چرا زلزله ۸ ریشتری ژاپن تنها یک کشته داشت؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از استان تهران، سید‌محسن طباطبایی‌مزدآبادی مدرس دانشگاه تهران در سلسله پیش‌نشست‌های همایش اقتصاد شهری، با اشاره به وقوع زلزله 5.2 ریشتری در استان تهران اظهار داشت: مخاطرات محیطی امری طبیعی هستند که هم در کشورهای توسعه یافته و هم مناطق توسعه نیافته وجود دارند و رخ می‌دهند اما لزوما هر مخاطره طبیعی یک فاجعه طبیعی نیست. 

وی با اشاره به اینکه آنچه که عمق فاجعه را زیاد‌تر می‌کند در واقع ابعاد انسانی و زیرساختی قضیه است؛ افزود: اگرچه مخاطرات و مخصوصا زلزله در هر دو گروه کشور‌ها و شهرهای توسعه یافته و رو به توسعه رخ می‌دهد اما در اکثر مواقع زلزله شهر‌ها و بخصوص مناطق فقیر‌نشین شهری را برای گرفتن قربانی انتخاب می‌کنند.  

طباطبایی مزدآبادی با تأکید براینکه چنانچه بسیاری از بلایای طبیعی سابق اگر امروز رخ می‌دادند به مراتب زیانبار‌تر و مرگبار‌تر بودند، گفت: این موضوع به طور حتم با گسترش بی‌رویه شهرنشینی و شهرسازی بی‌قاعده در ارتباط است. 

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با بیان اینکه سیستم شهرهای امروزی که با رشد جمعیت گسترش زیرساخت‌ها و پیشرفت‌های اقتصادی همراه بوده حساسیت بیشتری به زلزله دارد، افزود: نگاه به زلزله باید از حالت سنتی خود که آن را مهندسی زلزله می‌نامند و ابعاد فنی در مورد سازه‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد خارج شده و بعنوان شاخه‌ای از برنامه‌ریزی شهری مورد توجه قرار گیرد.  

مدرس مدیریت استراتژیک دانشگاه تهران با یادآوری اینکه شهرهای متراکم همواره در خطر بزرگ زلزله قرار دارند اما باید بیندیشیم که فضاهای شهری را چگونه برای مواجهه با بلایا آماده کنیم، افزود: زلزله 9.6 ریشتری که در سال 1988 در اسپیتاک ارمنستان حدود 25هزار نفر را به کام مرگ کشاند اگر فقط 5 دقیقه دیر‌تر اتفاق می‌افتاد تلفات انسانی به نصف می‌رسید چرا که مدارس تعطیل می‌شدند و دانش آموزان مدارس را ترک می‌کردند؛ این نشان می‌دهد که برخی فضاهای شهری چه نقش پر رنگی در کاهش یا افزایش خسارات دارند و بایستی مورد توجه ویژه قرار گیرند. 

کار‌شناس مسائل شهری با تأکید براینکه نادیده انگاری برنامه‌ریزی شهری پیامدهای غم انگیزی را در شرایط بحران همراه خواهد داشت، خاطرنشان کرد: انبوه مساکن غیرقانونی و بی‌دوام حاشیه شهر‌ها در زمان وقوع زلزله یک فاجعه انسانی را خلق خواهند کرد. 

طباطبایی با بیان اینکه نمی‌توان کتمان کرد که بین خسارات انسانی زلزله و سطح توسعه شهر‌ها ارتباط معناداری وجود دارد، گفت: زلزله 8 ریشتری سال 2003 در هوکاییدو ژاپن تنها یک نفر تلفات داشت اما زلزله 6.6 ریشتری بم یک سوم مردم این شهر را به کام مرگ فرستاد.

وی با اشاره به اینکه مدیران شهری در کشورهای رو به توسعه باید بیاموزند که هزینه‌کردن برای تقویت زیرساخت‌ها و ساخت شهری مقاوم با برنامه‌ریزی مطلوب یک دور ریز اقتصادی محسوب نمی‌شود، افزود: چرا که در صورت عدم این کار باید هزاران برابر آن را برای بازسازی ویرانی‌های پس از بلایا هزینه کنند. 

مدرس دانشگاه تهران با تاکید براینکه برنامه‌ریزی کاربری زمین (land use) به‌عنوان زیربنای برنامه‌ریزی شهری در این زمینه ابزاری بسیار مهم است، خاطرنشان کرد: هنگامی که برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان و صاحبان املاک و تمامی ذی‌نفوذهای این حوزه تقسیم به برنامه‌ریزی می‌گیرند در‌‌ همان لحظه در واقع باید برای میزان خسارت در برابر زلزله نیز تصمیم گیری می‌کنند. 

وی افزود: آن‌ها باید به‌خوبی بدانند که قیمت زمین چگونه می‌تواند باعث گسترش عمودی سازی شود و بالارفتن طبقات به چه میزان بر بالارفتن خسارات تاثیر گذار است.  

طباطبایی مزدآبادی در پایان با تاکید براینکه یک ارتباط دقیق بایستی بین گروه‌های برنامه‌ریز در شهر ایجاد شود، خاطرنشان کرد: ارتباطی که به آن‌ها گوشزد کند مدیریت مخاطرات بیش از یک موضوع فنی باشد مسئله‌ای اجتماعی، فرهنگی اقتصادی و اخلاقی است.

انتهای پیام/