الزرقاوی، تشکیل القاعده عراق را اعلام میکند. هستههای اولیه القاعده در عراق را، گروه تروریستی موسوم به توحید و جهاد شکل دادند. (پایینتر به تفصیل بخوانید)
2. سال 2006: شاخه القاعده در عراق ضمن اتحاد با چند گروه تکفیری دیگر، مجلس شورای مجاهدین را تشکیل میدهد. ابومصعب الزرقاوی کشته شده و ابوحمزه المهاجر (ابوایوب المصری) رهبر جدید القاعده در عراق میشود. در اکتبر همین سال مجلس شورا به همراه چند گروه مسلح و تروریست دیگر گروه موسوم به «دولت اسلامی عراق» را تشکیل داده و ابوعمر البغدادی را به عنوان سرکرده خود تعیین میکنند. (پایینتر به تفصیل بخوانید)
3. سال 2010: آوریل 2010 ابوعمر البغدادی و ابوحمزه المهاجر دو رهبر گروه موسوه به دولت اسلامی عراق کشته میشوند. مدتی بعد سران این گروه، ابوبکر البغدادی را به عنوان سرکرده جدید خود تعیین میکنند. در آن مقطع ابوبکر البغدادی فرد چندان شناخته شدهای نبود. برخی اسناد منتشر شده نشان میدهد که او زندانی آمریکاییها بوده است و پس از مرگ رهبران القاعده عراق به طور مشکوکی آزاد شده و بلافاصله رهبر جدید گروه تروریستی دولت اسلامی عراق میشود. (پایینتر به تفصیل بخوانید)
4.سال 2011: آشوب داخلی در سوریه آغاز میشود. این آشوبها، میدان مناسبی برای رشد القاعده و حضور نیروهای تحت امر ابوبکر البغدادی در سوریه را فراهم کرد. جبهه النصره نیز به عنوان یکی از اولین گروههای معاند نظام سوریه اعلام موجودیت کرد و فاز اعتراضات مردمی را به فاز نظامی تغییر داد. با آغاز آشوبهای داخلی سوریه، جمهوری اسلامی ایران برای کمک مستشاری به دولت قانونی این کشور، تعدادی از افسران خود را راهی سوریه کرد.(پایینتر به تفصیل بخوانید)
5. سال 2013: آوریل 2013 ابوبکر البغدادی سرکرده "دولت اسلامی در عراق" در پیامی صوتی ادغام "جبهه النصره" و "دولت اسلامی در عراق" را اعلام کرد و بدین ترتیب گروه "دولت اسلامی عراق و شام" یا همان Islamic State of Iraq and Levant شکل گرفت. داعش شهر رقه را که پیش از این در تصرف معاندان دولت سوریه بود، پایتخت رسمی خود اعلام کرد. از آن زمان تحولات به سرعت پیش رفت و همزمان با اقدام نظامی در سوریه، داعش به مناطق وسیعی از عراق نیز حمله کرد. (پایینتر به تفصیل بخوانید)
6. سال 2014: مهمترین موفقیت داعش در این سال تصرف موصل و تکریت دو شهر مهم عراق بود. آنها در ماههای بعد نیز پیشرویهای زیادی داشته و تا یک سال بعد حدود حدود نیمی از خاک سوریه و بخشهای شمال غربی عراق را به تصرف خود گرفتند. داعش پس از این پیروزیها، ابوبکر بغدادی را "خلیفه یا رهبر همه مسلمانان جهان" خواند و با تغییر نام خود به "دولت اسلامی" نشان داد در رویای تسلط بر قارههاست. تشکیل حشدالشعبی براساس فتوای آیتالله سیستانی و حمایتهای جمهوری اسلامی ایران، روند جنگ با داعش را تغییر داد.(پایینتر به تفصیل بخوانید)
7. سال 2015: پیشروهای ارتش تازه سازماندهی شده عراق، روند چشمگیری به خود گرفت. داعش از تکریت رانده شد که اولین پیروزی بزرگ ارتش عراق از آغاز درگیریها بود. البته یک ماه بعد رمادی به دست داعش افتاد اما بعد از گذشت کمتر از یک ماه عملیات باز پسگیری استان انبار آغاز شد. الرمادی در کمتر از یک سال آزاد شد و در تمام این پیروزیها حضور نیروهای حشدالشعبی و رزمندگان ایرانی به فرماندهی سردار قاسم سلیمانی به چشم میخورد.(پایینتر به تفصیل بخوانید)
8. سال 2016: پیروزیهای ارتش عراق در این سال سرعت میگیرد. داعش از فلوجه در 50 کیلومتری بغداد بیرون رانده میشود و بلافاصله عملیات پس گرفتن موصل آغاز میشود. با گذشت یک ماه از خروج داعش از فلوجه، ارتش عراق وارد شرق موصل میشود. سرعت پیشرویها فراتر از انتظار میشود و مدتی بعد راه ورود و خروج داعش به غرب موصل قطع شده و عملا این گروه در موصل محاصره میشود. (پایینتر به تفصیل بخوانید)
9. سال 2017: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این سال 6 فروند موشک بالستیک میانبُرد، به سوی 6 هدف در استان دیرالزور سوریه شلیک کرد که دقیقاً به هدفها اصابت کردند. با پیروزیهای چشمگیر ارتش عراق و سوریه و نیروهای مقاومت و رزمندگان ایرانی، سیطره داعش بر برخی مناطق عراق و سوریه پایان یافت. پس از آزادسازی مناطق اشغالشده موصل، تدمر، تعلفر، القائم و راوه در عراق و مناطق مهمی همچون شهر بوکمال یکی از سه شهر بزرگ استان بیابانی دیرالزور سوریه، دیگر عمر نظامی و جغرافیایی این گروه تروریستی هم به پایان رسید. (پایینتر به تفصیل بخوانید)
- 2004؛ تشکیل القاعده در عراق و پایهگذاری داعش
مهر 1383- اکتبر 2004- ابومصعب الزرقاوی رسما شکلگیری شاخه سازمان القاعده در عراق را اعلام کرد.
ابومصعب الزرقاوی کیست؟: ابومصعب الزرقاوی را به نوعی میتوان پدر داعش معرفی کرد. وی با نام اصلی احمد فاضل النزال الخلایله متولد اردن بود که در سال 1980 و درست زمان اشغال افغانستان توسط نیروهای شوروی، به آن کشور رفت و به عنوان فرمانده "اعراب افغانستان" رهبری داوطلبانی را برعهده گرفت که از کشورهای عرب برای جهاد علیه شوروی عازم افغانستان میشدند. وی پس از خروج شوروی از افغانستان به اردن بازگشت و بعد از مدتی به اتهام تلاش برای براندازی نظام حکومتی اردن و دست زدن به اقدامات خشونت آمیز به زندان محکوم شد. ابومصعب در سال 1999 پس از بازگشت مجدد به افغانستان با اسامه بن لادن و ایمن الظواهری دو تن از رهبران القاعده دیدار کرد.
ابومصعب الزرقاوی ــ رهبر القاعده عراق
گرچه زرقاوی به القاعده نپیوست اما رهبران القاعده وی را به فرماندهی یک مرکز آموزشی در هرات گماردند.
- فرار از افغانستان و حضور در عراق: دوسال بعد از آن، درست در زمانی که آمریکا و متحدانش به بهانه حملات یازدهم سپتامبر 2001، افغانستان را اشغال کردند، اسامه بن لادن مخفی شد و ابومصعب زرقاوی از افغانستان گریخت. ابومصعب و یارانش که با خروج از افغانستان به میدان نبرد دیگری نیاز داشتند، با حمله آمریکا به عراق در سال 2003 به عراق رفتند. کشوری که به دلیل حمله آمریکا به مکانی تبدیل شده بود که مقامات آمریکایی بعدها آن را "غده مادر حضور داعش" در منطقه نامیدند. زرقاوی در عراق گروهی به نام "جماعت التوحید و الجهاد" را تشکیل داد.
- تشکیل القاده عراق با اهداف تروریستی: زرقاوی تا سال 2004 تحت عنوان همان گروه "توحید و جهاد" اقدامات تروریستی و حملات مرگبار و بیرحمانهای در عراق سازمان داد. اما از اکتبر همان سال و همزمان با تشدید نبرد عراق با آمریکا، زرقاوی رسما با اسامه بن لادن بیعت کرد و گروه تحت فرمان او به شاخه رسمی القاعده در عراق تبدیل شد. زرقاوی در نامهای که در ژوئیه همان سال به ایمن الظواهری نوشت، اعلام کرد که برنامه گروه خود در عراق در یک فرایند چهار مرحلهای «بیرونراندن نیروهای آمریکایی و متحدانشان از عراق»، «تأسیس دارالخلیفه اسلامی در این کشور»، «گسترش جنگ علیه دشمنان اسلام در کشورهای همسایه عراق» و «جنگ علیه اسرائیل»، است.
- آغازگر جنگ فرقهای: البته ابومصعب زرقاوی در همان ابتدای کار خود، از شیعیانی که در حال جنگ با نیروهای مهاجم آمریکایی بودند، به عنوان "همدستان" نیروهای خارجی نام برده بود و از سایر عراقیها خواسته بود که با شیعیان مقابله کنند. همچنین نامهای منتسب به او مورخ ژوئن 2004 وجود دارد که در آن خطاب به اسامه بن لادن رهبر القاعده، کشتار شیعیان را یکی از چهار هدف اصلی خود عنوان کرده است. این اقدمات، آغازگر جنگ فرقهای در عراق شد.
- اقدامات تروریسی زرقاوی در عراق: به دنبال آغاز فعالیت رسمی القاعده در عراق، انفجار حرمین عسگرین در سامرا، انفجارهای عاشورا در کربلا و نجف، حمله به نمایندگی سازمان ملل متحد در بغداد و قتل سرجیو دی ملو نماینده برزیلی سازمان ملل متحد در این کشور و پخش فیلمهای ویدئویی گردن زدن گروگانهای عراقی توسط رهبران سازمان و انفجارها و ناامنیهای مراسمهای شیعیان و اهل سنت و کشتار آنها، تعدادی از مهمترین اقداماتی بود که این گروه مسئولیت آنها را برعهده گرفت.
2. سال 2006: مرگ ابومصعب الزرقاوی و رهبران جدید القاعده عراق
- افزایش قدرت القاعده در عراق: شاخه القاعده در عراق از سال 2004 تا 2006 با گسترش عملیات خود، به یکی از قدرتمندترین گروههای تروریستی در عراق تبدیل شد، تا اینکه الزرقاوی سال 2006 در اظهاراتی ضبط شده از تشکیل شورای مجاهدین به سرکردگی عبدالله رشید البغدادی خبر داد. در واقع القاعده عراق در ژانویه 2006 با اتحاد با چند گروه تکفیری برای جنگ علیه اشغالگران و عراقیان شیعه و اهل سنت، مجلس شورای مجاهدین را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار وسیعترین استان عراق محسوب میشد.
- مرگ الزرقاوی و انتخاب جانشین جدید: در ژوئن 2006 ابومصعب الزرقاوی در هشت کیلومتری شمال شهر بعقوبه در شمال بغداد پایتخت عراق به دست نیروهای آمریکایی کشته شد. سپس ابوحمزه المهاجر که به ابوایوب المصری (دستیار ارشد ابومصعب) نیز شهرت داشت، جانشین وی و رهبر جدید القاعده در عراق شد. ابوحمزه ابتدا از اعضای اخوان المسلمین بود، که در سال 1982 به جهاد اسلامی مصر پیوست و از سال 1999 به افغانستان رفت. وی در افغانستان، با گذراندن دورههای نظامی، متخصص ساخت بمب شد.
- تشکیل دولت اسلامی و انتخاب رهبر جدید: در اکتبر 2006 مجلس شورا به همراه چند گروه مسلح و تروریست دیگر گروه موسوم به «دولت اسلامی عراق» را تشکیل داد. در این نشست، ابوعمر البغدادی به عنوان سرکرده این گروه تعیین شد. ابوایوب المصری هم در آوریل 2007 از سوی کابینه «دولت اسلامی عراق» به عنوان وزیر جنگ انتخاب شد. این گروه از زمان تشکیل، عملیات و حملات تروریستی بسیاری را در عراق برعهده گرفت. بنابراین گروه موسوم به دولت اسلامی در عراق رسما به عنوان یک سازمان تروریستی فراگیر و با دربرگیری همه شاخههای القاعده و سایر گروههای جهادی، حیات خود را آغاز کرد.
3. سال 2010: فصل جدیدی در تشکیل زیربنای داعش
- مرگ رهبران القاعده و دولت اسلامی عراق: در نوزدهم آوریل 2010 نیروهای مشترک عراقی و آمریکایی در عملیاتی در منطقه الثرثار منزلی را که ابوعمر البغدادی و ابوحمزه المهاجر (ابوایوب المصری) در آن پناه گرفته بودند، هدف قرار دادند. با شدت گرفتن تبادل آتش، جنگندهها آن منزل را بمباران کردند که در نتیجه هر دو این افراد کشته شدند. یک هفته بعد، این گروه در بیانیهای به هلاکت این دو تروریست اذعان کرد و پس از حدود ده روز ابوبکر البغدادی به عنوان جانشین و سرکرده جدید تروریستهای دولت اسلامی عراق، تعیین شد.
- ابوبکر البغدادی کیست؟: پس از کشته شدن رهبران القاعده و تروریستهای دولت اسلامی عراق، فردی جای هر دو این افراد را گرفت که در آن مقطع چندان شناخته شده نبود. او "ابراهیم عواد ابراهیم علی البدری السامرائی" بود که با نام مستعار "ابوبکر بغدادی" شناخته میشد. گفته شده که وی به عنوان واعظ و امام جماعت برخی مساجد در شهرهای سامرا، بغداد و فلوجه عراق فعالیت میکرده است.
-- براساس اسناد موجود، بغدادی پس از اشغال عراق توسط آمریکا در سال 2003، در حمله به یگانهای آمریکایی در منطقه فلوجه مشارکت کرده و سپس توسط آمریکاییها دستگیر و روانه زندان «بوکا» میشود. او مدتی پیش از مرگ رهبران گروه تروریستی دولت اسلامی عراق در اواخر سال 2009، به طور مشکوکی از سوی آمریکاییها آزاد میشود و بلافاصله رهبری گروه القاعده در عراق و نیروهای تحت امر رهبران گذشته گروهک موسوم به دولت اسلامی عراق را برعهده میگیرد.
-- این اسناد نشان میدهد که «ابوبکر بغدادی»، «ابومسلم ترکمانی» معاون وی، «حجی بکر» و «ابوقاسم» دو تن از فرماندهان نظامی داعش، زندانیان زندان بوکا بودند و اینگونه نبوده که در سوریه به طور اتفاقی با هم آشنا شوند.
-- یکی از نظامیان سابق آمریکا نیز چندی پیش در مقالهای در روزنامه نیویورک تایمز در خصوص سابقه حضور فرماندهان داعش در زندانهای آمریکا نوشت: ابوبکر بغدادی و دیگر افراطیون به دنبال حمله به آمریکا بودند و آنها با گذراندن روزهایی از زندگی خود در زندانهای تحت مدیریت آمریکا در عراق افراطیتر شدند. باید گفت که زندانهای آمریکا یک دانشگاه مجازی تعلیم تروریسم برای زندانیها بود.
- نیروهای ابوبکر البغدادی در عراق: در این ایام و همزمان با آغاز فاز دوره رهبری جدید گروه تروریستی دولت اسلامی عراق، برخی زندانیان امنیتی و نظامی به طور مشکومی و با ادعای پایان یافتن دورههای محکومیت آنها از زندان ابوغریب آزاد میشوند. این نیروها بلافاصله به گروه تحت امر البغدادی در عراق میپیوندند. یکی از سیاستهای ویژه بغدادی این بود که همه افراطیون آزاد شده از زندانها و نیروهای آمریکایی در عراق را به گروه خود پیوند زد. در میان آنها افرادی بودند که از کارشناسان زبده بمبگذاری، انفجار و فرماندهی جنگهای چریکی به شمار میآمدند.
4. سال2011؛ اعلام رسمی دولت اسلامی عراق و شام
آغاز جنگ داخلی در سوریه: بهار 2011 آغاز آشوب داخلی در سوریه بود. این آشوبها و تحولات در سوریه، میدان بسیار مناسبی برای رشد القاعده و حضور نیروهای تحت امر ابوبکر البغدادی رهبر دولت اسلامی عراق، در سوریه را فراهم کرد و البغدادی در همان روزها نیروهای خود را به سوریه فرستاد تا فاز نظامی را آغاز کنند. در همین راستا، در دسامبر 2011 اولین عملیاتهای انتحاری و بمبگذاریها در دمشق شروع شد که گروهی به نام جبهة النصره مسئولیت آن را برعهده گرفت. پس از حضور نیروهای ابوبکر البغدادی در سوریه و تشکیل جبهه النصره، این دو گروه شانه به شانه هم علیه نظام بشار اسد جنگیدند.
جبهة النصره: گروه "جبهة النصره لاهل الشام" در اواخر سال 2011 با نام رسمی جبههٔ یاری اهل شام، تشکیل شد. این گروه، گروهی اسلامگرای سلفی و شاخه رسمی شبکه القاعده در سوریه بود. جبهه نصرت جزو اولین گروههای معاند نظام سوریه بود که فاز اعتراضات را به فاز نظامی تغییر داد. از آن زمان تاکنون رهبر این گروه ابومحمد الجولانی نام دارد و اعضای آن در 11 استان از 14 استان سوریه، بهویژه در ادلب، حلب و دیرالزور، فعالیت کردهاند.
- حضور مستشاری ایران در سوریه: با افزایش آشوب و درگیری در سوریه، ایران که از ابتدا حامی اصلی محور مقاومت و سوریه یکی از بازوان اصلی محور مقاومت محسوب میشد، درخواست دولت قانونی این کشور و با محوریت نیروی قدس سپاه پاسداران، وارد ماجرا شد. ایران در این دوران تعدادی از افسران خود را به منظور کمک مستشاری، راهی سوریه کرد. این باعث شد که روند پیشروی جبهة النصره در سوریه، قدری کُند شود.
5. سال2013؛ تشکیل داعش
- ادغام دولت اسلامی عراق و جبهة النصره سوریه/ اعلام موجودیت داعش: سرانجام در آوریل 2013 ابوبکر البغدادی سرکرده "دولت اسلامی در عراق" در پیامی صوتی ادغام "جبهه النصره" و "دولت اسلامی در عراق" را اعلام کرد تا بدین ترتیب گروه "دولت اسلامی عراق و شام" یا همانIslamic State of Iraq and Levant شکل بگیرد. این گروه از آن پس با نام مخفف داعش معروف شد و اوضاع در دو کشور عراق و سوریه با ادغام این دو گروهک، بهم ریخت.
- پیشروی داعش در سوریه و عراق: با قدرت گرفتن داعش در سوریه و تشدید جنگ داخلی در این کشور، شهر رقه، در شرق سوریه که به دست مخالفان دولت افتاده بود، زمستان همان سال تحویل نیروهای داعش شد و این گروه، رقه را پایتخت رسمی خود اعلام کرد. از آن زمان تحولات به سرعت پیش رفت و همزمان با اقدام نظامی در سوریه، داعش به مناطق وسیعی از عراق نیز حمله کرد.
- عراق، روی خط عقبنشینی و شکست: بر اساس آمارهای منتشر شده، داعش در نیمه دوم سال 2013 نزدیک به 1400 خانه را در عراق منفجر و ویران کرد. طی این حملات 1996 نفر کشته و 3021 نفر زخمی شدند. عناصر داعش در این سال چند منطقه مهم عراق را به کنترل خود درآوردند. سلاحها و مهمات و تجهیزات کشف شده از عناصر داعش بیانگر گستردگی حمایتهای خارجی از این گروه تروریستی در عراق است. دولت عراق بارها اعلام کرده بود که عربستان،قطر و ترکیه با حمایت و کمک مستقیم آمریکا از این تروریستها پشتیبانی میکنند.
6- سال2014؛ پیشرویهای داعش
- کارِ بزرگ داعش؛ موصل یکروزه اشغال شد: در ژوئن 2014 مهمترین موفقیت داعش با تصرف موصل ـ دومین شهر بزرگ عراق ـ به دست آمد. با سقوط موصل و انتشار تصویرهایی از فرار نیروهای ارتش و پلیس از صحنه جنگ، عراق دچار بحران سیاسی شد. تصرف تکریت، زادگاه صدام حسین، پیروزی بزرگ دیگر داعش در این مدت بود. آنها در ماههای بعد نیز پیشرویهای زیادی داشته و تا یک سال بعد حدود حدود نیمی از خاک سوریه و بخشهای شمال غربی عراق را در تصرف خود دارند.
- اعلام خلافت اسلامی: کمتر از یک ماه بعد از سقوط موصل و تکریت، داعش با انتشار ویدیویی رهبر خود ابوبکر بغدادی را "خلیفه یا رهبر همه مسلمانان جهان" خواند. این گروه همچنین نام خود را از "دولت اسلامی عراق و شام" به "دولت اسلامی" تغییر داد تا نشان دهد گسترهاش از عراق و شام فراتر است و در رویای تسلط بر قارهها است. داعش در این دوران اقدام به چاپ اسکناس با واحد دینار داعش و گذرنامه، ایجاد پلیس، صدور نفت، راهاندازی شبکهٔ تلویزیونی و برگزاری گشتهای گردشگری کرد.
- اولین خطبه ابوبکر بغدادی در مسجد موصل: موصول که سقوط میکند، ابوبکر البغدادی رهبر داعش در مسجد بزرگ این شهر خطبهای میخواند و همه را به اطاعت از خود فرامیخواند؛ بعد از این خطبه، داعش پیشرویهای زیادی در عراق میکند.
- محاصره اربیل و نقش کلیدی ایران در آزادی آن: داعش در ادامه پیشرویهای خود در شمال عراق پس از تصرف موصل، شهر اربیل را به محاصره خود در آورد و میرفت تا با تصرف این شهر عملاً بخش مهمی از اقلیم کردستان عراق را نیز اشغال کند. اما در حالی که داعش گامهای آخر برای تصرف اربیل را برمیداشت، یک اتفاق مهم این شهر را از سقوط حتمی نجات میدهد. سرلشکر سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شخصاً با 70 تن از نیروهایش به اربیل میرود و طی عملیاتی که شخصاً فرماندهی آن را بهعهده داشت، موفق میشود محاصره شهر اربیل را بشکند.
بیشتر بخوانید
سردار سلیمانی و 70 نفر از نیروهایش چگونه اربیل را نجات دادند؟
- تسلط بر بزرگترین سد عراق: دقیقا چند ماه بعد بزرگترین سد موصل به دست داعش افتاد. به دلیل ضعف ساختاری این سد و نیاز دائمی به تزریق بتون، هرلحظه نگرانی از شکستن آن و راه افتادن سیلابی مرگبار وجود داشت. همزمان، داعش به سنجار شهر ایزدیها حمله کرد و سپس گزارشهایی از اعدامهای دسته جمعی شهروندان و تجاوز جنسی به زنان منتشر شد.
- فتوای تاریخی آیتالله سیستانی برای تشکیل حشد الشعبی: در ژوئن 2014 شیخ مهدی کربلایی نماینده آیتالله علی سیستانی، مرجع عالی شیعیان عراق در خطبههای نماز جمعه کربلا گفت: «واجب است شهروندانی که قادر به حمل سلاح هستند، از کشور، ملت و مقدسات خود دفاع کنند و داوطلبانه برای این هدف مقدس به نیروهای امنیتی بپیوندند.» و این فتوای تاریخی، موجی از حضور مردم در جبهههای نبرد با داعش را ایجاد کرد.
-- پس از آن هزاران نفر از عراقیها با ثبت نام در نیروهای موسوم به «حشد الشعبی»، نیروهای دفاع مردمی به نیروهای مسلح در عراق پیوستند. با وجود اینکه اکثریت حشد شعبی را گروههای شیعه تشکیل میدهد، اما در بین آنها نیروهای بسیج سنی مذهب، ایزدی و مسیحی نیز وجود دارد. گردانهای عاشورا به رهبری عمار حکیم، سازمان بدر به رهبری هادی عامری، عصائب اهل حق به رهبری قیس خزعلی، گردانهای سرایا سلام به رهبری مقتدی صدر، گردانهای امام علی به رهبری شبل زیدی، گردان مسیحی بابلیون به رهبری ریان کلدانی از مهمترین شاخههای حشد الشعبی بودند.
-- ایران نیز از روز نخست تشکیل الحشد الشعبی از آن حمایت کرد و تجربیات خود را در اختیار آنها گذاشت.
-- سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در یکی از سخنرانیهای خود گفته بود: «پیروزی در موصل برخاسته از یک مرد در خانهای محقر است یعنی آیتالله سیستانی؛ این فقیه حکیم و موقعیتشناس نه تنها حامی شیعه بود بلکه حامی تک تک مردم عراق است. این مرجع جوانان عراق را به خروش وادار کرد و با فتوایش گروههای حشدالشعبی را به وجود آورد. خون جوانان شیعه برای نجات جوانان اهل سنت روی زمین ریخت و کار جوانان عراقی در حمایت از مردم بینظیر بود که همه اینها تاثیر فتوای آیتالله سیستانی است.»
7. سال 2015؛ داعش روی خط شکست
- آغاز پیشرویهای ارتش عراق: در روزهای پایانی سال 2014 و ابتدای سال 2015 میلادی، عراق صحنه خشونتهای پیاپی و گسترش سیطره داعش بود. بحران سیاسی عراق، و ازهم پاشیده شدن ارتش، مقابله با داعش را کند و در بسیاری از مناطق ناممکن کرده بود. اما به مرور پیشروی ارتش تازه سازماندهی شده عراق، به سمت تکریت آغاز شد. چند روز بعد داعش از زادگاه صدام حسین رانده شده است. این اولین پیروزی بزرگ ارتش عراق از آغاز درگیریها بود. در این نبرد، نیروهای بسیج مردمی یا حشد الشعبی هم حضور کلیدی داشتند.
- نقش چشمگیر ایران در عملیات آزادسازی تکریت: یکی از نکاتی که در جریان عملیات آزادسازی تکریت مورد توجه قرار گرفت، حضور سردار قاسم سلیمانی در این منطقه بود. سردار سلیمانی در جریان انجام این عملیات در این منطقه حضور یافت و کل این عملیات را زیرنظر قرار داد. شبکه سیان ان در جریان عملیات آزادسازی تکریت به نقل از ستار الغانم یکی از اعضای پارلمان عراق گزارش داد که حمایت ایران از عراق از آغاز جنگ با داعش بسیار قوی بوده و بسیار سزاوار ستایش است. این مقام عراقی در گفتوگوی خود با این شبکه تلویزیونی، با مقایسه نقش ایران با حملات هوایی نیروهای ائتلاف در منطقه در این عملیات گفته بود که این حملات هوایی بسیار محدود است. گفته شده که پس از آزادسازی تکریت، سردار سلیمانی در خیابان مشهور اربعین در این شهر، پیاده روی کرده است.
- عملیات بازپسگیری استان الانبار: حدود یک ماه بعد و در حالی که شادی پس گرفتن تکریت ادامه داشت، رمادی در غرب بغداد به تصرف داعش درآمد. این شهر مرکز استان انبار در غرب عراق است و از زمان حمله آمریکا به این کشور، صحنه درگیری شورشیان با نیروهای آمریکایی و دولتی بود. بعد از گذشت کمتر از یک ماه عملیات باز پسگیری استان انبار آغاز شد. حضور پر رنگ حشدالشعبی در این عملیات به چشم میخورد.
- در اکتبر 2015 روسیه وارد جنگ با داعش شد. اگرچه محدوده عملیات نیروی هوایی روسیه، در سوریه باقی ماند.
- الرمادی آزاد شد: دسامبر 2015 و در حالی که کمتر از یک سال از سقوط رمادی میگذشت، ارتش عراق کنترل این شهر را در دست گرفت.
8.سال 2016؛ اختلاف درون داعش
- آزادسازی فلوجه؛ ضربه موثر به داعش: ژوئیه 2016 ارتش عراق داعش را از فلوجه در 50 کیلومتری بغداد بیرون راند. درگیریهای کوچه به کوچه بیش از یک هفته ادامه داشت. اکتبر همین سال هم عملیات پس گرفتن موصل آغاز شد. در این عملیات نیروهای ارتش، نیروهای کرد و شیعه شرکت داشتند. ارتش عراق بر فراز موصل اعلامیه پخش کرد و از غیر نظامیان خواست پناه بگیرند.
- جدایی جبهة النصره از داعش: در اواخر همین ماه ابومحمد جولانی، رهبر گروه جبهه نصرت در پیامی ویدئویی که از شبکه الجزیره پخش شد، جدایی جبهه نصرت از القاعده را اعلام کرد و گفت که نام گروه خود را به "جبهه فتحالشام" تغییر میدهد.
- نقطه شروع اختلاف داعش و جبههالنصره: شکاف بین القاعده و داعش به سال 2013 میلادی برمیگردد. در همان سال 2013 جنگ بین داعش و جبهه النصره شروع شد. در درگیریهای شدید و خصمانه صدها نفر کشته شدند و بالاخره جبهه نصرت با کمک سایر شورشیان متحد خود توانست داعش را از بخش گستردهای از نواحی شمالی سوریه بیرون براند. بسیاری از تروریستهای خارجی نیز که به جبهه نصرت پیوسته بودند از این گروه جدا شده و به صفوف داعش پیوستند چون آن را قاطعتر میدانستند.
-- کمتر از یک ماه بعد خروج داعش از فلوجه، ارتش عراق وارد شرق موصل شد. سرعت پیشروی ارتش فراتر از انتظار بود. دسامبر 2016 نیز نیروهای حشد الشعبی، یا همان بسیج مردمی عراق اعلام کردند که راه ورود و خروج داعش به غرب موصل را قطع کرده و عملا این گروه به محاصره درآمده است.
9. سال2017؛ سال پایان داعش
- عملیات آزادسازی موصل: شش ماه بعد از آغاز عملیات موصل، یعنی آوریل 2017 ارتش عراق اعلام کرد که به داخل شهر قدیم موصل نفوذ کرده است. دولت دلیل کُندی عملیات را حضور غیر نظامیان اعلام کرد. دو ماه بعد نیز ارتش عراق عملیات جدیدی را برای تصرف غرب موصل آغاز کرد. سازمان ملل اعلام کرد که داعش حدود 100 هزار نفر را به عنوان سپر انسانی نگه داشته است.
- آزادسازی تدمر: مارس 2017 هم ارتش سوریه رسما آزادسازی شهر تدمر را تأیید کرد. براساس اعلام ارتش سوریه، اهمیت بازپسگیری این شهر به جایگاه تاریخی و تمدنی این شهر باستانی برمیگردد و آزادسازی تدمر ضربه سختی به تروریستهای داعش وارد کرده است.
- آزادسازی موصل: در آخرین روزهای خرداد 96 یعنی ژوئن 2017 نیروهای امنیتی عراق خبر دادند که داعش مسجد جامع تاریخی نوری را منفجر کرده است. این مسجد جایی بود که ابوبکر بغدادی اعلام خلافت کرد. حیدر عبادی این اقدام داعش را نشانه شکست این گروه خواند. کمتر از یک ماه بعد هم با ادامه عملیات موصل، حلقه محاصره داعش تنگتر شد و در نهایت 9 ژوئیه 2017، حیدر عبادی اعلام کرد که داعش از موصل رانده شده است.
- خروج داعش از تعلفر و حویجه: در هفتههای بعد داعش بخش دیگری از قلمرو خود در عراق را از دست داد. تا پایان اوت 2017 این گروه از تلعفر شهر مهمی که جاده استراتژیک موصل به سمت سوریه را کنترل میکند، بیرون رانده شد. یک ماه بعد، شهر حویجه در غرب کرکوک یکی دیگر از پایگاههای مهم داعش توسط نیروهای دولتی و شبه نظامیان وابسته به حکومت آزاد شد.
- حمله موشکی سپاه پاسداران به مواضع داعش:خرداد 96 (ژوئن 2017) نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با 6 فروند موشک بالستیک میانبُرد، 6 هدف را در استان دیرالزور سوریه با موفقیت مورد اصابت قرار داد که طبق فیلمهای منتشره شده، تمامی این موشکهایی به اهداف مورد نظر برخورد کرده بود. این اهداف مراکز تجمع و پشتیبانی و ساخت خودروهای انتحاری تروریستهای تکفیری در منطقه دیرالزور در شرق سوریه بود که با هدف تنبیه تروریستهای جنایتکار و در پاسخ به حملات تروریستی 17 خرداد تهران صورت گرفت که طی آن سه تن از عناصر داعش به مجلس شورای اسلامی و بارگاه نورانی امام خمینی (ره) حمله کردند.
بیشتر بخوانید
مستندات اصابت دقیق موشکهای سپاه به مواضع داعش + تصاویر و نقشه
- آزادسازی شهر القائم: نوامبر 2017 نیروهای مشترک عراقی مرحله دوم عملیات آزادسازی شهر القائم در غرب استان الانبار را آغاز کرده و وارد شهر القائم شدند. هدف از این عملیات، علاوه بر آزادسازی آخرین نقاط خاک عراق از اشغال داعش، جداسازی القائم از مرزهای سوریه و بدست گرفتن کنترل آن توسط نیروهای عراق و جلوگیری از فرار این عناصر به سمت سوریه و آمادگی برای حمله مجدد احتمالی یا دریافت نیرو و کمک از بوکمال در سوریه است.
-- همچنین پیش از آن عملیات آزادسازی شهر السعده با موفقیت انجام شد و شهر در اختیار نیروهای عراقی قرار گرفت. نیروهای عراقی پس از آزاد سازی القائم و معبر آن با سوریه به جاده اصلی با شهر البوکمال رسیدند.
- پایان کار داعش در عراق: پس از آزادسازی شهر القائم، ابومهدی المهندس معاون بسیج مردمی عراق اعلام کرد که کار گروه تروریستی "داعش" در عراق به معنای واقعی تمام شده خصوصا اینکه داعشیها از مهمترین نقطهای که تابستان 2014 کار خود را از آنجا آغاز کرده بودند، رانده شدند.
- آزادسازی شهر راوه عراق: چند روز پس از آزادسازی شهر القائم، نیروهای عراقی شهرستان راوه در غرب استان الأنبار را بهطور کامل از لوث تروریستهای داعشی آزاد کردند. نیروهای عراقی پیش از این فرمانداری راوه را به کنترل خود در آورده و دو محله راشد و العسکریه در راوه را از لوث تروریستهای داعشی آزاد کرده بودند. راوه آخرین منطقه تحت کنترل داعش در عراق به شمار میرود.
- پس از آزادسازی شهر راوه، تروریستهای داعشی از این شهر بهسمت مرزهای سوریه فرار کردند.
- آزادسازی بوکمال در سوریه: همزمان با آزادسازی شهر راوه در عراق، عملیات آزادسازی شهر بوکمال در سوریه جریان داشت. این شهر آخرین دژ داعش در سوریه بود. آزادی بوکمال به عنوان یکی از آخرین مراکز استقرار داعش در سوریه همزمان با آزادسازی شهر راوه عراق به معنی شکست گروه تروریستی داعش بود.
-- شهر بوکمال یکی از سه شهر بزرگ استان بیابانی دیرالزور و مهمترین و آخرین پایگاه داعش در سوریه بود. داعش نیز برای حفظ شریان حیانی خود در این شهر به شدت طی دو ماه گذشته در برابر حملات دولت سوریه مقاومت میکرد. گفته میشود دست کم 2 هزار نفر از نیروهای داعش طی همین مقاومت سرسختانه جان خود را از دست دادهاند.
- نقش ایران در 6 سال مبارزه با تکفیریها: جمهوری اسلامی ایران از روزهای اول آغاز بحران داعش و القاعده در عراق و سوریه، با درخواست رسمی دولتهای این کشورها، وارد کارزار مقابله با داعش و تروریستهای دیگر شده بود. نیروی قدس سپاه به فرماندهی سردار سلیمانی محوریت این مدیریت نبرد را عهدهدار بود. سپاه در این مدت، مستشارانی را راهی این کشورها کرد که برخی از این مستشاران در جریان نبردها، به شهادت رسیدند.
- پایان کامل سیطره داعش: 21 نوامبر 2017 در پی پیروزی تاریخساز جبهه مقاومت اسلامی عراق و سوریه بر فتنه تروریسم تکفیری و پایان یافتن سیطره داعش که با پایین کشیدن پرچم این گروه آمریکایی ــ صهیونیستی در "ابوکمال" رقم خورد، سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در پیامی به محضر مقام معظم رهبری حضرت امام خامنهای (مد ظله العالی) پایان سیطره داعش بر سرزمینهای اسلامی را اعلام کرد. سپاه در این سالها، نقش تعیین کنندهای در مقابله با تروریستهای تکفیری داشت.
بیشتر بخوانید
سردار سلیمانی در پیامی به امام خامنهای پایان داعش را رسماً اعلام کرد
انتهای پیام/