کردستان| دریاچه زریبار مریوان در انتظار تحقق وعده‌های توخالی برای نجات +تصاویر
دریاچه زریبار مریوان برای نجات از نابودی چشم‌انتظار تحقق وعده‌های توخالی مسئولان است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، در آستانه سال نو سعی کردیم هرچند مختصر وضعیت نگران‌کننده دریاچه زریبار مریوان را بررسی و منعکس کنیم تا شاید تلنگری بر غفلت مسئولان باشد، شاید این گزارش به مسئولان یادآوری کند که دریاچه زیبای زریبار در حال نابودی است و برای نجات آن باید فراتر از جلسات سوری و بدون نتیجه، اقدامی عملی انجام داد.
طبق آخرین گزارش سازمان ملل در رابطه با علل انسانی وقوع ریزگردها عنوان شده که جنگل‌زدایی، اقدامات غیر پایدار کشاورزی، چاه‌های غیر مجاز و آبیاری بیش از حد مجاز برای مصارف کشاورزی، خانگی و سدها موجب وقوع ریزگردها و در نهایت نابودی یک منطقه می‌شود.
دریاچه زریبار مریوان براساس شاخصه‌های ویژه‌ای که دارد جزو دو هزار و 290 تالاب جهان و همچنین 24 تالاب مهم کشور است اما متأسفانه حدود یک سوم از این تالاب‌ها در معرض خطر نابودی و یا تحت فشار قرار گرفته است.
اهمیت دریاچه زریبار مریوان
در رابطه با اهمیت تالاب‌ها باید گفت که این اکوسیستم آبی به منزله گنجی در دل هر منطقه است و وجود آن را باید جزو مواهب الهی دانست چراکه این سرمایه ارزشمند سبب تنظیم آب‌های زیر زمینی، حضور پرندگان مهاجر و بومی و در نتیجه کمتر شدن آفات در منطقه، تأمین علوفه برای دام‌ها، صید ماهیان و بهره‌وری بومیان منطقه و در نتیجه جلوگیری از فرسایش خاکی، حفظ تنوع زیستی و در نتیجه جاری شدن زندگی در اطراف این حوزه‌ها خواهد شد و در صورت نابودی این تالاب‌ها هرگز نمی‌توان آنها را احیاء کرد و باید هوشیار باشیم تا صاحب‌نظران و دولتمردان ما گرفتار برخی تصمیمات افراد سودجو و ناآگاه در رابطه با اقدامات فوری و عاجل نشوند.
باید اقدامات ملی و فرا ملی در رابطه با نجات تالاب‌های ایران صورت گیرد و نیاز است تا دیر نشده اقدامی اساسی و به دور از احساسات در جهت نجات دریاچه زریبار بدون هیچ کم و کاستی صورت گیرد.
مسئولان در حل مشکل دریاچه زریبار وقت‌کشی نکنند
اگر از اهالی مریوان و یا دردمند محیط زیست باشید و با نگاهی ویژه سری به دریاچه زریبار زده باشید متوجه می‌شوید که هرجای از این دریاچه را بنگرید، دردی آن را در برگرفته، هرچند برخی از این مشکلات ممکن است طبیعی باشد اما بسیاری از این موارد انسانی است.
اتحاد نازیبای انسانی و طبیعی سبب شده تا دریاچه زریبار را به سوی مرگ سوق دهد و از جمله این دلایل طبیعی به بارش‌های سنگین و پرفشار در اطراف دریاچه که موجب ریزش رسوبات خاکی به داخل دریاچه، کاهش عمق دریاچه و همچنین خشک و مسدود کردن ورودی چشمه‌های جوشان طبیعی کف دریاچه شده و این زنگ خطری بزرگ است چراکه تنها منبع تامین‌کننده آب دریاچه همین چشمه‌های زیر زمینی و کف دریاچه است و هیچ رودخانه‌ای به دریاچه وارد نمی‌شود تا آب آن را تامین کند.
از دیگر عوامل طبیعی نابودی دریاچه "نیزارها" هستند که هر ساله عرصه بیشتری را تسخیر می‌کنند و مانند خوره به جان دریاچه افتاده‌اند، این نیزارها اکسیژن دریاچه را کاهش می‌دهند و سبب خفگی ماهیان و همچنین نابودی برخی پرندگان منطقه می‌شوند و میزان آن را به طور چشم‌گیری کاهش می‌دهند و باید مسئولان برای نجات دریاچه زریبار از این وضعیت بحرانی وقت‌کشی نکنند و تدبیری بیندیشند.
دریاچه زریبار مریوان چشم‌انتظار اجرای راهکارهای نجات
مکانی زیبا و پر از برکت مانند دریاچه زریبار با دارا بودن 100 گونه پوشش گیاهی و گونه‌های متنوع جانوری اعم از 97 گونه پرنده، 32 گونه پستاندار، 13 گونه خزنده و 11 گونه ماهی، قطعاً منافع بی‌شماری برای انسان‌ها خواهد داشت اما گروهی تنها به فکر منفعت کوتاه‌مدت و استفاده تا آخرین حد ممکن از این ذخائر تجدیدناپذیر هستند.
از بین بردن جنگل‌های اطراف دریاچه برای استفاده از چوب و یا زراعت در خاک حاصلخیز آن، وارد شدن فاضلاب انسانی و حیوانی به داخل آب و افزایش ازت آب و تغذیه نیزارها، جاری شدن کودهای شیمیایی مصرف شده توسط مزارع کشاورزی و پیوستن آن به آب‌های زیرزمینی و در نهایت ریختن به داخل آب زریبار و مسموم شدن و از بین بردن جانداران و کشته‌شدن پرندگان و حیوانات اطراف آن، در دراز مدت موجب زوال هر روزه این دریاچه می‌شود.
باید گفت در پروژه نجات دریاچه زریبار، تصمیم مسئولان و متولیان می‌تواند بسیار حساس و تاریخی باشد و باید در این راستا همت کنند چراکه این دریاچه زیبا در حال نابودی بوده و نباید با تصمیمات احساسی و یا منفعت‌طلبانه لحظه‌ای، دریاچه را برای همیشه از دست بدهیم.
نیزار در 2100 هکتار از دریاچه زریبار مریوان جا خوش کرده است!
محمد شفیعی فرماندار شهرستان مریوان در جلسه کارگروه نجات‌بخشی دریاچه زریبار که (24 اسفندماه جاری) با حضور استاندار کردستان در سالن شهدای گمنام استانداری تشکیل شد، در رابطه با اقدامات صورت گرفته و پروژه‌هایی که در دست انجام است، اظهار داشت: سایت دریاچه زریبار 15 هکتار بوده که از این میزان 3200 هکتار آب و در این آب نیز 2100 هکتار آن نیزار رویش کرده و این نگران‌کننده است.
وی با بیان اینکه تاکنون هیچ کاری در محیط زیست کشور و استان در رابطه با نیزارهای دریاچه زریبار صورت نگرفته است، گفت: متأسفانه هنوز عنوان نشده که آیا نیزارها مفید هستند یا خیر و در میان عالمان محیط زیست نیز اتفاق نظری در مورد رسیدگی به وضعیت نیزارها وجود ندارد.
فرماندار شهرستان مریوان تصریح کرد: در طول یک سال اخیر بارها اعلام آمادگی کرده‌ایم تا 30 تا 40 هکتار از مسیر رو به سمت شهر، نیزارها را برداشت کنیم تا بتوانیم تجربه‌ای بدست آوریم و بقیه را به کشاورزان بسپاریم تا گاومیش را به آن مناطق وارد کنند، هم‌اکنون سرمایه‌گذار برای احداث مجتمع 500 واحدی گاومیش آماده سرمایه‌گذاری است تا این کار در مناطقی که نیزار دارد، انجام شود.
سوال اینجاست که در صورت ایجاد یک واحد گاوداری با این حجم و کاهش میزان نیزارها آیا سرمایه‌گذار در جهت منافع خود کار نخواهد کرد و سعی در افزایش میزان نیزارها برای تأمین علوفه دام‌های خود را ندارد؟ و در نهایت شاهد بازگشت به روز اول دریاچه نخواهیم بود؟
نگرانی از عدم مدیریت صحیح دریاچه زریبار
وی در ادامه با اشاره به اینکه عدم مدیریت واحد در بحث دریاچه بسیار نگران‌کننده است، گفت: حدود 13 دستگاه و اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از انجمن‌ها و ادارات در زریبار صاحب‌نظر و به دریاچه ورود کرده‌اند و در برخی موارد یگان‌های دیگر نیز درخواست ورود به منطقه دریاچه را داشته‌اند اما سعی شده که از ورود بیشتر این دستگاه‌ها جلوگیری شود.
شفیعی افزود: از سال 88 طرح مطالعاتی گردشگری بر روی دریاچه زریبار توسط میراث فرهنگی صورت گرفت اما تا زمانی که سرمایه‌گذاری وجود نداشته باشد، نمی‌توان از این امکانات طبیعی استفاده شود و متأسفانه هیچ خدماتی نیز به گردشگر ارائه نمی‌شود.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به اینکه با سرمایه‌گذاران متعدد صحبت شده، اظهار کرد: سرمایه‌گذاران آماده سرمایه‌گذاری در مدت بسیار کوتاه هستند و طرح‌هایشان براساس چهارچوب مطالعاتی است.
فرماندار شهرستان مریوان خاطر نشان کرد: 7 پروژه آبی از جمله فلایبرد، جت اسکی، شاتل و پاراسل که هیچ‌کدام از این پروژه‌ها آلایندگی محیط زیستی برای آب ندارند و در بعضی جاها که وسیله‌ها گازوئیلی بودند اعلام شد که باید از نیروی برق استفاده شود.
شفیعی در ادامه به پروژه‌هایی که در اطراف دریاچه آماده سرمایه‌گذاری در مدت زمان هفت ماه است، گفت: 12 پروژه در خاک اطراف دریاچه زریبار بدون خسارت رساندن به منابع طبیعی از جمله سرسره بازی آبی در بین درختان، تله کابین، رستوران ساحلی، باغ پرندگان، پاراگلایدر، کارتینگ، شهربازی، اقامتگاه کلبه است که حتی نیم کیلو سیمان و گچ نیز در ساخت آن استفاده نخواهد شد و یک درخت از بین نمی‌رود.
باتوجه به سخنان فرماندار مریوان در رابطه با 19 پروژه پیشنهادی و آماده سرمایه‌گذاری در اطراف زریبار، باید دید که چگونه سرمایه‌گذاران به فکر سود و منافع خود هستند، آیا می‌توانند حافظ محیط زیست باشند و در قالب پروتکل‌هایی که سعی در حفظ تالاب از هرگونه گزندی را دارند عمل کنند؟ آیا ایجاد هر یک از این پروژه‌ها با مشورت انجمن‌های محیط زیست و اتاق فکری دلسوز انجام گرفته و یا خواسته و ناخواسته تنها نفع کوتاه مدت و بهره‌وری از آخرین نفس‌های دریاچه را مد نظر دارند؟
آیا احداث یک رستوران ساحلی و یا یک اقامتگاه نیازمند برخی موارد از جمله خروج فاضلاب را ندارد و این صدمات بیشتری را به دریاچه وارد نخواهد کرد و یا منجر به تولید بیشتر زباله، از بین رفتن درختان، خروج منطقه از مسیر آرامش و استرس‌زایی برای پرندگان و ماهیان و سایر موجودات را در بر نخواهد داشت؟
* سرنوشت دریاچه ارومیه در انتظار زریبار مریوان است
شاید در جواب عنوان شود که باید از دریاچه زریبار به نفع اهالی منطقه استفاده شود اما در نهایت خواهیم دید این طرح‌ها همانند دریاچه ارومیه که ایجاد اشتغال برای عده زیادی از باغداران و کشاورزان، در کوتاه مدت با استفاده از آب دریاچه را مد نظر قرار می‌داد در پایان منجر به مرگ دریاچه و خالی از سکنه شدن مناطق عظیمی از روستاهای اطراف دریاچه ارومیه شد و با این طرح‌های عجولانه، این سرنوشت نیز در انتظار زریوار است.
باید دریاچه زریبار را از ورود هرگونه آلودگی کنترل کنیم و مسئولان، متولیان و مردم به فکر منفعت‌طلبی خود نباشند بلکه همه با هم برای حفظ و نجات‌بخشی این نعمت خدادادی تلاش کنیم.
نیاز است تا اهالی مناطق دلسوزانه به حفظ پوشش گیاهی و جانواری و منع شکار ترغیب شوند چراکه پرندگان و حیوانات این منطقه موجب زیبایی و شکوه این مناطق می‌شوند و نباید مکانی ناامن را برای آنها فراهم کنیم.
توسعه گردشگری طبیعی، تخصیص بودجه برای لایروبی دریاچه، ایجاد سدهای رسوب‌گیر، تشکیل انجمن‌های متخصص از فعالان محیط زیست آگاه و کاردان و حضورشان در کارگروه نجات دریاچه، ترغیب روستاییان به پاسداری از دریاچه و جنگل‌های اطراف آن و همچنین برخورد قاطعانه با متجاوزین به حریم دریاچه و جنگل‌ها می‌تواند راه‌هایی برای نجات دریاچه باشد.
گزارش: سیده الهه الیاسی
انتهای پیام/ ع