آیا به کمک فناوری می‌توان خانه‌های زلزله‌زده کرمانشاه را یک ماهه ساخت
امروزه فناوریهای نوینی در حوزه ساختمان در دسترسند که به کمک آنها می‌توان خانه‌‌هایی کاملا ضد زلزله و با یک‌پنجم هزینه‌های خانه‌های بتنی را در مدت یک ماه ساخت و کاملا آماده سکونت کرد؛ سهم این فناوریها در بازسازی خانه‌های تخریب شده کرمانشاه چقدر است؟!
به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران پویا؛ بیست‌ویکم آبان ماه حوالی ساعت 10 شب خبری روی خروجی رسانه‌های کشور قرار گرفت که سریعاً تبدیل به خبر یک تمامی رسانه‌های کشور شد:
"زمین لرزه‌ای با بزرگی 7.3 ریشتر در حوالی ازگله، کرمانشاه را تکان داد..."
این خبر کوتاه، ایران را در بهت و سکوتی عمیق فرو برد و به مرور با انتشار اخباری از لرزه‌های استانهای ایلام، مرکزی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، بوشهر و خوزستان بر شدت این حالت افزوده شد.
چیزی نگذشت که مسئولان امداد و نجات ضمن ابراز تأسف، احتمال جان باختن تعداد زیادی از هموطنان غیور کشور را در این حادثه غم‌بار دادند.
قطعاً با توجه به قرار گرفتن در فصل سرما، اولویت اصلی سازمانها و نهادهایی نظیر بنیاد مسکن، سازمان مدیریت بحران، وزارت مسکن و شهرسازی، هلال‌احمر و... ساخت سرپناه برای افرادی است که ملکشان تخریب شده همچنین تعمیر و بازسازی منازلی که دچار خسارت شده‌اند.
اما با توجه به اینکه ایران براساس اطلاعات مراکز علمی، روی گسلهای زلزله قرار دارد و همواره احتمال بروز زلزله‌های مختلف با قدرتهای گوناگون در کشورمان وجود دارد، انتظار می‌رود مسئولان با تجاربی که از حوادث قبلی به دست آورده‌اند و با علم و آگاهی از راهکارهای ارائه شده جهانی برای مقاوم‌سازی بنا و سازه‌ها در مناطق زلزله‌خیز، دست به انجام کارهایی بنیادی بزنند تا حداقل پس از این، از حجم نگرانیها و اضطرابها برای زمین لرزه‌های دیگر کاسته شود.
زلزله درس خوبی برای جلوگیری از توسعه سازه‌های بتنی و آجری
متأسفانه متناسب با پیشرفت تکنولوژی ساختمان در جهان، بعضی از کشورها در این زمینه پیشرفت قابل توجهی نداشته‌اند و با وجود امکاناتی از جمله نیروی کار جوان و تحصیل کرده، مراکز تحقیق و توسعه، نوآوری و مصالح و ماشین آلات گوناگون همچنان با استفاده از روش سنتی به ساخت‌وساز ادامه می‌دهند.
روشهای سنتی علاوه بر اینکه منجر به گران تمام شدن قیمت ساختمان، بالا رفتن وزن مرده ساختمان، کاهش سرعت در ساخت‌وساز، افت کیفیت و ایمنی در ساختمان می‌شود، راهکار پایداری در برابر حوادث و بلایای طبیعی نیست و چه بسا از پسِ حادثه‌ای دیگر دچار تخریب و خسارتهای هنگفت شود.
ایران دارای گسلهای مهمی در رشته کوه‌های زاگرس، البرز و در مناطقی همچون کازرون، دنا، میناب، اردل، زردکوه، آغاجاری و مارون است و از این حیث استفاده از مصالح سنتی و قدیمی رایج، ساختمان را سنگین و در برابر زمین لرزه‌ها ناایمن نگه می‌دارد.
تیرچه بلوک، آجر مجوف قطعات بتنی، موزائیک و سایر مصالح متداول، بار مرده ساختمان را بالا می‌برد، هزینه ساختمان را گران و مقاومت آن را در مقابل زلزله کم می‌کند.
بنابراین با وجود تأکید محققان و اندیشمندان بر این موضوعات، باز هم ساختن یا بازسازی خانه‌ها و آپارتمانها به شکل رایج کنونی به معنای چاره‌جویی و رفع مشکلات ریشه‌ای است؟!
قطعا پاسخ به این سوال منفی است زیرا کشورهای پیشرفته در فناوری سازه در حوزه ساختمان نظیر ژاپن که از قضا بسیار زلزله‌خیز هم هستند به سمت ساخت خانه‌های گنبدی با موادی نظیر «استیروفوم» یا همان یونولیت رفته‌اند و در زلزله هفت ریشتری آوریل سال گذشته این کشور که آسیبهای جدی به خانه‌های معمولی زد، خسارتی به خانه‌های روستای کیوشو که از 450 خانه گنبدی تشکیل شده است، نزد.
این خانه‌ها که دارای اشکال و مهندسی جالبی هستند و ممکن است انسان را حتی به زمانهای دور ببرند با وزن 80 کیلوگرم و بدون نیاز به اسکلت‌بندی و سازه‌های آهنی، در برابر زلزله و طوفان بسیار مقاوم هستند.
در این خانه‌ها که اتاقهایش گوشه ندارند و نیز مرزی بین دیوارها و سقف نیست، محیطی باز و روشن به ارمغان می‌آید و از نظر گرما و راحتی فضای دلنشینی ایجاد می‌کند.
در این خانه‌ها از یونولیت معمولی استفاده نشده و شرکتی که متولی این کار است، با استفاده از تکنولوژی اختصاصی، نسل جدیدی از مصالح ساختمانی را ایجاد کرده که بسیار قوی‌تر از مواد مورد استفاده در جعبه‌های حمل غذا یا مواد بسته‌بندی است.
با توجه به اینکه مواد تشکیل‌دهنده این سازه بسیار ساده و مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و پوسیدگی است، شرکتهایی که اقدام به بومی‌سازی تکنولوژیهایی از این دست کنند قطعا می‌توانند طرحهای خلاقانه‌ای نزدیک به سلایق ایرانیها ابداع کنند.
علاوه بر این نمونه خارجی، محققان یکی از شرکتهای دانش‌بنیان استان اردبیل سال گذشته اعلام کردند که قادر به تولید خانه‌های پیش ساخته شده‌اند؛ خانه‌ای که سکونت دائمی در آن را امکانپذیر می‌کند.
خانه‌های پیش‌ساخته ایرانی جایگزینی برای ساختمانهای بتنی
قادر علیپور؛ عضو فدراسیون مخترعان بین‌المللی جهان در ایران در این باره گفته بود که «کاهش وزن یکی از پارامترهای مهم ساختمان‌سازی و ساخت خانه‌ای مقاوم در برابر زلزله محسوب می‌شود زیرا نیروهای زلزله با وزن ساختمان نسبت مستقیم دارد؛ اکنون تکنولوژی انتخاب شده ما دارای جهت‌گیری کاهش وزن است و وزن نهایی ساختمان با این روش نسبت به روشهای پیش‌ساخته دیگر همچنین ساختمانهای بتنی 80 درصد کاهش می‌یابد یعنی در هنگام زلزله 80 درصد نیروی کمتری به ساختمان وارد می‌شود.»
وی همچنین گفته بود: تنها با این روش است که می‌توان با پروفیل 14 نیروهای ساختمان چهار طبقه را تحمل کرد.
براساس اطلاعاتی که از این نوع تولیدات موجود است، در حال حاضر ساختمانهای از پیش ساخته در ایران از قبل مونتاژ شده و پس از آن در محل سکونت نصب می‌شوند که این پروسه کمتر از یک هفته زمان می‌برد.
استحکام و مقاومت بالا در برابر عوامل طبیعی نظیر زلزله 7.8 ریشتری و سرعت 400 کیلومتری باد، صرفه‌جویی در مصرف انرژی به دلیل ساخت در زمان کمتر، نداشتن نخاله و جلوگیری از سد کوچه و خیابانها در طول مدت ساخت، افزایش فضای مفید واحدها به دلیل حجم کم دیوارها، ساخت و محاسبات دقیق، ترسیم نقشه‌ای اقتصادی طبق آئین‌نامه 2800، طراحی رایگان و منحصر به‌فرد نقشه‌های معماری در کوتاه‌ترین زمان، قابل ساخت در ابعاد و نقشه دلخواه، انتخاب جنس نازک‌کاری، نما، تأسیسات برق و لوله‌کشی آب و فاضلاب و گاز بنابر درخواست مشتری از جمله مهمترین ویژگیهای این طرح (خانه پیش ساخته) است.
ابداع یک ایرانی در زمینه خانه‌های کروی
به گزارش تسنیم، ابداع مبتکر ایرانی "نادر خلیلی" که منجر به اختراع خانه‌ای شد که امکان ساخت آن در ماه و مریخ وجود دارد نیز از جمله اقدامات فناورانه‌ای است که کشورهای بسیاری نظیر کلمبیا، امریکا، ژاپن و شیلی تاکنون برگرفته از این الگو اقدام به مدرن‌سازی صنعت ساخت خانه‌هایشان کرده‌اند.
این الگو رفته رفته منجر به پدیدار شدن خانه‌های کروی شد که ظرف 40 روز امکان ساخت آنها وجود دارد و با حداقل هزینه، سازه‌ای مطابق با معماری اصیل ایرانی را در اختیار قرار می‌دهد که در برابر حوادث طبیعی نظیر زمین لرزه و طوفان بسیار مقاوم است.
بسیاری از کشورهای دنیا روی ابداع "خلیلی" کارهای دیگری را هم انجام دادند و مدلهای بومی را خلق کردند اما متأسفانه علی‌رغم اینکه وی به مدت پنج سال از امریکا به ایران آمد اما باز هم خبری از پیاده‌سازی این ایده در کشور نیست و مسئولان تصمیم‌گیر به سمت راه‌اندازی واحدهای مسکونی مطابق با این الگو نرفته‌اند.
انتظار می‌رود سازمانها و ارگانهایی که این روزها به فکر ساختن و بازسازی خانه‌های زلزله‌زده کرمانشاه هستند یا حتی افرادی که به واسطه شهرت و محبوبیت خود در جامعه اقدام به جمع‌آوری وجوه مردمی می‌کنند، به این موضوع دقت نظر داشته باشند که با توجه به فرا رسیدن فصل سرما، امکان ساخت سریع مسکن به شکل سنتی وجود ندارد و از طرفی مسکنی که به شکل سنتی ساخته شود، مقاومت لازم در برابر حوادث طبیعی را نخواهد داشت.
چرا هنوز دولت به این نتیجه نرسیده که می‌توان با تکیه بر فناوریهای نوین و توانمندی جوانان این مرز و بوم در حوزه مسکن، دست به تولیداتی زد که پتانسیل جهانی‌شدن دارد و مردم را از مشکلات مربوط به راهکارهای سنتی رهایی می‌بخشد؟!
واقعا جایگاه و سهم علم و فناوریهای نوین در پوشش حوادث غیرمترقبه و جبران خساراتی که بر جای می‌گذارد در کشورهای دیگر تا چه اندازه است و چرا در کشور ما، کمترین سهمی نیز به این امر اختصاص نیافته است؟!
زمانیکه محققان کشور و تولیدکنندگان مبتنی بر دستاوردهای دانشی به صراحت تضمین می‌دهند که می‌توانند ظرف 30 تا 40 روز شهرکی با 40 واحد مسکونی مقاوم در برابر حوادث طبیعی که قیمت تمام شده هر واحد نهایتا 10 تا 12 میلیون تومان است، تحویل دهند، چرا همچنان مسئولان اجرایی کشور به فکر ارائه وامهای چند ده میلیون تومانی برای ساخت و بازسازی خانه های تخریب شده با همان روشهای سنتی هستند که به شکل مربعی یا مستطیلی رو هم سوار می‌شوند و در برابر حوادثی نظیر زلزله کمترین دوام را دارند؟!
آیا وقت آن نرسیده که به جای تأکید صرف بر رشد کمی شرکتهای دانش‌بنیان و تعداد نخبگان کشور، به فکر حمایت از آنان و میدان دادن به جوانان این مرز و بوم برای خلق ایده‌های فناورانه و کارآمد در مواقع بحرانی و برای رفع مشکلات عینی مردم نظیر بازسازی خرابی‌های زلزله باشیم؟!
انتهای پیام/