آیا بندر چابهار به عامل تنش ژئوپلتیک میان هند و چین تبدیل می‌شود؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از بلومبرگ، هند متعهد شده که برای توسعه بندر استراتژیک چابهار که در 1800 کیلومتری تهران قرار دارد، بیش از 500 میلیون دلار سرمایه گذاری نماید. هندی ها اولین بار در سال 2003 نسبت به این بندر ابراز تمایل کرده بودند. با این وجود، تاخیرهای مکرر ایران را وادار کرده که برای سرعت بخشیدن به عملیات توسعه این بندر به سوی چین متمایل شود.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سفر ماه گذشته خود به اسلام آباد گفت، کشورش از سرمایه گذاری چین و پاکستان در چابهار استقبال می کند. این تغییر جهت برای ایران که می خواهد از موفقیت اقتصادی بندر چابهار اطمینان حاصل کند دارای توجیه عقلانی است، اما برای هندی ها که مخالف توسعه حضور چین در اقیانوس هند هستند و پیشتر هم از حضور پکن در بندر گوادر نگران بودند، یک ضعف استراتژیک به شمار می آید. نگرانی هندی ها از ان است که چین روزی از بندر گوادر در کنار بنادر تحت کنترل خود در میانمار، بنگلادش و سریلانکا برای اهداف نظامی استفاده کند.

هرگونه سرمایه گذاری رسمی پکن موجب تضعیف بیشتر مزیت استراتژیک چین نسبت به هند در زمینه سرمایه گذاری در چابهار خواهد شد. بندر گوادر بخشی از برناه شی جینپینگ، رئیس جمهوری چین برای تامین مالی 50 میلیارد دلاری رمایه گذاری های زیرساختی در پاکستان است و بازرگانان چینی نیز از قبل جای پای قدرتمندی برای خود در چابهار باز کرده اند.

دیوید بروستر، محقق کالج امنیت ملی دانشگاه ملی استرالیا در این باره گفت: «دهلی نو احتمالا بر این اعتقادند که هرگونه حضور چین در چابهار، حتی اگر داخلتی در عملیات بندر نداشته باشد، می تواند موجب تضعیف نفوذ هند لبر مقامات محلی باشد... حضور چین احتمالا می تواند به پایش فعالیت های هند نیز منجر شود.»

هرچند روشن نیست که آیا چین از پیشنهاد طرف ایرانی استقبال خواهد کرد یا نه، اما ورود پکن به این پروژه با توجه به منابع مالی گسترده این کشور می تواند موجب سرعت گرفتن توسعه چابهار شود.

مانوج جوشی، تحلیلگر بنیاد تحقیقاتی آبزرور هند گفت، چین دارای ارتباطات ریلی با ایران است و سرمایه گذاری های عظیمی در ایران کرده است. وی افزود: «چین عمیق تر از هند است.»

دعوت ایران در پاکستان مورد استقبال واقع شده است. داستین خان حمال الدینی، رئیس بندر گوادر در این باره گفت: «این یک موضع مثبت است که برای اولین بار از سوی طرف ایرانی مطرح می شود.» وی افزود، ایران و پاکستان هم اکنون در حال مذاکره در خصوص برقراری یک خط کشتیرانی هستند که بنادر گوادر و کراچی را با بنادر چابهار و بندرعباس متصل خواهد کرد.

همکاری ها بین این دو بندر ایرانی و پاکستانی می تواند عجیب باشد. هند و پاکستان از دشمنان دیرینه یکدیگر هستند که تاکنون چندین جنگ را پشت سر گذاشته اند، در حالی که هند و چین هم در حال رقابت با یکدیگر در زمینه نفوذ زئوپلتیک در آسیای جنوبی هستند.

با این وجود، توسعه بندر چابهار برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. به گفته ابراهیم جمیلی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و هند، بندر چابهار به یک قطب تجاری حیاتی در دریای عمان تبدیل خواهد شد.

جمیلی گفت، هرچند مذاکراتی در مزینه حضور چینی ها و پاکستانی ها در این پروژه انجام شده، اما پاکستان در خصوص سرمایه گذاری در این پروژه جدی نیست.

انتهای پیام/29