اصفهان| اختلاف ۱۰ میلیاردی کاروانسرای تاریخی را به مخروبه تبدیل کرد+عکس

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، در شهر اصفهان کاروانسرایی وجود دارد که از دوران صفویه باقی مانده است، بنایی که روزگاری به عنوان آخرین کاروانسرا از مسیر شیراز به اصفهان بوده و حالا در شهر قرار گرفته است. 

کاروانسرایی که در زمان قاجار توسط ملک التجار یک تاجر نیکوکار و فرهنگ دوست خریداری شد  و رونق خاصی به این بخش از اصفهان بخشید و نام ملک را بر پیشانی این کاروانسرا زد، اگر چه امروزه نه تنها رونقی در آن وجود ندارد بلکه با گذری بر آن تنها با یک مخروبه مواجه می‌شوید، مخروبه‌ای که نام بلند ملک را دارد اما گره‌های قانونی متصرفان این بنا سبب شده هر روز به ویرانی  و تخریب این بنا اضافه شود. 

وقتی یک تاجر بناهای تاریخی اصهان را نجات می‌دهد

بنایی که اکنون مخروبه شده به ملکیت ملک التجار بود، تاجری که به عمران، معماری و فرهنگ توجه ویژه‌ای داشت، علیرضا جعفری زند کارشناس تاریخ و میراث فرهنگی در این‌باره می‌گوید: محمد ابراهیم ملک که در دوره قاجار ملک التجار اصفهان بود، بناهای زیادی را از تخریب ظل السلطان نجات داد، جالب است بدانید که  وی چهلستون و عمارت عالی‌قاپو را از این حاکم ظالم خرید و چون ملک شخصی شد ظل السلطان نتوانست این دو بنای تاریخی را تخریب کند و می‌بینیم که این بناها هم‌چنان پا برجا است.

وی با اشاره به کاروانسرای ملک گفت: اصفهان دارای 3 کاروانسرای ملک است، در واقع ملک التجار 3 کاروانسرا در اصفهان داشته که یکی از آن‌ها در تخت فولاد، دیگری ابتدای بازار چیت سازها که این کاروانسرا نیز مربوط به دوران صفویه است.

این کارشناس تاریخ بیان کرد: این کاروانسرا 160 حجره دارد که به مرور زمان تخریب شده و طبقه بالای آن کامل از بین رفته و تمام کاشی‌ها در طول زمان به سرقت رفته است، این کاروانسرا از بزرگترین کاروانسراهای بازار اصفهان است که وضعیت خوبی ندارد. کاروانسرای بعدی ملک نزدیک به سرای گلشن در بازار بوده که مربوط به دوره مظفرالدین شاه قاجار است.

جعفری زند خاطرنشان کرد: کارونسرای ملک که در مجموعه تخت فولاد وجود دارد در حال حاضر به عنون یک انبار، خرابه استفاده می‌شود و در حال تخریب است، مدتی نیز در آن سنگ قبر می‌تراشیدند که باید به آن رسیدگی شود.
وی تصریح کرد: این کاروانسرا  از نظر مکانی  در موقعیت خوبی قرار دارد زیرا در شهر قرار گرفته و اگر مرمت شود ظرفیت‌های زیادی برای کاربری آن وجود دارد.

مالکیت کاروانسرا با اوقاف است

به گفته علی معرک‌نژاد مدیر مجموعه تخت فولاد اصفهان مالکیت کاروانسرای ملک با اداره‌کل اوقاف و امور خیریه اصفهان است و در محدوده مجموعه تاریخی تخت فولاد قرار داشته و ثبت‌شده سازمان میراث فرهنگی است.

وی افزود: هرگونه فعالیت در آن تحت نظر اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان صورت می‌گیرد، بنابراین این بنای تاریخی نیازمند مشارکت چندجانبه است که اداره‌کل اوقاف باید آن را کلید بزند.

معرک‌نژاد با اشاره به اینکه در این کاروانسرا تعدادی مغازه وجود دارد تصریح کرد: مغازه‌های موجود در کاروانسرای ملک دارای مشکلات حقوقی و مالکیتی است، به دلیل آن که تعدادی از مغازه‌های مستقر در این کاروانسرا دارای سرقفلی است و پیگیری این کار نیازمند همکاری اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان است تا مسیر شفاف و مشخص شود.

مالک به میدان بیاید!

با توجه به اینکه این بنای تاریخی به ثبت ملی رسیده است وضعیت نابه سامان آن را از فریدون الهیاری مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان جویا شدیم، وی در این‌باره به تسنیم گفت: این بنا در مالکیت ما نیست البته در این زمینه مکاتبات و پیگیری‌هایی صورت گرفته که مالک برای حفظ و حراست آن اقدام کند اما نتیجه نگرفته‌ایم.

وی افزود: این بنا در مالکیت اوقاف است در این مورد باید مالک برنامه داشته باشد و با توجه به اینکه بنا به ثبت ملی رسید است این مسئله پیگیری مجدد می‌شود. 

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان بیان کرد: بحث روی کاربری‌های آن است که استفاده می‌کنند اینکه هم به بنا آسیب نرسد و در شانیت بنا باشد و با آن مغایرت نداشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: اگر اقداماتی مغایر با حفاظت بنا باشد از لحاظ حقوقی پیگیری می‌کنیم در هر صورت با اوقاف همکاری خوبی داشته‌ایم در این زمینه هم همکاری می‌کنیم.

میراث فرهنگی اقدام کند

این در حالی است که حجت الاسلام و المسلمین رضا صادقی مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان نیز در این مورد به تسنیم گفت: این بنا متولی دارد و اداره اوقاف مالکیت و تولیت به عهده ندارد. افرادی که در آن تصرف دارند مستاجرین حق و حقوقی دارند باید متولی حق و حقوق آن‌ها را پرداخت کند تا آزادسازی صورت بگیرد؛ از سوی دیگر موقوفه درآمدی نداشته که اوقاف سرقفلی آن‌ها را بدهد و آزدسازی کند. 

وی افزود: نظارت، حفظ و آثار به عهده میراث فرهنگی است زیرا این بنا ثبت ملی است و باید از طریق میراث پیگیری کند و ما هم به متولی اعلام کرده‌ایم با بخش خصوصی همکاری کند تا بنا احیا شود. باید هم متولی و میراث فرهنگی تامین اعتبار شود شاید با همکاری بخش خصوصی رفع تصرافت انجام شود. 

ماجرای ادعای 10 میلیاردی !

از سوی دیگر حمید نجفی متولی کاروانسرای ملک نیز حرف‌هایی برای گفتن داشت، حرف‌ها و گلایه‌هایی که عدم همکاری برای سامان‌دهی و نجات بخشی این بنای تاریخی بود، وی به تسنیم گفت: این کاروانسرا به مدت 70 سال در دست خانواده دلال باشی بود و من 9 سال است متولی این بنا شده‌ام. این مکان مدت‌هاست به افرادی اجاره داده شده که ادعای حق و حقوق دارند و آزاد کردن ملک  سخت و زمان‌بر بوده و هزینه زیادی بالغ بر 10 میلیارد تومان می‌برد.

وی با اشاره به اینکه این موقوفه توان مالی  به این قدر را ندارد افزود: ولی من نمی توانم کاری کنم زیرا در تصرف افرادی است که 70 سال اینجا هستند و این مبلغ از من می‌خواهند اگر قصد تخلیه داشته باشم باید این  میزان پول بدهم از سوی دیگر دادخواست من عملی نشده و دادگاه اعلام کرد این افراد از سوی من نیامده‌اند و تصرف غیر معزون است و  متصرف  من شخص دیگری است که  در قرارداد، اجاره‌ای با آن‌ها ندارم اجاره کرده‌اند و از پرونده‌ها قراردادهای اجاره را تخلیه کرده‌اند این مسئله مربوط به زمان من نبوده است.

نجفی تصریح کرد: مستاجری که حق نداشته اجاره بدهد اجاره داده، یک انبار غله اجاره داده شده که حالا مغازه شده است. اینجا مغازه نبوده کاروانسرا بوده کاروانسرایی بوده که به عنوان انبار غله داده شده نه اختیارش را دارم نه پولش، در این مورد هیچ همکاری صورت نگرفته است. صاحبان به من می‌گفتند 3 خانه به ما بدهید تا ما این مکان را تخلیه کنیم در صورتی که نیمی از این بنا در دست آن‌ها است و نیمی دیگر در دست مردمی است که سال‌ها در آن بوده‌اند. 

وی بیان کرد: من 4 کاروانسرا دارم  که در دست کاربری است، یکی در شهرضا که هتل شده، یکی در امین آباد  و کاروانسرای قلعه شور و دیگری کاروانسرای ملک است. برای این کاروانسرا هر بار هزینه کرده‌ام وکیل گرفتم اما هنوز مشکل حل نشده اگر سرمایه گذری بیاید که با وی قرارداد بسته تا متصرفین را تخلیه کند همکاری می‌کنم. سرمایه‌گذارهایی که در این مورد آمده‌اند اغلب به دنبال سود و طمع بوده و به دنبال  ایجاد ارزش نبوده‌اند.

متولی کاروانسرای ملک اظهار داشت: در این مورد با شهردار، شهردار نیز علاقه‌ند به احیا است اما با توجه به ادعای زیاد متصرفان اقدام نکرد.

گره مشکل در مسائل قانونی است

علی حسامیان وکیل حقوقی این پرونده نیز به تسنیم گفت: چرایی این پرونده به دلیل یک مشکل قانونی است، ما یک قانون بد داریم که آن قانون موجر و مستاجر بوده که گریبان ما را گرفته که نمی‌توانیم تخلیه را انجام دهیم.

وی تصریح کرد: هر نهادی در این مورد اقدام کند همین مسئله شامل او نیز می‌شود و باید یک پروژه دادگاهی 2 ساله را  سپری یا توافق کند که ادعای متصرفان زیاده‌خواهی بوده و  منصفانه نمی‌گویند؛ این افراد ادعای سرقفلی می‌کنند در حالی که سرقفلی مربوط به جایی است که کسی رونق تجاری به آن مکان بدهد این افراد آنجا را از رونق انداخته‌اند و ما معتقدیم آن‌ها حقی ندارند. اگرچه این ادعا ظاهر قانونی دارد  و متصرفان می‌گویند مشمول قانون 56 هستیم.

از ملک التجار یادگارهای زیادی باقی مانده است، یک تکیه و یک انگورستان که به انگورستان ملک در اصفهان شهرت دارد، مکانی مقبره این مرد بزرگ در آن است، یادگارهای مردی که تاریخ اصفهان دست کم برای در امان ماندن عالی قاپو و چهلستون به او مدیون است.

با توجه به وضعیت نا به سامانی که این کاروانسرا دارد مسئولان میراث فرهنگی، اوقاف و شهرداری اصفهان برای احیا و زنده نگه داشتن این بنای تاریخی اقدامی موثر انجام دهند. با توجه به اینکه بارها در مورد سرمایه‌گذاری و تغییرکاربری بناهای تاریخی صحبت شده وقت آن است که از این سرمایه‌گذاران حمایت‌های معنوی صورت بگیرد. حمایت‌هایی که به بنای تاریخی کاروانسرای ملک جانی تازه ببخشد.

گزارش از نگین فروغی

انتهای پیام/ش