بلاتکلیفی یک خیابان در شهر لار؛ وقتی به نظر کارشناسان توجه نمی‌شود
یکی از خیابان‌های اصلی شهر لار مدتی است که دستخوش تقابل نگاه انسان‌محوری و خودرومحوری در توسعه شهری شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، دو نگاه انسان‌محور و خودرومحور نظریات اصلی در علم توسعه شهری هستند. در نگاه انسان‌محور تفریح، استراحت و سلامت شهروندان نسبت به امور دیگری مانند خودرو در اولویت است. طرفداران این نوع توسعه شهری معتقدند که باید محیط شهری را به گونه‌ای طراحی کرد که محیط برای زندگی طبیعی‌تر و اجتماعی‌تر انسان فراهم شود.
بر اساس دیدگاه انسان‌محور زندگی طبیعی انسان، فضای سبز، محل پیاده‌روی و تردد پیاده شهروندان بر آسفالت‌کشی و تعریض خیابان‌ها اولویت دارد. به تعبیر دیگر، اولویت با زندگی اجتماعی انسان است که لازمه آن فراهم کردن محیط‌هایی برای نشستن، گپ زدن و تعاملات اجتماعی شهروندان است.
یکی از خیابان‌های اصلی شهر لار خیابان معلم است که مدتی است دستخوش تقابل نگاه انسان‌محوری و خودرومحوری در توسعه شهری شده است. متخصصان و کارشناسان شهرسازی معتقدند پیاده‌رو عریض این خیابان مکانی مناسب برای ایجاد پیاده‌راه و افزایش تعاملات اجتماعی مردم است اما در مقابل مسئولان شهری لار قرار دارند که خواستار کاهش عرض پیاده‌رو و توسعه خیابان هستند.
این موضوع که از شورای چهارم شهر لار به شورای پنجم کشیده شده، هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است. هر چند اعضای شورای پنجم از عدم تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه سخن می‌گویند اما به نظر می‌رسد تصمیم خود را برای تعریض خیابان معلم گرفته‌اند.
بررسی ترافیک خیابان معلم شهر لار
اشکان عسکری، عضو شورای شهر لار در گفت‌وگو با تسنیم به تشریح دلایل شورا برای انجام تعریض خیابان می‌پردازد. به گفته وی به دلیل تصادفات و تعداد فوتی‌ها در این محور اعضای شورا تصمیم دارند که بولواری وسط خیابان زده شود تا حالت رفت و برگشت خودروها به درستی شکل بگیرد، نقاط حادثه‌خیز برطرف و مشکل حل شود.
رحیم بیژنی، دیگر عضو شورای شهر لار نیز همین عقیده را دارد و بار ترافیکی این منطقه را دلیل مناسبی برای تعریض خیابان می‌داند. به گفته وی این منطقه به دلیل وجود مزار شهدای گمنام و سالن‌های ورزشی ترافیک زیادی دارد و در آینده نیز این بار ترافیکی بیشتر می‌شود.
بیژنی از وجود طرحی برای ساماندهی این خیابان سخن میگوید و امیدوار است که نتیجه طرح به گونه‌ای رقم بخورد که هم خیابان عریض شود و هم پیاده‌راهی برای تفرج مردم حاصل شود. به گفته وی در وضعیت کنونی این پیاده‌روی 11 متری تبدیل به فضای کسب و کار مغازه‌های کبابی و پارکینگ شده و شهروندان هیچ استفاده‌ای از این فضا نمی‌کنند.
جامعه شهرسازی لار معتقدند که در شهرها هر چه راه برای خودروها باز شود، خودروها بیشتر می‌شوند. عریض کردن خیابان مشکل ترافیک خیابان معلم را حل نمی‌کند. به گفته یکی از استادان شهرسازی دانشگاه لار « در حال حاضر در آن خیابان 2 باند خودرو رفت و آمد میکند. شورای شهر می‌خواهند بلوار 2 متری وسط این خیابان قرار دهند که با این کار 2 باند تبدیل به 3 باند می‌شود».
وی میگوید: «یک باند تبدیل به پارکینگ می‌شود و همان 2 باند دوباره با مشکل ترافیک روبه‌رو است. عریض کردن خیابان مشکل را حل نمی‌کند بلکه مسئولان باید اصلاح ترافیکی کنند. باید پارک ممنوع کنند و پارکینگ را در مکان‌های دیگری قرار دهند اما ساده‌ترین راهی که انتخاب کردند، عریض کردن خیابان است».
به گفته این استاد دانشگاه اشتباهی که در شهرهای دیگر تکرار شده، در لار دوباره در حال تکرار است. وی معتقد است این دید که خیابان عریض شود، یک دید مدرنیستی است اما اکنون در دنیا رویکرد به استفاده انسان از فضای شهری سوق پیدا کرده است.
محمد فروتن از کارشناسان شهرسازی در رد دلیل وجود ترافیک در این نقطه در گفت‌وگو با تسنیم میگوید: وجود ترافیک باید با مطالعات دقیق اثبات شود و مشخص شود که ترافیک موجود عبوری است یعنی حجم متعددی ماشین از آن منطقه عبور میکند یا ترافیکی است که به واسطه تقاطع‌ها و گره‌های ترافیکی به وجود آمده است.
وی که بر مطالعه دقیق در این زمینه تاکید دارد، معتقد است حتی اگر وجود ترافیک در این منطقه به دلیل کم بودن سطح معبر اثبات شود، باز هم نمی‌توان به این موضوع به صورت تک بعدی نگاه کرد و به ابعاد دیگر مسئله نپرداخت. وی تأکید دارد که مسائل شهری وجوه متعددی دارد و نباید فقط از یک جنبه برای مسئله‌ای راه حل ارائه کرد.
نامه شهرسازان لارستانی درباره خیابان معلم شهر لار
«برای انجام هر کاری در حوزه شهری باید ابعاد دیگر طراحی‌های شهری مانند اهمیت به پیاده، آسایش اقلیمی و غیره هم مد نظر قرار گیرد، قرار نیست با برطرف کردن یک مشکل، از بعد دیگری مشکل تازه‌ای ایجاد شود» این سخن فروتن در باب اهمیت داشتن نگاهی جامع و سیستمی یکپارچه در مسائل شهری است.
رامین خورسند مدرس شهرسازی دانشگاه لار و دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، دیگر عضو جامعه شهرسازی لار نیز با تاکید بر اینکه صرفا مشاهدات تخمینی، مقطعی و میدانی نمی‌تواند مبنای تصمیم‌گیری باشد بلکه باید با نرم‌افزارها و مطالعات دقیق این موضوع اثبات شود و سطح سرویس دهی مسیر با شاخص‌های علمی سنجیده شود، با جزئیات بیشتری به مقوله ترافیک در این منطقه می‌پردازد.
به گفته وی شهر لار، به عنوان یک شهر میانی و نه یک کلانشهر و به واسطه نوع خاص شبکه حرکت و دسترسی که بر آن حاکم است، چندان درگیر معضلات و درگیری‌های ترافیکی و حمل‌و‌نقلی پیچیده نشده است.
« تعریض خیابان‌ها و معابر نه تنها مشکل ترافیک شهر را حل نمی‌کند بلکه صرفا مشکل ترافیک را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل میکند» این را خورسند میگوید و اعتقاد دارد که ادامه این روند، مشکل ترافیکی شهر را تبدیل به کلافی سردرگم و کل شهر را درگیر میکند، همان مشکل و سردرگمی که امروز گریبانگیر شهرهایی چون شیراز و تهران است.
خورسند تعریض خیابان را یک پاسخ مقطعی می‌داند و میگوید: شاید مشکل عاجل امروز با چنین تعریض‌هایی حل شود اما چند سال بعد که دوباره حجم ترافیک افزایش یافت دیگر از کجا می‌خواهیم عرصه برای تعریض بیابیم؟! پس باید به دنبال راه‌هایی بود که فرهنگ پیاده‌مداری و استفاده کمتر از اتومبیل رایج شود و این امر نیازمند تأمین بسترهای مناسب خود است که باید از امروز به فکر تأمین آن‌ها بود.
وی با توضیح بیشتر درباره این موضوع میگوید: اگر خیابان از سمت چهار راه راهنمایی و رانندگی به سمت پارک شهر تعریض شود، قسمتی از مسیر که از هتل کوثر به سمت چهار راه راهنمایی و رانندگی می‌آید چه می‌شود؟ بخش قابل توجهی از بار ترافیکی از آن قسمت تحمیل می‌شود.
به گفته خورسند در این قسمت از شهر به دلیل نوع ساختمان‌های موجود امکان تعریض وجود ندارد و این امر سبب می‌شود یک عرض زیاد به عرض کوچک وصل شود، محور دِ آکسه گردد یعنی آکس مسیر منحرف می‌شود و تشخیص و تحلیل نوع حرکت و جهت حرکت برای سواره و پیاده نامفهوم شود و اغتشاش حرکتی را سبب می‌شود.
این کارشناس شهرسازی معتقد است به دلیل بافت شطرنجی شهرجدید لار خیابان‌های موازی وجود دارد که برای حل مشکل ترافیک کمک‌کننده است و می‌توان بدون تعریض خیابان معلم بخشی از بار ترافیکی را به خیابان‌های موازی منتقل کرد.
به گفته خورسند همه این امور باید در یک سیستم هماهنگ دیده شود یعنی سیستمی که هم انسان‌مداری شهری و هم ترافیک را تامین کند و منافع عمومی و بلندمدت شهری هم لحاظ شود، شهرسازی علمی تک بعدی نیست که مثلا صرفا به بعد حرکت و دسترسی توجه شود و سایر ابعاد مانند ابعاد ریخت‌شناسی، اجتماعی، کارکردی و ... نادیده گرفته شود.
گرمای لار عاملی برای عدم پیاده‌راه سازی است؟
دلیل دیگری که برخی از اعضای شورای شهر لار برای مخالفت با تبدیل پیاده‌رو به پیاده‌راه مطرح می‌کنند، بحث‌های اقلیمی مربوط به شهر لار است که امکان پیاده‌روی و استفاده روزانه از این مکان را می‌گیرد. عبدالرحیم مقیمی، عضو دیگر شورای شهر معتقد است که اقلیم و آب و هوای لارستان تنها در یکی دو ماه از سال امکان پیاده‌روی را میسر میکند.
وی معتقد است «به صرف اینکه کسی شهرساز باشد شاید نتواند همه چیز را مدنظر قرار دهد و همه شهرسازان نیز با این موضوع موافق نیستند و اختلافاتی وجود دارد». هر چند اعضای جامعه شهرسازی لار نظری خلاف این صحبت مقیمی دارند و می‌گویند شهرسازان لاری با وجود نظرات و سلائق گوناگون همگی متفق القول هستند که این پیاده‌رو باید تبدیل به پیاده‌راه شود.
عسکری، عضو شورای شهر لار هرچند صحبت شهرسازان درباره احداث پیاده راه را منطقی می‌داند اما آلودگی صوتی، دود و تردد خودروها در خیابان را موضوعی می‌داند که باید در تبدیل به پیاده‌راه مدنظر داشت. وی میگوید: سوالی درباره تناسب متراژ پیاده راه با خیابان از شهرسازان پرسیده‌ام اما جوابی نگرفته‌ام.
وجود پارک شهر در نزدیکی این خیابان دلیل دیگری است که از سوی اعضای شورای شهر برای رد نظریه پیاده‌راه سازی مطرح می‌شود.
محمد فروتن دلیل شرایط اقلیمی لار را برای خیابان‌سازی حرفی غیرمنطقی می‌داند و میگوید: «آب و هوا که همیشه روز نیست. ما بخش زیادی از زمان را در شب سپری می‌کنیم. رونق خیابان‌ها در شب وابسته به اتفاقاتی نظیر پیاده راه‌سازی است. آب و هوای لار را با کاشت درخت می‌توان تعدیل کرد». به گفته وی در کشورهایی که اقلیم مشابه شهر لار دارند، پیاده‌راه‌ها ساخته و استفاده می‌شود.
وی درباره نزدیکی پارک شهر به این خیابان می‌افزاید: «زندگی پیاده در شهر، بحثی مجزا از تفرج صرف است. پیاده‌روی را صرفاً به عنوان یک ورزش یا تفرج در نظر نگیریم. امکان پیاده‌روی مثل ارائه تسهیلات برای معلولان، نابینایان و دوچرخه‌سواران است. ما باید امکان سفر پیاده را برای شهروندان فراهم کنیم علاوه بر آن زندگی پیاده در شب، موضوعی است که در بسیاری از شهرها و کلانشهرها رواج دارد».
یکی از استادان شهرسازی دانشگاه لار معتقد است که پارک یک مقصد است و این استدلال درست نیست که چون پارک هست نیاز به پیاده راه نیست. مردم در پارک می‌نشینند اما پیاده راه مسیری است که علاوه بر پیاده‌روی، فرد از فعالیت‌های خاص هم لذت ببرد، درنگ میکند و تعامل میکند.
رامین خورسند نیز گرمای هوای لار را دلیل درستی برای رد احداث پیاده‌راه نمی‌داند و معتقد است این موضوع با وجود تکنولوژی‌های پیشرفته در دنیای شهرسازی یک استدلال ساده‌انگارانه است. وی میگوید: «با انتخاب نوع پوشش گیاهی مناسب، به کارگیری مصالح متناسب با شرایط اقلیمی، حتی احداث انواع خاصی از سایه‌بان‌ها و برخی ادوات مکانیکی می‌توان این مشکل را حل کرد».
این کارشناس شهرسازی می‌افزاید: سوال این است که آیا همواره هوای لار گرم است؟ آیا مردمی که هم‌اکنون در شهر به دلایل مختلف از جمله سلامتی، پیاده‌روی می‌کنند، در ساعات ظهر که هوا گرم است می‌روند یا زمانی می‌روند که گرمای هوا شکسته باشد؟ وی معتقد است که طراحی‌ها را می‌توان به گونه‌ای انجام داد که با این امور متناسب باشد و باید از تجربه دیگر شهرها در این زمینه استفاده کرد.
خورسند دلیل دیگری برای لزوم احداث پیاده‌راه ذکر میکند و آن بحث منظر شهری است. به گفته وی بحث پیاده‌راه تنها منحصر به پیاده‌روی نیست بلکه منظر شهری و بحث‌های زیباشناسانه شهر هم مهم است، اینکه انسان حتی زمانی که با وسیله نقلیه از مکانی عبور میکند از یک محیط مفرح عبور کند نه یک محیط ماشینی.
شهرسازان دغدغه دارند نه منفعت شخصی
در حال حاضر طرحی برای تعیین تکلیف این خیابان از سوی مهندسان و کارشناسان ترافیک شهری لار طراحی شده که اعضای شورای شهر از جمله آقایان بیژنی و عسکری معتقدند که باید این طرح بررسی شود و پس از تکمیل طرح می‌توان درباره این خیابان نظر نهایی داد.
مقیمی دیگر عضو شورای شهر لار اذعان میکند که حواشی به وجود آمده بر سر خیابان معلم شهر لار ناشی از منفعت‌طلبی‌های شخصی است و میگوید: «بعضی از افعال و حرکاتی که پشت این قضیه است به دنبال منافع شهر نیست بلکه منافع شخصی را دنبال میکند». با وجود این نظرات اعضای شورای شهر لار از حضور کارشناسان شهرسازی برای حضور در جلسه علنی شورا و بحث بر سر این موضوع استقبال می‌کنند.
در مقابل این اعلام استقبال و آمادگی شورای شهر لار به گفته کارشناسان شهرسازی نه تنها طرح مذکور به رویت شهرسازان نرسیده تا درباره نقاط مثبت و منفی آن صحبت کرد بلکه حتی نظر شهرسازان نیز در این باره پرسیده نشده است و نامه‌‌هایی که عده‌ای از شهرسازان در نقد تعریض خیابان معلم به شورا ارسال کرده‌اند قرائت نشده است.
شهرسازان درباره ادعای منفعت‌طلبی که از سوی عضو شورا مطرح شده، اعتقاد دارند که شهرسازان تنها بنا بر رسالت خود در این ماجرا ورود کرده و دغدغه آنان آسایش شهروندان است. آنان در این باره می‌گویند: صحبت‌های ما منطقی، علمی و براساس اصول فنی شهرسازی است و هیچ منفعت‌طلبی از سوی شهرسازان دنبال نمی‌شود.
بلاتکلیفی خیابان معلم شهر لار با وجود اینکه در 50 سال گذشته تغییری در آن به وجود نیامده، این روزها بحث داغ شهرسازی در شهر تاریخی و فرهنگی لار است. مسیری که می‌تواند با تبدیل شدن به پیاده راه تجربه نوینی در شهرسازی در استان فارس باشد.
خبرگزاری تسنیم در نظر دارد در سلسله گزارش‌هایی به بیان مشکلات و توانمندی‌های شهرستان‌ها و روستاهای استان فارس بپردازد. مردم مناطق مختلف استان می‌توانند مشکلات و توانمندی‌های شهرستان و روستای خود را از ساعت 8 الی 16 با شماره تماس 07132281975 با دفتر خبرگزاری تسنیم استان فارس در جریان بگذارند.
گزارش از حلیمه زارع
انتهای پیام/