پرونده حاشیه نشینی|گوسفندهای پلاک لیزری برای بازگشت جوانان به روستا

محسن مسعودیان راد در گفت‌وگو با خبرنگار انتظامی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به مشکلات موجود در مناطق کم برخوردار و به اصطلاح نقاط حاشیه‌ای کلان‌شهرهای استان خراسان رضوی اظهار کرد: یکی از موضوعات پرچالش موضوع حاشیه‌نشینی است که متاسفانه دیدگاه اکثر مردم به این نقاط، دیدگاهی یک‌سویه و منفی است؛ این در حالی است که این مناطق و ساکنان آن علی‌رغم محرومیت های موجود، دارای نقاط قوت و مثبت و پتانسیل قابل توجهی هستند که باید به آن‌ها بیش از پیش توجه کرد.

آمار صدقه در مناطق حاشیه مشهد بیش از برخی محلات مرفه این کلانشهر

وی روحیه مشارکت پذیری را یکی از پتانسیل‌های قابل توجه در این مناطق عنوان کرد و افزود: یک نکته قابل توجه این است که آمارهای صندوق‌های صدقات کمیته امداد نشان می‌دهد که ما در برخی مناطق محروم و حاشیه شهر مشهد، شاهد میزان مشارکت بالای مردم این مناطق هستیم در حالی که عمده ساکنان این مناطق از وضع مالی خوبی برخوردار نیستند ولی به واسطه روحیه مشارکت‌پذیری و استحکام مبانی دینی، میزان صدقاتی که در این مناطق جمع‌آوری می‌شود از برخی نقاط مرفه مشهد هم بیشتر است و این نکته‌ای است که باید برنامه‌ریزان شهری به آن توجه داشته باشند.

اطلاق «حاشیه‌نشین» به ساکنان مناطق کم‌برخوردار کج سلیقگی است

مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی با بیان اینکه اطلاق کلمه حاشیه‌نشین به اهالی مناطق کم‌برخوردار شهرها یک کج سلیقگی با اثرات مخرب است، گفت:‌ این کلمه قطعاً آثار منفی هم در میان ساکنان این مناطق و هم در ذهن سایر افراد شکل می‌دهد؛ به عنوان مثال اطلاق کلمه حاشیه به این مناطق و ساکنانش روح خشونت را در تشدید کرده و این نگاه باعث می‌شود تا ساکنان آن‌ها، خودشان را جدای از متن جامعه تصور کنند که قطعاً این نگاه، نگاه مورد قبول ما نیست و هرگز نباید چنین نگاهی داشت.

مسعودیان راد اضافه کرد: همچنین بکارگیری این کلمه برای مناطق کم‌برخوردار شهری باعث می‌شود در ذهن دیگران نیز تصورات غلطی از این مناطق شکل بگیرد و پتانسیل‌های موجود در این منطقه نیز مورد حمایت قرار نمی‌گیرد. این در حالی است که مددجویان این مناطق، دارای پتانسیل فوق‌العاده‌ای بوده و ما در میان این افراد نیروهای خلاق بسیاری را شناسایی کرده‌ایم که برای بهره‌مندی از تمامی پتانسیل ساکنان این مناطق می‌بایست برنامه‌ریزان شهری کمی نگاه مثبت خود به این مناطق را تقویت کنند تا بستر بهره‌مندی از این ظرفیت‌ها مهیا شود.

مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی افزود: به عنوان مثال یکی از مددجویان مناطق کم‌برخوردار مشهد که پیش از این اعتیاد داشته و 6 سال سابقه زندان نیز داشت امروز توانسته با وام 15 میلیون‌تومانی اشتغال کمیته امداد، خط تولید کارگاهی را راه اندازی کند که 20 معتاد رها شده از اعتیاد همان منطقه در آن مشغول به کار هستند و به صورت حرفه‌ای در صنعت تولید مبلمان فعالیت دارند. علاوه بر این، نمونه‌های متعددی از کارگاه‌های تولیدی در مناطق اینچنینی وجود دارد و هرکدام اشتغال بیش از 30 تا 40 کارگر را برعهده‌دارند و این درحالی است که پیش از این، همین افراد جزو محرومان این مناطق بودند و با حمایت کمیته امداد موفق شدند استعداد و توانایی خود را بروز دهند. این موارد و نمونه‌های مشابه اینچنینی نشان می‌دهد که قابلیت در مناطق کم‌برخوردار بالا است و با طراحی سیاست‌های صحیح می‌توان نه تنها در حل مشکلات، که حتی در سرآمد شدن این مناطق نیز موفق شد.

فقر شهری برخلاف فقر روستایی، پیچیده و چندوجهی است/ خاموش کردن آتش با منشاء بنزین متفاوت از آتش چوب است

وی با تاکید بر اینکه فقر روستایی با فقر در شهرها و کلان‌شهرها متفاوت است افزود: فقر روستایی یک موضوع ساده تک بُعدی است که با موضوعات مالی حل و فصل می‌شود ولی در شهرها و کلان‌شهرها، با فقر پیچیده چندوجهی مواجهیم که درمان آن در وهله نخست نیازمند شناخت ابعاد چند وجهی این مشکل و شناسایی مولفه‌های مختلف این بیماری است.

مسعودیان راد با بیان اینکه برنامه‌ریزان شهری باید نگاهی تخصصی به مشکل حاشیه نشینی داشته باشند گفت: حل مشکل چندبعدی و پیچیده‌ای مثل حاشیه‌نشینی که علل و عوامل مختلفی در بروز و شکل‌گیری آن نقش داشته و منجر به مشکلات متعددی هم شده است، درست مثل خاموش کردن آتشی است که باید منشاء شعله‌ور شدن آن را دانست چراکه روش و شیوه خاموش کردن آتش بنزین با شیوه خاموش کردن آتش ناشی از سوختن پارچه و چوب متفاوت است؛ از این رو باید ابتدا مشکلات و عوامل و ابعاد مختلف این موضوع را شناخت و با نگاهی فنی و تخصصی، راه حل مناسب برای هریک از ابعاد و عوامل این مشکل را به کار بست و در این موضوع، ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... قطعاً باید مدنظر باشد.

مهاجرت به مشهد بسیار ارزان است؛ شب تصمیم بگیر، صبح مهاجرت کن / لزوم تدوین قوانین برای کنترل مهاجرت

مسعودیان با اشاره به لزوم تغییر سیاست‌ها به سمت توسعه روستایی برای بازگشت معکوس مهاجران گفت: متأسفانه رویکرد سنوات گذشته به این شکل بوده که عملاً با رها کردن روستاها بر شهرها متمرکز شدیم و در طرح‌های توسعه‌ای هم تنها توسعه با رویکرد شهری مدنظر بوده است؛ یک مثال ساده آن است که وقتی بانکی می‌خواهد وام بدهد یکی از شرایط ضامن‌ها کارمند بودن است؛ خب در کدام یک از روستاها کارمند وجود دارد؟ متأسفانه در اغلب نگاه‌های ما رویکرد تمرکز به شهرنشینی مستتر است و با این رویکرد قطعاً نمی‌توان به توسعه روستایی و نهایتاً مهاجرت معکوس و حل حاشیه‌نشینی امیدوار بود.

وی با بیان اینکه متاسفانه در ایران هیچ قوانینی برای کنترل مهاجرت ندارد گفت: در مشهد، متاسفانه قیمت مهاجرت در مشهد بسیار ارزان است؛ مثلا موارد متعددی وجود دارد که یک خانواده شب تصمیم می‌گیرد از روستا مهاجرت کند به حاشیه مشهد و صبح بعد در این مناطق ساکن شده است و با قیمتی ارزان هم سرپناه و هم تمام خدمات را بدون هیچ محدودیتی دریافت می‌کند؛‌ این در حالی است که چنین مهاجرت‌هایی باعث می‌شود نه تنها به مشکلات حاشیه‌نشینی دامن زده شود بلکه مشکلات هویتی ایجاد می‌شود.

مدیرکل کمیته امداد استان خراسان رضوی همچنین با اشاره به مشکلات موجود در نقاط کم‌برخوردار شهری افزود: فقر شهری عمدتاً رویکرد فقر فرهنگی دارد؛ یعنی عدم تدبیر زندگی، از دست رفتن هویت‌ها، درآمدهای ناپایدار، مشکلات اجتماعی و مواردی از این دست که عمده‌ترین آسیب‌هایی است که در مناطق کم‌برخوردار شهری با آن مواجهیم.

جوان‌هایی که از تهران و مشهد دل کنند تا به روستای خود بازگردند

مسعودیان راد در ادامه این گفت‌وگو با تشریح بخشی از اقدامات کمیته امداد در حوزه مهاجرت معکوس مددجویان تحت پوشش این کمیته گفت: ما با حساسیت و دقت این طرح را پیگیری می‌کنیم و توانسته‌ایم با برنامه‌ریزی‌هایی که صورت گرفته موفق به بازگرداندن تعدادی از مددجویان مهاجر از کلان‌شهرها به مبدأ اصلی خود شویم مثلاً من در هفته گذشته از مجموعه‌ای بازدید کردم که توسط جوان‌هایی در حال اداره بود که همگی پیش از این به تهران مهاجرت کرده بودند ولی با حمایت‌های امداد به زادگاه خود برگشته و این مجموعه‌ را راه‌اندازی کرده‌اند و جالب این است که موفق شده‌اند درآمد قابل توجهی را هم کسب کنند.

وی اضافه کرد: حتی بعد از زلزله‌ای که در شرق مشهد رخ داد، کمیته امداد بیش از 290 منزل روستایی را بازسازی و احداث کرد؛ حتی برای حل برخی از مشکلات ساکنان این روستاها، پنل‌های خورشیدی را هم در دست احداث قرار دادیم و جالب بود که حالا نه تنها ساکنان این روستا در خانه‌های جدید خود اسکان داده شده‌اند بلکه فرزندانشان هم که پیش‌تر به مناطقی از مشهد مهاجرت کرده بودند نیز به این روستا بازگشتند که جمعیتی نزدیک به 400 نفر را شامل می‌شود.

مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی گفت: همچنین ما با طرح‌های اشتغالزایی در روستا و حمایت از این طرح‌ها تا مرحله سوددهی کامل توانسته‌ایم جذابیت‌های بازگشت به روستاها را بیشتر کنیم؛ به عنوان مثال در گناباد با راه‌اندازی و احداث یک گلخانه تولید آلوئه‌ورا و اتصال آن به چند کارخانه تولید نوشابه‌های طعم‌دار توانسته‌ایم مشکل اشتغال تعدادی از جوانان روستایی این منطقه را حل کنیم و تعداد از جوان‌ها به روستاهای اطراف بازگشته و درخواست توسعه این واحد تولیدی را دارند.

مسعودیان راد با بیان اینکه باید علاوه بر این اقدامات، اهرم‌های کنترل کننده مهاجرت را نیز طراحی کنیم افزود: اقداماتی که توسط همکاران ما در روستاها و مناطق محروم انجام گرفته و نه تنها باعث اشتغال پایدار روستاییان بلکه به مهاجرت معکوس ساکنان قبلی این مناطق نیز منتهی شده می‌تواند الگوی قابل تعمیم در سراسر کشور باشد که قطعاً با تدوین سیاست‌های کلان و الگوبرداری می‌توان نتایج مؤثرتری را شاهد بود.

گوسفندهای «دهستان‌های آباد» پلاک لیزری گرفتند

وی با اشاره به مشارکت کمیته امداد و سایر دستگاه‌ها برای ارتقاء توانمندی در روستاها گفت: در طرحی که با مشارکت کمیته امداد، آستان قدس رضوی، بسیج سازندگی و جهادکشاورزی به اجرا درآمد، 6 دهستان تحت عنوان «دهستان‌های آباد» انتخاب شدند و 100 مرکز با 40 راس گوسفند اصلاح نژاد شده راه‌اندازی و احداث شد. در این طرح مشارکتی کمیته امداد و آستان قدس برای احداث هر مرکز 50 میلیون تومان تسهیلات در نظر گرفتیم و جالب این است در یکی دو ماهی که از راه‌اندازی این طرح گذشته 20 راس از این دام‌ها، زایش داشتند که با توجه به حرکت‌های علمی و فنی در این طرح، تعداد قابل توجهی از آن‌ها دو قلو زایی و تعدادی نیز سه قلو زایی داشتند که این باعث چند برابر شدن سرمایه‌ها در این بخش خواهد شد.

مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی اضافه کرد: علاوه بر این در طرح «دهستان‌های آباد» با توجه به رویکرد علمی و فنی در اجرای این طرح، پلاک‌هایی لیزری برای تمام گوسفندها طراحی شده که میزان و خورد و خوراک، مسافتی که در طول روز طی می‌کنند، میزان شیردهی و ترکیب خوراک‌ها را رصد می‌کند تا با استفاده از نتایج به دست آمده، بهترین مدل برای بالاترین بهره‌وری مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

مسعودیان راد ادامه داد: همچنین با رویکرد محیط زیستی این طرح، روستاییان آموخته‌اند که اجازه ندارند مراتع را به واسطه دام‌هایشان نابود کنند و برنامه‌ریزی علمی و درستی برای تامین علوفه و خوراک این دام‌ها انجام گرفته است.

مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی گفت: در حال حاضر طرح‌های پایلوت در روستاهای بسیاری در خراسان رضوی با مشارکت آستان قدس در حال اجرا است که بر اساس توافقات انجام گرفته آستان در برخی از پروژه‌ها، زمین و در برخی دیگر علوفه دام را تامین می‌کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ما با تکیه بر همگرایی دستگاه‌های مختلف دولتی و غیردولتی، به دنبال آن هستیم تا ابعاد پیچیده حاشیه نشینی در مشهد و شهرهای دیگر استان را شناسایی و حل و فصل کنیم.

انتهای پیام/