کراکف؛ از زاویه زبان و ادبیات/ نگاهی به شهر مهمان نمایشگاه کتاب

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم،با تصمیم شورای سیاستگذاری سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، شهر کراکف لهستان به عنوان شهر مهمان این نمایشگاه در سال آینده انتخاب شد.

انتخاب کراکف که بسیاری از آن به عنوان پایتخت فرهنگی لهستان یاد می‌کنند برای حضور در نمایشگاه تهران در حالی صورت می‌پذیرد که ایران  در سال گذشته میلادی برای نخستین بار مهمان جشنواره ادبی این شهر نیز بود.

در ادامه نگاهی به این شهر و ظرفیت‌های فرهنگی آن برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران خواهیم داشت.

کراکف یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین شهرهای کشور لهستان است که در جنوب این کشور قرار گرفته و تا سال 1609 پایتخت لهستان بود. این شهر پس از ورشو دومین شهر بزرگ در لهستان است و یکی از مهم‌ترین شهرهای فرهنگی اروپای مرکزی نیز به‌شمار می‌آید. زیباترین محسور کننده این شهر منجر شده که برخی به آن   «فلورانس لهستان» نام بگذارند. در جریان جنگ جهانی دوم بسیاری از شهرهای لهستان آسیب‌های فراوانی دیدند اما کراکوف از ویرانی در این جنگ در امان ماند.

کراکف در جریان جنگ جهانی دوم و به دلیل دوری از مرزهای آلمان توانست از آسیب نجات پیدا کند و بسیاری از آثار تاریخی خود را حفظ کند. با این همه این شهر در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد و در سال 2000 نیز به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا انتخاب شد.

زبان فارسی و لهستان

ایران پیش از جنگ دوم جهانی و در حین آن میزبان مهاجران لهستانی بسیاری بوده است که حتی برخی از آنها در ایران فوت و دفن شده‌اند. با این همه خاطرت تلخ لهستانی ها از اشغال کشورشان در جنگ جهانی دوم و آوارگی، معمولا با حضور در ایران به شیرینی منجر شده و در نهایت نیز منجر به تعاملات فرهنگی درازدامنی میان دو کشور شده است.

سابقه تدریس زبان فارسی در لهستان به قرن نوزدهم باز می‌گردد که البته به صورت پراکنده این اتفاق رخ می‌داده است اما پس از آن و به دنبال جنگ جهانی دوم، آموزش زبان فارسی ذیل نام کرسی زبان‌های شرقی  در دانشگاه‌های لهستان و شهر کراکف، استقلال خود را پیدا کرد و این کشور را مبدل به یکی از قدیمی‌ترین مراکز دانشگاهی اروپا در این زمینه کرد.

دانشگاه یاگلونی کراکف در سال 1364 میلادی توسط یاگلونی پادشاه لهستان در شهرکراکف پایتخت قدیمی لهستان بنیان گذاشته شد و بعنوان یکی از قدیمی ترین دانشگاههای اروپا از شهرت و اعتبار خاصی برخوردار است. در دانشگاه یاگلونی از بدو گشایش آثار دانشمندان ایرانی بخصوص ابوعلی سینا تدریس می شد و از همان زمان دانش و هنر و رسوم ایرانیان در لهستان طرفداران بسیاری داشت. در سال 1820 در دانشگاه یاگلونی موسسه تدریس زبان فارسی افتتاح شد اما ایجاد بخش مستقل ایرانشناسی و دانشکده مخصوص به آن در سال 1919 توسط پروفسور تادنوش کوالسکی تاسیس شد. وی از خاورشناسان طراز اول اروپا به شمار می آید. از کارهای مهم این دانشمند ترجمه کامل شاهنامه به زبان لهستانی بود که در زمان حیات او انتشار نیافت ولی اکنون اقداماتی برای چاپ آن صورت پذیرفته است.

در کتابخانه قدیمی کراکف بیش از یک میلیون جلد کتاب چاپی و چند هزار کتاب خطی از جمله تعداد زیادی کتاب و اسناد فارسی موجود است. از اسناد جالب این کتابخانه مکاتبات شاه عباس صفوی با  یان سوبیسکی پادشاه لهستان است که متن عکسبرداری شده قسمتی از آن شامل بیش از 50 نامه در سال 1957 از طرف دولت لهستان به ایران هدیه شد.

 بعد از جنگ جهانی دوم، تدریس زبان فارسی بعد از وقفه ای کوتاه در سال 1951 در دانشگاه یاگلونی از سرگرفته شد و هم اکنون نیز ادامه دارد. در حال حاضر حدود 40 نفر از دانشجویان زبان فارسی در این دانشگاه به تحصیل اشتغال دارند که پس از طی دوره 5 ساله با ارائه رساله تحقیقاتی موفق به اخذ فوق لیسانس زبان فارسی می شوند. این رشته تا سطح دکترا در این دانشگاه تدریس می‌شود.

آنا کراسنوولسکا، ایرانشناس شهیر لهستانی و استاد دانشگاه کراکف که چندی پیش به ایران سفر داشت در این زمینه می‌گوید: در حال حاضر ایرانشناسی در دانشگاه ما سه مقطع کارشناسی، ارشد و دکترا دارد که در دو  مقطع اول حدود 50 نفر و در مقطع دکترا 5 الی 6 نفر پذیرش می‌شوند. شرط اصلی ما برای ورود به دوره بعدی آموزش زبان است. در رشته ایرانشناسی، دانشجویان خود را با تاریخ، فرهنگ و ادیان ایران آشنا می‌کنیم و تلاش ما بر آن است تا دانشجویان ما نه تنها زبان فارسی را یاد بگیرند بلکه از تمدن ایران نیز چیزهایی بیاموزند.

ادبیات و لهستان

در ادبیات لهستان آثاری مشهور با نویسندگانی شناخته شده در میان قفسه‌های کتاب فارسی می‌توان یافت.

نویسندگانی چون آیزاک باشویک سینگر نویسنده رمان خانواده موسکات، تادئوش کنویتسکی، نویسنده رمان «محشر صغرا» و خاطراتی که در وان حمام پیدا شد نوشته استانیسلاو لم در زمره این دست آثار هستند.

در کنار آنها می‌توان به ویسواوا شیمبورسکا که شعرهای بسیاری از او در ایران ترجمه شده است، ریشارد کاپوشچینسکی خبرنگار و نویسنده مشهور لهستانی که از جمله حاضران در ایران در آستانه انقلاب اسلامی نیز بود و از این رودیداد کتابی نیز تالیف کرد جوزف کنراد نویسنده بریتانیایی لهستانی نیز اشاره کرد.

در مقابل اما در سال گذشته میلادی ایران برای نخستین بار میزبان جشنواره ادبی کنراد در شهر کراکف بود. شهری که سال گذشته به عنوان شهر ادبیات از سوی یونسکو انتخاب شده بود. جشنواره‌ کنراد در سال گذشته با حضور نویسندگانی چون گلی ترقی با ترجمه‌ای از کتاب خواب زمستانی و محمود حسینی‌زاد با ترجمه گزیده‌ای از داستان‌های کوتاهش.

به گفته افشین شحنه‌تبار از حاضران در این جشنواره در سال میلادی گذشته کراکف با وجود میزبانی از نویسندگان صاحب‌نامی در سال گذشته، برای نویسندگانی ایرانی سنگ تمام گذاشت و به خوبی درباره دنیای داستانی آنها شنید و سخن گفت.

وی بر همین اساس معتقد است که انتخاب این شهر به عنوان شهر میهمان نمایشگاه کتاب تهران یک اتفاق فرهنگی ویژه برای ایرانیان خواهد بود.

منبع:مهر

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه رسانه‌ها