خرم‌آباد|آوای رستاخیز طبیعت؛ آداب و رسوم مردم استان لرستان در نوروز

به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، با نزدیک شدن به فصل بهار و ایام نوروز مردم لرستان همانند سایر نقاط ایران آیین‌های مختلفی را برگزار می‌کنند و با فرا رسیدن نوروز این عید باستانی، شور و شوق بیشتری برای احیاء سنت‌ها در بین مردم ایجاد می‌شود.

 نخستین سنتی که در لرستان همانند سایر نقاط ایران رایج است همان "خانه تکانی" است که بانوی خانه با کمک خانواده در آستانه نوروز تمام وسایل خانه را گردگیری، شست و شو و تمیز  می‌کند تا غبار از خانه بزداید.

یکی از آداب و رسوم مردم لرستان که قبل از ایام نوروز انجام می‌شود سر زدن به دوستان یا خویشاوندانی است که تازه عضوی از خانواده خود را از دست داده‌اند و عزادار هستند، در این آیین که به نشان احترام و همدردی انجام می‌شود اقوام به خانه صاحب عزا می‌روند و برای فرد تازه درگذشته فاتحه‌ای قرائت می‌کنند.

در آخرین پنجشنبه سال به رسم یک سنت دیرینه به نام "پنجشنبه آخر سال" همه آرامستان‌های لرستان مانند سایر نقاط ایران پر می‌شود از حضور مردمی که آمده‌اند در واپسین روزهای زمستان با خواندن فاتحه یاد عزیزانشان را بار دیگر گرامی بدارند.

کاشت سبزه

و اما سراغ هفت سینی می‌رویم که در میان قوم لر "قرآنش" آغاز و پایان همه‌ کارهای مسلمانان، "آبش" پاکی و روشنایی و "چراغش" نشانه نور و فرار از سرمای زمستان و تاریکی بوده است؛ "سبزه‌اش" نیز که مردم حدود 15 روز قبل از عید نوروز برای  کاشتن آن اقدام می‌کنند همیشه نمادی از حیات، باروری، زایش سبزینگی بوده است.

مردم لرستان با شیرینی، آجیل و میوه‌ای که از روزهای قبل برای عید تدارک دیده‌اند، از مهمانان نوروزی خود به گرمی پذیرایی می‌کنند. دید و بازدیدهای نوروزی مردم بلافاصله بعد از لحظه تحویل سال شروع می‌شود و  تا پایان تعطیلات نوروز ادامه دارد.

سیزده به در

مردم لرستان در روز سیزدهم فروردین که از آن "سیزده به در" یاد می‌کنند همراه با خانواده، دوستان یا خویشاوندان آخرین روز تعطیلات نوروز را به دامان طبیعت می‌روند و به بازی‌های محلی می‌پردازند؛ در این روز مردم می‌خواهند با سیزده به در شومی‌ها را به طبیعت برگردانند و سبزه‌هایی که برای سفره‌های هفت سین خود آماده کرده بودند را به نیت سلامتی و بهروزی به رودخانه و آب‌های جاری می‌اندازند.

گره زدن سبزه

یکی از رسوم دیار لرستان در روز سیزدهم فروردین یا سیزده به در گره زدن سبزه است و مردم باور دارند که مشکلاتی که در زندگیشان به وجود آمده، گره‌هایی است که می‌توان با گره زدن به سبزه رفع شود پس به همین نیت سبزه‌های عید را گره می‌زنند تا مشکلاتشان برطرف شود.

 بهزاد پاکدل رئیس کانون آیین سنتی لرستان در رابطه با آیین مردم لرستان در ایام نوروز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهارداشت:‌ در زمان‌های گذشته آئین‌های نوروزی مردم لرستان از اوایل اسفند شروع می‌شد و از آنجا که مردم استان برای "آب" حرمت و ارزش زیادی قائل بودند پنجم اسفند قبل از دست زدن به هر کاری کنار رود، چشمه و ‌جویباری می‌رفتند تا آئین های خاصی را انجام دهند.

وی افزود: در آیین پنجم اسفند قوم لر با رفتن به کنار جویبار ‌لباس‌های خود را می‌شستند اما باید گفت زیبایی این آیین در آنجاست  که مردم از یک اسفند تا فروردین اجازه نمی‌دادند طهارت و پاکیزگی آب از بین برود که البته این آیین امروزه به دست فراموشی سپرده شده است.

پاکدل کاشتن سبزه را در عید نوروز و در نزد مردم لرستان نماد حیات، باروری، زایش سبزینگی دانست و عنوان کرد: مردم حدود 15 روز قبل از عید با کاشتن سبزه حیات و سبزینگی را به خانه‌شان دعوت می‌کنند.

گَردیله

وی خاطرنشان کرد: در گذشته مردم لرستان پنجم اسفند قبل از شروع گَردیله (گردگیری منزل) کاسه‌ای آب به همراه آینه وچراغی در خانه قرار می‌دادند سپس شروع به گرفتن گردگیری می‌کردند که البته آب آن کاسه هر روز به نیت طهارت و پاکی عوض می‌شد.

الفه

رئیس کانون آیین سنتی لرستان در رابطه با آداب و رسوم مردم لرستان در جمعه آخر سال نیز گفت: جمعه آخر سال در آیینی به نام "الفه" با درست کردن حلوا برای درگذشتگان فاتحه می‌خوانند و در این روز یکی از آداب ورسوم مردم خرم‌آباد این بود که زنان در پنج شنبه آخر سال زودتر مردان از قبرستان برمی‌گشتند و مشغول درست کردن حلوا می‌شدند، سپس مردان آبادی به طور دسته جمعی به در خانه اهالی روستا می‌رفتند و با خواندن ابیاتی صاحب خانه را از آمدنشان آگاه می‌کردند.

وی تصریح کرد: در جمعه آخر سال وقتی مردان آبادی با اجازه صاحب خانه داخل می‌رفتند، زن صاحب خانه حلوا زیادی با روغن حیوانی درست می‌کرد و مردان پس از خوردن قاشقی از آن حلوا فاتحه‌ای برای اموات آن خانه می‌خواندند و با خواندن ابیاتی آن خانه را به مقصد خانه بعدی ترک می‌کردند.

میرنوروز

پاکدل خاطرنشان کرد: میر نوروز شخصیت باسوادی بود که داخل کوچه به کوچه آبادی می‌گشت و با خواندن ابیاتی خبر آمدن عید نوروز را به مردم می داد و میر نوروز خوانی می‌کرد و از آنجا که در زمان قدیم خبری از تقویم، رادیو یا تلویزیونی نبود گاهی مردم یادشان می‌رفت که دقیق چه روزی نوروز است و این میرنوروز بود که میرنورورخوانی خبر از آمدن بهار می‌داد.

وی به عزیز بودن میر نوروز  نزد مردم لرستان اشاره و اظهارداشت: وقتی میرنوروز خبر آمدن عید را در کوچه‌ها سر می‌داد هر یک از مردم به سهم خود به عنوان عیدی یک کاسه گندم، پول یا تخم مرغ به او هدیه می‌دادند.

سفره هفت سین

رئیس کانون آیین سنتی لرستان افزود: مردم لرستان در قدیم الایام برای سفره هفت سین اهمیت زیادی قائل بودند و چون عدد هفت برای مردم قداست داشت، هفت سین خود را برای بقاء بر سر هفت ستون قرار می‌دادند و تا روز سیزده به در نگه می‌داشتند.

لحظه تحویل سال

وی در رابطه با دیگر باورهای مردم لرستان در ایام نوروز عنوان کرد: در گذشته مردم  معتقد بودند که لحظه تحویل سال در خانه باید باز باشد چون باور داشتند که در لحظه سال تحویل باوُ(بزرگ) نوروز می‌آید پس اگر در بسته باشد باوُ نوروز به خانه وارد نمی‌شود وخیر، برکت وسال نو را به خانه نمی‌آورد پس اگر برف هم می‌بارید نباید در بسته می‌شد و باور داشتن همه افراد خانواده در لحظه سال تحویل باید دور سفره هفت سین جمع شوند چون اعتقاد داشتند که باوُ نوروز سلامت و برکت سفره را به تعداد افراد دور آن سفره می‌دهد.

گزارش از سکینه بیرانوند

انتهای پیام/ ع