مازندران|راهکارهای برون‌رفت از بحران خشکسالی در مازندران بررسی شد
مسئولان شهرهای مرکزی مازندران با عنوان مقابله با بحران خشکسالی به موضوع مشکل تأمین سوخت کشاورزان تا جلوگیری از چاه‌های غیرمجاز و تقسیم‌بندی آب رودخانه هراز پرداختند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از آمل، در یک سال گذشته با مشاهده شدن بارش کم برف و باران در ارتفاعات، دشت و جلگه مازندران هشدار و زنگ خطر خشکسالی از سوی کارشناسان آب‌وهوا زده شد و از سوی رسانه‌های ملی و شبکه‌های مجازی سعی شده تا این هشدار علاوه بر گوش مسئولان استانی به مردم مازندران نیز برسد.
خشکسالی که مهمترین دغدغه کشاورزان، باغداران و تولیدکنندگان پرورش گل و گیاه و حتی ماهی سردآبی و گرم‌آبی شده تا به‌منظور ذخیره‌سازی از آب در فصل کشت‌وکار به راهکاری چون حفر چاه و پرآب کردن آب‌بندان‌ها بپردازند.
با توجه به اینکه مازندران در سال‌های اخیر با وجود شرایط اقلیمی مناسب کشاورزان آن به‌سمت و سوی کشت دوم و حتی سوم روی آوردند امروزه با معضل و دلهره‌ای به‌نام خشکسالی مواجه می‌شوند که ممکن است در برخی از اراضی این استان به کشت اول نیز نپردازند.
تأمین سوخت چاه‌های مجاز در مازندران
اما برای این کنترل و مقابله با بحران خشکسالی تاکنون مسئولان استانی چه‌راهکارهایی در برنامه مدیریت بحران آب ارائه دادند؟! برنامه‌ای که با آغاز کشت زراعی مطمئناً راهکار مناسبی نیست و دستگاه‌های ذی‌ربط می‌بایست قبل از آغاز کشت و مواجه با مشکل بزرگ خشکسالی و بحران کمبود آب به ارائه راهکار می‌پرداختند.
اکنون در جای‌جای روستاهای شهرستان‌های مرکزی استان مازندران شنیده می‌شود که کشاورزان با مشکل تأمین سوخت و کمبود توزیع آب سطحی رودخانه مواجه هستند و اعتراض خود را به گوش مسئولان خود رساندند، کشاورزانی که حاصل معیشتی آنها بر اصل کشت و تولید برنج است و به‌رنج خود نمی‌خواهند این کم‌آبی را احساس کنند. اگرچه اکنون حفر چاه و جلوگیری از آن با وجود قطعی آب‌های سطحی رودخانه از دیگر نگرانی‌های کشاورزان شده است.
حفر چاه‌ها از جمله برنامه‌هایی است که با وجود مصوب قانونی مجلس شورای اسلامی بر دریافت صدور مجوز پروانه طی دو سال گذشته در اراضی این استان با بیش از 54 هزار چاه حفاری بسیاری از چاه‌ها غیرمجاز هستند و در این برهه از خشکسالی این چاه‌ها برای کشاورزان به‌نوعی راه فرار برای مقابله با بحران خشکسالی و کم‌آبی است.
استانداری مازندران به‌منظور مقابله با بحران خشکسالی دومین جلسه خود را پس از شهرهای شرق این استان، با حضور فرمانداران و مسئولان شهرهای آمل، بابلسر، بابل، فریدونکنار و محمودآباد به‌میزبانی شهرستان آمل و با حضور معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری مازندران برگزار کرد.
تأمین 80میلیارد تومان اعتبار برای تسریع در احداث سد هراز
معاون استاندار و فرماندار ویژه آمل نیز با بیان اینکه با توجه به پیش‌بینی سال زراعی 97ــ96 بود در سطح آمل از دی ماه سال گذشته خشکسالی اعلام شد، گفت: در این راستا آبگیری آب‌بندان، برقدار کردن چاه کشاورزی و لایروبی انهار برنامه‌ریزی شده دستور کار قرار گرفت.
سید جعفر رسولی با ابراز اینکه "با وجود تجربه راه‌هایی بر مدیریت آب، همراهی کردن کشاورزان بر مدیریت بر زمان را انجام دادیم تا با هماهنگی مراکز خدمات کشاورزی، مدیران توزیع آب و زمان کشت را بالا ببریم"، افزود: این شهرستان با این مدیریت موفق شد تا 5 روز قبل از عید اولین نشا را انجام داده و اوایل سال‌جاری اولین نشاء مکانیزه کشور را به خود اختصاص دهد.
وی ادامه داد: اکنون 90 درصد از اراضی آمل شخم‌زنی و شیار شده و با وجود خزانه‌گیری 20 روز زمان کشت جلوتر افتاده تا در تیرماه تقریباً تمام اراضی آماده شود.
رسولی با تأکید بر اینکه "ترویج بیمه کشاورزی با تضمین تولید به کشاورزان را توصیه داریم تا لحاظ قرار دهند چرا که احتمال کم‌آبی را باز داریم"، بیان کرد: این شهرستان دارای 37هزار هکتار زمین کشاورزی است که با توسعه‌های به‌عمل‌آمده 76 درصد اراضی آماده نشاکاری است با توجه به اینکه تاکنون 350 هکتار نشاکاری شده است.
رئیس ستاد مدیریت بحران شهرستان آمل با بیان اینکه تا 10 روز آینده اوج نشاکاری این شهرستان است، افزود: آمل با داشتن 18 هزار حلقه چاه فقط 4 هزار حلقه مجاز و 14 هزار غیرمجاز وجود دارد.
وی اندازه‌گیری آب رودخانه هراز را 12 مترمکعب بیان و مطرح کرد: سال‌های گذشته این رودخانه در این ایام 35 مترمکعب بوده که اکنون این مقدار کم شده است.
رسولی گفت: اکنون 24 هزار نفر در اراضی کشاورزی آمل مشغول به کار هستند و بعد از صنعت، کشاورزی دومین اشتغال مردم این شهرستان محسوب می‌شود که در استان به‌عنوان دومین شهر تولیدکننده برنج قرار داریم.
وی با اعلام اینکه در بیش از 25 روستا چاه کشاورزی برقدار شده و تلاش برای این روند ادامه دارد، تصریح کرد: امسال کم‌آبی را در سد لار داریم و 5 میلیون تا 10 میلیون لیترمربع آب به پایین می‌آید و دور از دسترس است که آب سد لار به آمل بیاید.
فرماندار ویِژه آمل با ابراز اینکه "برای تأمین آب اراضی کشاورزی مجبور به استفاده از آب‌های سطحی رودخانه هراز هستیم زیرا اجازه حفر چاه را نداریم"، گفت: با توجه به بحران خشکسالی با تلاش نماینده مردم آمل در مجلس برای تسریع در اجرای پروژه ملی سد هراز امسال 80 میلیارد تومان اعتبار ملی تأمین و در دولت تصویب شده است.
عدم‌خدمات‌رسانی به چاه‌های غیرمجاز
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای مازندران نیز در این جلسه با اشاره به گزارش وضعیت سطح آبی سدها، سد رجایی را حدود 74 میلیون مترمکعب منفی‌شده اعلام و بیان کرد: اکنون سطح آبی این سد 2.16 مترمکعب گزارش شده که سال گذشته 5.19 میلیون مترمکعب بوده که با کاهش محسوس سطح آب به ثبت رسیده است.
امیر هوشنگ پاشازانوسی با اظهار اینکه "اکنون در سد لار 22 میلیون لیترمکعب آب گزارش شده در حالی که ذخیره سد البرز را نداریم و آب سد لار سخت است به‌سمت مازندران هدایت شود"، گفت: با توجه به اینکه مشکل اساسی دیگر عدم ذخیره برف در حوزه دماوند است که در این حوزه نداریم.
وی با بیان اینکه 90 درصد آب‌بندان‌های مازندران بالای 90 درصد آبگیری شد، عنوان کرد: بهتر است که در این آب‌بندان‌ها پرورش ماهی انجام ندهند و فقط برای کشاورزی باشد.
پاشازانوسی از عدم ارائه هیچ‌گونه خدمات به چاه‌های غیرمجاز اراضی این استان مطرح کرد و گفت: طی دو سال گذشته قانونی در مجلس بر رسیدگی به صدور مجوز پروانه به چاه‌های کشاورزی مصوب شد تا چاه‌ها تعیین تکلیف شود.
وی با اعلام اینکه "اکنون بیش از 2 هزار چاه غیرمجاز در مازندران داریم که نمی‌توانیم هیچ‌گونه خدماتی به آنها بدهیم"، افزود: چاه‌هایی هم که مجوز پروانه دارند پس از سه سال باید برای تمدید آن اقدام کنند تا از خدمات بهره‌مند شوند.
معاون شرکت آب منطقه‌ای مازندران با تأکید بر اینکه "ما نمی‌خواهیم مثل ارومیه شویم تا آب‌های شور دریافت کنیم"، اظهار داشت: این استان پتانسیل زیرزمینی دارد و سفره‌های زیرزمینی ما کنار آب دریای خزر است که با حفر چاه‌های بسیار به‌سمت آب شور می‌رویم.
وی ادامه داد: برای تبدیل آب شرب و شیرین 40 برابر هزینه است که برای تأمین اعتبار باید تلاش کرد.
پاشازانوسی با بیان اینکه "اکنون 57 هزار حلقه چاه در استان داریم که نیاز به رسیدگی و کنترل کامل است"، عنوان کرد: برای مقابله با بحران خشکسالی برنامه‌ریزی با ضابطه‌‌مندی باشد و اطلاع‌رسانی به مردم صورت گیرد و بر اصل کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سطح ملی توجه ویژه‌ای شود.
وی با ابراز اینکه در استان هشت شبکه توزیع آب تعریف شده که در شهرهای مرکزی مازندران حدود 100 هزار از اراضی را رودخانه هراز تأمین می‌کند، گفت: برای رفع مشکل این اراضی در اجرای پروژه احداث سد هراز نیاز به تأمین اعتبار ملی و تسریع در کار است که مسئولان استانی باید به آن توجه ویژه داشته باشند.
کمبود سوخت برای کشاورزان قابل قبول نیست
فرماندار محمودآباد نیز در این جلسه با بیان اینکه با توجه به پیش‌بینی‌های اخیر بر وقوع بحران خشکسالی مسئولان امر به این نتیجه برسند که به‌جز سد هراز چه برنامه‌هایی اندیشیدند تا در این بحران به‌دنبال آن باشند، یادآور شد: مهمترین رفع مشکل بر تأمین آب اراضی کشاورزان و ارایه راهکار است؛ کشاورزانی که چشم‌شان به برداشت این محصول است تا یک سال آذوقه خود را تأمین کنند که در غیر این صورت به فروش اراضی و مهاجرت به شهر روی می‌آورند.
یحیی یوسف‌پور با تأکید بر اینکه "برای توزیع سوخت همراه کشاورز هستم و درد مشترک با آنها دارم که با این معضل، موارد دیگری را برای کشاورزان پیش می‌آورند"، اظهار داشت: با وجود ذخایر نفتی فراوان در کشور کمبود سوخت و جیره‌بندی برای کشاورزان قابل قبول نیست تا بسیاری از کشاورزان صف بایستند.
وی ادامه داد: در این شهرستان بیش از 14 هزار و 800 حلقه چاه وجود دارد که حدود 4 هزار حلقه بدون مجوز هستند در حالی که 91 درصد چاه‌ها نیز فسیلی هستند و توزیع سوخت با تخمین 300لیتری پاسخ‌گوی موتورها و توربین‌های نفتی چاه آبی نیست.
یوسف‌پور با اشاره به توزیع حقابه و تقسیم آب در سر دهنه رودخانه هراز تأکید بر تقسیم عادلانه از سوی توزیع آب منطقه‌ای استان بیان و عنوان کرد: بهتر است با استفاده از میراب‌ها آموزش‌های لازم به آنها داده شود تا در توزیع و بهره‌گیری از آب این رودخانه نهایت استفاده برده شود.
فرماندار محمودآباد خاطرنشان کرد: لازم است که به اراضی روستاهای پایین‌دست این شهرستان حداقل 15 درصد آب رودخانه هراز داده شود تا چاه‌های آن خشک نشود.
درخواست استاندار مازندران از وزارت نیرو جهت تأمین سوخت اراضی کشاورزی
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری مازندران در پایان این جلسه با بیان اینکه "در حوزه‌های اقتصادی، عمرانی و فرهنگی اگر قرار است کاری انجام دهیم بهتر است تا ایده و بسترهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه فراهم شود"، اضافه کرد: بدون بسترسازی هرگونه طرح موفق آن هم بدون زمینه‌سازی موفق نمی‌شویم؛ نمی‌توان گفت اشتغال، بیکاری، فقر و حتی بخش خشکسالی هیچ‌گونه عوارض سیاسی و اجتماعی برای ما ندارد.
احمد حسین‌زادگان با اظهار اینکه "برگزاری این جلسات برای موضوع پیشگیری است تا رضایت‌مندی مردم را فراهم کنیم، با توجه به اینکه براساس دستوالعمل‌ها برای کمبود آب این جلسه را برگزار شده است"، تصریح کرد: با وجود بحران خشکسالی و مقابله با آن احتیاح به رصد موضوع بود که در سال‌جاری دومین جلسه مقابله با خشکسالی دستور کار قرار گرفته است.
وی ادامه داد: اولین جلسه در ساری با حضور مسئولان شهرهای شرق استان برگزار شد و دومین جلسه با حضور مسئولان و فرمانداران شهرهای مرکزی به‌اجرا درآمد، افزود: اکنون شرایط اقلیمی عوض شده و مردم را به این سمت ترغیب می‌کنند همان گونه که مقوله کشت دوم با تغییر اقلیم ایجاد شده بود بنابراین زمانی که اقلیم تغییر می‌کند کشت نیز تغییر می‌کند.
حسین‌زادگان با تصریح بر اینکه "مازندران در ده سال اخیر روند کاهش بارندگی داشته است و روند ما رو به خشکی است همان‌گونه که اقلیم در دنیا تغییر کرده است"، اظهار داشت: در این امر باید دست به دست هم دهیم تا مدیریت کرده و مشکل را رفع کنیم زیرا چشم مردم به‌سمت ما است.
معاون استاندار مازندران با بیان اینکه باید کشت زودتر از زمان انجام شود، افزود: در حوزه شرقی نیز شرایط حاد است و باید از ظرفیت استفاده کنیم.
وی با اشاره به نقش رسانه در ترویج مقابله با بحران خشکسالی عنوان کرد: متأسفانه ما برای رسانه‌ها جایگاه خاصی قائل نیستیم، چندین جا تأکید کردیم که به بحث رسانه‌ها دقت کنند؛ درست است رسانه‌ها نقد می‌کنند باید نقد منصفانه را بپذیریم.
حسین‌زادگان با اعلام اینکه رسانه‌ها می‌توانند فرهنگ‌سازی کنند و رابط دولت و مردم هستند، گفت: در شهرستان‌ها رسانه‌ها را جایگاه درجه اول ببینند، کنار آن تشکل‌های مردمی در حوزه‌های مختلف که تأکید بر افزایش آن در شهرستان‌های استان شده است.
معاون سیاسی استانداری مازندران با ابراز اینکه در بحث مدیریت کلان حتماً دولت ورود و کمک می‌کند، مطرح کرد: با نظارت کامل و مدیریت صحیح در مصرف آب مناطق بالادست و پائین‌دست که از آب زراعی استفاده می‌کنند با کمک فرمانداران، بخشداران و دیگر دستگاه‌های مرتبط می‌توان صرفه‌جویی لازم را انجام داد و مدیریت بحران در حوزه آبریز، شرق و مرکز، دستگاه‌های مرتبط کارهای زیربنایی را انجام دهند.
وی افزود: با فرهنگ‌سازی درست باید به موضوع آب و خشکسالی کمک کرد و با استفاده از ظرفیت بسیج محلات، پایگاه‌های مقاومت ادارات و همچنین سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توان بهره گرفت.
حسین‌زادگان با بیان اینکه باتوجه به دستور استاندار مازندران در بحث سوخت نیز مدیریت و نظارت باید در دستور کار فرمانداران قرار داده و عملکرد معادن در رودخانه هراز و سایر رودخانه‌های دیگر در سطح استان مجموعه‌های ذی‌ربط نظارت بیشتری داشته باشند و محیط زیست باید با حساسیت به این موضوع نگاه و عمل کند، اضافه کرد: مدیریت بحران در استان هر ماه در حال برگزاری است و با توجه به وضعیت موجود مدیریت بحران شهرستان‌ها به‌صورت هفته‌ای یک‌بار انجام شود.
وی خاطرنشان کرد: برای حفر چاه‌های غیرمجاز باید از ظرفیت دستگاه متولی کمک گرفت و دستگاه‌های قضایی نیز پرونده‌های موجود را در اولویت قرار داده و با اعلام در خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها مردم را نسبت به عواقب این کار مطلع کنند؛ نیروی انتظامی نیز با دستگاه قضا و سایر ادارات ذی‌ربط همکاری داشته باشد.
معاون استاندار مازندران با اعلام اینکه با توجه به خشکسالی پیش‌ِرو بیمه محصولات کشاورزی باید در دستور کار قرار گیرد و کشاورزان را به بیمه کردن به‌صورت تضمینی و عادی راهنمایی کرد، گفت: شهرستان‌ها و بخش‌ها با همکاری بخشداران و دهیاران با تشکیل جلسه به مردم اطلاع‌رسانی دقیق صورت گرفته و رسانه‌ها نیز به مردم هشدار دهند در مصرف بهینه آب صرفه‌جویی کنند اما مردم را ناامید نکنند تا خودشان و نسل‌های آینده دچار مشکل نشوند.
گزارش از کبریا مقدس
انتهای پیام/*