پاسداشت اولین جهادگری که بعد از انقلاب، وارد «بشاگرد» شد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، همایش «پاسداشت اندیشه جهادی» جهت پاسداشت خدمات جهادگر پیشکسوت، حسینعلی عظیمی برگزاری می‌شود. این همایش این برنامه به همت جمعی از جوانان جهادی و با حمایت «سازمان بسیج دانشجویی»، «دفتر مطالعات فرهنگی انقلاب اسلامی» و «فرهنگستان علوم اسلامی قم»‌ سه‌شنبه، 15 اسفندماه 1396 با سخنرانی آیت الله سیدمحمدمهدی میرباقری در سالن بصیرت مجتمع فرهنگی 13 آبان (لانه جاسوسی) برگزار خواهد شد.

بر همین اساس در این مراسم از کتاب «رسم جهاد؛ تجربه‌های کار جمعی در جهاد سازندگی» به روایت حسینعلی عظیمی رونمایی خواهد شد. تدوین و تحقیق این کتاب ارزشمند بر عهده علی مشایخی و محمدرضا حسینی بوده است.

در ادامه توضیحات یکی از مسئولان همایش را درباره معرفی  این جهادگر کهنه‌کار می‌خوانیم:

"معرفی کتاب

این کتاب با اتکاء به روش تجربه‌نگاری و رجوع به خود جهادگران، مانند دیگر تلاش‌های معدودی که در باب مطالعه جهاد سازندگی انجام شده به دنبال آن است که این نهاد انقلابی را باز شناسد.

بیشتر پژوهش‌های انجام شده در این موضوع، در نهایت به نظریه‌های صاحب‌نظران غربی در حوزه مدیریت تقلیل پیدا کرده است؛ بدون توجه به اینکه با تجربه‌ای از جنس و ماهیتی متفاوت مواجهیم. لذا در این کتاب برای محققین بسیار مهم بود که نظرات و افکار روایت‌کننده در چارچوب دانش مرسوم و شناخته شده مدیریت محدود نشود؛ مضافاً اینکه هدف آن بیان مطالب در قالب تاریخ شفاهی نیز نبوده که بخواهد همه جزئیات وقایع را توصیف کند و با سیر تاریخی به خوانندگان عرضه کند. بلکه عمده تلاش مصاحبه‌کنندگان‌ در تدوین این کتاب، بیان «تجربیات» راوی است.

برای این منظور مجموعه مصاحبه‌هایی با آقای مهندس حسینعلی عظیمی انجام شد. بررسی دیدگاه‌ها و اظهارات‌شان در باب مدیریت جهادی نشان می‌داد که ایشان نظرات و افکار بدیعی در رابطه با فرایندها و ساختارهای حاکم بر نهاد جهادسازندگی دارند و سال‌ها در مورد اینکه ابعاد ساختاری، سازمانی و نهادی جهاد چیست تأمل داشته‌اند. مصاحبه‌کنندگان در این کتاب تلاش کردند با کمترین دخالت و ایجاد سوگیری، اندوخته دانشی مهندس عظیمی را دریافت کرده و آن را در قالب مقولاتی برآمده از خود مصاحبه، فهرست‌بندی و تدوین کنند. بنابراین بسیاری از مقولات و مفاهیم و بخش‌های کتاب، حاصل تأملات مهندس عظیمی است و محققین نیز به دنبال این نبودند که با قرار دادن محتوای مصاحبه‌ها در قالب دانش مدیریت موجود، همان را بازتولید کنند.

در انتهای کتاب نیز اساسنامه‌ای از جهاد سازندگی که در یکی از شماره‌های نشریه «جهاد» چاپ و منتشر شده بود، پیوست شده که خواندن آن نیز خالی از لطف نیست، و مطالعه دقیق آن در کنار مطالب کتاب می‌تواند به شناخت بهتر اهداف و ساختار نهاد جهاد سازندگی کمک کند.

معتقدیم نیاز است کتب تجربه‌نگاری بسیاری پیرامون تجربیات انبوه انقلاب اسلامی در هر دو ساحت فردی و سازمانیِ نهادهای انقلابی نظیر جهاد سازندگی و دیگر نهادها تولید شود. شیوه تصمیم‌گیری و عمل در میدان، فرایندهای حاکم بر رشد و تحول نیروی انسانی، ساختار اداره شورایی، نظام اداری حاکم بر جهاد سازندگی و از همه مهمتر ارتباطات گسترده با مردم و به کارگیری آنها برای حل مشکلات اساسی کشور، عناصری از جهادسازندگی است که می‌بایست به علاوه بسیاری از عناصر ناگفته آن، به صورت دقیق و عالمانه مورد مطالعه قرار گیرد؛ و آثار بیشتر و بهتری از این وجیزه به تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان حال و آینده انقلاب تقدیم گردد. هرچند، به فرموده امام راحلمان در پیام به سمینار مسئولان جهاد سازندگی، زحمات این جهادگران در قالب الفاظ نمی‌گنجد.

در اینجا لازم است از کلیه عزیزانی که در تهیه این کتاب ما را یاری رساندند تشکر کنیم. در ابتدا از جهادگر فکور و یادگار فاضل جهادسازندگی، جناب آقای مهندس حسینعلی عظیمی که تجربه و دانش ارزشمندشان را در اختیار فرزندان خود قرار دادند و راهی نو در جلوی پای ما نهادند، تشکر می‌کنیم.

معرفی راوی

​حاج حسینعلی عظیمی، از پیشکسوتان جهاد سازندگی، مهندس سالخورده‌ای است که هنوز حال و هوای سال‌های انقلاب و اوائل تأسیس جهاد سازندگی را در خود حفظ کرده است. وی اصالتاً اهل شیراز ولی متولد اصفهان در سال 1326 است که پس از فارغ التحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی عمران-آب از دانشگاه شیراز، وارد پروژه‌های مهم ملی شد. در زمانی که امام (ره) فرمان تشکیل جهادسازندگی را صادر کرد، او شرکت مهندسی درآمدزای خود را رها کرد و همراه با سایر جهادی‌ها راهی روستاها شد تا تخصص خود را برای رفع ویرانی‌های کشور به کار گیرد. توانایی‌هایش در همان بدو امر سبب شد که فرماندار شهربابک در استان کرمان و سپس استاندار هرمزگان بشود. وی از اولین کسانی بود که در سال 1359 برای رسیدگی به وضعیت محرومین با دو روز پیاده‌روی وارد منطقه بشاگرد شد.

مهندس عظیمی با این دریافت که ساختارهای دولتی ظرفیت پرداختن به آرمان‌های بلند انقلاب را ندارد، استانداری را رها کرد و خدمات خود را در قالب جهاد سازندگی ادامه داد. وی در سال‌های اوج فعالیت جهاد سازندگی در روستاها، به عنوان رابط استان‌ها در تهیه اساسنامه در کنار شورای مرکزی جهاد بود؛ که وزارتخانه شدن جهاد از خاطرات تلخ او در این ایام است.

در آغاز جنگ تحمیلی بسیاری از جهادگران، پا به عرصه دفاع گذاشتند و «پشتیبانی مهندسی جنگ جهاد سازندگی» را پایه‌ریزی نمودند. مهندس عظیمی نیز در سال 63 وارد قرارگاه کربلا شد و کمیته آب را در آن قرارگاه تشکیل داد. وی به عنوان فرمانده طراحی عملیات آبی ‌و خاکی در «پ.م.ج.ج»[1] عمل می‌کرد و تا معاونت فرماندهی قرارگاه مهندسی کربلا پیش رفت. او از جمله جهادگرانی است که از نزدیک در جریان سازماندهی و طراحی و ساخت بسیاری از دستاوردهای چشمگیر مهندسی جنگ، مانند پل بعثت، قرار داشته و تجربیات زیادی را در سینه ثبت کرده است.

عظیمی بعد از جنگ، در قالب «پ.م.ج.ج» برای بازسازی منطقه زلزله ‌زده منجیل و رودبار، عازم این منطقه شد تا الگوی مدیریت جهادی را بعد از جنگ، در خدمت سازندگی بکار گیرد.

دیری نپایید که با انحلال آخرین بقایای جهاد سازندگی، یعنی سازمان «پ.م.ج.ج» در زمان دولت سازندگی، نهاد منسجم و مقتدر جهاد سازندگی از هم پاشید؛ و عظیمی از جمله جهادگرانی بود که حاضر به بسنده کردن به میز اداری نبودند و لذا از جهاد استعفا داد. وی ابتدا با اولین گروه‌های جهادی به روستاها می‌رفت با این هدف که الگوی توسعه منطقه‌ای را آن‌طور که در جهاد سازندگی نضج گرفت، ادامه داده و به تکامل برساند. همچنین دوره‌ای را به عنوان مشاور توسعه منطقه‌ای جهاد سازندگی لبنان، در جمع حزب‌الله لبنان به تدریس آموزه‌های عینی و علمی خود پرداخت.

مهندس عظیمی، همچنان دغدغه تبیین و تدوین الگوی مدیریت جهادی را، که برگرفته از تجربه گران‌‌سنگ جهاد سازندگی است، دارد و سال‌ها در این مسیر تلاش نموده است؛ از تدوین تجربیات مهندسی جنگ گرفته تا جمع‌آوری و ذخیره رایانه‌ای اسناد مهندسی جنگ، از مصاحبه وسیع و عمیق با فرماندهان مهندسی جنگ تا راه‌اندازی مؤسسه «شمایل» و «موسسه فرهنگی سنگرسازان بی‌سنگر» برای تدوین و انتقال این تجربیات. اقداماتی که او با دست خالی و قلّت امکانات و نیرو انجام داده است. او به همراه برخی از هم‌‌قطاران خود، برای آنکه یاد و نام جهاد سازندگی و شهدای آن فراموش نشود و خانواده 500 هزار جهادگر، انسجام خود را حفظ نمایند، کانون سنگرسازان بی‌سنگر را به عنوان یک تشکل مردم‌ نهاد پایه‌ریزی نمودند که مؤسسین آن مجموعه‌ای از 700 فرمانده یگان‌‌های مهندسی جنگ هستند و در 27 نقطه کشور تشکل یافته‌اند.

عظیمی، جهادگر و جانبازی که تا مرز شهادت پیش رفته و به دنیا برگشته، امروز مهم‌ترین دغدغه‌اش انتقال تجربه عظیم و بی‌نظیر جهاد سازندگی به نسل جوان است. او معتقد است الگوی انقلاب در عرصه مدیریت و سازندگی، الگوی مدیریت جهادی است که باید عمیقاً مورد مطالعه قرار گیرد و برای به کارگیری مجدد و متناسب با مقتضیات روز، تبیین شود.

البته این کارهای فرهنگی او را از مدیریت اجرایی و ارائه الگو برای مدیریت خویش باز نداشته است. مسئول شرکت‌ها و مؤسسات وابسته به وزارت جهاد سازندگی در سال 1368، نماینده وزیر در ستاد طرح «جنّات» در سال 1369، مدیریت طراحی و اجرای کانال‌های آب‌رسانی، پروژه‌های آبیاری و زهکشی، اجرای تونل، معاونت فنی آب و خاک مؤسسه جهاد نصر، طراحی پروژه 550 هزار هکتاری آبیاری و زهکشی خوزستان و ایفای نقش مشاور وزیر جهاد کشاورزی در آب و خاک، بخشی از کارنامه اوست."