نخستین باستان‌جانورشناسی ایران انجام شد/تدفین سه اسب با یک سگ+تصویر
در کاوش‌های نجات بخشی و نخستین باستان جانورشناسی تدفین اسب در کورگان ۱ ابللو در استان آذربایجان شرقی، سه تدفین اسب در ضلع شمالی و خارج از گور اصلی به دست آمد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، محمد فیض خواه - سرپرست کاوش باستان شناسی کورگان ابللو اظهار داشت: پس از برداشتن سنگهای بزرگ و انباشت خاک که روی اسکلت‌ها را پوشانده بود، مشخص شد دو تدفین به طور کامل در ترانشه کاوش قرار داشته است.
به گفته این باستان شناس، تنها جمجمه و بخشی از استخوان لگن و رانِ تدفین سوم در این ترانشه آشکار شد و دیگر اجزا در دیوارۀ ترانشه دیگر کورگان باقی ماندند و امکان کاوش آنها در این فصل فراهم نشد.
وی افزود: جالب توجه است که دقیقاً در زیر شکم و بین پاهای اسب دوم که نزدیکترین فاصله را با کورگان دارد، یک سگ اهلی نیز دفن شده بود.
فیض خواه با بیان این نکته که استخوانهای هر سه اسب، وضعیت حفاظتی مناسبی ندارند، گفت: به خصوص استخوانهای تخت نظیر جمجمه، کتف، مهره، دنده و لگن که بافت اسفنجی بیشتری دارند، بسیار شکننده بوده و برداشتن آنها به صورت سالم تقریباً امکانپذیر نیست و دلیل این امر، فشار وارد شدۀ سنگهای درشت و سنگینِ چیده شده روی جسد اسب‌ها است.
وی همچنین از حفاظت اولیه با استفاده از محلول چسب و استون، پس از جدا کردن خاک از استخوانها خبر داد و افزود: استخوانهای بلند نظیر بازو، ساعد، ران، درشت نی و غیره، وضعیت حفظ شدگی مناسب تری دارند.
این باستان شناس با اشاره به اینکه بیشتر قسمت‌های جمجمه و فک تقریباً شکسته و خرد شده هستند؛ اما دندانها وضعیت مناسبی دارند، گفت: برای انجام مطالعات و اندازهگیری بخش‌های مختلف، جمجمه به صورت یکجا برداشته شد تا در مراحل بعدی و با دقت نظر بیشتری روی آن کار شود.
در ادامه حسین داودی - باستان جانور شناسی نیز گفت: بررسی اولیه روی اسکلت‌ها نشان می‌دهد که هر سه اسکلت مربوط به اسب کاملاً بالغ هستند و برای تشخیص جنسیت آنها نیاز به بررسی دقیقتر روی اندام‌های مختلف وجود دارد، اما با توجه به دندانهای نیش در فک پایین، احتمالاً هر سه اسب، نر باشند.
داودی برای بازسازی جثۀ اسب‌ها اندازهگیری اندام‌ها و تحلیل‌های متریک را لازم دانست و گفت: اسب شماره یک که در شمالی‌ترین قسمت کشف شد، روی پهلوی راست و در جهت شمالغربی - جنوبشرقی دفن شده و پاها و دستهای آن به یکدیگر چسبیده شده اند؛ به طوری که تصور می‌شود آن را از مچ بسته اند.
وی درباره اسب شماره 2 گفت: جمجمۀ این اسب تقریباً به دستهای اسب شماره 1 چسبیده شده، روی پهلوی چپ و در جهت شرقی - غربی دفن شده است.
داودی افزود: بین دست و پای این اسب، اسکلت یک سگ دفن شده که جمجمۀ آن از بین رفته و اندام‌های حرکتی آن باقی مانده است.
داودی از قرارگیری اسب شماره 3 در نزدیکی دیوارۀ غربی ترانشه خبر داد و گفت: این اسب در جهت شمالی - جنوبی و روی پهلوی راست دفن شده و جمجمۀ اش اندکی بالاتر از لگن اسب شماره 2 قرار گرفته است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: مطالعات باستان جانورشناسی برای کسب اطلاعات دقیق از جنسیت، سن، بازسازی اندازه و همچنین انجام آزمایش‌های دیانای باستانی در دست انجام است.
گفتنی است کورگان نوعی تدفین به صورت قبور تپه ای بوده که از هزاره چهارم تا هزاره یکم پیش از میلاد تداوم داشته است، نمونه اول کاوش کورگان در شرق روسیه انجام شده و گستره این کورگان‌ها در منطقه اوراسیا تا شرق اروپا وجود دارد.
این در حالی است که کورگان ابللو به همراه چندین کورگان اطرافش، یکی از شاخصه‌های فرهنگ کوچروی در اواسط هزاره 2 قبل از میلاد در منطقه آذربایجان (شمالغرب ایران) است. کاوش اضطراری کورگان اَبِللو در شناخت بخشی از دوره مفرغ جدید یعنی اواسط هزاره دوم قبل از میلاد منطقه کمک کرده و اهمیت باستانشناسی را برای اهالی منطقه بیشتر نشان داده است.
این کاوش گامی در راستای فرهنگسازی برای حفاظت آثار تاریخی بوده و با هدف تاریخ گذاری و تشخیص ساختار معماری کورگان انجام شد.
انتهای پیام/