لرستان| تاریخ کوهدشت اعتبار موزه "لوور"؛ پیوند اسطوره و نیایش در سرزمین مفرغ و بلوط + فیلم
شهرستان کوهدشت پایتخت پیش از تاریخ جهان است و بسیاری از جاذبه‌های گردشگری و معماری‌های باستانی را در دل دشت‌های فراخ و ستیغ کوه‌های زاگرس جای داده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کوهدشت،شهرستان کوهدشت با ارتفاع 1195 متر از سطح دریا در غرب استان لرستان واقع است و با وجود پل‌های تاریخی، غارهای چند هزار ساله، جاذبه‌های زیست‌محیطی، بناها و معماری سنتی یکی از منابع جذب توریسم در کشور است.
این شهرستان را یکی از کهن‌ترین زیستگاه‌های بشر دانسته‌اند، به‌طوری که با وجود رنگین‌نگاره‌های صخره‌ای به پایتخت پیش از تاریخ جهان نیز خوانده شده‌است. دشت کوهدشت که با کوه‌هایی بلند احاطه شده، در جنوب رودخانه سیمره بوده و فراخ آن در میان کوه‌های سَرسُورن، مَپل، خَلیف و بِمارکه گسترده شده‌است.
«بهمن ابراهیمی» که مستندهای برگزیده با سیمره، از شیرز تا کَنی‌کوخا، اشترانکوه و میراث گاماسا را ساخته، در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید برخی از نگاره‌های صخره‌ای کوهدشت در زیر پناهگاه‌های ضلع شمالی و جنوبی کوه«سر سورن» است، کوه سرسورن در 8 کیلومتری شمال کوهدشت بوده و به‌خاطر غلبه رنگ سرخ ماسه در قله‌ها و دامنه‌های این کوه به این نام که به‌معنای رنگ سرخ است، خوانده می‌شود.
به گفته این تهیه‌کننده و کارگردان، نگاره‌های سرسورن شامل نگاره‌های میرملاس، هومیان یک و همیان دو است. نگاره‌های میرملاس بر ضلع جنوبی و نگاره‌های هومیان بر ضلع شمالی این کوه نقش بسته‌اند. نگاره‌های هومیان شامل دو محوطه یک و دو است که در بالادست روستای هومیان در دره‌ای به‌نام چالگه شله در زیر پناه‌گاهای صخره‌ای با حدود یک کیلومتر فاصله از یکدیگر قرار دارد.
زیباترین رنگین‌نگاره صخره‌ای ایران
این پژوهشگر معتقد است زیباترین رنگین‌نگاره صخره‌ای ایران، نگاره گوزن سرخ هومیان است. گوزنی که در زیر طاقی صخره‌ای در محوطه هومیان یک قرار دارد وبه‌سان سوارکاری است که کمانش را تا بناگوش برکشیده‌است.
به گفته این مستندساز که مستند اشترانکوه او برگزیده جشنواره تلویزیونی مستند در سال 96 شده‌است، آن سوی‌تر از میرملاس و باز بر بلندای سرسورن، پلکان‌هایی کَنده‌شده بر صخره‌ها به بازمانده قلعه‌ای باستانی به‌نام قلعه منیژه در رأس دره منتهی می‌شود. راه عبور این دره که زمانی مالرو بوده، تیشه‌کن نام دارد و میرملاس و هومیان را به هم پیوند می‌دهد.
آثار باستانی کوهدشت در موزه لوور
به اعتقاد این کارگردان سرخ‌دم لری در شرق و سرخ‌دم لکی در غرب کوهدشت از یادگارهای عصر آشوری و یا پیش از آن در غرب ایران است که دکتر اشمیت در سال 1317محوطه باستانی سرخ‌دم لری در شرق کوهدشت را حفاری و کاوش کرد. مجسمه گیل گمش، آیینه‌های برنزی، مهره‌های استوانه‌ای، مجسمه الهه اَشی از کشفیات این محوطه بوده که بیشتر آن‌ها در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود.
بقایای حکومت اُلیپی در کوهدشت
به گفته ابراهیمی اشمیت تاریخ این نیایش‌گاه را در قرن هشتم یا نهم قبل از میلاد دانسته، اما 60 سال پس از کشفیات و حفاری‌های این باستان‌شناس در سال 1377 پژوهشکده باستان‌شناسی ایران در دامنه کوه چنگری در غرب کوهدشت محوطه‌ای باستانی دیگری به‌نام سرخ‌دم لکی که همتای سرخ‌دم لری است را مورد کاوش قرار داد. لری و لکی خوانده‌شدن این محوطه‌ها به‌خاطر گویش اهالی روستاهای نزدیک آن‌ها است، اهالی روستای خوشناموند به لری و اهالی روستای سرخ‌دم به لکی تکلم می‌کنند.
این تهیه‌کننده و کارگردان که مستندهای او در خصوص تاریخ، مردم‌شناسی و طبیعت لرستان است، می‌گوید محوطه سرخ‌دم لکی در 17کیلومتری شمال غربی سرخ‌دم لری واقع و برخی پژوهش‌گران این مکان را بقایای یکی از مراکز حکومتی اُلیپی که در منابع آشوری به عنوان اکودو معرفی شده، دانسته‌اند. سازه‌های معماری سرخ‌دم لکی و سرخ دم‌لری به تپه گودین کنگاور و زیویه کردستان شباهت دارد و به‌نظر سرخ‌دم لکی در دوره سلوکی و اشکانی نیز مورد استفاده بوده و بقایایی از ستون‌های مکعب و تالار این مکان باقی است.
سرشارترین جاذبه‌های طبیعی در کوهدشت
در کنار تاریخ اساطیری شهرستان کوهدشت، آثار گردشگری که در فهرست آثار ملی کشور به‌ثبت رسیده‌است، این شهرستان را در ردیف یکی از سرشارترین جاذبه‌های طبیعی قرار دادهاست.
پل سی‌پله با 4چشمه طاق که اکنون فقط 2 طاق از آن باقی مانده، درسرطرهان کوهدشت و بر روی رودخانه سیمره است. این اثر در تاریخ 25 اسفند 1379 با شمارهٔ ثبت 3511 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به‌ثبت رسیده‌است.
شیرز گرندکانیون ایران
دره باستانی «شیرز» که پدیده‌ای طبیعی و فرهنگی، تاریخی است به گرندکانوین ایران معروف است. این دره در جلسه شورای ثبت و تعیین حریم آثار تاریخی که در تاریخ 26 آذرماه 93 و در سازمان میراث فرهنگی کشور برگزار شد، در فهرست آثار طبیعی کشور به‌ثبت ملی رسیده‌است.
آبشار شیرز
آبشار شیرز که در تنگه شیرز و در اطراف منطقه اولادقباد در بیست کیلومتری شمال غرب کوهدشت واقع است.
استالاگمیت‌ها در غار بتخانه
غار بتخانه در 18 کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت و طول دهانه آن، 18 متر و ارتفاع سقف آن نزدیک به 20 متر است. وجود اشکال استالاگمیت‌ها متعدد این غار که ارتفاع برخی از آن‌ها به 50 متر می‌رسد، سبب شده این غار را(بتخانه) بنامند.
گردشگری زیارتی در درب‌گنبد
درب‌گنبد، مقبره شاهزاده محمد یکی از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) هرساله زائرانی را از سراسر کشور به این شهر روانه می‌کند، به‌طوری که به گفته مدیرکل اوقاف و امور خیریه لرستان در ایام نوروز این شهر میزبان بیش از یک میلیون زائر از استان‌های ایلام، کرمانشاه، خوزستان و همدان است. برای اولین بار در سال 1839 میلادی راولینسون از بقعه امامزاده محمد در درب‌گنبد یاد کرده‌است.
شهرستان کوهدشت در میان بلوط‌ها، دشت و ستیغ کوه‌ها میراثدار تخیلها، احساسها، سنتها و آواهایی است که در سرزمین مفرغ و بلوط و در دامنه‌های زاگرس چونان لالایی‌های مادرانی جاری است که فرزند خویش را به امن‌ترین پناهگاه سپرده باشد.
گزارش از فاطمه نیازی
انتهای پیام/ح
