تحقق عملی مفهوم «دانشبنیان» به برکت انقلاب اسلامی ایران
تغییر رویکرد کلان کشور در توجه به ظرفیتهای انسانی مبتنی بر دانش، چشم‌اندازی و افقهای تازه‌ای را پیش‌روی توسعه کشور قرار داد تا با تکیه بر دستاوردهای دانشبنیان، امروزه بتواند مرزهای جغرافیایی را در نوردد.
به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران پویا؛ اقتصاد کشور در حال تغییر ماهیت و شکل از منبع‌محوری به دانش‌بنیانی است لذا در این برهه شاهد شکل‌گیری کسب‌وکارهای نوظهور مبتنی بر فناوری هستیم که بیشترین نرخ رشد را به خود اختصاص داده و به دنبال جذب بیشترین سهم از بازار اقتصادی کشور هستند.
آمار بازگشت سرمایه بانک جهانی هم نشان می‌دهد نرخ بازگشت سرمایه در بخش کشاورزی 30 درصد، صنعت 50 درصد و خدمات 100 درصد است که اغلب کسب‌وکارهای فناورانه و دانشبنیان در حوزه خدمات هستند.
لذا احساس نیاز برای گذر از اقتصاد منبع محور به اقتصاد دانش‌محور در تمامی جوامع بیش از پیش احساس می‌شود و باید زمینه تولید محصولات دانشبنیان را از طریق شکل‌گیری کسب‌وکارهای کوچک و متوسط فراهم کرد تا از دایره رقابت جا نماند.
طبیعتا تحقق و شکل‌گیری اقتصاد دانشبنیان در عصر پرشتاب کنونی که کارآفرینی مبتنی بر فناوری و به دنبال آن کسب‌وکارهای دانشبنیان موتور رشد اقتصادی محسوب می‌شود، به اشتغال پایدار فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها کمک بسزایی خواهد کرد.
در این حوزه اقتصاد، نوآوران، صاحبان فکر و طراحان کسب‌وکار سرمایههای اصلی موضوع فن‌آفرینی محسوب می‌شوند تا با ایجاد شرکتهای کوچک و متوسط دانشبنیان، سهم قابل توجهی در توسعه صنایع با فناوریهای برتر و ایجاد اشتغال برای دانش‌آموختگان دانشگاهی فراهم کنند.
به گزارش تسنیم، اقتصاد دانشبنیان به روش تولیدی گفته می‌شود که در آن از دانش برای ایجاد ارزش افزوده محسوس یا غیرمحسوس استفاده می‌شود.
کارشناسان بر این باورند که سرمایههای اقتصادی کشورمان تنها محدود به منابع زیرزمینی مانند نفت نیست بلکه نیروی انسانی سرمایه اصلی به حساب می‌آید؛ در واقع اصول اصلی اقتصاد دانشبنیان بر نیروی انسانی خلاق و متخصص استوار شده است.
بر این اساس، کشور ما با در اختیار داشتن جمعیت جوان و پتانسیلهای بالا در زمینه‌های فناوری، چند سالی است با هدایت رهبر معظم انقلاب به سوی پیاده‌سازی این مدل از اقتصاد رهنمون شده است.
همانند تعریفی که بسیاری از اقتصاددانان از اقتصاد دانشبنیان ارائه می‌شود، در منظومه فکری مقام معظم رهبری نیز اقتصاد دانشبنیان اقتصادی است که براساس تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته، سرمایه‌گذاری در دانش و صنایع دانش پایه شکل می‌گیرد و نقش علم و فناوری در آن بسیار زیاد است.
بخش کوتاهی از جایگاه دانشبنیان در دید رهبری
از نظر ایشان علم برای کشور، سرمایه‌ای بی‌پایان و تمام نشدنی است؛ بنابراین اگر چرخه تولید علم در کشور به راه افتد، اگر استعدادی به جریان افتد، اگر ظرفیتها شروع به بروز و ظهور کرد، آن موقع دیگر منبع تمام‌نشدنی است.
رهبر معظم انقالا در دیدار با فعالان شرکتها و تولیدکنندگان دانشبنیان در سال 91 در گوشه‌ای از صبحتهایشان می‌فرمایند که «علم پدیده‌ای درون‌زاست؛ چیزی نیست که انسان برای آن ناچار و ناگزیر باشد وابسته شود؛ بله اگر شما بخواهید علم حاضر و آماده را بگیرید، همین است؛ وابستگی دارد، احتیاج دارد، دست دراز کردن دارد اما بعد از آنکه بنیان علمی در یک کشوری به وجود آمد، استعداد هم در آن کشور وجود داشت، آن وقت حالت چشمه‌های جوشان را پیدا می‌کند.»
همچنین ایشان می‌فرمایند: اگر ما بپردازیم به دنبال‌گیری تحقیق و علم و ژرفنگری و دنش‌پژوهشی، اگر این مسئله در کشور همچنان که بحمدالله چند سالی است جدی گرفته شده و دنبال می‌شود، با همین شتاب، بلکه با انگیزه بیشتر و اهتمام بیشتر دنبال شود، بدون تردید کشور به یک اوجی دست خواهد یافت.
این دیدگاه باز و روشن درباره مقوله حمایت از دانش‌بنیانها دقیقا در زمانی که مجموعه‌های دانشی در حال شکل‌گیری هستند، به نوعی حمایت همه‌جانبه از نیروی انسانی نخبه و صاحب دانش هم به حساب می‌آید.
دستگاه اجرایی کشور (دولت نهم) به واسطه همین صراحت بیان و تبیین افق پیش رو، خود را مؤظف به تدوین لایحه حمایت از شرکتهای دانشبنیان می‌داند و نهایتا تصویب آن در راستای هم‌افزایی علم و ثروت و توسعه اقتصاد دانش‌محور در دولت دهم محقق می‌شود.
قانون «حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان و تجاری‌سازی نوآوریها و اختراعات» که در راستای اجرای اصل 123 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید، شرکتها و مؤسسات دانشبنیان را شرکت یا مؤسسه‌ای خصوصی یا تعاونی تلقی کرده که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش‌محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوریهای برتر و با ارزش افزوده فراوان به‌ویژه در تولید نرم‌افزارهای مربوط تشکیل می‌شود.
تعریف دانشبنیان
به گزارش تسنیم، متأسفانه برخلاف تمرکز کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، تا پیش از ابلاغ قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان هیچ رویکردی برای حمایت از محصولات داخلی مشابه خارجی برای به‌کارگیری در امر صنعت وجود نداشت و این موضوع نه تنها دل تولیدکنندگان داخلی را خون کرده بلکه در شرایط تحریم ظالمانه علیه کشورمان، به اندازه‌ای پیکره آنها را ضعیف و نهیف کرد که نهایتا شاهد خروج برخی آنها از عرصه تولید داخلی بودیم.
علی‌ای‌حال، این قانون با نگاه به این آسیب جدی، دایه‌دار حمایت از پژوهشگران و تولیدکنندگان دانشبنیان شد و در ماده ششم خود آورد که «تمام دستگاهها و شرکتهای دولتی مجاز هستند بخشی از مبلغ قراردادهای خرید کالا یا خدمات با مبدأ خارجی را جهت نیل به خودکفایی در همان زمینه از طریق انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه فناوری ضمن عقد قرارداد با شرکتها و مؤسسات دانشبنیان به انجام رسانند.»
قانون برای رفاه حال دانش‌بنیانها باز هم پا را فراتر گذاشت و به منظور ایجاد و توسعه شرکتها و مؤسسات دانشبنیان و تقویت همکاریهای بین‌المللی آنها اجازه داد واحدهای پژوهشی و فناوری و مهندسی مستقر در پارکهای علم‌و‌فناوری برای انجام مأموریت‌های محوله از مزایای قانونی مناطق آزاد درباره روابط کار، معافیت‌های مالیاتی و عوارض سرمایه‌گذاری خارجی و مبادلات مالی بین‌المللی برخوردار گردند.
چنین نگاه هوشمندانه و ترسیم افقهای حاصل از توجه به سرمایه دانشی کشور، نگاه بسیاری از کشورهای دنیا را نسبت به جمهوری اسلامی ایران تغییر داد و ماحصل برخی دستاوردهای علمی کشور در حوزه‌های مختلف، امروزه بر تقویت جایگاه ایران در ابعاد بین‌المللی افزوده است.
انتهای پیام/