رقابت ایران و ترکیه برای سهمگیری از سوآپ نفت شمال عراق
درشرایطی که ترکیه وارد مذاکراتی شده که هرچه بیشتر از ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه سوآپ نفت عراق بهره‌گیری کند؛ به‌نظر می‌رسد مسئولان نفتی کشورمان به قرارداد ۶۰هزار بشکه‌ای سوآپ نفت عراق که تا ۱۰ روز دیگر قرار است اجرایی شود، بسنده کرده‌اند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اقلیم کردستان عراق سالها علاوه بر تخصیص بودجه از حکومت مرکزی عراق، در فروش نفت تولیدی خود و همچنین توسعه میادین قرارگرفته در این اقلیم به‌صورت خودمختار عمل می‌کرد. طی سالهای اخیر، شرکت‌های اروپایی و آمریکایی توانسته‌اند با ایجاد یک فضای رقابتی برای حضور در میادین شمالی و جنوبی عراق، به امتیازگیری بیشتر در فرآیند توسعه از میادین اقلیم کردستان (شمال عراق) و میادین جنوبی این کشور اقدام کنند، اقدامی که با گنجانده شدن دریافت جایزه و پول بیشتر به‌ازای تولید هر بشکه بیشتر نفت، در قراردادهای نفتی عراق چه در شمال و چه در جنوب این کشور خود را نشان داده است.
به‌گفته یکی از متخصصان مشاور وزارت منابع طبیعی کردستان عراق، ذخایر نفت این منطقه که قبلاً 45 میلیارد بشکه تخمین زده می‌شد اکنون به 60 میلیارد بشکه رسیده است، ازاین‌رو 5 درصد ذخایر نفتی جهان در این اقلیم قرار دارد.
طبق اعلام رسمی وزارت نفت عراق، تولید نفت این کشور در ماه جولای سال 2017 به‌طور متوسط به‌میزان 4 میلیون و 400 هزار بشکه در روز بوده که از این رقم 407 هزار بشکه در روز یعنی حدود 10 درصد آن در اقلیم کردستان بوده است.
پس از درگیری‌ها و اغتشاشات نیمه سال 96 در شمال عراق، بار دیگر تصدی میادین نفتی این منطقه به دست دولت مرکزی عراق افتاد و در جریان بازسازی شمال این کشور، طرح‌هایی به‌منظور تسهیل در صادرات نفت میادین این منطقه در دستور کار قرار گرفت.
بیشتر بخوانید: ردپای نفت در ماجراجویی تجزیه کردستان عراق
یکی از میادینی که تصدی آن همواره مورد مناقشه اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق بوده میدان نفتی کرکوک است. این میدان نفتی، پس از بصره دومین میدان نفتی بزرگ عراق است و با حدود 10 میلیارد بشکه ذخیره قطعی نفت و سهم 40درصدی در صادرات نفت عراق، از جایگاه بالایی در معادلات اقتصادی این کشور برخوردار است.
میادین نفتی شمال عراق (اربیل، سندی، کرکوک و...) برای صادرات نفت دو راه پیشِ‌رو دارند؛ یکی اینکه از طریق خاک ایران اقدام به سوآپ نفت کرده به‌طوری که در مرز ایران و عراق نفت را تحویل ایران داده و ایران مطابق آن را در بنادر خلیج فارس تحویل مشتریان عراق دهد. راه دوم سوآپ نفت شمال عراق از طریق ترکیه است، به‌طوری که نفت عراق از طریق ترکیه به دریای مدیترانه راه یابد.
نیروهای کرد در سال 2014 زمانی که ارتش عراق در مواجهه با نیروهای داعش از هم پاشید کنترل کرکوک را در اختیار گرفته بودند و صادرات نفت میدان نفتی کرکوک را در اختیار داشتند اما پس از بازپس‌گیری این منطقه توسط دولت مرکزی عراق، چندماهی است که نفت کرکوک صادر نشده (از ماه اکتبر 2017)؛ ازاین‌رو این روزها مسئولان عراقی در تکاپوی آغاز دوباره صادرات نفت تولیدی میادین شمالی این کشور هستند.
قرار است با قراردادی که در ماه پایانی پاییز امسال بین ایران و عراق به امضا رسیده، 60 هزار بشکه نفت تولیدی کرکوک از طریق ایران سوآپ شود. این قرارداد سوآپ پیش از این قرار بود تا پایان ماه ژانویه 2018 عملیاتی شود اما به‌دلیل آنچه مسئولان عراقی مسائل فنی نامیدند تا امروز این قرارداد اجرایی نشده است.
بیشتر بخوانید: ایران و عراق قرارداد سوآپ نفت امضا کردند
بیست و چهارم بهمن ماه فرماندار کرکوک عراق در کنفرانس بازسازی عراق در کویت گفت که عراق در ماه جاری میلادی صادرات نفت از شمال کرکوک به ایران را به‌میزان 60 هزار بشکه در روز آغاز خواهد کرد، ازاین‌رو با توجه به زمان 10روزه باقی‌مانده از ماه فوریه، تا 10 روز آینده باید شاهد آغاز سوآپ نفت عراق از خاک ایران باشیم.
مذاکرات سوآپ نفت کرکوک از خاک ایران به سالهای گذشته بازمی‌گردد، زمانی که نفت میادین شمالی عراق تنها از طریق ترکیه سوآپ می‌شد و عراق به‌فکر راههای ارزان‌تر و ایجاد فضای رقابتی افتاده بود. در مذاکرات پیشین دو کشور حتی عنوان شده بود که با احداث یک خط لوله جدید انتقال نفت خام از کرکوک تا کرمانشاه، مسیر جدید جایگزین سوآپ نفت از خاک ترکیه شود، اما تا امروز این ایده به منصه ظهور نرسیده است.
جبار اللعیبی، وزیر نفت عراق هفته آینده به‌دعوت همتای ترکیه‌ای خود به ترکیه می‌رود تا درباره ازسرگیری صادرات نفت عراق از بندر جیهان در ترکیه مذاکره کند. این دعوت وزیر نفت ترکیه از همتای عراقی خود در حالی که قرار است تا پایان ماه جاری میلادی سوآپ نفت خام عراق از خاک ایران آغاز شود، نشان می‌دهد ترکیه به‌منظور جا نماندن از فضای رقابت با ایران در خصوص آوردهای مالی سوآپ نفت خام عراق به‌صورت جدی مسائل مربوطه را دنبال می‌کند و به این عرصه ورود کرده است.
خبرهای شنیده‌شده از عراق حاکی از این است که دولت عراق می‌خواهد به‌سرعت در یک مزایده پای پیمانکاران و مجریان خارجی را به کرکوک باز کند و تولید از این میدان نفتی را افزایش دهد، حتی وزیر نفت عراق در ماههای اخیر اعلام کرده بود که این کشور قصد دارد تولید نفت از میدان کرکوک را به یک‌میلیون بشکه در روز برساند.
در این شرایط ترکیه وارد مذاکراتی شده که هرچه بیشتر از ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه سوآپ نفت عراق بهره‌گیری سیاسی و اقتصادی کند؛ اما به‌نظر می‌رسد مسئولان نفتی کشورمان به اجرایی شدن همان قرارداد 60 هزار بشکه‌ای که آن هم با تردد نفتکش‌ها اجرایی خواهد شد و زیرساختهای پایداری چون سرمایه گذاری دو کشور برای احداث خط لوله جدید نفتی بین کرکوک و کرمانشاه را ندارد، بسنده کرده‌اند.
انتهای پیام/*
