ترس کارکنان کاخ سفید از «ترامپ» ایده کاریکاتورم شد
«امنیت و مهاجرت» اصلی‌ترین موضوعی است که دستمایه کار هنرمندان این دوره از دوسالانه قرار گرفته است، شجاعی‌طباطبایی درباره انتخاب این درونمایه برای خلق اثر هم توضیح می‌دهد
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، یازدهمین دوسالانه کاریکاتور تهران درحالی عصرگاه روز بیست و چهارم آذرماه با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد که در این دوره، موضوع «ایمنی و امنیت» به‌عنوان تم اصلی دوسالانه در نظرگرفته شده بود. این دوسالانه بخش‌های دیگری چون کارتون آزاد و کاریکلماتور با موضوع چهره‌های سیاسی، ورزشی و هنری هم داشت. در یازدهمین دوسالانه کاریکاتور، 498 اثر از هنرمندان ایرانی و 73 کشور جهان به معرض نمایش گذاشته شد. 12 کاریکاتوریست از کشورهای مختلف تا آخرین روز برگزاری دوسالانه در ایران حضور داشتند. به این بهانه با دبیر و برگزیده این دوره از دوسالانه به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
از بدو شکل‌گیری دوسالانه به فکر جهانی شدن بودیم
مسعود شجاعی‌طباطبایی، دبیر این دوره از جشنواره که سال‌هاست برای تداوم این رویداد هنری تلاش می‌کند، درباره مولفه‌های این دوره می‌گوید: «زمانی که من و محمدحسین نیرومند در سال 72 برای اولین‌بار تصمیم به برگزاری چنین رویدادی گرفتیم، یک هدف را در ذهن می‌پروراندیم و آن جهانی شدن بود. هرچند در دهه‌ای که ما شروع‌کننده چنین حرکتی بودیم، مسابقه و جشنواره کاریکاتور وجود نداشت. مساله دیگری که برای ما حائز اهمیت بود تعامل با دیگر هنرمندان جهان بود. خوشبختانه این دو خواسته در طول سال‌ها ممارست محقق شد و امروز می‌بینیم در یازدهمین دوسالانه کاریکاتور هر دوی این ویژگی‌ها به خوبی لحاظ شده است.»
از امنیت تا مهاجرت دستمایه کار کاریکاتوریست‌ها
«امنیت و مهاجرت» اصلی‌ترین موضوعی است که دستمایه کار هنرمندان این دوره از دوسالانه قرار گرفته است، شجاعی‌طباطبایی درباره انتخاب این درونمایه برای خلق اثر هم توضیح می‌دهد: «از آنجایی که شرایط دنیای امروز به شکلی است که برخی کشورها از امنیت کافی برخوردار نیستند؛ ناچارا پدیده مهاجرت به کشورهای دیگر رو به افزایش بوده است. ما این موضوع را انتخاب کردیم چون احساس کردیم این مساله مبتلا به برخی از کشورهاست، از طرفی می‌خواستیم در کنار طرح مسائلی از این دست، هنرمندان را به سمت وسوی مباحث بشر دوستانه نیز گرایش دهیم تا در این حیطه به ارائه اثر بپردازند. خوشبختانه کیفیت آثاری که در این دوره با چنین مفاهیمی ارائه شد از این منظر مطلوب و راضی‌کننده بوده است. هنرمندان با تکیه بر چنین مفاهیمی از زاویه دیدهای منحصربه‌فرد به ارائه آثاری پرداخته بودند که واقعا انتخاب بهترین اثر برای داوران دوسالانه دشوار بود.»
یک جایزه 8 هزار دلاری، یک برنده نهایی
از دبیر یازدهمین دوسالانه کاریکاتور درباره معیارهای انتخاب این جایزه هشت هزار دلاری می‌پرسم، شجاعی‌طبابایی با بیان اینکه امسال سجاد رافعی، هنرمند اهوازی برنده این جایزه شده است، می‌گوید: «این هنرمند زوایایی از شخصیت ترامپ را در اثر برگزیده ترسیم کرده و توانسته این جایزه را از آن خود کند. مهم‌ترین مساله‌ای که در جریان برگزاری دوسالانه کاریکاتور به‌ویژه در سال‌های اخیر به آن توجه بیشتری کرده‌ایم تمرکززدایی بوده است. به این معنا که تلاش کرده‌ایم به وقت برگزاری دوسالانه‌ها از ظرفیت هنرمندان استان‌های کشور بیشتر بهره بگیریم. کما‌اینکه در دوره‌های نخست دوسالانه، فقط اثر 11 هنرمند در کاتالوگ دوسالانه منتشر می‌شد ولی در دوره‌های اخیر، نصف بیشتری از کاتالوگ به آثار هنرمندانی از استان‌های مختلف کشور اختصاص یافته است.»
ورود ترامپ به کاخ سفید را کاریکاتور کرده‌ام
بعد از گفت‌وگو با شجاعی‌طباطبایی با سجاد رافعی برنده جایزه بزرگ یازدهمین دوسالانه کاریکاتور تماس گرفتم و از او خواستم درباره ویژگی‌های اثرش که باعث شده برنده این جایزه گران قیمت شود توضیح دهد. این هنرمند اهوازی گفت: «اثری که من در این دوسالانه ارائه کرده‌ام در حیطه موضوعی «ایمنی و امنیت» بوده است. دوسالانه کاریکاتور بعد از 11 دوره برگزاری امروز توانسته به جایگاه تثبیت شده‌ای دست یابد، به‌طوری که درحال حاضر در ردیف سه جشنواره هنری مهم دنیا قلمداد می‌شود، ازاین رو از اهمیت و اعتبار زیادی برخوردار است. یکی از موضوعاتی که امسال در این دوسالانه به آن پرداخته شده، ایمنی و امنیت با توجه به وجود سیاستمدارانی چون ترامپ است. ترامپ از بدو ورود به کاخ سفید و تکیه زدن بر مسند ریاست‌جمهوری تا امروز حواشی زیادی برای کشور خود و دنیا داشته است.»
سایه وهم آلود امپریالیسم بر جهان
این هنرمند کاریکاتوریست اضافه می‌کند: «من هم تلاش کردم برای ارائه این اثر به حواشی که اساسا خود ترامپ به وجود می‌آورد و همین‌طور مسائلی که به نوعی تبعات گفته‌های او در هر سخنرانی هستند توجه کنم و آنها را دستمایه کار خود قرار دهم. هر چند در این اثر به ورود او برای اولین بار به‌عنوان رئیس‌جمهور به کاخ سفید نظر کرده‌ام، روال معمول به این شکل است که وقتی رئیس‌جمهوری برای اولین بار به کاخ سفید وارد می‌شود با احترام دیپلماتیک زیادی از سوی اطرافیان مواجه می‌شود، ولی در این اثر، به جای احترام، ترس است که بر کارکنان کاخ سفید غلبه کرده و آنها را وادار به احترامی ظاهری می‌کند. این درحالی است که خود ترامپ نیز در این اثر احساس نا‌امنی می‌کند.»
کاریکاتور برگزیده این دوره از دوسالانه کاریکاتور، صرف‌نظر از نقدی که به ترامپ و سیاست‌های او وارد می‌کند، به نوعی به ترسیم سایه امپریالیسم بر جهان هم اشاره دارد. رافعی در این باره می‌گوید: «من قصد داشتم با بهره‌گیری از شخصیت و عملکرد ترامپ، به این مساله بپردازم که ایمنی و امنیت جهانیان از سوی ترامپ به مخاطره افتاده است. درواقع من با ارائه این کاریکاتور یک اثر نمادین و سمبلیک از سایه امپریالیسم جهانی را به نمایش گذاشته‌ام.»
اعتبار کاریکاتور ایران درجهان انکار‌نشدنی است
رافعی 16 سال است که به شکل جدی در حوزه کاریکاتور فعالیت می‌کند. او تا امروز در دوسالانه‌های داخلی و خارجی متعددی شرکت و جوایزی را از این رهگذر از آن خود کرده است. او درباره دیدگاه کشورهای دیگر نسبت به کاریکاتور ایران می‌گوید: «به یمن برگزاری دوسالانه‌ها و مسابقات کاریکاتور، امروز بسیاری از کشورها ما را به‌عنوان کشوری قدرتمند و حرفه‌ای در زمینه کاریکاتور می‌شناسند. خاصه دو کشور ایتالیا و ترکیه که به وقت برگزاری جشنواره‌های مختلف به خوبی به این مساله واقف هستند که ایران یکی از برندگان اصلی این جشنواره‌هاست. محبوبیت ایران از منظر کاریکاتور در دنیا تا جایی است که امروز وقتی کشورهای دیگر می‌خواهند به انتشار فراخوان بپردازند، فراخوانی به زبان فارسی هم منتشر می‌کنند، چون می‌دانند کاریکاتوریست‌های ایرانی مشتاقند در رویدادهای بین‌المللی حضور یابند و از طرفی حضور هنرمندان ایرانی باعث اعتبار بخشیدن به دوسالانه‌ها و مسابقات بین‌المللی می‌شود.»
رافعی درباره رقم جایزه هشت هزار دلاری که در این دوره از دوسالانه دریافت کرده است، می‌گوید: «واقعیت این است که من برای این اثر زحمت زیادی کشیده‌ام. در ماه‌های گذشته بارها به اتود زدن پرداختم تا به طرح نهایی خود رسیدم. از اینها گذشته تلاش کرده‌ام به مطالعاتی درباره کاخ سفید و اینکه ورود رئیس‌جمهورها به این کاخ بعد از مراسم تحلیف باید به چه شکل باشد بپردازم تا اثری که می‌خواهم ارائه کنم از زوایای مختلف مورد واکاوی قرار بگیرد و دقیق باشد. با این حال طبیعی است از اینکه برنده این جایزه شده‌ام خوشحالم.»
منبع:فرهیختگان
انتهای پیام/