جستجوی شبانه برای یافتن هواپیما‌ در یک محل جدید/چرا سیگنال‌های ELT دریافت نمی‌شود+ ‌عکس و فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گروه استان‌ها، هواپیمای ATR72 شرکت آسمان به شماره پروازی 3704 که قرار بود روز گذشته تهران به را به مقصد یاسوج ترک کند، در منطقه دناکوه سمیرم سقوط کرد. در پی این اخبار ابتدا مدیرکل روابط عمومی هواپیمایی آسمان در این باره اظهار داشت: فعلاً آخرین اخبار این است که این هواپیما از رادار خارج شده و در حال پیگیری موضوع هستیم.

براساس آخرین اخبار، این هواپیمای ATR72، پنجاه دقیقه پس از پرواز، از صفحه رادار محو شد و تاکنون اثری از هواپیما نیست. این هواپیما حامل 60 مسافر، 2 مهماندار، 2 نفر امنیت پرواز و دو نفر خلبان و کمک‌خلبان بوده است.

اسامی مسافران پرواز 3704 هواپیمایی آسمان به شرح ذیل است:

1. مژگان نظری
2. جلال امیدی‌پور
3. حسین رستمی
4. مریم عابدی
5. احمد نظری
6. محمد برزگری
7. رویا داخته
8. مجید اسلامی
9. مهدی قرعلی
10. غلامعلی احمدی
11. میلاد علی‌پور
12. افشین انصاری
13. سید ایلیا دانشی
14. سیدطاها دانشی
15. محمد عیدی‌نیا
16. علی فرزانه
17. حمید هداوندخانی
18. عزت‌الله حق‌شناس
19. ابراهیم جعفریان سی‌سخت
20. نرگس خوبانی
21. ژیلا قلی‌پور
22. ایمانی‌مهر
23. عبدالرضا کردی
24. محمد نجات
25. نشاطی‌فر
26. محمد نوری
27. علی زارع
28. محسن تقی‌پور
29. مصطفی رضایی
30. ​​​​​​خلیل آهنگران
31. شاپور یاری‌پور
32. شهبد یاری‌پور
33. احمد چرمیان
34. سیدرضا فاطمی‌طلب
35. پریسا سوهانی
36. علیرضا جامنی
37. سکینه کاظمی‌انوار
38. اردشیر راد
39. بهروز شریف کاظمی
40. سید بهزاد سیادتی
41. حامد امیری
42. محمد فهیمی
43. رحمت صالحی‌پرور
44. محمد فهیمی هنزایی
45. ابوالقاسم فرهمندی
46. مهدی جاوید‌پور
47. عبدالاحد مرادی
48. سلمان آذری
49. امیر پورشاه‌آبادی
50. فاطمه دالوند
51. کوثر هردانی
52. محمد کبیریان
53. علیرضا کلهر
54. حامد مهدوی
55. حسن‌رضا قرلاقی
56. محمد صداقت‌نژاد
57. مصطفی سادات
58. محمد سمین عصرآبادی
59. محسن تقی‌پور
60. علی زری

اسامی کرو پروازی این پرواز به شرح ذیل است:

1. کاپیتان حجت‌الله فولاد
2. خلبان دوم کاوه خلیلی
3. سرمهماندار محمد حسین فرش سنگی
4. مهماندار بهنام رضایی نیارکی

اسامی شهدای امنیت پرواز به شرح ذیل است: 

1. محمود بهشتی 
2. فرهاد معصومی

00:41| سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: موضوع امداد و نجات در منطقه چادنای سمیرم عملاً به عملیات جستجو بدل شده و تیم‌های پزشکی از دقایق ابتدایی در منظقه حاضر شدند.

01:33| مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه عوامل جمعیت هلال‌احمر و بسیج و نیروهای متخصص از روز دوشنبه جست‌وجو را آغاز می‌کنند، گفت: دوشنبه دره‌ها، شیب‌ها و شیارها در مناطق نوقول و دنگزلو به صورت ویژه بررسی می‌شود.

02:35|فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سمیرم گفت: درخواست اعزام بالگرد به منطقه داده شده و عملیات جست‌وجو ادامه خواهد یافت.

04:31| نماینده مردم بویراحمد و دنا در مجلس با بیان این‌که هنوز مشخص نیست عامل وقوع سانحه، اصابت هواپیما به کوه باشد، گفت:‌ تمام مسافران بیمه بودند و مشکلی جهت پرداخت بیمه آنها وجود ندارد.

08:20| فرماندار سمیرم گفت: از ساعت 5 صبح امدادرسانی مجدد را با 2 بالگرد و 26 تیم تخصصی کوهنوردی آغاز کردیم. در حال حاضر هوا خوب است اما بر‌اساس پیش‌بینی‌ها از ساعت 11 دوباره وضعیت هوا نامناسب می‌شود.

08:43| سید احسن علوی عضو کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر این‌که عدم فعال شدن سیستم ELT هواپیمای ATR آسمان در دستور کار مجلس قرار دارد، گفت: باید سیستم ELT این هواپیما فعال می‌شد، این سیستم بلافاصله پس از برخورد با مانع بایستی فعال می‌شد تا موقعیت جغرافیایی هواپیمای را ارسال می‌کرد، اما سیستم مذکور عمل نکرده و هیچ سگنالی را تا الان ارسال نکرده است. احتمالا این سیستم از کار افتاده یا حساسیت آن کم شده است. 

08:55| مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه عملیات جست‌وجوی هواپیمای سقوط کرده از ساعات اولیه صبح آغاز شده است گفت: به‌زودی جزئیات جلسه ستاد بحران در منطقه پادنا را اطلاع‌رسانی می‌کنیم.

08:56| مدیر حوادث و فوریت‌های پزشکی استان اصفهان گفت: برای بررسی قله‌ها و ارتفاعات، 2 بالگرد از مجموعه سپاه و یک بالگرد از مجموعه هوانیروز به پرواز درخواهند آمد.

08:56| براساس مشاهدات خبرنگار تسنیم در منطقه پادنا دقایقی پیش پهپاد جستجو برای یافتن اثری از هواپیمای سانحه دیده تهران- یاسوج بر فراز کوه‌های منطقه دنا به پرواز درآمد.

در حال حاضر ارتفاعات دنا پوشیده از برف است اما بارشی دیده نمی‌شود. اهالی محلی می‌گویند تا حدود دو ساعت دیگر امکان پرواز بر فراز کوه‌ها وجود دارد اما بر اساس دانسته‌های محلی و جوی خود، عنوان می‌کنند پس از این زمان بار دیگر شاهد بارندگی و عدم دسترسی به ارتفاعات بالاتر خواهیم بود.

08:57| مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان اصفهان گفت: 15 تیم زمینی با 75 امدادگر عملیات جستجوی خود را از ساعت 6 صبح آغاز کردند و تلاش خود را برای به نتیجه رسیدن انجام می‌دهند.

09:05| مسئول اداره پیش‌بینی اداره‌کل هواشناسی استان اصفهان با بیان اینکه با وزش باد نسبتاً شدید در ارتفاعات و قله‌های شهرستان سمیرم امکان کولاک وجود دارد، گفت: در ارتفاعات سمیرم، شرایط جوی نسبتاً ناپایداری وجود دارد که احتمال افزایش وزش باد نسبتأ شدید تا شدید و افزایش ابر پیش‌بینی می‌شود.

09:08| سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور گفت: اطلاعاتی که ما از تیم اعزامی به منطقه سانحه و نیز مدیرکل دفتر نظارت بر عملیات هوانوردی سازمان و مدیر بحران سازمان داریم، این بوده که بعد از ساعت 3 بامداد محدوده سانحه مشخص شده است ولی هنوز به نقطه اصلی دسترسی پیدا نکرده‌اند.

رضا جعفرزاده با بیان اینکه محدوده این سانحه از دنا به سمت روستای بیده است، بیان کرد: ارتفاعات این منطقه 3800 تا 4200 متر است و کوهنوردان و گروه‌های تجسس و نجات از بخش‌ها و ارگان‌های مختلف آماده عملیات هستند.

09:10| سخنگوی اورژانس کشور گفت: تیم‌های امدادی از ساعت 5:30 دسته‌بندی شدند و بیش از 80 تکنسین در محدود "کهنگان و نقل" مکانی که احتمال می‌رود سقوط هواپیما رخ داده باشد عملیات جست‌وجو را آغاز کردند. محدوده نقل و کهنگان حدود 100 قله دارد که باید این مکان‌ها بررسی شود.

09:41| نیروهای مردمی و بسیج از ساعات اولیه صبح برای امدادرسانی و مشارکت در جستجوی لاشه هواپیما وارد مناطقی که احتمال سقوط هواپیما می‌رود، شدند و همکاری خود را آغاز کردند.

09:58| فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سمیرم با بیان اینکه اکیپ‌های مختلف در 4 محور شروع به جست‌وجوی منطقه برای یافتن لاشه هواپیما کرده‌اند، گفت: نیروهای بسیج و سپاه با تمام امکانات به سمت ارتفاعات دنا حرکت کرده‌اند.

10:00| خانواده‌های سرنشینان هواپیمای تهران- یاسوج با نگرانی فراوان اما با امید در ارتفاعات کوه دنا حاضر و منتظر اعلام نتیجه جستجو توسط نیروهای امدادی هستند.

10:07| فرمانده انتظامی کهگیلویه و بویراحمد گفت: هم‌اکنون 500 نیروی امدادی و مردمی در محل احتمالی سقوط هواپیمای تهران-یاسوج حضور دارند و عملیات جست‌وجو را انجام می‌دهند.

10:09| وزیر راه و شهرسازی به منظور بررسی آخرین اقدامات صورت گرفته درباره حادثه سقوط هواپیمای آسمان در حوالی سمیرم عازم استان کهگیلویه و بویراحمد شد.

10:42| مدیرعامل شرکت هواپیمای آسمان با تکذیب شایعات مبنی بر داشتن نقص فنی هواپیمای ATR72 تهران- یاسوج متعلق به هواپیمایی آسمان گفت: این هواپیما از جمله هواپیماهای پیشرفته بوده است. هیچ خلبانی بدون ELT و تجهیزات پرواز نمی‌کند. 

10:49| سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور با بیان اینکه هیئت 7 نفره از متخصصان فرانسوی امشب وارد تهران می‌شوند تا ابعاد سانحه سقوط هواپیمای تهران- یاسوج را بررسی کنند، گفت: این هیئت متشکل از 3 نفر از کمیسیون بررسی سوانح و 4 نفر هم از کارخانه سازنده هستند.

11:12| مدیرعامل آتش‌نشانی یاسوج گفت: طبق بررسی و جست‌وجوی تیم کوهنوردی شهرداری یاسوج هواپیما در قله نغل سقوط نکرده است.

11:14|مدیرکل بهزیستی استان اصفهان گفت: در حال حاضر 3 تیم تخصصی روان‌شناسی و مددکاری در منطقه دناکوه برای کمک به بازماندگان یا خانواده‌های حادثه سقوط هواپیما حضور دارند.

11:35| وزیر راه و شهرسازی گفت: هیچ چیزی تاکنون از هواپیما سانحه دیده دیروز مشخص نیست.

11:43| کارشناس پیش‌بینی اداره‌کل هواشناسی استان اصفهان گفت: ناپایداری‌ها در پادنا به شکل افزایش ابر و وزش باد ادامه پیداکرده و بارش‌های پراکنده برای سمیرم پیش‌بینی می‌شود، این ناپایداری‌ها از عصر امروز کم خواهد شد.

11:44| گروه‌های امدادی و کوهنوردی در جست‌وجوی لاشه هواپیمای سقوط شده در کوه دنا هستند.

11:44| مدیرکل پزشکی قانونی استان اصفهان گفت: از بستگان مسافران حادثه در استان کهکیلویه و بویراحمد تست خون گرفته شده اما احراز هویت مسافران هواپیما مستلزم این است که ابتدا وضعیت اجساد به صورت مقدماتی مشخص شود و تا آن زمان نیازی به انجام تست DNA نیست.

11:47| بالگردهای حاضر در منطقه دناکوه سمیرم برای تداوم عملیات جستجو سوخت‌گیری کردند.

11:51| امدادگران جمعیت هلال احمر و متخصصان و کوهنوردان در مساحتی به متراژ 16 کیلومتر مربع در ارتفاعات 3800 متری در منطقه نقل در حال بررسی هستند.

11:52| وزیر راه و شهرسازی صبح امروز پس از ورود به یاسوج راهی منطقه دناکوه شد و از نزدیک در جریان روند بررسی و جست‌وجوی هواپیمای سانحه دیده قرار گرفت.

12:50| رئیس هیئت کوهنوردی استان اصفهان گفت: کوهنوردان در ارتفاع 3 هزار و 500 متری به جستجوی لاشه هواپیمای تهران- یاسوج ادامه می‌دهند.

13:03|وزیر راه و شهرسازی گفت: کوهنوردان فاتح اورست به عملیات جستجوی هواپیمای مسافربری می پیوندند.

13:05| مدیر ستاد بحران سازمان پزشکی قانونی کشور از آغاز نمونه‌گیری ژنتیک از خانواده مسافران تهران - یاسوج خبر داد. 

13:26| در حال حاضر وزیر راه و شهرسازی با حضور در منطقه احتمالی سقوط هواپیما با مسئولان حاضر در این منطقه در حال بررسی وضعیت و چگونگی جست‌وجو برای یافتن هواپیمای سقوط کرده ATR72 متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان هستند.

13:24| معاون هلال احمر کهگیلویه و بویراحمد گفت: بالگردهای امدادی در ارتفاعات روستای بیده پادنا یک سیاهی پیدا کرده‌اند که شک داریم لاشه هواپیمای تهران-یاسوج باشد.

13:45| فرماندار سمیرم با بیان اینکه جستجو تا ارتفاع 3500 متری انجام شده اما تا کنون اثری از هواپیما پیدا نشده است، افزود: 1500 قطعه عکس هوایی گرفته شده و در حال حاضر عملیات بررسی تصاویر در حال انجام است.

13:47| رئیس جمعیت هلال‌احمر سمیرم گفت: کوهنوردان در جستجوی هواپیمایی که در منطقه پادنا دچار سانحه شده، نزدیک نوک قله کوه هستند و برای رسیدن به ارتفاعات باید از صخره‌ها و دره‌ها عبور ‌کنند.

13:55| مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان اصفهان با تکذیب خبر پیداشدن لاشه هواپیما گفت: خود ما در بالگرد حضور داشتیم و تا این لحظه هیچ خبری مبنی بر پیدا شدن اثری از لاشه هواپیما مشاهده نشد.

13:55| رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا با اشاره به اعمال محدودیت ترافیکی در مسیر سمیرم به یاسوج از مردم خواست تا از تردد غیرضروری به محل سقوط هواپیما خودداری کنند.

14:03| رئیس اورژانس 115 و فوریت‌های پزشکی کهگیلویه و بویراحمد گفت: هنگام گشت‌زنی در ارتفاعات روستای بیده بیش از 10 نقطه سیاه را مشاهده کرده‌ام ولی اینکه به طور حتم لاشه هواپیما باشد، قطعی نیست.

14:17| وزیر راه و شهرسازی گفت: براساس احتمالات صورت گرفته کل منطقه‌‌ای که هواپیما سقوط کرده را به 3 قسمت تقسیم کرده و صدها عکس گرفته شده اما هنوز لاشه هواپیما یافت نشده است.

17:18| معاون نظارت و بازرسی دادگستری استان اصفهان گفت: با تشکیل پرونده قضایی این حادثه تحقیقات مقدماتی از شاهدان عینی محلی، نماینده هواپیمایی جمهوری اسلامی، کارشناس حوادث هوایی و نماینده شرکت هواپیمایی آسمان توسط بازپرس ویژه انجام شده است.

14:23| یکی از نجاتگران هلال‌احمر توضیح می‌دهد که چقدر احتمال دارد لاشه هواپیما پیدا شده باشد. در فیلم زیر می‌توانید توضیحات این کارشناس را مشاهده کنید:

15:00| مسئول اداره پیش‌بینی اداره‌کل هواشناسی استان اصفهان گفت: احتمال افزایش ابر در منطقه دنا در ساعات آینده زیاد است و از اواخر امروز شرایط به سمت نسبتاً پایدار خواهد رفت.

15:09| فقط یک روز فرصت امدادرسانی برای هواپیمای سقوط شده تهران - یاسوج وجود دارد. یک مسئول جمعیت هلال‌احمر در کنفرانس ویدیوئی امدادرسانی هواپیمای تهران - یاسوج به تشریح چگونگی و آخرین فرصت امدادرسانی در منطقه کوهستانی حادثه پرداخت.

15:10| به‌دلیل بارش شدید از دیروز تا صبح امروز در ارتفاعات دنا امکان پوشیده‌شدن لاشه هواپیما زیر برف وجود دارد.

براساس مشاهدات خبرنگار تسنیم در منطقه بیده شهرستان سمیرم هم‌اکنون 5 بالگرد امدادی در آسمان دنا در جست‌وجوی هواپیمای سقوط شده تهران-یاسوج هستند ولی با ابری‌شدن آسمان دنا با این شرایط و در صورت نامساعد‌شدن شرایط جوی تا دقایقی دیگر این احتمال وجود دارد که بالگردها به دامنه دنا برگردند.

15:45| معاون سازمان امداد و نجات با بیان اینکه براساس پیش‌بینی‌ها عصر روز سه‌شنبه اول اسفندماه، شاهد شروع بارش‌های برف در مناطق حادثه دیده هواپیمای سقوط شده تهران - یاسوج خواهیم بود، اظهار داشت: برآورد می‌شود حتی شاهد بارش برف تا یک متر در ارتفاعات منطقه حادثه باشیم.

شاهین فتحی با اشاره به اینکه بنابراین فقط یک روز فرصت برای امدارسانی هوایی داریم، بیان داشت: براین اساس تا عصر فردا (سه‌شنبه یک اسفند) فقط فرصت امدادرسانی خواهد بود و بعد از آن شاهد چند روز بارش برف خواهیم بود و باید همه نهادهای امدادی در این‌باره کمک کنند.

16:04| فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سمیرم با بیان اینکه پهپاد سپاه نقاط مختلف را بررسی و عکس برداری کرده، تاکنون اثری از لاشه هواپیما به‌دست نیامده است، گفت: پهپادهای سپاه از صبح فردا بار دیگر عملیات عکس‌برداری از منطقه احتمالی سقوط هواپیما را از سرمی‌گیرند.

16:38| روابط‌عمومی ارتش در خبری اعلام کرد: مختصات تقریبی محل سقوط هواپیمای ATR در اقدامی هم‌افزا از طریق دفتر وابسته نظامی ارتش با مقامات دفاعی روسیه در اختیار نماینده ستاد بحران کشور قرار گرفت.

16:57| وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه جستجوها برای مشخص شدن سرنوشت پرواز ناتمام تهران به یاسوج با جدیت ادامه دارد و احتمال دارد این جستجوها  به روز سوم بکشد، گفت: تا این لحظه بررسی‌ها نشان می‌دهد در مقدمات پرواز "تهران-یاسوج" هیچ جای ایرادی نیست و واقعا همه چیز مبهم بوده که چرا این حادثه رخ داده است.

17:04| فرمانده انتظامی استان اصفهان با بیان اینکه منطقه دنا از نظر نیروهای انتظامی کاملأ اشباع است، گفت: بیش از 400 نفر نیروهای امدادی و خدماتی و تیم‌های نیروی انتظامی به منطقه اعزام شدند.

17:06| یکی از روستائیان که لحظه گذر هواپیما از بالای منطقه کهنگان حضور داشته است، با بیان اینکه حدود ساعت 9 روز یکشنبه بود که هواپیما از این منطقه (بالای کهنگان) عبور کرد، به خبرنگار تسنیم می‌گوید: سقوط هواپیما را من ندیدم اما دیدم که به آرامی حرکت می‌کند و از اینکه آرام حرکت می‌کرد تعجب کردم اما پس از یک لحظه آفتاب روی هواپیما تابید و دیگر خبری از هواپیما نشد.

17:37| استاندار اصفهان با بیان اینکه 4 پهپاد در منطقه دنا عملیات شناسایی را انجام می‌دهند، گفت: ما از صبح امروز تیم‌های تجسس را به منطقه اعزام کردیم، 4 بالگرد در حال حاضر در منطقه هستند که هرکدام بیش از 50 الی 60 پرواز تاکنون داشته‌اند.

محسن مهرعلیزاده همچنین با بیان اینکه فردا بهترین روز برای جست‌وجوی لاشه هواپیما خواهد بود در غیر این صورت طی 3 روز آینده هوا نامساعد و شرایط جست‌وجو سخت می‌شود، اظهار داشت: در حال حاضر مدیرعامل شرکت هواپیمایی آسمان به همراه کمک خلبانی که برخی از مواقع با خلبان این هواپیما در این منطقه پرواز داشته است سوار بر بالگرد شدند تا آن مسیر را در بال شمالی و جنوبی این منطقه دنبال کنند و بتوانند ردپایی از لاشه هواپیما پیدا کنند، اما تاکنون جست‌و‌جو با همه عوامل ادامه دارد و اثری از لاشه هواپیما پیدا نشده است.

17:58| مدیر اورژانس 115 و فوریت‌های پزشکی کهگیلویه و بویراحمد گفت: امروز بیش از 10 پرواز توسط بالگردهای دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، هوانیروز فارس و هلال احمر انجام شد ولی هیچ نشانه‌ای از هواپیمای سقوط شده در دنا یافت نشد.

19:30| معاون سازمان هواپیمایی کشور گفت: علاوه بر نیروهای تخصصی که از طریق زمین به منطقه اعزام شده بودند عکس‌های بسیاری هم توسط پهپادها گرفته شد ولی تاکنون نتوانستند لاشه‌ای از هواپیما را پیدا کنند.

مرتضی دهقان در پاسخ به این سئوال که عملیات جست‌وجو چگونه پیش می‌رود، گفت: با توجه به اینکه همه بخش‌های مختلف کشوری و حتی نظامی و نیروی ارتش و هوانیروز و سپاه و جمعیت هلال‌احمر و سازمان امداد‌ونجات و حتی سازمان مدیریت بحران حضور دارند و حتی داوطلبان مردمی و گروه‌های حرفه‌ای کوهنوردی پای کار بوده و در تلاش هستند تا بتوانند هرچه سریع‌تر خبری از محل این سانحه به دست بیاورند.

20:48|روابط عمومی سازمان اورژانس اعلام کرد: هم‌اکنون یک تیم اورژانس کشور و یک بلدچی به همراه خودروی آفرود جهت شناسایی و تجسس در ارتفاعات کوهستانی و صعب العبور روستای شهید از توابع سمیرم در نواحی شمال شرقی رشته کوه های دنا اعزام شدند.

21:19| وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سئوال که آیا تصاویر ماهواره‌ای منطقه دریافت شده یا خیر، گفت: تصاویر ماهواره‌ای هنوز دریافت نشده اما قرارداد آن امضا شده و قرار است که عکس‌ها را به ما تحویل دهند.

عباس آخوندی اضافه کرد: من با رئیس جمهور، فرمانده کل ارتش، وزیر کشور و وزیر دفاع در تماس بودم و امیدوارم فردا امکانات بیشتری در اختیار ستاد تجسس قرار دهند و بتوانیم با هلی‌کوپترهای بیشتر، قبل از ظهر با تعداد بیشتری پرواز داشته باشیم و امیدوار هستیم این اتفاق صورت گیرد.

21:35| مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان گفت: عملیات جست‌وجوی هوایی برای پیدا کردن لاشه هواپیما با توجه به تاریکی هوا متوقف‌شده ولی فردا مجدد این جست‌وجو از سر گرفته خواهد شد.

وی با بیان اینکه در تلاش هستیم تا بتوانیم خبری از پیدا شدن هواپیمای تهران-یاسوج را به اطلاع مردم برسانیم، گفت: برخی از نیروهای جست‌وجوی زمینی که در کوه هستند اقدام به زدن کارگاه کرده‌اند.

انتهای پیام/ ز