اصفهان| سناریوی شیخ‌بهایی زندگی‌بخش زاینده‌رود؛ آبِ سد باز هم "آب" رفت
این روزها در پی خشکسالی گسترده در مرکز ایران، آب ذخیره پشت سد زاینده‌رود به کمترین میزان نسبت به ۵۰ سال گذشته رسیده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، براساس طوماری که در سال 923 هجری توسط شیخ‌بهایی نوشته شده بود، این دانشمند با محاسبه دقیق و به‌دست آوردن آمار بارندگی مناطق مختلف اصفهان، حومه و کوهستان‌های اطراف و نیز سرچشمه زاینده‌رود، طرح دقیق نهرها، شیب و مقطع آن‌ها و سهم استفاده آب هر باغ و محله و منزل، به مشکلات منطقه پایان داد.
امروزه یکی از معضلات جدی در اصفهان آب است که بنا به گفته علی بصیرپور، معاون بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان کمتر از 10 درصد از حجم کلی سد زاینده‌رود دارای آب است یعنی میزان آب باقی‌مانده در سد زاینده‌رود براساس آخرین آمار به 132 میلیون مترمکعب رسیده است.
این میزان حجم باقی‌مانده از ظرفیت کلی سد زاینده‌رود بیان‌گر خشکسالی عظیم در این شهر است به‌گونه‌ای که برخی از مسئولان معتقدند آب پشت سد زاینده‌رود به کمترین میزان در طول 50 سال گذشته رسیده است.
زمان بازگشایی زاینده‌رود کِی خواهد بود؟
این سؤالی است که مردم اصفهان با نگاه به رودخانه دلگیر و خشک زاینده‌رود از یکدیگر می‌پرسند و در نهایت جواب آن‌ها تنها سری به‌علامت نفی و پر از تأسف و افسوس است، در اصل هیچ‌کس نمی‌داند تکلیف زاینده‌رود و خشکسالی‌ای که گریبان اصفهان را گرفته به کجا خواهد رسید.
اقدامی که شیخ‌بهایی بیش از 500 سال گذشته انجام داد اکنون برای مردم اصفهان و نیز مهم‌تر از همه کشاورزان به آرزو تبدیل شده و هرچه می‌گذرد مردم و کشاورزان ناامیدتر از وضعیت زاینده‌رود و حق‌آبه این شهر که از زمان شیخ‌بهایی مرسوم بوده، می‌شوند.
طومار شیخ‌بهایی برای حق‌آبه زاینده‌رود به این صورت بود که جریان آب زاینده‌رود به 33 سهم کلی و 275 سهم جزئی‌تر بین 7 بلوک آبخور آن که از حدود 70کیلومتری غرب اصفهان تا 120کیلومتری شرق این شهر ادامه داشته تقسیم شده است که هر سهم معادل 5 شبانه‌روز قسمتی از آب رودخانه است که باید آب موجود در رودخانه به هر محله سرازیر شود.
این طومار به‌گونه‌ای دقیق و از روی حساب و کتاب تنظیم شده بود که حتی فصل سیلابی زاینده‌رود را طی 197 روز اوایل آذرماه و سپس مدت 168 روز برای جریان عادی و منظم بررسی محاسبه کرده بود، محاسبه‌ای که با گذشت 5 قرن هنوز هم دقیق و مطابق با تغییرات جوی به‌نظر می‌رسد.
هر ماه از مقدار باقی‌مانده آب در سد زاینده‌رود کاسته می‌شود، این موضوع مردم را به‌شدت نگران و مسئولان را به تکاپو برای حل این معضل اجبار کرده است.
کمتر از 10درصد از حجم کلی سد زاینده‌رود دارای آب است
براساس آخرین گفته معاون بهره‌برداری آب منطقه‌ای استان اصفهان در بهمن‌ماه سال جاری مشخص شد که حجم باقی‌مانده از سد زاینده‌رود تنها کمتر از 10 درصد آب دارد، این در حالی است که این میزان در مدت مشابه سال گذشته 19 درصد از کل حجم سد بوده است.
علی بصیرپور، میزان کل آب ورودی به سد زاینده‌رود در سال آبی 96 را 92 میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 60 درصد کاهش داشته است.
مسئولان استانی و نیز نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسات متعدد خود با مسئولان عالی‌رتبه کشور کنار برنامه‌های مختلف صحبت را به خشکسالی و کم‌آبی و جاری شدن آب در زاینده‌رود می‌کشند تا بلکه نتیجه‌بخش باشد و مسئولان به‌فکر اصفهانِ نصف جهان باشند.
وزیر کشور هرچه سریع‌تر ستاد بحران آب را برای استان اصفهان تشکیل شود
حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده شاهین‌شهر، برخوار و میمه در مجلس در صحن علنی مجلس در نطق میان‌دستور خود با استناد به اصل 48 و 45 و بند 9 اصل سوم اظهار داشت: در حال حاضر استان اصفهان به‌ویژه شبکه اصفهان بزرگ مدتی با کمبود آب مواجه است.
وی با بیان اینکه مردم اصفهان واقعاً تشنه آب هستند، افزود: من از وزیر کشور می‌خواهم که ستاد بحران آب را هرچه سریع‌تر برای استان اصفهان تشکیل بدهد وگرنه ما باید 5 میلیون نفر را در استان اصفهان جابه‌جا کنیم.
نماینده مردم شاهین‌شهر، میمه و برخوار در مجلس گفت: اگر بحث صنعت و کشاورزی را کنار بگذاریم باید گفت در استان اصفهان آب شرب به یک تهدید جدی برای مردم تبدیل شده است.
وی ادامه داد: در حوزه نمایندگی من شهرهایی همچون دولت‌آباد و شاهین‌شهر و برخی از نقاط دیگر یا آب نیست که مردم از آن استفاده کنند یا آب از چاه‌هایی برداشت می‌شود که بسیار برای مردم مشکل‌ساز شده است.
حاجی‌دلیگانی با اعلام اینکه آب پشت سد زاینده‌رود به کمترین میزان در طول 50 سال گذشته رسیده است، تصریح کرد: 122 میلیون مترمکعب آب در حال حاضر در سد زاینده‌رود است که مقدار زیادی از آن لجن بوده و نمی‌توان از آن استفاده کرد.
حیات فرهنگی و اجتماعی به جاری‌بودن زاینده‌رود بستگی دارد
استاندار اصفهان نیز در نخستین نشست خبری خود در دی‌ماه سال جاری با ابراز اینکه "بیش از یک‌سوم وقت خودم را به موضوع آب استان و احیای زاینده‌رود اختصاص داده‌ام"، اظهار داشت: با توجه به کمبود بارش‌ها و منابع آب باید فکر اساسی برای حل این مشکل شود چرا که تفکر انسان ایجاب می‌کند که برای هر مشکلی برنامه‌ای وجود داشته باشد.
محسن مهرعلیزاده با یادآوری اینکه ورودی آب زاینده‌رود 46 سال پیش یک میلیارد و 800 میلیون مترمکعب بوده، افزود: متأسفانه این رقم امروز به 900 میلیون مترمکعب کاهش پیدا کرده و به نصف رسیده است.
وی همچنین در گفت‌وگویی دیگر با اظهار اینکه "اولویت نخست من در استان اصفهان مسئله آب است"، گفت: زندگی، حیات فرهنگی و اجتماعی و نیز بُعد سیاحتی در دنیا جاری بودن آب در زاینده‌رود است.
استاندار اصفهان با ابراز امیدواری نسبت به حل مشکل آب و جاری‌بودن آب در زاینده‌رود بیان کرد: مهم‌ترین موضوع برنامه‌ریزی صحیح، تلاش و توجه بسیار به موضوع آب است تا حل شود.
وی چگونگی مصرف آب در تمامی بخش‌ها و نیز چگونگی استفاده از پساب را مهم دانست و اضافه کرد: در حال حاضر به‌دنبال برنامه‌ریزی دقیق برای مسئله آب در اصفهان هستیم.
به گزارش تسنیم، وضعیت آب در استان اصفهان به یک تهدید جدی تبدیل شده که اگر فکری به حال نصف جهان و وضعیت آب در این استان نشود قطعاً علاوه بر به‌وجود آمدن مشکلات بسیار زیاد هزینه‌های بسیاری در بر خواهد داشت.
گزارش از فائزه صفری
انتهای پیام/ز*