اصفهان| وقتی گردشگران خارجی از مسجد علی اصفهان می‌نویسند + عکس
مسجد علی بنایی با شاهکار معماری منحصر به فرد که یک مناره از دوران سلجوقیان به آن الحاق شده، بنایی که گردشگران خارجی بسیاری از آن در یادداشت‌های خود یاد کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، یکی از بناهای تاریخی و جذاب مسجد تاریخی امام علی (ع) اصفهان است. بنایی است که ریشه‌ی سلجوقی دارد و نام بنا در آن عصر" مسجد سلطان سنجر" یا " مسجد سنجریه " بوده است. این مسجد در خیابان هارونیه و در مجاورت" مقبره‌ی هارون ولایت " واقع گشته، این اثر تاریخی دینی به خاطر ویژگی‌های معماری و تزئیناتی، از مساجد مهم و در خور توجه اصفهان است.
وجود مناره‌ی سلجوقی در کنار این مسجد به ریشه سلجوقی آن قطعیت کامل می‌بخشد زیرا مسجدی در دوره ی سلجوقی در این محل ساخته شده بود که بعد از ویرانی در سال 929(ه. ق)- زمان شاه اسماعیل اول- " میرزا شاه حسین وزیر "،مسجد کنونی را جایگزین آن کرده است. در حال حاضر غیر ازمناره که در بطن مسجد علی قرار گرفته، هیچ اثری از بنای دوره سلجوقی مشهود نیست. در واقع به گفته کارشناسان وجود منار پیش از مسجد بوده بعد به مسجد الحاق شده است.
مریم سبحانی کارشناس مرمت درمورد این بنای تاریخی گفت: این مسجد با نقشه‌ی چهار ایوانی ساخته شده و دارای سردر، صحن، ایوان، گنبدخانه و شبستان تابستانی و زمستانی است که با تزئینات زیبا کاشی معرق، مقرنس کاری و کتیبه‌های تاریخی تزئین شده است.
وی افزود: سردر مسجد کتیبه‌ای وجود دارد که حاکی از ساخت بنا در سال 929 است، نخستین بانی مسجد دقیقا معلوم نیست چه کسی بوده و در منابع مختلف به سلطان سنجر یا به علی شاه فرزند تکش سلطان خوارزم و همچنین محمود بن محمد ملکشاه نام برده شده است.
شاردن از این مسجد چه نوشته؟
محمد شفیعی استاد تاریخ در این باره گفت: برای سندیت بانی این مسجد باید تحقیق کرد اما بر اساس کتیبه سردر این مسجد در زمان شاه اسماعیل صفوی توسط میرزا کمال‌الدین شاه حسین اصفهانی اعتماد‌السطنه تجدید ساختمان شده است؛ شاردن گردشگر فرانسوی که در قرن یازدهم هجری در اصفهان بوده از این بنا به نام مسجد سنجریه نام برده و به نظر مؤلف کتاب آثار ملی اصفهان اینکه مسجد مزبور پیش از شاه اسماعیل به مسجد سنجریه اشتهار داشته شاید به این علت باشد که بانی آن سلطان سنجر بوده است.
وی افزود: در کتاب گنجینه آثار تاریخی اصفهان آمده است که در دوران صفویه تغییراتی در این مسجد داده شده و به احترام امام اول شیعه به نام مسجد علی (ع) نامیده شود. بنای اولیه مسجد علی به زمان‌های مختلف نسبت داده شده، ولی آنچه مسلم است اینکه پیش از دوره صفویه وجود داشته است. در این زمان بنا رو به تخریب بوده تا آنکه در دوره شاه اسماعیل صفوی تجدید ساختمان شده و به تزئیناتی آراسته شده است.
سبحانی کارشناس مرمت در مورد سبک معماری این بنا بیان کرد: سبک معماری این بنا در مقایسه با دیگر مناره‌های همزمان نشان می‌دهد که مربوط به قرن پنجم و ششم قمری است. این سازه از نظر هماهنگی در ابعاد و اندازه‌‌ها و نیز از لحاظ آراستگی نمای سردر یکی از شاهکارهای معماری مناره‌ها به‌شمار می‌آید. مصالح بکار رفته در این مناره آجر و ملات گچ بوده و تئیینات منار آجرچینی است.
وی افزود: منار مسجد علی دارای 5 کتیبه است که 3 کتیبه اول از پایین به بالا به خط کوفی با کاشی فیروزه‌ای بر زمینه آجری با کلمات و عبارات مذهبی تزئین شده، کتیبه چهارم به خط بنائی گچی بر زمینه شطرنجی در مربع‌های بزرگ با شعار مذهبی و زیبا یی آراسته شده و بر کتیبه پنجم به خط بنائی آجری برجسته بر زمینه گچی که هم سطح با، بام مسجد علی آمده است.
برخی از محققین این مناره رفیع و زیبا را متعلق به هارون ولایت می‌دانند زیرا این منار و مسجد مقابل مقبره امامزاده هارون ولایت است. اما نکته جالب توجه اینکه مناره این مسجد مورد توجه گردشگران تاریخ در طول زمان بوده و از آن در مطالب خود بسیار یاد کرده‌اند، مشهورترین آن‌ها پیترو دولاواله، ژان شاردن، اوژن فلاندن، پاسکال کُسْتْ، مادام دیولافوآ، پرفسور هرتسفلد و دیگران است.
انتهای پیام/ش
