صدای خاموش کتاب گویا و الکترونیکی در نمایشگاه شیراز

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، نمایشگاه بزرگ کتاب فارس هرساله در ایام آذرماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی شیراز برگزار می‌شود که می‌توان آن را بزرگترین رویداد فرهنگی در استان فارس تلقی کرد. این نمایشگاه که هر سال میزبان ناشران بومی، ملی و بین‌المللی است سبب شده شیراز در ردیف 5 شهر بزرگ برگزاری نمایشگاه کتاب کشور قرار گیرد.

امسال نیز شانزدهمین نمایشگاه کتاب با حضور 850 ناشر از 2 تا 7 آذرماه از ساعت 10 صبح تا 19 در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی شیراز برپا شده است اما یک سؤال همواره ذهن علاقه‌‌مندان و دغدغه‌مندان کتاب را به خود مشغول کرده است و آن اینکه برگزاری نمایشگاه به‌شیوه‌ای که در 16 سال گذشته مرسوم بوده چقدر می‌تواند در افزایش سرانه مطالعه مؤثر باشد؟ آیا نیاز به تغییر در ارائه کتاب‌ها احساس نمی‌شود؟ جای گونه‌های جدید کتاب نظیر کتاب‌های صوتی و الکترونیکی در نمایشگاه کتاب کجاست؟

لزوم تغییر در کتاب

دنیای امروز دنیای تغییر است و شاید بتوان گفت کتاب تنها عنصر بدون تغییر در جهان امروز است. به‌گفته مهدی میرعظیمی از مبدعان کتاب‌های یک‌صفحه‌ای، در حالی که همه چیز رو به تغییر است اما انتظار از کتاب همان انتظار قرن‌های قبل است یعنی کتابی که طی ده‌ها قرن تغییری نکرده در دنیای امروز باید همان تغییری را ایجاد کند که در گذشته ایجاد می‌کرده است.

وی معتقد است: امروز بحث میکروکانتنت‌ها در دنیا مطرح شده است یعنی باید تأثیراتی که می‌گذاریم زیر 3 ثانیه باشد پس نمی‌توان انتظار داشت که افراد زمان زیادی را برای غور کردن در یک مطلب بگذارند.

میرعظیمی می‌گوید: امروز حجم اطلاعات زیاد است و موفقیت نصیب کسانی می‌شود که در 3 ثانیه روی مخاطب تأثیر بگذارند، کتاب نیز از این قاعده مستثنی نیست.

سهیلا مهبودی از مروجان کتاب‌های یک‌صفحه‌ای معتقد هستند که کتاب به هر شکلی که عرضه شود، خوب است اما باید شیوه‌ای را در پیش گرفت که بتواند کودکان و نوجوانان را به کتاب علاقه‌مند کرد و کتاب‌های یک‌صفحه‌ای که وقت چندانی برای مطالعه نمی‌برد می‌تواند نخستین گام برای علاقه‌مند کردن کودکان و نوجوانان به کتاب باشد.

وی درباره عرضه کتاب‌های صوتی و الکترونیکی در نمایشگاه کتاب می‌گوید: در این زمینه اطلاعات چندانی ندارم و نمی‌توانم اظهار نظر دقیقی داشته باشم اما براساس گفته سعدی «ای سیر تو را نان جوین خوش ننماید/ معشوق من است آن که به‌نزدیک تو زشت است» کتاب معشوق ماست و به هر شیوه که عرضه شود برای ما قشنگ است.

کتاب کاغذی در صدر

در مقابل این دیدگاه سید عبدالله مرتضی که به‌نمایندگی از 9 ناشر لبنانی برای پنجمین سال متوالی در نمایشگاه کتاب شیراز شرکت می‌کند، معتقد است که هیچ چیز نمی‌تواند جای کتاب‌های کاغذی را بگیرد و درکی که انسان پس از مطالعه با این نوع کتاب‌ها به دست می‌آورد قابل مقایسه با دیگر شیوه‌های کتابخوانی نیست.

به‌گفته وی در کتاب‌های کاغذی برای دریافت و درک صحیح از یک مطلب باید چندین صفحه قبل و بعد آن مطلب را خواند اما در دیگر شیوه‌های کتابخوانی این امر یا محقق نمی‌شود یا درصد تأثیرگذاری‌اش کمتر است.

مهدی امیدبخش، معاون فرهنگی ارشاد فارس نیز معتقد است که تغییر با شرایط، نیاز زندگی انسان امروزی است اما تنها موردی که دستخوش این تغییر نشده کتاب است. هرچند تغییراتی اندک نیز اتفاق افتاده اما همچنان کتاب‌های کاغذی با فاصله زیاد نسبت به دیگر گونه‌های کتاب قرار دارد. 

معاون فرهنگی ارشاد استان فارس در پاسخ به این سؤال که نقش و جایگاه گونه‌های دیگر کتاب در سرانه مطالعه چقدر است، می‌گوید: آماری که از سرانه مطالعه ارائه می‌شود، آمار دقیقی نیست و فاکتورهای مختلفی برای ارائه آمار دقیق و جامع باید لحاظ کرد. به‌گفته وی قرار است که تا پایان امسال گزارش راهبردی درباره سرانه مطالعه در استان فارس ارائه شود.

وی هرچند از وجود غرفه کتاب‌های دیجیتالی و صوتی در نمایشگاه کتاب سخن می‌گوید اما بررسی میدانی خبرنگار تسنیم نشان داد که غرفه‌هایی که امیدبخش به آنها اشاره کرده، غرفه عرضه نرم‌افزار بود.

در نظر گرفتن سلیقه همه افراد

خدیجه از علاقه‌مندان به کتاب است که در تمام سال‌های برگزاری نمایشگاه به آن مراجعه کرده است و هرچند خود علاقه چندانی به کتاب‌های صوتی و دیجیتالی ندارد اما معتقد است که نمایشگاه باید بتواند سلیقه تمامی افرادی را که کتاب می‌خوانند، در نظر بگیرد.

وی دوست خود را مثال می‌زند که بیشتر علاقه‌مند به کتاب‌هایی است که بتواند روی تلفن همراه داشته باشد اما عدم عرضه این نوع کتاب‌ها در نمایشگاه‌های شهرستانی سبب شده که استقبالی از نمایشگاه نداشته باشد. در صورتی که در نمایشگاه کتاب تهران برخی از ناشران کنار کتاب‌های معمول خود کتاب‌های صوتی نیز عرضه می‌کردند.

کمک به صنعت نشر

محسن توسلی مسئول انتشارات نشر ثالث نیز معتقد است که جای کتاب‌های دیجیتال در نمایشگاه کتاب خالی است از آن جهت که رسمیت بخشیدن به این نوع کتاب‌ها آسیب‌پذیری صنعت نشر را کم می‌کند.

به‌گفته وی در حال حاضر بازار دانلود غیرقانونی کتاب حتی کتاب‌های چاپ‌شده در فضای مجازی بسیار داغ است و این امر برای ناشر ضرر و زیان زیادی به‌همراه دارد در صورتی که قانونی کردن و عرضه آن در فضاهای نمایشگاهی می‌تواند مانع این امر شود.

استفاده از ابزارهای جدید و تکنولوژی برای تشویق  به مطالعه به‌ویژه در کودکان از روش‌هایی است که کارشناسان در این زمینه تأکید دارند. به‌گفته آنها استفاده از لوازم و ابزاری مانند ای‌بوک‌ها و کتاب‌های گویا می‌تواند برای کودکان جذاب باشد و شیرینی مطالعه را در آنها ایجاد کند.

از سوی دیگر امکاناتی مانند کتاب‌های الکترونیک براساس سلیقه افراد مختلف طراحی شده‌اند، فونت‌های آنها تغییر می‌کند، تصاویر متنوعی دارند، امکان پخش صدا در آنها تعبیه شده است و کارشناسان بر استفاده از امکانات این‌چنینی تأکید دارند.

گزارش از حلیمه زارع

انتهای پیام/*