نامه محرمانه کلانتری مصداق کوبیدن میخ به تابوت است + تصاویر
فعالان و کارشناسان حوزه محیط زیست استان خوزستان نامه محرمانه رئیس سازمان محیط زیست خوزستان را مصداق کوبیدن میخ‌‌ها به تابوت می‌دانند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، چند روز گذشته با برملا شدن محتوای نامه رئیس سازمان محیط زیست کشور به معاون اول رئیس جمهور درباره کارون موجی از نارضایتی بین نمایندگان استان خوزستان در مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی همچنین فعالان محیط زیست ایجاد کرد.
خبرگزاری تسنیم نیز بر اساس وظیفه ذاتی خویش یعنی بررسی دقیق ابعاد مختلف موضوعات حیاتی استان قصد دارد که این مسئله را به صورت فنی البته با حضور کارشناسان و اساتید مربوط به حوزه محیط زیست مورد بررسی قرار دهد.
به همین منظور خبرگزرای تسنیم در میزگردی با حضور مهدی قمشی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز و مشاور استاندار در امور آب، محمدجعفر فلسفی رئیس شورای شهر اهواز و کرامت حافظی فعال محیط زیست به بررسی نامه رئیس سازمان محیط زیست کشور در مورد استان خوزستان با واقعیت پرداخته است.
تسنیم: میزان آب موجود در خوزستان تا چه حد با محتوای نامه رئیس سازمان محیط زیست همخوانی دارد ؟
مهدی قمشی: ابتدا اجازه بدهید قبل از پرداختن به نامه رئیس سازمان محیط زیست شمائل کلی که از وضعیت رود کارون و توضیحاتی را بیان کنم.
اول از اینکه تصور و شمائلی که از رود کارون داشتیم را به همه سازمان‌های مربوطه اعلام کردیم. رود کارون از نظر مقدار مصرف یا درصد مصرف نسبت به آوردی که دارد در وضعیت فوق بحرانی به سر می‌برد که اصطلاحا ما از نظر علمی می‌گوییم اگر بیش از 40 درصد از آبراهه‌ای استفاده شود وضعیت آن آبراهه بحرانی است.
البته این فرم جهانی را ممکن است در کشور ما که یک کشور خشک و نیمه خشک هستیم خیلی قبول نکنیم زیرا کمبود آب داریم بنابراین مایل هستیم که از این آب شیرین قابل استحصال بیشتر استفاده کنیم اما این درصد نباید بیش از 60 یا 70 درصد شود زیرا قاعدتا باید 30 درصد آب برای ادامه حیاط در آبراهه وجود داشته باشد.
بنابراین مقدار استفاده در مصارف مختلف مثل شرب، بهداشت، صنعت و کشاورزی نباید بیشتر از 60 یا 70 درصد باشد و 30 درصد مابقی در آبراهه جریان داشته باشد و این موضوع برای تمام آبراهه‌ها چه زیرزمینی و چه سطحی صدق می‌کند.
تسنیم: این استاندارد جهانی در رود کارون رعایت شده است؟
مهدی قمشی: خیر در حوزه کارون بزرگ 90 درصد آب در حال استفاده است بنابراین فقط 10 درصد در مجرای طبیعی باقی مانده است. نبود تعادل استاندارد نشانگر این است که باید منتظر خسارات‌های زیست محیطی از قبیل ریزگرد، از دست دادن هور شادگان و خشک شدن نخیلات اروند کنار در حاشیه کارون باشیم زیرا ما استاندارد جهانی را رعایت نکردیم.
بنابراین در حوزه کارون از وزارت نیرو و سازمان محیط زیست انتظار گره‌گشایی داشتیم تا بلکه با استفاده از راه‌حل به استاندار جهانی نزدیک شویم.
اما از طرف دیگر به دنبال حقابه‌های جدیدی در حوزه کارون نیز بودیم مثل فاز دوم طرح 550 هزار هکتاری مقام معظم رهبری که 229 هزار هکتار زمین کشاورزی قرار بود در استان خوزستان زیر فعالیت‌های زیربنایی برای کارهای کشاورزی برود از این میزان حدود 100 هزار هکتار آن در حوزه کارون بزرگ است.
البته در کرخه نیز طرح نیز در وسعت بیشتری وجود داشت که متاسفانه با همه آن مخالفت کردند زیرا کرخه از جمله رودخانه‌هایی است که وزارت نیرو هیچ اجازه‌ای برای آن نداده است.
بنابراین از 100 هزار هکتار اخیرا وزارت نیرو مجاب شد که مجوز 45 هزار هکتار از آن را بدهد. یعنی برای 229 هزار هکتار فقط 45 هزار هکتار آن هم از 100 هزار هکتار در حوزه کارون بزرگ مجوز دارد مابقی طرح بدون مجوز باقی مانده است.
تسنیم: با توجه به مازاد آبی که برای خوزستان عنوان شده چرا میزان آب مورد نیاز برای کنترل ریزگردها تخصیص نمی‌دهند؟
مهدی قمشی: در حوزه کارون اخیرا 20 متر مکعب بر ثانیه را برای کنترل ریزگردها مصوب کردند که از این مقدار هیچ اختصاصی صورت نگرفته است یعنی وزارت نیرو با یک متر آن هم موافقت نکرده است. آن میزان آبی که دارند برای طرح کنترل ریزگردها استفاده می‌کنند از طرح توسعه پرروش ماهی آزادگان است و از این قسمت دارند آب به منطقه ریزگرد منتقل می‌کنند.
حال اگر این طرح (طرح توسعه پرورش ماهی آزادگان) وارد مدار فعالیت شود که زمان وارد شدن آن هم بسیار نزدیک است هیمن 10 متر مکعبی که در قبل این طرح برای کنترل ریزگرها استفاده می‌کنند باید به حوزه آزادگان و پرورش ماهی برگردد.
در نتیجه تخصیص جدیدی که برای کنترل ریزگردهای شرق اهواز پیش‌بینی شده بود در واقع هیچ حقابه‌ای ندارد. طرح جفیر تخصیص 40 متر مکعب آب برایش تخصیص داده بودند که فقط 20 متر مکعب آن را عملی کردند و نصف دیگر بلانکلیف باقی مانده است. حالا خودتان بگویید در حوزه کارون با این اوضاع وضعیتمان چگونه است؟
در حوزه کارون حدود 150 هزار هکتار زمین قابل کشت آبی داریم که بدون تکلیف مسئله آب باقی ماندند بنابراین انتظار داشتیم از مسئولان عالی رتبه و مرتبط با حوزه محیط زیست راهکاری بدهند تا معضلات رودخانه کارون برطرف و این تشنگی تقاضا تا مقداری برطرف شود اما از دل این مسائل مسئله‌ای پیدا شد که توجیه و تجویز آن انتقال آب بود که این تجویز خیلی عجیب و به دور از انتظار است.
تسنیم: با اطلاع داشتن از تمام مشکلات بحرانی رود کارون اطلاعات سازمان محیط زیست را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مهدی قمشی: همه از رفتار سازمان محیط زیست متعجب شدند وقتی مسئله نامه کلانتری به جهانگیری را بررسی می‌کنیم بند بند آن ایراد دارد. اول از اینکه نامه به گونه‌ای نوشته شده که 600 هزار هکتار از اراضی در طرح توسعه در حوزه کارون صورت گرفته که اصلا این گونه نیست.
از اینکه از 50 هزار هکتار از طرح 550 هزار هکتاری مقام معظم رهبری در ایلام است و 500 هزار در خوزستان و نکته دیگر اینکه در فاز نخست این طرح در خوزستان 271 هزار هکتار آن بهبود و تنها 229 هزار هکتار این طرح توسعه است که به آب نیاز دارد و تاکنون هیچ آبی به این فاز تخصیص ندادند.
بند اول نامه به طرح توسعه نیشکر اشاره کرده در این طرح گفته به 23 هزار متر مکعب آب در هکتار نیاز دارد. ایشان یک سند ارائه کند که 23 هزار متر مکعب در هکتار برای نیشکر استفاده می‌شود چون یک سند هم وجود ندارد در حالی که ما سند داریم از موسسه آب و خاک کشور در سال 95 داریم که یک نامه رسمی در رابطه با مخالفت با انتقال آب داریم اما یک نامه رسمی نه از در خصوص موافقت یا تردید با مسئله نفی و عدم انتقال نداریم.
تسنیم: به طور کلی چه ارزیابی از کارون قبل از موضوعات انتقال آب و بعد از انتقال‌های انجام شده دارید؟
کرامت حافظی: موضوع انتقال آب کارون موضوع جدیدی نیست یک زمانی قبل از انقلاب در رابطه با انتقال آب تصمیاتی گرفته شد که این مطالعات یعنی مطالعات طرح‌ها کوهرنگ یک، 2 و 3 مربوط به قبل از جنگ جهانی دوم است.
در حال حاضر طبق آمارها و برآوردهایی که وزارت نیرو اعلام می‌کند آورد آب کارون شاید یک سوم گذشته شده است. آورد تاریخی این رود به خوزستان 19.5 میلیارد بود اما الان به 14 میلیارد کاهش یافته در نتیجه برخی سال‌ها این عدد هم نصف یا یک سوم وحتی به یک چهارم رسیده است.
رودخانه از جایی که وارد خوزسان می‌شد جلگه‌سازی می‌کرد اگر به 60 تا 70 سال پیش برگردیم که سدها و انتقال‌های آب نبودند آن موقع رودخانه کارون بود که جلگه خوزستان را به یک جلگه سرسبز تبدیل و آب را در این جلگه پخش و آبیاری می‌کرد.
متاسفانه این روزها فقط درباره تالاب‌ها حرف می‌زنیم اما رود کارون که فقط تالاب درست نمی‌کرد بلکه آبگیر بود، علف‌زار درست می‌کرد و دشت‌ها را سیلابی می‌کرد و متاسفانه ما این نوع اکوسیستم را فراموش کردیم.
رودخانه کارون در خوزستان آبگیر سالانه و فصلی، دشت‌ها و علفزارهایی داشت که تقریبا محیط زیست یک قطره هم برای آن‌ها برنامه‌ریزی ندارد به همین خاطر در محاسبات نیستند.
اکوسیستم پویای خوزستان را باید قبل از ساخت سدها بررسی کرد آن موقع مثل خوزستان مانند ساحل‌های دست نخورده در آفریقا بود و این وضعیت نشان می‌دهد که اگر ما تغییرات و مشکلات انسانی را نادیده بگیریم این رود به خاطر خشکسالی با بحران روبه‌رو است.
باید به این فاجعه را علاج بخشید و بدانیم که نه تنها در خوزستان بلکه هیچ کجای ایران آب مازاد وجود ندارد یعنی در هیچ نقطه از اکوسیستم کشور ایران مازاد ندارد ما برای این فاجعه باید منتظر گره‌گشایی بودیم نه اینکه به کوبیدن میخ‌های تابوت بپردازیم.
البته از کلانتری با توجه به سوابقشان انتظار بیشتری نداشتیم زیرا ایشان در زمانی که وزیر کشاورزی بود خودشان نیشکر را در خوزستان توسعه داد و حتی مصاحبه‌های آن دوره نسبت به اعتراض دانشگاهیان که ایراداتی به طرح توسعه نیشکر در خوزستان داشتند تهمت زد که شما با تاجران شکر ارتباط دارید که به من ایراد می‌گیرید حالا خودش می‌گوید اشکال دارد و اگر این موضوع اشکال دارد به خودش بر می‌گردد.
تسنیم: بیان و طرح نسخه‌هایی خارج از واقعیت چه عواقبی برای کشور دارد و چگونه می‌توان از عواقب آن جلوگیری کرد؟
محمدجعفر فلسفی: تاکنون با این چنین مقوله حساس حیاتی و سرنوشت‌سازی برخورد نداشتیم زیرا این موضوع فقط فنی نیست بلکه جنبه‌های سیاسی و اجتماعی دارد و باید کمک کرد تا به وحدت اجتماعی آسیبی وارد نکند چون ما قصد نداریم در خوزستان فضایی را ایجاد کنیم که به دنبال آن به ایجاد شکاف بین استانها ایجاد شود.
در هر صورت در حال حاضر باید روی این موضوع کار شود و اکنون نیز برای پیگیری این موضع همه کسانی که دغدغه دارند باید کمک کنند تا این مسئله برطرف شود البته آیت‌الله جزایری نماینده ولی‌فقیه در استان خوزستان در شورای اداری در حضور معاون اول رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست موضع خوبی گرفتند اما این موضوع باید در جایگاهی مورد بحث قرار بگیرد که در راستای جلوگیری از مشکلات از تمام جنبه‌ها به آن نگاه شود.
با توجه به ظرفیت‌های استان این اتفاق نباید مشمول زمان و پروسه شود. البته شورای شهر نیز نیز برنامه‌ای با حضور آیت‌الله محسن حیدری نماینده استان خوزستان در مجلس خبرگان رهبری داریم که ابعاد این موضوع و مشکلات زیست محیطی در آن مورد بحث قرار می‌گیرد.
امیدواریم که دیگر شاهد این قبیل موضوعات نباشیم البته خودشان متوجه شدند که برخورد خیلی نسنجیده صورت گرفت به طوری که حتی برای آرام کردن فضا گفتند حالا کسی نامه‌ای نوشته است و این دلیل نمی‌شود که بخواهیم بر اساس این نامه تصمیم بگیریم امیدواریم که این گونه باشد.
بنابراین لازم است مجموعه دانشگاه‌ها و بزرگان استان و فعالان اجتماع وارد شوند و فضا را مدیریت کنند تا وحدت ملی خدشه‌دار نشود.
بخش‌های بعدی این میزگرد در روزهای آینده در خبرگزاری تسنیم منتشر می‌شود.
انتهای پیام/