الگوی اشتغال و کاریابی بر اساس مبانی اسلامی

باشگاه خبرنگاران پویا، یکی از مباحث مهم در اقتصاد اشتغال آفرینی است که اگر این امر مهم روی دهد بسیاری از معضلات اجتماعی نیز در جامعه به تبع آن حل می شود. بنابراین برای این امر مهم باید به دنبال راهکار بود در اقتصاد اسلامی نیز این امر فرو گذارده نشده است  برای بررسی آن به منابع اصلی یعنی قرآن و روایات رجوع می کنیم .برای بررسی قرآن در این بحث آیات 22 تا 28 سوره قصص مورد استشهاد قرار می گیرد؛

وَ لَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقَاءَ مَدْیَنَ قَالَ عَسىَ‏ رَبىّ‏ِ أَن یَهْدِیَنىِ سَوَاءَ السَّبِیلِ(22) وَ لَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْیَنَ وَجَدَ عَلَیْهِ أُمَّةً مِّنَ النَّاسِ یَسْقُونَ وَ وَجَدَ مِن دُونِهِمُ امْرَأَتَینْ‏ِ تَذُودَانِ قَالَ مَا خَطْبُکُمَا قَالَتَا لَا نَسْقِى حَتىَ‏ یُصْدِرَ الرِّعَاءُ وَ أَبُونَا شَیْخٌ کَبِیرٌ(23)فَسَقَى‏ لَهُمَا ثُمَّ تَوَلىَّ إِلىَ الظِّلّ‏ِ فَقَالَ رَبّ‏ِ إِنىّ‏ِ لِمَا أَنزَلْتَ إِلىَ‏َّ مِنْ خَیرٍْ فَقِیرٌ(24)

فجََاءَتْهُ إِحْدَئهُمَا تَمْشىِ عَلىَ اسْتِحْیَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبىِ یَدْعُوکَ لِیَجْزِیَکَ أَجْرَ مَا سَقَیْتَ لَنَا فَلَمَّا جَاءَهُ وَ قَصَّ عَلَیْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تخََفْ نجََوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّلِمِینَ(25)

قَالَتْ إِحْدَئهُمَا یَأَبَتِ اسْتَْجِرْهُ إِنَّ خَیرَْ مَنِ اسْتَْجَرْتَ الْقَوِىُّ الْأَمِینُ(26)

قَالَ إِنىّ‏ِ أُرِیدُ أَنْ أُنکِحَکَ إِحْدَى ابْنَتىَ‏َّ هَتَینْ‏ِ عَلىَ أَن تَأْجُرَنىِ ثَمَنىِ‏َ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِندِکَ وَ مَا أُرِیدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَیْکَ سَتَجِدُنىِ إِن شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّلِحِینَ(27)

قَالَ ذَالِکَ بَیْنىِ وَ بَیْنَکَ أَیَّمَا الْأَجَلَینْ‏ِ قَضَیْتُ فَلَا عُدْوَانَ عَلىَ‏َّ وَ اللَّهُ عَلىَ‏ مَا نَقُولُ وَکِیلٌ(28)

توضیح معنای ظاهری آیه ، ترجمه آیه

و چون به آب مدین رسید، گروهى از مردم را در آنجا دید که چهارپایان خود را سیراب مى‏کنند و در کنار آنان دو زن را دید که مراقب گوسفندان خویشند (و به چاه نزدیک نمى‏شوند موسى) به آن دو گفت: «کار شما چیست؟ (چرا گوسفندان خود را آب نمى‏دهید؟!)» گفتند: «ما آنها را آب نمى‏دهیم تا چوپانها همگى خارج شوند و پدر ما پیر مرد کهنسالى است (و قادر بر این کارها نیست.)!» (23)موسى براى (گوسفندان) آن دو آب کشید سپس رو به سایه آورد و عرض کرد: «پروردگارا! هر خیر و نیکى بر من فرستى، به آن نیازمندم!» (24)ناگهان یکى از آن دو (زن) به سراغ او آمد در حالى که با نهایت حیا گام برمى‏داشت، گفت: «پدرم از تو دعوت مى‏کند تا مزد آب دادن (به گوسفندان) را که براى ما انجام دادى به تو بپردازد.» هنگامى که موسى نزد او [شعیب‏] آمد و سرگذشت خود را شرح داد، گفت: «نترس، از قوم ظالم نجات یافتى!» (25)یکى از آن دو (دختر) گفت: «پدرم! او را استخدام کن، زیرا بهترین کسى را که مى‏توانى استخدام کنى آن کسى است که قوىّ و امین باشد (و او همین مرد است)!» (26) (شعیب) گفت: «من مى‏خواهم یکى از این دو دخترم را به همسرى تو درآورم به این شرط که هشت سال براى من کار کنى و اگر آن را تا ده سال افزایش دهى، محبّتى از ناحیه توست من نمى‏خواهم کار سنگینى بر دوش تو بگذارم و ان شاء اللَّه مرا از صالحان خواهى یافت» (27) (موسى) گفت: « (مانعى ندارد،) این قراردادى میان من و تو باشد البته هر کدام از این دو مدّت را انجام دهم ستمى بر من نخواهد بود (و من در انتخاب آن آزادم)! و خدا بر آنچه ما مى‏گوییم گواه است!» (28)

توضیح اینکه در ارتباط بین مومنان  شایسته آن است که :  مومنان پیش از طرح نیاز از جانب دیگران نسبت به کشف و تأمین آن کوشا باشند.شکل منطقی استدلال به صورت ذیل است:

مقدمه 1: در این چند آیه چند مورد مطرح شده است حضرت موسی بدون آنکه دخترای شعیب در خواست کمک کنند به آنان کمک کرده است و حضرت شعیب هم بدون آنکه حضرت موسی از او درخواست کمک کرده باشد به او کمک کرده به او آرامش داد ، شغل و ازدواج پیشنهاد نمود.

مقدمه2: آنان می توانستند به جای اینکار منتظر باشند هر کس کمک خواست کمک کنند اما چنین نکردند بلکه پیش دستی می نمودند و خودشان نیازها را تشخیص می دادند ودر تأمین آن تلاش می کردند

مقدمه3: اقدام حضرت موسی و حضرت شعیب  اقدامی پسندیده و مطلوب است.

مقدمه 4:آیه با بیان این گفتگو بین آنان در صدد ارایه الگو به مومنان است.

مقدمه 5: جامعه ای که حضرت شعیب در آن زندگی می کرد پیرو او نبودند

نتیجه: در ارتباط بین مومنان  شایسته آن است که :  مومنان پیش از طرح نیاز از جانب دیگران نسبت به کشف و تأمین آن کوشا باشند.

شکل منطقی استدلال به صورت ذیل است
مقدمه 1: نتیجه گفتگوهای و تعاملات حضرت موسی و حضرت شعیب منجر به عقد قرارداد کاری بین آنان شد.
مقدمه2: آنان پیش از آنکه با یکدیگر قرار داد داشته باشند به یکدیگر کمک کردند و جهت اقدام کاری و عملی منتظر عقد قرار داد نماندند حضرت موسی بدون هیچ چشم داشتی به دختران شعیب در آب دادن به گوسفندان کمک کرد و حضرت شعیب نیز بدون هیچ چشم داشتی به حضرت موسی پاداش پیش نهاد کرد و او را به خانه خود دعوت نمود.
نتیجه : الگوی که بر اساس آن منجر به قرار داد می شود آن است که پیش از آن طرفین بدون چشم داشت به یکدیگر به خاطر خداوند به جهت خیر و صلاح هم قدم بردارند.

یکی از الگوی های فروش کالا و معامله ( الگوی بازاریابی در بین مومنان) : الگوی که بر اساس آن منجر به قرار داد می شود آن است که پیش از آن طرفین بدون چشم داشت به یکدیگر به خاطر خداوند به جهت خیر و صلاح هم قدم بردارند. 

در این الگوی ابتدا نمونه ای از کار ارایه می شود و این نمونه نوعی معرفی فرد است  و البته هدف از این کار کمک به دیگران است هرچند به صورت طبیعی فرد را معرفی می کند چنانچه در داستان حضرت موسی ، اقدام ایشان به آب دادن گوسفندان دختران شعیب ، توانمندی و ویژگی حضرت موسی را آشکار کرد به طوری که برای دختر شعیب روشن شد که او فردی قوی و امین است. لذا به پدرش پیشنهاد کرد که او را برای چوپانی گوسفندان استخدام کند.

سید روح الله نوربخش، کارشناس فقه الاقتصاد

انتهای پیام/