همدان|"کوهستان الوند" گنجینه‌ای ارزشمند برای علاقمندان به ورزش و طبیعت+فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، خدمات ارزان ورزش‌های کوهستانی در ایران در مقایسه با سایر کشور‌ها می‌تواند ظرفیت مناسبی برای جذب گردشگران کوهستانی سایر کشورها باشد.

«در 9 ماه امسال از بیش از 41 کشور گردشگر کوهستانی به ایران سفر کردند. این میزان در مقایسه با سال گذشته سه برابر شده است. خدمات ارزان ورزش‌های کوهستانی در ایران در مقایسه با سایر کشور‌ها می‌تواند ظرفیت مناسبی برای جذب گردشگران کوهستانی سایر کشورها باشد.»

«مطالعاتی که در سند ملی جهانگردی که با مشورت سازمان جهانی جهان‌گردی تهیه شد ثبت شده و اسناد بالادستی و تکالیفی که برای توسعه صنعت گردشگری تا سال 1404 ترسیم شده است، نشان‌دهنده ظرفیت وسیع حوزه گردشگری و سرمایه‌گذاری در این حوزه است. بر اساس اسناد بالادستی باید تا افق 1404، 20میلیون گردشگر ورودی به ایران محقق شود.» که برای رسیدن به این عدد باید از ظرفیت‌های کشور استفاده کرد، ظرفیت ورزش‌های کوهستانی و پیست‌ها یکی از این ظرفیت‌هاست که همدان نیز از این ظرفیت به اندازه کافی برخرودار است.

شهر همدان در دامنه شمال شرقی کوهستان الوند قرار گرفته و ارتفاع آنجا از سطح دریا 1800 متر است، رشته‌های کوه الوند مرز طبیعی شهرستان تویسرکان با همدان به شمار می‌رود و بلندترین قله این کوهستان نیز کلاغ لان به فاصله 12 کیلومتری جنوب شهر قرار دارد که به اندازه 3 هزار و 574 متر بلندی آن است و در 18 کیلومتری شهر همدان قرار دارد.

کوه الوند واقع در جنوب و غرب شهرستان همدان قرار دارد که جهت این کوه از شمال غربی به جنوب شرقی است طبیعت زیبای این کوهستان به حدی است که باید گفت این کوهستان، با دره‌های عمیق و سرسبز، چشمه سارها، چمن زارها، قله‌ها، پوشش گیاهی وغیره میعادگاه هزاران انسان شیفته طبیعت و جلوه گاهی از قدرت و زیبایی خالق آن است.

در شمال شهرستان همدان و در شرق آن کوه‌های کم ارتفاع؛ چنگ الماس، قره داغ، کوه‌های وفس وجود دارد و سلسله کوه‌های خرقان مرز طبیعی بین دشت قزوین و دشت رزن همدان است.

با تغییر آب‌و‌هوای همدان و فرا رسیدن فصل بهار بسیاری از مردم خوش ذوق همدان، ورزشکاران و ورزش دوستان در ایام کوهستان الوند همدان یکی از مناطق بکر طبیعی و زیبا است که آرامش زیادی را برای انسان به همراه دارد و با توجه به اینکه طبیعت بهترین مکان برای لحظه‌ای آسایش و دوری از زندگی روزمره است مسافران و گردشگران می‌توانند با انتخاب اماکن گردشگری در طبیعت به این آرامش برسند.

حس در اوج بودن، پیروزی، استشمام هوای پاک، تماشای شهر از بالاترین نقطه و غیره یکی از بهترین ره آوردهای کوهپیمایی و کوهنوردی است که با یکبار تجربه، دیگر امکان رها کردن کوه و کوهنوردی نیست.

از ارتفاعات مهم کوهستان الوند قله‌های «کلاغ لان» با ارتفاع 3428 متر، «غفارکوه» 3088 متر، «آلموقولاخ» 2997 متر، «کرکسین» 2939 متر، «آلوسان» 2820 متر، «چهارزمین» 2524 متر، «گاوبر» 3500 متر، «فخرآباد» 3370 متر، «یخچال» 3580 متر، «سرخ بلاغ» 2730 متر، «تاریک دره» 3314 متر و «قزل ارسلان» 3250 متر را می توان نام برد. قله های دیگر کوهستان الوند شامل کوه های «قراول خانه»، «دریه تنگ»، «چشمه آراز»، «قرخ بلاغ»، «سوخته رود»، «ونوسان»، «کلوه»، «قوش خانه» ، «آلوسیاه» ، «حیدره» ، «دره غار»، «چشمه دره»، «سیاه کوه»، «یاقوشه»، «قصر»، «تخت رستم»، «خرم دره»، «حیران گله»، «سردره»، «اوج امام»، «سرکه زار»، «گودانه جار»، «اردک»، «چهار قله» و «هردک» است.

معروف ترین گردنه‌های کوهستان الوند عبارتند از: «گردنه اسدآباد» با ارتفاع 2196 متر در شمال غربی بین همدان و کرمانشاه و «گردنه زاغه» 1952 متر در جنوب شرقی بین همدان و ملایر و «گردنه همه کس» 1565 متر بین همدان و سنندج واقع شده است.

در این کوهستان دشت های سرسبز و چشمه‌ها و جوی‌ها وجود دارند که از آن جمله می‌‌توان به دشت «میدان میشان»، «تخت نادر»، «چمن شاه نظر» و «تخت رستم» اشاره کرد. دره های دامنه های جنوبی الوند شامل «دره سرکان»، «دره شهرستانه» ، «دره‌گزندر» ، «دره آرتیمانی» و «دره فاران» است.

دره‌ دامنه‌های جنوبی شامل «دره گوساله»، «سیمین دره»، «دره مرادبیگ»، «دره حیدریه»، «دره دیوین»، «دره قز»، «دره گنجنامه»، «دره برفین»، «دوزخ دره»، «دره عباس آباد» و «دره کیوارستان» است.

کوهستان الوند همچنین دارای چشمه های فراوان است که در برخی منابع هزاران چشمه هم ذکر شده است در این جا به چند مورد از این چشمه ها اشاره می‌شود؛

یکی از چشمه های مهم این کوهستان «حوض نبی» است که مشهورترین چشمه الوند به شمار می‌رود و از زیر صخره های بزرگ در پایین تر از قله الوند سرچشمه می‌گیرد و در مسیر شمالی به سمت «تخت نادر» سرازیر می‌شود. چشمه تخت نادر چشمه‌ای پرآب است که در ابتدای تخت نادر قرار دارد.

«چشمه کلاغ لان» نیز چشمه ای دائمی محسوب می‌شود و در چمن زارهای کلاغ لان جاری است و آب مصرفی روستای دره مرادبیگ از این چشمه فراهم می‌شود.

«چشمه قاضی» در دره مرادبیگ واقع شده و این چشمه نیز تأمین کننده آب مصرفی روستای دره مرادبیگ است. چشمه دیگر «چشمه ملک» است؛ این چشمه به «دره دیوین» سرازیر می‌شود. هفت چشمه در دامنه جنوبی «چهار قله» و در کنار جاده تویسرکان واقع شده است.

"گنجنامه" همدان به عنوان گنجینه‌ای ارزشمند اواخر سال گذشته در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، "گنجنامه" در یکی از دامنه‌های کوهستان الوند و به فاصله 5 کیلومتری جنوب غربی همدان، قرار دارد که مسیر قابل دسترسی را برای رفتن به قله کوهستان برای گردشگران فراهم می‎کند.

در نزدیکی گنجنامه، چشم انداز زیبایی از آبشار گنجنامه و دره‌های سر سبز، تاریک دره و کیوارستان دیده می‌شود.

اهالی همدان در اوقات فراغت خود حتما سری به این منطقه می زنند و از گنجنامه تا میدان میشان را اغلب با تله کابین رفته و در میشان اوقات خود را در کنار دوستان و خانواده سپری می‌کنند، اما طبیعت گردان و کوهنوردان این مسیر را پیاده می‌روند.

برای صعود قله الوند باید به شهر همدان رفته و از آن جا به گنجنامه، میدان میشان و تخت نادر و سپس قله رفت.

تاریک دره نیز خود به دو شاخه تقسیم می‌شود در شاخه شرقی آن، تأسیسات پیست اسکی تاریک دره احداث شده و در ضلع غربی تاریک دره، در خط الراس گردنه (گدوک)، جاده ماشین رو جدید با راه کاروان رو قدیمی یکی می‌شود.

این دره عصر هخامنشیان، شروع جاده هگمتانه – استخر، معروف به “ جاده شاهی“ بوده، که هگمتانه را از طریق پیچ و خم‌های تاریک دره، گدوک (دره)، ورد آورد علیا، شهرستانه، اشتران به تویسرکان، نهاوند، کرمانشاه، لرستان، تخت جمشید و فارس مرتبط می‌ساخته است.

لزوم آمادگی جسمی و ذهنی برای کوهنوردی

در این میان افرادی به قله الوند عزیمت می‌کنند که برخی از آنها با مهارت‌های کوه‌نوردی و سنگ‌نوردی آشنا و برخی بدون مهارت و آمادگی ذهنی به ورزش کوهنوردی می‌پردازند و به همین سبب دچار آسیب‌های جسمی، ذهنی و تنفسی می‌شوند.

اگر فرد از آمادگی تنفسی کافی برخوردار باشد ریه‌های او توانایی تطبیق یافتن با فشار پایین و بالای کوه را دارد و می تواند هوای لازم را به اندام‌های حیاتی بدن برساند در نتیجه این اندام‌ها فعالیت عادی خود را انجام می دهند ولی در غیراین صورت سرعت گردش گلبول‌های قرمز خون افزایش می‌یابد و ضربان قلب افزایش می‌یابد و فرد دچار خستگی زودرس می‌شود.

اکسیژن کافی به اندام‌های حیاتی بدن مانند کلیه، قلب و مغز نمی‌رسد، نرسیدن اکسیژن کافی به مغز باعث کاهش سطح هوشیاری، گیجی و خواب آلودگی می‌شود علاوه بر آن دردهای قفسه سینه، شوک و سکته‌های قلبی را به همراه دارد و ممکن است منجر به نارسایی کلیه و غیره ‌شود.

به همین سبب افراد باید هنگام کوهنوردی در کمپ‌ها استراحت کنند تا ریه و سیستم گردش خون آنان با فشار هوای بالای کوه تطبیق پیدا کند، کسانی که سالی یک بار کوهنوردی می‌کنند نباید به سرعت این کار را انجام دهند علاوه بر آن لازم است پس از مدتی کوه پیمایی استراحت کنند تا دچار ارتفاع زدگی نشوند.

افراد در ارتفاعات بالا مراقب باشند تا دچار سرمازدگی نشوند. علاوه بر آن آب، مواد قندی و نمکی به همراه داشته باشند تا انرژی و الکترولیت بدن آن‌ها تامین شود.

زانو درد نیز یکی از عوارض مشکلات رایج در ورزش کوهنوردی است که بریا مبتلا نشدن به آن باید نکاتی چون؛ پرهیز از حمل بار سنگین در کوهنوردی، پرهیز از فرود سریع و با سرعت زیاد و انجام حرکات پرشی همچنین برای کاهش بار اضافی به زانوهای خود در برنامه های بیش از دو ساعت از باتوم یا چوبدست‌های کوهنوردی استفاده کنید تا فشار و بار کمتری به زانوهای شما وارد شود، انجام ورزش‌هایی که بتواند عضلات چهار سر ران را تقویت کند می تواند از بروز چنین درد هایی در یک کوهنورد جلوگیری کند.

مردم و گردشگران از پوشش گیاهی کوهستان و دامنه‌های الوند صیانت کنند

با توجه به اینکه فعالیت‌هایی چون، سنگ‌نوردی طبیعی، طبیعت گردی و کوهنوردی در فضاهای بکر و طبیعی استان انجام می‌گیرد کارگروه محیط زیست تشکیل شد تا از صدمه به طبیعت توسط ورزشکاران و طبیعت گردان جلوگیری شود.نوشتن یادداشت بر روی سنگ‌ها، آتش زدن از جمله آسیب‌هایی است که راه یافتگان به طبیعت و مناطق بکر سبب آن می‌شوند و برای جلوگیری از این اقدامات باید فرهنگ‌سازی گسترده‌ای انجام شود.

با توجه به اینکه قله و کوهستان الوند از پوشش گیاهان بومی، دارویی و خاصی برخوردار است و در فصل بهار از اول اردیبهشت تا پایان خرداد ماه رویش این گیاهان تکمیل می‌شود، بسیاری از خانواده‌ها بریا چیدن آزربه، آویشن، ریواس و غیره همانند شکاچیان غیر مجاز به طبیعت کوه مراجعه می‌کنند و به این ترتیب محوطه پایین کوه رفته رفته خایل از پوشش گیاهی می‌شود.

مردم و گردشگران مراقب طبیعت و پوشش گیاهی اطراف میدان میشان، پیست اسکی، کوه الوند و غیره باشند چرا که پوشش گیاهی از دامنه به سمت بالا در حال خالی شدن است و این مسئله فرسایش خاک، گرد و غبار، سیلاب‌های محیطی و غیره را به وجود می‌آورد.

با راه‌اندازی تله کابین گنج‌نامه فرصت برای بسیاری از افرادی که توان بالا رفتن از کوه نداشتند فراهم شد تا از طبیعت زیبا و دلنشین کوهستان الوند بهره ببرند، اما در این بین افرادی با ریختن زباله‌، شکستن شاخه‌های درختان برای درست کردن آتش، چیدن گیاهان دارویی و گیاهان خوراکی از قسمت ریشه و گرفتن شانس رشد دوباره گیاه، نوشتن یادگاری بر روی سنگ‌ها، جابه‌جایی سنگ‌ها در کوهستان و غیره فضای بکر و طبیعت زیبای کوه‌های الوند را تخریب و تهدیدی برای طبیعت محسوب می‌شوند.

برای رفتار مهربانانه با طبیعت کوهستان، صیانت از طبیعت و فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی مردم، کوهنوردان و علاقمندان به طبیعت کوهستان نهادهایی چون، سازمان ورزش و جوانان، هیئت کوهنوردی، اداره کل محیط زیست، اداره کل منابع طبیعی و نهادهای مربوطه باید با استفاده از شیوه‌های مختلف وارد عمل شوند.

گزارش از مریم رحیمیان انور

انتهای پیام/ ع