تهدید جانی نخبه ایرانی توسط خودروسازان/ وقوع کلاهبرداری در برخی شرکتهای دانش‌بنیان
جمعی از نخبگان برتر کشور با حضور در تسنیم از دغدغه‌ها و گلایه‌مندیهایشان نسبت به عدم توجه و حمایت نخبگانی گفتند و از داستانهای عجیبی نظیر تهدید جانی خودروسازان و کلاهبرداری به‌سبک دانش‌بنیان گفتند.
به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران پویا؛ حمایت از نخبگان و پژوهشگران کشور از جمله دغدغه‌هایی بوده که همیشه طی این سالها با چالشهای متعددی مواجه بوده است و بسیاری از نخبگان کشور از عدم حمایت واقعی و همه‌جانبه از خود گله‌های زیادی داشته‌اند.
نخبگانی که با وجود برخورداری از توانمندیهای گسترده برای ارائه راهکارهای عملی برای حل مشکلات و کمبودهای کشور، دل پردردی از عدم حمایتهای نهادهای مربوطه دارند و شرح داستان زندگی آنان و تجربه برخوردشان با مسئولان و متولیان حوزه علمی، ساعتها وقت می‌طلبد.
نخبگانی که دلزده از شعارهای حمایتی و وعده‌های توخالی، به‌صورت جهادی به‌فکر تحقق دیدگاه‌های نوآورانه خود هستند و با تلاش وافر به‌دنبال راهی برای پیاده‌سازی طرحهای مبتکرانه خود برای حل چالشهای کنونی سایه‌افکنده بر بخشهای مختلف کشور هستند.
بر این اساس فرصت را غنیمت شماردیم و میزگردی را در خبرگزاری تسنیم با حضور برخی از چهره‌های نخبه کشور برگزار کردیم که در ادامه مشروح آن تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است.
در این میزگرد که بخش نخست آن در ادامه تقدیم شده، کمال کاووسی برومند؛ تولیدکننده محصولات دانشبنیانی و مخترع، فرزاد آسایش؛ پژوهشگر برتر بسیج، فارغ‌التحصیل دوره دکتری از هند و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، مهدی سعیدی؛ عضو بنیاد ملی نخبگان و مخترع، هادی جمشیدیان؛ نخبه، زهره فراهانی؛ فارغ‌التحصیل نمونه دوره ارشد دانشگاه امیرکبیر، شهلا سهرابی؛ رئیس خانه نخبگان بسیج استان تهران و عابد مرادی؛ پژوهشگر برتر حضور داشتند.
تسنیم: آقای سعیدی، بحث را با شما آغاز می‌کنیم که ظاهراً جزو آن دسته از نخبگانی هستید که مراوداتی با معاونت علمی ریاست‌جمهوری داشته‌اید و درصدد استفاده از تسهیلات در نظر گرفته‌شده از سوی بنیاد ملی نخبگان هم بوده‌اید اما به نتیجه‌ای نرسیده‌اید؛ کمی درباره فضای حاکم بر این ساختار و مشکلاتی موجود توضیح دهید.
سعیدی: ابتدا در بیان مشکلات یک نخبه باید بگویم که بزرگترین مشکل ما این است که دیده نمی‌شویم و منظور از دیده نشدن هم این نیست که فرضاً یک خبرگزاری از ما حمایت یا فعالیتهایمان را به‌شکل ویژه پوشش دهد بلکه همواره گفته‌ایم که فکر مخترعان و صاحبان ایده باید آزاد باشد تا بتوانند کار کنند.
هر زمان فکر نخبگان درگیر تولیدات شود، دل‌مشغولی به‌دنبال دارد که نهایتاً منجر به انزوا و حاشیه‌نشینی آنان می‌شود و دیگر فضایی برای شکوفایی نبوغ و استعدادهای درونی نمی‌ماند.
به‌عبارت دیگر یک نخبه باید در حدی حمایت شود که بتواند خلاقیتش را در عرصه‌های مختلف بروز و ظهور بخشد؛ کوچکترین حمایتی که شاید بتوان از یک مخترع و برای یک اختراع داشت این است که حداقل آن را تا مرحله تجاری‌سازی پیش ببرد؛ این دقیقاً موضوعی است که مسئولان باور ندارند و بارها شده که اختراع "پیچ پیشرفته" را به بخشهای مختلف برای حمایت برده و ارائه داده‌ام اما مسئولان در کمال ناباوری گفته‌اند که "امکان ندارد این موضوع اختراع شما باشد"!
تسنیم: دقیقا به کجاها مراجعه کرده‌اید؟
از ملاقات با شخص اول اجرایی کشور در دولتهای نهم و دهم تا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری... با توجه به اینکه یک پیچ پیشرفته ساخته‌ام که در دنیا نمونه ندارد و می‌توان از آن به‌جای فرضا 10 نوع پیچی که اکنون در بازار وجود دارد، استفاده کرد اما از طرفی مراجعه و دیدارم با اشخاص سطوح بالای اجرایی کشور به نتیجه‌ای نرسید، سعی کردم تا رویه معکوسی را پیش کشم.
تصمیم گرفتم وارد مذاکره با تولیدکنندگان شوم و آنها را ترغیب کنم تا به‌جای تولید 10 نوع پیچ، یک نوعی را تولید کنند که تمام کاربرد نمونه‌های قبلی را داشته باشد.
تسنیم: آیا شما با ادبیات بازار و تولیدکنندگان آشنایی دارید و توانستید ارتباط خوبی با آنها برقرار کنید؟
متأسفانه خیر؛ تجربه برخوردهای بدی با این قشر را داشتم؛ یکی از تولیدکنندگان که به‌شکل سنتی کار می‌کرد صراحتاً گفت که "چون اختراعت نمونه مشابهی در دنیا ندارد، حاضر به تولید آن نیستم و ممکن است حمایتم سوخت شود و در بازار با اقبالی روبه‌رو نشود".
تسنیم: خوب، اگر قرار بود نمونه مشابه خارجی داشته باشد چه‌نیازی بود که از طرح ابتکاری شما حمایت کند؟!
این سؤال بنده هم هست اما کلاً این دیدگاه در حال حاضر بر بخشی از جامعه حاکم است.
تسنیم: شما تنها همین مورد ابداع را دارید؟
خیر؛ تنها سه مورد از ابداعات بنده در زمینه خودرو است و تقریباً برای صنعتی‌سازی و جذب حمایت برای تولید، با همین روال مشابه مواجه شدم و چه‌بسا بدتر!
تسنیم: یعنی منظورتان این است که با برخوردهای بدتری مواجه شدید؟ از طرف چه‌کسانی؟
برای جذب حمایت لازم بود که با مدیران خودروساز داخلی و مسئولان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مذاکره کنم اما نتیجه صحبتهایمان این شد که نمی‌توانم بگویم چه‌چیزهایی به من گفتند.
تسنیم: اگر قرار باشد معضلات گفته نشود که هیچ‌گاه مشکلات پیشِ‌پای نخبگان مملکت حل نمی‌شود؛ منظورتان این است که شما را تهدید کردند یا درصدد تصاحب طرح برآمدند؟
بعداً به من گفتند که "اختراعت را به خارجیها بفروش و ما از آنها کپی می‌کنیم و سپس از ما شکایت کن که اقدام به کپی اختراعت کرده‌ایم"!
در نهایت هم که تمامی درها روی من بسته شد، گفتند "می‌توانی بروی با قطعه‌ساز هماهنگ شوی شاید توانست کاری برایت انجام دهد" اما قطعاً قطعه‌ساز حافظ مالکیت فکری و معنوی طرح نیست و هزینه واقعی آپشنی را که توسط مخترع ابداع شده نخواهد پرداخت.
تسنیم: به‌نظر خودتان دلیل این‌همه سنگ‌اندازی چه بوده است؟
قطعاً وقتی طرحی از سوی من ارائه می‌شود که می‌تواند چندین کاربرد داشته باشد، در صورت حمایت تمامی خطوط تولید فعلی دچار دگرگونی و بسیاری از بخشهای قدیمی حذف می‌شود که این موضوع هم نارضایتی عده‌ای را به‌دنبال خواهد داشت.
تسنیم: با این حال جرأت مذاکره کردن با قطعه‌ساز را داشتید و این روش را هم امتحان کردید؟
بله، این روش را هم تجربه کردم؛ زمانی که وارد مذاکره با قطعه‌سازان شدم، کاملاً زبان علمی را کنار گذاشتم و با زبان دلالی از طرح و ویژگیهای آن که در نهایت می‌تواند برای آنها سودآوری داشته باشد، گفتم.
به آنها این‌طور گفتم که اگر از محصول من استفاده می‌کنند، می‌توانند حتی تا سه میلیون تومان محصول نهایی را گرانتر بفروشند زیرا در حال حاضر سپر جلوی پیکان وانت را که تغییر دادند، یک و نیم میلیون تومان به قیمت نهایی محصول افزودند.
تسنیم: فضای فکری قطعه‌سازان چطور بود؟
اتفاقاً نکته جالب است بدانید بعد از کلی رایزنی و وصل شدن به یک قطعه‌ساز برای ارائه طرحم که در زمینه فرمان خودرو بود، این تولیدکننده خیلی راحت گفت که "گمان می‌کنند من تولیدکننده هستم در حالی که عین محصول را از چین وارد می‌کنم اما از وام تولید بهره‌مند می‌شوم و حتی نیازی به پرداخت مالیات ندارم"!!
تسنیم: این‌طور که می‌گویید مذاکراتتان در زمان عمر کاری دولتهای قبل بوده و در این دولت تلاشی از سمت شما صورت نگرفته است...
اتفاقاً قریب به پنج مرتبه آقای سورنا ستاری به من وعده تماس از سمت معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری را داده‌اند و هر بار نامه‌هایم را گرفته‌اند اما دریغ از یک تماس ...
تسنیم: درخواستی برای حمایت از بنیاد ملی نخبگان هم داشته‌اید؟
البته این نوع حمایت که فعلاً در دستور کار بنیاد قرار گرفته خوب است زیرا جلوی فعالیت و رانت‌خواری بسیاری از افرادی را که با رابطه با آن مرکز معرفی می‌شوند می‌گیرد اما همین رویه را هم می‌توان برای شرکتهای دانش‌بنیان متصور شد.
تسنیم: شاید ادعایی را که شما در ارتباط با طرحتان داشته‌اید چندان کارا ندانسته‌اند و به همین منظور حمایتی از آن نداشتند؟
من در حال حاضر ادعا دارم که حمایت از این طرح به‌درد مملکت و جامعه می‌خورد؛ اینکه حمایت کنند و به تولید برسانم بحثی دیگر است؛ زمانی که برای دریافت عنوان "دانش‌بنیان" می‌رویم، می‌گویند که طرح باید دارای شاخصهایی نظیر کاربردی بودن، حل‌کننده مشکل و معضل، جدید بودن و... باشد و در نهایت اگر همه این شاخصها را داشته باشد برای حمایت گفته می‌شود که "باید بروید زیر مجموعه شرکتهای دانش‌بنیان"!
می‌گویند "شما به‌عنوان فرد نخبه و ایده‌پرداز، اگر می‌خواهید وارد مقوله تولید شوید باید تحت عنوان شرکتهای دانش‌بنیان فعالیت کنید و اگر اختراعتان هایتک باشد، می‌توانید دانش‌بنیان شوید".
با وجود داشتن تمامی تأییدیه‌های لازم از سوی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، به من گفتند که "نمونه محصول شما در دنیا وجود دارد" اما نتوانستند بگویند که این نمونه دقیقاً کجا وجود دارد و چه کشوری اقدام به ساخت آن کرده است!
تسنیم: چه لزومی دارد وقتی طرحی به‌نوبه خود ظرفیت حمایت و صنعتی‌سازی را داشته باشد، زیر چتر دانش‌بنیانها قرار گیرد؟
کاووسی برومند: بگذارید پاسخ این سؤال را من بدهم زیرا بنده طرحی داشتم که
با وجود اینکه دانش‌بنیان بیشترین اهمیت را به دستاوردهای حوزه نانو می‌دهد، طی چهار سال کار تحقیقاتی دستگاه "اولتراسونیک هموژنایزر" که وظیفه همگن‌سازی مواد را به‌عهده دارد، ساختیم و با توجه به اینکه ثبت شرکت دانش‌بنیان نیازمند حضور عضو هیئت علمی دانشگاه در آن بود از شخصی با این سمت در دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی درخواست کردیم تا در گروه باشند.
پیش از ساخت این دستگاه، متقاضیان نمونه مشابه را با قیمت 46 میلیون تومان از آلمان خریداری می‌کردند اما زمانی که موفق به ساخت آن شدیم، توانستیم سال اول 340 میلیون تومان و سال دوم 430 میلیون تومان از آن را بفروشیم.
همیشه برای من سؤال است که چرا برای ثبت شرکت دانش‌بنیان حتماً باید عضو هیئت علمی حضور داشته باشد که ممکن است با وجود سالها کار پژوهشی، حتی قادر نباشد آچاری را در دست بگیرد!
با این حال مراحل ثبت و تأسیس شرکت را پیش بردیم و آن استاد دانشگاه به‌عنوان مدیر‌عامل شرکت معرفی شد تا بتوانیم با در دست داشتن امتیاز دانش‌بنیان، در مرکز رشد آن دانشگاه فعالیت کنیم.
هفت سال روی این طرح وقت گذاشتم و چهار سال کار تحقیقاتی روی آن انجام دادیم اما در حین کار، همان عضو هیئت علمی دانشگاه که اکنون توانسته بود با تکیه بر قدرت فکری ما محصولی هایتک را تولید کند، برگه‌هایی را به ما داد و امضا گرفت.
بعداً مشخص شد که این عضو هیئت علمی که اکنون در قامت مدیریت شرکت نیز حضور داشت 75 درصد از سهم شرکت را به نام خودش و 15 درصد هم با تفکیک سه سهم پنج‌درصدی به نام همسر، دختر و پسرش زده است و در نهایت دو سهم پنج‌درصدی هم به من و فرد دیگری که جزو تیم اجرا بود داده است.
با توجه به اینکه اختراع از من بوده و این استاد دانشگاه را آوردیم تا بتوانیم از تسهیلات دانشبنیانی استفاده کنیم، عطای کار را به لقایش بخشیدم و از او شکایت کردم.
تسنیم: شما تنها همین یک اختراع را دارید؟
بنده تاکنون 32 اختراع داشتم و یک نمونه کاربردی دیگر، رسوب‌زدای کولر است که به‌خلاف نمونه‌های چینی، بیرون کولر قرار می‌گیرد و عملیات رسوب‌زدایی را انجام می‌دهد؛ در نمونه‌های چینی گلوله‌های شیمیایی درون محفظه کولر می‌اندازند که ذراتی را از داخل کانال به محوطه مسکونی وارد می‌کند و می‌تواند در کار ریه اختلال ایجاد کند؛ قیمت این دستگاه به‌خلاف باور عده‌ای با 30 سال گارانتی 40 هزار تومان است.
علاوه بر این، یک نمونه همزن یون دواینچی برای مصارف کشاورزی را هم در همان شرکت دانش‌بنیان طراحی و تولید کردیم که توسط وزارت کشاورزی در مشکین‌دشت کرج و در مزرعه‌ای تست شد.
بررسی این دستگاه در مزرعه‌ای به‌مساحت سه هکتار صورت گرفت که در نهایت ذرتی که در محدوده تحت استفاده این دستگاه رشد کرد به ارتفاع 70 سانتی‌متر با بار بیشتر رسید اما ارتفاع ذرتی که آب معمولی پای آن داده شده بود، 20 سانتی‌متر با بار کرم‌خورده بود اما با این حال گفتند که برای آزمایشهای قطعی باید 18 میلیون تومان هزینه شود تا تأییدیه‌های نهایی صادر شود.
تسنیم: به‌نظر شما با توجه به همه این موارد که در طول جلسه به آن پرداخته شد، چه دلیلی دارد که با وجود تمامی مزایا و محسناتی که طرحهای ابداعی شما و ایده‌های کاربردیتان دارد مورد حمایت واقعی و همه‌جانبه قرار نمی‌گیرید؟
سعیدی: مدیرانی که در شرکتهای تصمیم‌گیرنده نشسته‌اند به‌شدت تحت تأثیر لابی آن هستند؛ شما حساب کنید پلیس بعضاً نمی‌تواند جلوی پلاک‌گذاری برخی خودروها را بگیرد آن‌وقت تصور می‌کنید در این شرایط ما چه قدرتی داریم؟!
تا زمانی که در چنین فضایی زندگی می‌کنیم که امکان جلوگیری از تولید پیچ معمولی که ممکن است بارها خراب شود، نیست یا زمانی که خودروسازها، موتور خوبی را روی دستگاه قرار می‌دهند اما در اتاق را بد می‌سازند تا مشتریان به‌صورت مداوم به نمایندگیها مراجعه کنند، موفقیتی نیز در صنایع کشورمان حاصل نمی‌کنیم.
قطعاً خودروسازان کشور هیچ‌گاه استانداردهای جهانی را در ساخت موتور، دینام و امثالهم نقض نمی‌کنند اما این کار را روی قطعاتی که زیاد مورد استفاده مردم است و نرخ خرابی آنها بالاست، به‌راحتی انجام می‌دهند.
فرض کنید اگر پیچ خوب با قابلیتهای چندگانه روی تجهیزات خودرو قرار گیرد دیگر ممکن است محصولات با خرابی کمتر مواجه و تولید قطعات این کمپانیها یک‌سوم شود، بنابراین طبیعی است که جلوی سود عده‌ای گرفته می‌شود.
مدیران کشور و مسئولان تصمیم‌گیر بیش از اینکه فکر مسائل علمی باشند، بهتر است آمار دقیق از دوره عملکردشان ارائه کنند.
تسنیم: ممکن است در آماری که از فعالیتهای خود ارائه می‌کنند به بسیاری از مقالات علمی و پژوهشی و به‌کارگیری آنها در صنایع خود بگویند، آن وقت مشکل شما با این موضوع حل می‌شود؟
مشکل عمده در کشور ما این است که پتنت را حمایت نمی‌کنند؛ صراحتاً گفته‌ام که اختراعاتم در دنیا نمونه ندارد و اگر پتنت بگیرم دعوتنامه‌های مختلفی از بخشها و کشورهای مختلف می‌آید و می‌توانم کار بزرگی انجام دهم اما متأسفانه متولیان و تصمیم‌گیرندگان کشور به این موضوع هم توجه نمی‌کنند.
با توجه به اینکه از شخص اول اجرایی کشور تا پایینتر، ملاقاتهایی داشته‌ام، به‌جرأت می‌گویم همه آنها دنبال این هستند که جایگاهشان تغییر نکند.
تسنیم: تاکنون هیچ‌گونه وام و تسهیلاتی نگرفته‌اید؟
یک بار از سوئیس برایم دعوتنامه‌ای ارسال شد تا به یکی از مسابقات این کشور بروم و هزینه شرکت در این مسابقه 12 میلیون تومان می‌شد، به بنیاد ملی نخبگان مراجعه کردم تا بتوانم هزینه این سفر را با وام بپردازم اما در جواب درخواست من گفتند که این مسابقه و جشنواره سالانه‌ای را که در بعد بین‌المللی بسیار مشهور است قبول ندارند.
همان‌جا حسرت خوردم که ای‌کاش به من می‌گفتند «پول داریم اما از قیافه تو خوشمان نمی‌آید» نه اینکه اعتبار مسابقه‌ای بین‌المللی را زیر سؤال ببرند.
تسنیم: خانم عابد مرادی، به‌نظر شما ریشه این مشکلات در چیست؟
عابد مرادی:دو موضوع در فرمایش دوستان بود که به‌نظر من باید به‌شکل بنیادی به آنها پرداخته شود؛ متأسفانه تعریف علم در کشور ما بد صورت گرفته و جا افتاده است؛ گمان می‌کنیم انباشت شدن یک‌سری محفوظات که اغلب هم وارداتی هستند، علم است و این باعث می‌شود قدرت ریسک در کشور ما پایین بیاید.
در حال حاضر اکثر مقالات ترجمه هستند که هیچ ارزشی ندارد اما پتنت در مقابل آنها، دارای ایده‌ای نو است.
دقیقاً به‌خاطر همین عدم ریسک مسئولان کشور و نوع نگاهشان به علم است که می‌گویند "ایده‌ات را به چینیها بفروش و بعد ما از آن استفاده می‌کنیم"!
با وجود تمامی خودباوری که نخبگان کشور دارند اما این خودباوری در وجود مسئولان ما دیده نمی‌شود.
جمشیدیان: بنده همه مراحلی را که دوستان عنوان کردند رفتم و خودم هم اختراعی داشتم که در ایران ثبت نکردم که قابلیت پتنت شدن را هم دارد؛ حرفم فقط یک چیز است به هیچ عنوان ریشه این مشکلات در "اعتماد" نیست بلکه پای "منفعت" نامشروع عده‌ای خاص در میان است.
با توجه به اینکه در این جلسه صحبت از صنعت خودروی کشور به‌میان آمد و بنده هم در این حوزه مشغول فعالیت هستم و برندی ثبت‌شده دارم، باید بگویم که به‌خلاف ظواهر اصلاً با صنعت بزرگ و پیچیده‌ای مواجه نیستیم بلکه صنعت بسیار کوچک وابسته‌ای داریم که باید وابسته بماند زیرا منفعت یک‌سری افراد را تأمین می‌کند.
تسنیم: با این حساب در تمامی حوزه‌های وابسته نباید شاهد رشد دستاوردهای بومی باشیم...
مصداق من صنعت خودرو است که اگر شما ایده برتری هم داشته باشید که بتواند مشکلی را حل کند نه‌تنها کمک نمی‌شود بلکه جلوی آن را می‌گیرند... همه می‌دانیم که خروجی دانشگاه‌های کشور، علم کاربردی نیست و تماماً مقالاتی هستند که نمی‌شود به آنها اتکا کرد و بر این اساس یک‌سری شرکتهای بزرگ ایجاد می‌شوند که کارشان دلالی است و هیچ‌گاه صنعت را از وابستگی در نمی‌آورند.
در این شرایط جامعه علمی هم دچار یأس و ناامیدی می‌شود؛ کما اینکه در حال حاضر شاهد هستیم تمام دانشجویان به‌فکر گرفتن مدرک هستند و دنبال راهی برای فرار هرچه زودتر از تحصیلات و دانشگاه می‌گردند.
اینکه در حال حاضر بعد از سالها جنگیدن برای جذب حمایت برای طرحهای ابداعی‌ام، آمدم و در پایگاه علمی کار می‌کنم به‌خاطر این است که شخصاً معتقدم باید فرهنگ علمی کشورم تغییر کند علاوه بر این با استفاده از ظرفیتهایی که بسیج در اختیارمان قرار داده حدود دو سال است کسانی را که دارای ایده و از خیل فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های برتر کشور هستند مورد حمایت قرار داده‌ایم.
روال کار هم به این شکل است که هسته‌ای را ایجاد کرده‌ایم و ایده‌ها را به داخل آن می‌کشانیم و به‌صورت مستقل با ارائه و مراجعه به جاهای خاص، زمینه سرمایه‌گذاری و حمایت از آنها را فراهم می‌کنیم.
تسنیم: استقبال از این نوع فعالیتهای داوطلبانه و مستقلانه به چه‌میزان بوده است؟
میزان استقبال در این دو سال با وجود معذوریتی که تنها برای کار با آقایان داریم، فوق‌العاده بوده است.
به‌عنوان مثال امسال مسابقه‌ای را در حوزه عمران در سطح تهران برگزار کردیم تا نفرات برتر مشخص و شناسایی شوند و تحت پوشش حمایتهای ما درآیند.
تسنیم: با این حساب تنها به حمایت از دارندگان مدارک دانشگاهی می‌پردازید؟
قطعاً ما به‌دنبال تخصص هستیم و به همان نسبت مدرک‌گرا نیستیم اما بحث آموزش و پرورشی که بعداً در قالب حمایت از سوی ما ارائه می‌شود قطعاً هدفدار است و کسانی که به‌سمت ما می‌آیند، مدارکی را نیز دارند.
تسنیم: معاونت علمی و بنیاد ملی نخبگان در حال حاضر برنامه حمایتی را برای بازگرداندن نخبگان ایرانی مقیم در کشورهای دیگر دارند، واقعاً در این زمینه خوب عمل کرده‌اند؟
آسایش: متأسفانه باید بگویم خیر؛ بعضاً سر کلاس مدیریت به دانشجوهایم می‌گویم که در بحث "مدیریت استراتژیک" با موضوعات تدوین، اجرا و ارزیابی مواجه هستیم.
تا مدتها قبل خوشحال بودیم که با وجود فعال نبودن در دو بخش اجرا و ارزیابی اما تدوین‌گرهای خوبی به حساب می‌آمدیم اما اخیراً به این نتیجه رسیدم که تدوین‌گرهای خوبی هم نیستیم و همه چیز در کشور ما شعار است حتی زمانی که می‌خواهیم از الگوی پیشتازان استفاده کنیم، آنچه را در خارج از کشور تدوین شده نیز آنقدر دستکاری می‌کنیم که از مطلوبیت می‌افتد.
تسنیم: شما که خودتان از افراد بازگشته به کشور هستید رفتاری را که حاکمیت و متولیان با نخبگان و صاحبان ایده دارند مطلوب می‌دانید؟
با توجه به اینکه دو سال در پارک علم‌وفناوری پردیس مشغول خدمت بودم، نخبه‌های بسیاری که برخی از دانشگاه‌های معتبری نظیر صنعتی شریف بودند جلوی چشمان من اشک می‌ریختند و از اینکه طرحهایشان مورد حمایت قرار نگرفته، می‌گفتند.
بنده خودم در جلسات بسیاری حضور داشتم که به‌راحتی زیرآب طرحهای خوبی که قابلیت اجرا شدن داشتند، زده می‌شد و جالب است بدانید یکی از دلایلی که استادان شریف و امیرکبیر با یک طرح خوب مخالفت کردند این بود که به طراح "بچه‌سالش" اعتماد نکردند!
تسنیم: این قبیل موضوعات استهلاکی، تا چه‌میزان در انگیزه جوانان و نخبگان این مرز و بوم تأثیرگذار است؟
انگیزه تا یک مرحله خاصی وجود دارد ولی با برخوردهای قهرآمیز، رفته‌رفته از بین می‌رود.
به‌عنوان مثال خودم با داشتن شش مقاله ISI، فعالیتهای علمی و پژوهشی، حضور در 20 کنفرانس بین‌المللی و تألیف سه کتاب، در حال حاضر هیچ انگیزه‌ای برای کارهای پژوهشی ندارم.
سال 94 دکترایم را از هندوستان گرفتم و به کشور بازگشتم و با وجود داشتن تمامی توانمندیهای مورد نیاز، هنوز تکلیف من را مشخص نکرده‌اند که بالاخره جذب هیئت علمی می‌شوم یا خیر؛ در خود هندوستان سوپروایزرم که استادتمام بود، برگرفته از لینکهای ارتباطی‌اش پیشنهاد کار به من داد اما با عشقی که به کشورم داشتم، برگشتم و الآن دغدغه‌ام این است که بالاخره عضو هیئت علمی می‌شوم یا خیر...
تسنیم: بنیاد ملی نخبگان که ظاهراً برنامه‌های خوبی برای جذب نخبگان ایرانی خارج از مرزها دارد؟!
بنیاد ملی نخبگان زیاد شعار می‌دهد و دوستان هم زیاد حرف می‌زنند اما هیچ‌کدام انجام نمی‌شود.
ما هنوز در معادلات داخلی کشور مانده‌ایم؛ شرکت ملی نفت آگهی استخدام می‌دهد و برای افراد واجد شرایط معیار معدل در نظر می‌گیرد! اصلاً هم کاری به این ندارد که دانشگاه به فرد متقاضی نمره کیلویی داده است یا خیر!
روال گزینش فرصتهای شغلی با معیار معدل، کار منطقی نیست و فارغ‌التحصیل نخبه‌ای که ممکن است بنا به دلایل مشخصی نمره خوبی نگرفته از گردونه رقابت با افرادی که در طول تحصیل هوای استاد را داشته‌اند و نمره کیلویی گرفته‌اند، خارج شود.
بخش دوم این میزگرد در روزهای آینده در گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم منتشر می‌شود که به بیان دغدغه‌های اساسی نخبگان و صاحبان اندیشه کشور می‌پردازد و از برخورد آنان با مسائل عجیبی می‌گوید که جای تأمل دارد.
گفت‌وگو از مجید هدایتی‌نسب
انتهای پیام/*