مازندران| غارنوردی؛ بهانه‌ای برای مشاهده زیستگاه انسان‌های نخستین در مازندران
استان مازندران دارای جاذبه‌های بکر طبیعی و گردشگری است که یکی از این جاذبه‌ها وجود غارهای متعدد با پیشنیه کهن است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بهشهر، بیش از 100 غار در مازندران وجود دارد که به روی گردشگران آغوش گشوده است. غار کمربند و هوتو بهشهر از معروف‌ترین غارها با شهره جهانی در مازندران است. زیستگاه انسان‌های نخستین پارینه سنگی، میانه سنگی و نوسنگی بودند.
زیستگاه‌های انسان‌های پارینه سنگی، میانه سنگی و نوسنگی بر روی گردشگران در نوروز آغوش گشوده و تعطیلات فرصتی برای غارگردی است.
غار کمربند در قسمت غربی شهرستان بهشهر و در حاشیه شرقی روستای شهید آباد واقع شد که دارای 10 متر طول و چهار متر عرض بوده و از کف تا سقف پنج متر ارتفاع دارد.
در کاوش در این غار 28 لایه 20 سانتیمتری شناسایی شده که از نظر گاه‌نگاری تاریخی حد فاصل 9530 قبل از میلاد را شامل می‌شود و کاوشگری این غار به همراه غار هوتو در اواخر دهه 40 میلادی توسط هیئت باستان‌شناسی دانشگاه پنسلیوانیا به سرپرستی پرفسور استانلی کون انجام شد.
غار هوتو در فاصله 100 متری شرق غار کمربند واقع شده و مجموعا 17 لایه استقراری از دوره فراپارینه سنگی تا دوره اسلامی در آن شناسایی شده است، ساکنان غار هوتو در دوره فراپارینه سنگی نسبت به درو غلات و کشت حبوبات آگاهی نداشته و تنها با سیستم تغذیه متناسب با گردآوری، شکار و صید امرار معاش می‌کردند.
غار نرگس
در جنوب شرقی روستای گرجی‌محله و در جنب شمالی دره‌ای با شیب بسیار تند که رودخانه نکا از آن می‌گذرد قرار دارد، این غار دارای دو دهانه نسبتا بزرگ و شگفت‌انگیز در جهت شرقی غربی بوده که دسترسی به تالار اول را به وسعت 130 متر مربع میسر می‌کند و تالار دوم با وسعت تقریبی 300 متر مربع در بخش غربی این غار واقع شده است.
غار دانیال
این غار زیبا در ارتفاعات مشرف به سلمانشهر در غرب مازندران واقع شده و برای رسیدن به این غار باید از روستای چاری و ارتفاعات جنگلی عبور کرد و به دهانه غار رسید.
داخل غار بسیار سرد بوده و آب گوارا و سردی در داخل آن جاری است، مواد آهکی چکیده زا سقف غار منظره زیبایی دارد و پهنای غار از دو تا پنج متر متغیر و طول آن نامعلوم است و به گفته بومیان به شش هزار متر می‌رسد، شباهت‌های زیادی بین غار دانیال و علیصدر وجود دارد.
غار اسپهبد خورشید
برای رسیدن به این غار که از شهرت جهانی برخوردار است، صعود از ارتفاعات حاشیه شرقی جاده سوادکوه مقابل آبادی دوآب و ابتدای دوراهی خطیر کوه لازم است. دو آب و دوراهی خطیرکوه در 70 کیلومتری قائم‌شهر به تهران و 20 کیلومتری بعد از شهر پل سفید واقع شده و از آنجا غار اسپهبد خورشید براحتی قابل مشاهده است.
این غار علاوه بر زیبایی‌های طبیعی از جاذبه‌های تاریخی نیز برخوردار است و عده ای مورخانه این اثر زیبای طبیعی را با نام دژ افسانه ای می‌شناسند و آثار باستانی داخل آن بیانگر این امر است که احتمالا از مراکز مهم دفاعی و پناهگاه اسپهبدان مازندران در قرون اولیه اسلامی است.
داخل غار اسپهدان، بصورت تالارهای ساده و تقریبا دایره شکل است و فاصله بین کف و سقف آن به 15 متر می رسد و از جمله طاق‌های مشهور جهان به شمار می رود و از ابتدای غار، راهروی باریکی وجود دارد که آثار اتاق‌های متعدد اطراف آن باقی مانده و دو اتاق بزرگ در راست و چند اتاق در سمت چپ با بناهای انتهار غار هر یک کاربرد مختلف داشته است.
سقف همه آنها با چوب‌های قطور جنگلی تیرکشی شده است و جالب ترین قسمت غار بنای چپ آن است که تقریبا سالم مانده و با دقت در آن می‌توان به معمار داخل غار دست یافت. راهرو میانی غار 115 متر طول دارد و در ابتدای آن پلکانی مشاهده می‌شود که هفت پله با ارتفاع 27 سانتی‌متر در آن دیده می‌شود که پله ششم به یک پاگرد تبدل شده و با گردش به چپ به داخل طبقه فوقانی راه پیدا می‌کند.
علاوه بر غارهای ذکره شده، غار یخ مرا چالوس، لیدر، دیوخانه، کال، زنگیان، شیلک، سوت شاه، پیرزن خانی نور، چیلک چلندر از غارهای زیبا و دیدنی مازندران به شمار می رود.
غار دسکند آمل
از دیگر غارهای زیبای مازندران است که همواره پای باستان‌شناسان و کوهنوردان به آن گشوده شده است، به فاصله 85 کیلومتری از آمل و در فاصله هفت هزار متری شمال جاده و رودخانه هراز و در شرق روستای پلمون جاده ای که به سمت شهر رینه و روستای آبگرم می رود در سینه کش کوهی سترگ 35دخمه تا ارتفاع صد متری در دل کوه کنده شده اند.
این دخمه‌ها بصورت پناهگاه و مانند دژ مستحکمی است که راهیابی به برخی از قسمت‌های آن سخت و غیر ممکن است و تنها راه دسترسی به آنها استفاده از ابزار صخره‌نوردی است این دخمه سنگی یکی از شاخص‌ترین نمونه‌ها در محور هراز و حتی ایران است، تعدد طبقات با همدیگر در ارتباط هستند.
ناشناخته بودن غارهای مازندران
یک دوستدار طبیعت و علاقه‌مند به ورزش کوهنوردی در مازندران با بیان اینکه تاکنون بیشتر غارهای استان را پیمایش کرده گفت: متاسفانه معرفی خوبی در زمینه شناسایی غارهای استان صورت نگرفته و غارنوردی چندان جا نیفاده است.
علی اسلامی با بیان اینکه هنوز دهانه بسیاری از غارها بسوی طبیعت گردان گشوده نشده است، گفت: مازندران با داشتن بیش از 100 غار طبیعی و تاریخی از نظر داشتن غارهایی با عمق مناسب و طبیعی در کشور بی نظیر است.
وی بیان داشت: وضعیت این غارها چندان مناسب نیست و متاسفانه بخشی از غار دستکند به آغل دام تبدیل شده است.
به گفته اسلامی، غار دانیال همانند غار علیصدر و از جمله غارهای رودخانه ای به شمار می رود که باید با برنامه‌ریزی مناسب برای رونق تورهای غارنوردی اقدام شود و حیف است از این جاذبه‌های طبیعی و ورزشی بهره چندانی نبریم.
مازندران بهشت غارنوردان
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران نیز غارهای طبیعی را از جمله جاذبه‌های گردشگری استان برشمرد و گفت: مازندران بهشتی برای غارنوردان و باستانشنان است و چند غار استان از جمله هوتو کمربند بهشهر داری شهره جهانی است.
عبدالمطلب شریفی، برنامه ریزی با ورزش و جوانان و هیئت کوهنوردی را از جمله طرح‌ها برای رونق طرح‌های غارنوردی برشمرد و گفت: ثبت و شناسنامه دار کردن غارها از جمله طرح‌ها است.
وی از غار خورشید آخرین اسپهبد تبرستان به عنوان آخرین پناهگاه یاد کرد و گفت: این غار که احتمالا در اواخر دوره ساسانی ساخته شده در قرون اولیه اسلامی سنگر دفاعی مهم تبرستان بوده است.
شریفی گفت: بیشتر غارهای طبیعی مازندران توسط مردم محلی شناسایی شده اند و پای پژوهشگران دیرینه شناسی و متخصصان باستان شناسی به آنها باز نشده است.
انتهای پیام/ح