قراردادهای موقت تبدیل به امری عادی در بین کارگران شده است
در میزگرد مطالبات جامعه کارگری در خراسان رضوی مطرح شد که گرچه آمار و ارقام وضعیت اقتصادی و اشتغال مناسب است اما آنها دردی از کارگران را دوا نکرده و نمی‌توان آمار را بر سر سفره گذاشت و با آن زندگی کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، بخش کارگری یکی از بخش‌های بسیار مهم در جامعه است که در برخی از مواقع مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد و هم اکنون نیز دچار مشکلات عدیده‌ای است.
این مشکلات در استان خراسان رضوی شکل ویژه‌ای به خود گرفته و هر روز خبر از مطالبات یا برخی از مشکلات مختلف در کارگاه‌ها به دست خبرنگاران می‌رسد.
میزگردی به همت خبرنگار خبرگزاری تسنیم در خراسان رضوی با عنوان مطالبات و مشکلات جامعه کارگری در دفتر این خبرگزاری برگزار شده که در آن احسان سهرابی عضو هیئت مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار، مرتضی دشتی نماینده کارگران حوزه نساجی در این میزگرد، علی سلیمانی نماینده کارگران بخش خدماتی در این میز گرد و صادق ضامن نماینده کارگران بخش پلی‌اتیلن در این میزگرد شرکت داشته‌اند.
تسنیم: هم اکنون در بخش‌های کارگری مشکلات بسیار زیادی وجود دارد شما فکر می‌کنید کدام یک از این مشکلات دارای اهمیت بیشتر و اولویت‌دارتر هستند؟
سهرابی: 54 درصد از جمعیت کشور را کارگران تشکیل می‌دهند و این افراد می‌توانند نماینده در بخش‌های مختلف اداره کشور داشته باشند؛ اما ما عملا شاهد این هستیم که این جمعیت در اهداف سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرند در برخی از موارد شاهد هستیم افراد در رأسی جامعه کارگری به عنوان نماینده قرار می‌گیرند که از نظر قانونی دارای مشکل هستند و طبیعی است تشکلات نتوانند امور مربوط به کارگران را پیگیری کنند.
هم اکنون تعداد زیادی از کارگران قرارداد موقت دارند و به همین علت از نظر روانی تحت فشار هستند و نمی‌توانند مطالبات خود را دنبال کنند چراکه از اخراج ترس دارند در تبصره ماده 7 آمده است که ساماندهی قراردادها جزو وظایف ذاتی وزارت کار بوده و باید کارگرانی که در یک کارگاه مستمر فعالیت دارد باید استخدام رسمی شوند اما حتی از سامانه ساماندهی قراردادها هم مورد استقبال قرار نگرفته و ما همچنان در حوزه روابط کار مشکلات زیادی داریم که یکی از آنها اثبات رابطه کارگر و کارفرما است.
تسنیم: جناب آقای دشتی با توجه به سابقه فعالیت شما در حوزه صنعت نساجی فکر می‌کنید علت اصلی کاهش اشتغال با توجه به ظرفیت بالای این صنعت چیست؟ چرا با وجود اینکه خراسان رضوی در این زمینه به نوعی قطب تولید بوده هم اکنون با کاهش واحدهای فعال مواجه است؟
دشتی: بر خلاف سایر استانها تعداد شوراهای کارگری در استان خراسان رضوی در حال کاهش است که نباید چنین باشد قراردادهای کارگران به سمتی رفته که تعداد زیادی هم اکنون با قرارداد ماهه کار می‌کنند و این در صورتی است که کارگاه دارای ماهیت مستمر اصلا معنی ندارد اما کسی نیست که این موضوعات را پیگیری کنند.
در این میان کارفرماها هم حق دارند تنها در بحث نساجی موضوع قاچاق کمرکارفرمایان را خم کرده و ادارت دولتی نیز مشکلاتی را برای افراد به وجود آورده‌اند عملا حالا خریداران به صورت غیررسمی دوست دارند کار کنند و اگر این اقدام صورت نگیرد با قاچاقچیان کار می‌کنند طبیعی است جنسی که بدون پرداخت هیچ‌گونه مالیات و دارایی و سایر موارد به کشور می‌آید تولیدکنندگان را از پای درمی‌آورد و این وظیفه دولت است که در این زمینه ورود پیدا کرده و موضوعات آنها را آسیب شناسی کنند.
مجموعه مشهد نخ که بزرگ‌ترین تولیدکننده نخ کشور بود و حالا با وضعیت قاچاق نخ که نرخ تمام شده را هزار تومان کاهش می‌داد هم اکنون بیش از 550 کارگر خود را برای بیمه بیکاری فرستاده و مجموعه شادیلون که سابق بر این 550 کارگر داشت هم اکنون این تعداد را به 250 نفر کاهش داده علت این موضوع هم فشارهایی است که دولت به کارفرما وارد می‌کند.
تسنیم: در برخی از موارد پیش می‌آید که کارگران از حداقل‌های در نظر گرفته شده در قانون نیز بهره‌مند نیستند این نوع از رفتارها در کدام رسته از مشاغل بیشتر است؟
اسماعیلی: در حوزه هتل‌داری این اتفاق زیاد رخ می‌دهد که 12 ساعت کارگر کار می‌کند و حداقل حقوق را هم دریافت نمی‌کند؛ در بخش هتل‌داری با توجه به رکودی که وجود دارد ماندگاری زائر بسیار کاهش داشته و میزان ماندگاری افراد کاهش زیادی داشته و امسال نخستین سالی بود که در ایام عید در روز سوم هتل‌ها خلوت شده بود.
هم اکنون رکود به گونه‌ای است که در حوزه‌های خدمات هم تأثیر داشته و در حوزه‌های خدماتی نیز امنیت شغلی وجود ندارد؛ همچنین در بخش‌های مختلف دیده می‌شود که افراد و مدیران آنطور که باید تجریه و شایستگی نداشته باشد و این مسئله در حوزه کسب و کار اثر زیادی داشته و به تبع آن در شرایط کارگران نیز اثر دارد.
سهرابی: در حوزه خدمات 2 موضوع وجود دارد یکی از آنها سومدیریت است و دیگری اینکه وقتی تقاضا برای کار زیاد باشد و عرضه آن نباشد از نیروی انسانی سواستفاده می‌شود اما در این میان باید گفت افرادی که باید برای نظارت و بازرسی اقداماتی را انجام بدهند؛ در وظایف خود آنگونه که باید مناسب عمل نمی‌کنند و اداره کار در این حوزه بسیار ضعیف عمل می‌کنند و بازرسی میدانی کامل را انجام نمی‌دهند.
ضامن: البته گذشته از رکود و سایر مواردی از این دست برای صنایع مختلف مشکلات دیگری نیز وجود دارد به عنوان مثال در صنعت پلی اتیلن یکی از موضوعات بسیار مهم که مشکلات زیادی را به وجود آورده این است که عرضه مواد اولیه از طرف پتروشیمی‌ها بسیار محدود بوده و این مواد به کشورهای خارجی صادر می‌شود همین مشکل سبب کاهش تولید شده و هم اکنون در بازارهای ایرانی محصولات اولیه را تحویل نمی‌دهند.
همچنین بیشتر پروژه‌های این شرکت‌ها با ادارات دولتی است و اکثر آنها به پیمانکاران بدهکار هستند و این بدهکاری شرکت‌های دولتی سبب می‌شود که برای کارگران مجموعه‌های آنها مشکلاتی پیش بیاید.
در مجموعه‌های کارگری قید اصلاح قانون کار را زده‌ایم؛ آیا همین قانونی که وجود دارد به درستی اجرایی می شود؟ هم اکنون دیده می‌شود نیرویی که 15 سال سابقه کار دارد حداقل قانون کار را به عنوان حقوق دریافت می‌کند؟ آیا امیدی برای این فرد باقی می‌ماند که فبتواند فعالیت مناسبی داشته باشد.
همچنین در بخش صنعت سود بالای تسهیلات نیز یک مشکل بزرگ است حال در نظر بگیرید که مطالبات شرکت‌ها از دولت را دیر پرداخت می‌کنند اما کارگاه باید جریمه تسهیلات را علاوه بر سود پرداخت کند و با این وضعیت طبیعی است که کارفرما توان ادامه فعالیت نداشته باشد.
قراردادهای موقت هم که موضوعی از روز واضح‌تر است که توان اعتراض را از جامعه کارگری گرفته و کارگری که برای حقوق حقه خود سخن گفته با تهدید اخراج مواجه می‌شود.
تسنیم: در کشور ما یک وزارتخانه عریض و طویل و به تبع آن ادارات کل در استانها تأسیس شده تا از کار و کارگران حمایت کند شما فکر می‌کنید که این مجموعه تا چه حد در انجام وظایف خود موفق بوده است؟
سهرابی: متأسفانه حرف تمام دولت‌ها این است که ما 3 ضلع داریم که یکی از این اضلاع کارگر است ما تا 30 سال پیش در مورد ظلم کارفرما به کارگر حرف می‌زدیم اما حالا این مشکل وجود ندارد و در 10 سال اخیر حتی نگاه تقابلی را کنار گذاشته و تعامل مناسبی بین کارگر و کارفرما به وجود آمده است.
ما با کافرمایان حس مشترکی داریم که با این شرایط در کارگاه خود را بازمی‌گذارند تا افرادی به سر کار بیایند و حتی شاهد بوده‌ایم که برخی از کارفرمایان گفته‌اند که اشک از چشمانشان جاری می‌شود زمانی که تعدادی از کارگرهایشان را تعدیل می‌کنند با این دغدغه و فشارهایی که به آنها وارد می‌شود همان سفره‌ای که را برای ارتزاق عده‌ای پهن می‌کنند کار بسیار مهمی است و دولت باید در ادامه دادن این مسیر به آنها کمک کند.
ما هم اکنون سن بازنشستگی داریم اما شرایط به روز این افراد محقق نشده و شأن آنها رعایت نمی‌شود و یک بازنشسته مجبور است در چند بخش دیگر کار کند تا بتواند زندگی خود را اداره کند.
در همین معدن آق دربند سرخس که کارگران آن با وضعیت بسیار دشوار در منطقه صفر مرزی کار می‌کنند و 200 خانوار از آن روزی می‌گیرند آیا نماینده دولت تا کنون به آنجا سرکشی کرده تا وضعیت آنها را بسنجد و آیا دولت اهتمامی داشته که به این معدن کمک شود تا در بخش محرومی ماتنند سرخس اشتغال ایجاد شده و خانواده‌های آنها به حاشیه شهر مشهد کشیده نشود.
در سال‌های قبل یک مجموعه متعلق به ایران خودرو توسط مدیرعامل قفل شده بود و مدیرکل وقت استان ظرف 2 ساعت با اخطار به مدیرعامل وی را مجبور به بازگشایی کارخانه کرد و چند روز بعد نماینده‌های مجلس به آنجا رفتند و مشکلات برطرف شد اما حالا این تدبیر وجود ندارد چراکه دغدغه آن در مسئولان نیست.
هم اکنون خراسان رضوی رتبه 30 را در بین استان‌های کشور از نظر شاخص‌های اداره کار دارد اما آسیب شناسی برای آن انجام نشده و هر روز یک خبر اسف‌ناک از تعطیلی یا تعدیل نیروی زیاد یک واحد به گوش می‌رسد.
اگر مجموعه‌ای طرح تأمین مشاغل داشته باشد شأن و منزلت کارگر در آن حفظ شده و امکان بی‌حرمتی به آنها نیست؛ در واقع تمام آیین نامه‌های این امر در نظر گرفته شده اما عدم نظارت مشکلاتی را در این حوزه ایجاد کرده است.
ضامن: کسانی که در ادارات دولتی فعالیت دارند از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده و بعد از آن به سر کار دولتی آمد‌هاند و به هیچ عنوان دغدغه کار و کارگر را ندارد و نمی‌داند یک آیین نامه اجرایی ممکن است چه مشکلاتی را برای یک کارگر ایجاد کند.
این افراد نمی‌دانند کارگری که تجمع می‌کند چه انتظاری دارد و حس مشترکی با کارگری که بعد از 25 سال کار مورد ظلم قرار گرفته ندارند و وقتی بدنه اداره کار برخواسته از جامعه کارگری نباشند چگونه می‌توانند یک کارگر را درک کنند.
تسنیم: نهادهای دولتی استان همواره در مورد ایجاد شغل صحبت می‌کنند به عنوان مثال گفته می‌شود که از تابستان سال گذشته تا پایان تابستان امسال 175 هزار شغل ایجاد شده اما وقتی اسناد دیگر مانند بیمه بیکاری را بررسی می‌کنیم و یا مشاهدات میدانی انجام می‌شود افزایش تعداد بیکاران محرز شده و برای توجیه این مورد افزایش نرخ مشارکت بیان می‌شود شما در این زمینه چه تحلیلی دارید؟
دشتی: متأسفانه باید گفت که نرخ بیکاری با واقعیت تطابق ندارد بروید به یک مؤسسه کاریابی یا اداره کار سر بزنید متوجه می‌شوید که این آمارها اصلا منطقی به نظر نمی‌رسد آیا کارگری که در هفته یک ساعت کار می‌کند شاغل به حساب می‌آید.
ضامن: تا زمانیکه نگاه آماری حاکم باشد این مشکل ادامه پیدا می‌کند اما مسئولان باید این را در نظر داشته باشند که آمار را نمی‌توان سر سفره گذاشت.
سهرابی: متأسفانه طرح‌هایی که برای کاهش نزخ بیکاری گفته می‌شود بسیار خام بوده و مانند طرح کارورزی بازدهی مناسبی ندارد.
دشتی: گروه نساجی ما حدود 1200 نفر کارگر داشت و حالا با کمتر از 50 درصد ظرفیت کار می‌کند کارفرمای واحد ما کارگر را از خانواده خودش مهم‌تر می‌داند و وقتی این فرد با شانه‌های افتاده در سالن تولید خالی راه می‌رود برای کارگر هم درد دارد و ما هم باید وی را درک کنیم اما واقعیت این است که به سمتی می‌رود که تمام کارفرماها مجبور می‌شوند که واحد خود را تعطیل کنند و تمام نیروها هم با قبول مسئولیت مدیران به بیمه بیکاری فرستاده می‌شوند با ادامه این روند برخی از کارخانه‌های نساجی در خراسان رضوی پایان فعالیت خود را سال 96 اعلام کرده و فروردین 97 دیگر تولیدی ندارند.
اگر جلوی قاچاق گرفته شود بیسش از 80 درصد مشکلات کارفرمایان یعنی فروش محصول حل شده و در پی آن مشکلات کارگران نیز حل می‌شود.
تسنیم: نظر شما در مورد میزان حقوق و دستمزد چیست از دیدگاه شما افزایش حقوق باید به چه اندازه باشد؟
دشتی: این جلسات در واقع حالت تشریفاتی داشته و برای مشغول کردن افکار عمومی است دولت یک رقم مزد را در نظر گرفته و همان را اعمال می‌کند.
سهرابی: تا زمانیکه میزان هزینه خانوار 4 نفره لحاظ نشود مشکلات دستمزد و حقوق همچنان باقی می‌ماند و دغدغه‌های ما از بین نمی‌رود ما هم اکنون شاهد هستیم که هر ساله سفره کارگران کوچک‌تر شده و ما خواسته آن را داریم که همان مزایایی که به کارمندان دولت تعلق می‌گیرد برای کارگران هم در نظر بگیرند و همان اتفاقی که سال گذشته به علت مقارن شدن با انتخابات رخ داد امسال نیز رخ دهد.
انتهای پیام/م