ورود دادستانی به پرونده "آلودگی هوای مشهد"/ "انفصال از خدمت" در انتظار مدیران بی‌توجه
معاون دادستان مشهد مقدس از انفصال از خدمت مدیران بی‌توجه به مبحث آلودگی هوای مشهد مقدس خبر داد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، پروژه احداث کمربند جنوبی شهر مشهد، روند ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز در ارتفاعات جنوبی و اختلاف و تعدد نظرات پیرامون احداث یا عدم احداث این پروژه از موضوعات روز حوزه شهری کلان‌شهر مشهد است که تا امروز نیز با وجود فراز و نشیب‌ها و اظهارنظرهای مختلف به جمع‌بندی نهایی و اجرایی نرسیده است.
از طرف دیگر موضوع آلودگی هوا در چندماه گذشته به‌عنوان یکی از چالش‌برانگیزترین معضلات کلان‌شهر مشهد مورد بحث و انتقاد بسیاری از کارشناسان، مدیران و شهروندان قرار گرفته است. مسئله‌ای که اگر‌چه با برودت هوا و بارش باران تا حدودی به‌دست فراموشی سپرده شد اما راهکاری عملی هم برای آن محقق نشد. با قاضی محمد بخشی محبی؛ معاون دادستان مرکز خراسان رضوی درباره آخرین اقدامات انجام‌شده گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
تسنیم: از آخرین اقدامات مدعی‌العموم و شورای حفظ حقوق بیت‌المال پیرامون احداث کمربند جنوبی و حواشی آن خبر جدیدی وجود دارد؟
بخشی محبی: براساس توافقات سال‌های دور میان شهرداری و سازمان راه و شهرسازی بنا بود شهرداری کمربند جنوبی مشهد را احداث و اداره کل راه و شهرسازی کمربند شمالی را احداث کند. کمربند شمالی احداث شد که تردد با حجم بالایی هم در آن صورت نمی‌گیرد. شهرداری هم مقرر شد مسیر کمربند جنوبی را به‌عنوان کنارگذر عبوری مشهد در نظر گرفته و آن را در سه فاز ایجاد کند.
فاز اول آن در داخل شهر آغاز شد و در پی آن در همان فاز اول اجرا، انفجاراتی انجام شد که با اعتراض مردم روبه‌رو شد و با دستور دادستانی بنا شد متوقف شود. موضوع بلافاصله از طریق شوراهای مردم‌نهاد به دادستانی منعکس و در شورای حفظ حقوق بیت‌المال که به‌ریاست رئیس کل دادگستری استان و با حضور دادستان مرکز استان، نمایندگان دستگاه‌های مرتبط مانند بازرسی کل کشور، راه و شهرسازی، منابع طبیعی، شهرداری، فرماندار و معاونین استاندار تشکیل میشود، مطرح شد.
در این شورا پس از بررسی‌های انجام‌شده مصوب شد در مجاورت این کمربند، هیچ‌گونه ساخت‌وسازی صورت نگیرد و نیز مقرر شد بررسی دقیق‌تری نسبت به این موضوع از لحاظ فنی و اقتصادی انجام شود که نهایتاً اتفاق بیفتد یا نه. اتاق فکری هم با حضور کارشناسان مختلف در دانشگاه فردوسی و نیز شهرداری و معاونان آن تشکیل شد. اعضای این اتاق فکر پس از برگزاری جلسات متعدد به نتیجه رسیدند احداث این کمربند معایب بسیاری دارد و تخریب شدید محیط زیست را به‌دنبال خواهد داشت.
با ورود انجمن‌های مردم‌نهاد و کمیته شناسایی حفظ حقوق بیت‌المال، شورای شهر نیز به موضوع ورود کرد که خروجی آن جلسه‌ای است که به‌زودی به‌همراه شهردار و دادستان در جهت اتخاذ تصمیم قطعی برگزار میشود.
تسنیم: نظر کارشناسان و اتاق‌های فکر بر چه‌اساس در مخالفت با احداث این کمربند است؟
بخشی محبی: کارشناسان با مطالعه شرایط احداث این کمربند معتقد‌ند این طرح علاوه بر هزینه زیاد، تخریب محیطزیست را به‌دنبال خواهد داشت.
همچنین کارشناسان محیطزیست آسیب طرح را بیشتر از خدمات آن ارزیابی کردند. همچنین با توجه به آلودگی هوا و وجود ریزگردها که سبب ثبات آلودگی خواهد شد اجرایی شدن این پروژه شرایط آلودگی هوا را در مشهد وخیم‌تر خواهد کرد.
تسنیم: اقدام پیشنهادی جایگزین چیست؟
بخشی محبی: مجموعاً به این نتیجه رسیدیم اگر این مسیر به تفرجگاه و تفریحگاه تبدیل شود می‌تواند کمک شایانی به کاهش آلودگی هوای مشهد کند. در همین راستا از مدیرکل ورزش و جوانان استان درخواست کردیم طرح‌های ورزشی، تفریحی خود را با هماهنگی شهرداری ارائه دهد که متأسفانه تا امروز چیزی به ما ارائه نکرده‌اند.
هرچند هیئت‌ها و سمن‌های ورزشی طرح‌ها و پیشنهاداتی ارائه داده‌اند اما ازآن‌جا که طرح نهایی باید با هماهنگی شهرداری و به‌صورت جامع ارائه شود، ما همچنان منتظر اقدام اداره‌کل ورزش و جوانان استان هستیم. با اجرای این‌طرح‌ها به‌دنبال جبران خسارت وارده یا احتمالی هستیم.
تسنیم: پیرامون برخی ساخت‌وسازها اعم از مسکونی یا تجاری در ارتفاعات جنوبی که کلنگ خورده یا در فاز مطالعه یا اجراست چه اقدامی انجام شده است؟
بخشی محبی: طبق مصوبه شورای حفظ حقوق بیت المال ساخت هرگونه بنا در ارتفاعات جنوبی ممنوع و با متخلفان برخورد خواهیم کرد. شهرداری نسبت به هرگونه تغییر کاربری در این حوزه که بخواهد خلاف مصالح مردم باشد باید جبران خسارت کند.
از طرفی قرار نیست اگر ضرر و زیانی به مصالح مردم وارد شد متولی یا مسئول مورد‌نظر از بیت‌المال اقدام به جبران خسارت کند بلکه به‌عکس مسئولان متخلف چنانچه به‌خلاف مصالح عمومی اقدامی کرده یا دستوری داده باشند باید از جیب خودشان جبران خسارت کنند.
تسنیم: پس در مجموع تمامی نظرات به‌سمت توقف کامل و قطعی احداث کمربند جنوبی و جایگزینی آن با تفرجگاه حکایت دارد؟
بخشی محبی: نظر نهایی شورای حفظ حقوق بیت المال هم بنا به توقف پروژه است. پاسخ‌های کارشناسان سازمان بازرسی کل کشور نیز بر همین اصل تأکید دارد. این پروژه هم بودجه کلانی می‌طلبد و هم راه‌گشایی آن‌چنانی و اثرگذاری نخواهد داشت در نتیجه خسارت آن بیش از منفعتش خواهد بود. تعیین تکلیف ارتفاعات جنوبی مشهد دغدغه بسیاری از مسئولان شهر است و از طرفی سرانه ورزشی و فضای سبز مشهد را باید افزایش دهیم و مجموعاً به این سمت خواهیم رفت که موضوع را منتفی کنیم.
تسنیم: با توجه به وخیم‌شدن موضوع آلودگی هوای شهر و اهمیت موضوع، شنیده‌ها حاکی از ورود مدعی‌العموم به این حوزه است. چه توضیحی دارید؟
بخشی محبی: برخورداری از هوای پاک و سالم حق شرعی و قانونی همه شهروندان است و مدعی‌العموم به‌عنوان حافظ مصالح عمومی باید از این حق دفاع کند. از طرف دیگر آلودگی هوا جنبه‌های دیگری نیز دارد.
آسیب‌های روحی، روانی، اجتماعی اقتصادی و... در اجتماع دارد. به‌عنوان مثال به‌دلیل آلودگی هوا آمار مرگ‌ومیر افزایش پیدا می‌کند، پرونده‌هایی تشکیل میشود و مشکلات بعدی شهروندان را در پی داشته و یا به‌عنوان مثال هزینه‌های درمانی ناشی از آلودگی‌های هوا؛ در کل تمامی این موضوعات به‌نحوی می‌تواند تأثیر بر سلامت و مصالح جامعه داشته باشد. حوزه دادستانی به‌عنوان مسئول پیگیری حقوق عامه؛ موظف به پیگیری و احقاق آن است.
تسنیم: تا امروز اقدام عملی پیرامون احقاق حقوق عامه در این باره صورت گرفته است؟
بخشی محبی: مطابق با قانون جدید هوای پاک مسئولیت و وظایف تمامی دستگاه‌های اجرائی و ذی‌ربط از نیروی انتظامی و شهرداری تا سازمان حفاظت از محیط زیست به‌تفصیل مشخص شده اما متأسفانه کمتر توسط دستگاه‌ها پیگیری و رعایت میشود. در واکنش به این مسئله، طی مکاتبات دستگاه قضا با تمامی دستگاه‌های مرتبط با قانون «هوای پاک» مقرر شده نسبت به آیین‌نامه اقدام شود.
در حال حاضر مکاتباتی انجام داده‌ایم تا متولیان این موضوع مهم با نظارت عالی سازمان حفاظت از محیط زیست، اقدامات اجرایی خود را عملی کنند. به‌عنوان مثال سازمان حفاظت از محیط زیست با تشخیص در کمیته‌های فنی خود می‌تواند مانع از تردد خودروها در شهر یا محدوده خاصی شود یا برخی محدودیت‌ها در استاندارد خودروها اعمال شود.
تسنیم: تا امروز اقدام جدی و عملی در این زمینه توسط دستگاه‌ها به‌ویژه سازمان حفاظت از محیط زیست انجام شده است؟
بخشی محبی: افسوس؛ فرصت‌ها از دست می‌رود و کار کارشناسی جدی نسبت به این موضوع انجام نمی‌شود. متأسفانه تا امروز اقدام عملی جدی و عملی از سوی آن‌ها شاهد نبودیم.
جلساتی تشکیل میشود اما خروجی مناسبی دریافت نمی‌شود، مثلاً در قانون مشخص شده آموزش و پرورش در زمان آلودگی هوا چه وظیفه‌ای به‌عهده دارد. این‌که مدارس تعطیل یا زنگ‌های ورزش محدود شود، اما همین چند هفته پیش شاهد بودیم در شرایط آلودگی حتی زنگ‌های ورزش به‌قوت خود فعال بود.
تسنیم: مقصر این بی‌توجهی چه سازمان یا مسئولی است؟ واکنش آتی دستگاه قضا به این بی‌توجهی چه خواهد بود؟
بخشی محبی: قانون به‌صراحت پیرامون این موضوع تکلیف کرده و دستورالعمل‌هایی هم وجود دارد اما کمتر مورد توجه بوده است. در آن طرف وظیفه افکار عمومی و رسانه‌هاست تا مدیران را نسبت به این موضوع حساس کنند. متأسفانه مدیران ما مشغول کارهای روزمره شدند.
به‌عنوان مدعی‌العموم و نماینده مردم، دستگاه قضا به موضوع ورود پیدا کرده و تا انتها و حصول نتیجه هم آن را رها نخواهیم کرد. به تمامی مدیران هم اعلام شده چنانچه مطابق قانون دستورات کمیته «هوای پاک» پیرامون بحث آلودگی هوا عمل نکنند به انفصال از خدمت محکوم خواهند شد. طبق ماده 576 قانون رسیدگی به جرائم مدیران متخطی از استقرار هوای پاک مجرم شناخته شده و به انفصال از خدمت محکوم خواهد شد.
گفت‌وگو از صادق عسکری
انتهای پیام/*