ملی‌گرایی چینی در برابر شوونیسم کالایی ترامپ

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، علی بختیاری زاده- دونالد ترامپ رئیس جمهور پر سر و صدای آمریکا اخیرا یکی از وعده های انتخاباتی خود را به مرحله اجرا گذاشته است. او در جریان رقابت های انتخاباتی با به چالش کشیدن مقررات تجارت آزاد از این که چهار لنگه دروازه بازار 300 میلیونی آمریکا بازنگه داشته شده و به ویژه سیل کالاهای ارزان چینی به این بازار راه یافته اند انتقاد می کرد. ترامپ سیاست « نخست آمریکا» را مطرح کرد که روی دیگر ملی گرایی قرن بیستم است. این که آمریکا از سیاست درهای باز بیشتر زیان می بیند تا سود پایه اصلی سیاست ملی گرایانه «نخست آمریکا» را تشکیل می دهد.

اما نکته ای که رئیس جمهور تاجرپیشه آمریکا به آن توجه نکرده است عکس العمل کشورها و ملت های دیگر در برابر این سیاست است. شاید ملی گرایی کالایی ترامپ به سود تولیدکننده های این کشور باشد اما باید توجه داشت هر عملی عکس العملی دارد و عکس العمل سیاست «نخست آمریکا» بروز و ظهور «نخست چین»، «نخست هند»، «نخست آلمان»، «نخست کانادا» و نخست های دیگر به تعداد کشورهای جهان خواهد بود.

کارشناسان و تحلیلگران هشدار داده اند سیاست های ملی گرایانه از نوع شوونیستی ترامپ می تواند موج جدیدی از ملی گرایی را در عرصه اقتصاد جهانی به راه بیندازد. به ویژه این که در قرن بیست و یکم شبکه های اجتماعی توده های مردم را به بازیگران مهمی در عرصه های کلان سیاسی و اقتصادی تبدیل کرده اند و هر نسیم مخالفی در فضای اجتماعی می تواند طوفانی به راه بیندازد. طلیعه این پدیده را در چین می بینیم.

ملی گرایی آمریکایی ترامپ احساسات ملی گرایانه چینی ها را تحریک کرده است و در شبکه های اجتماعی چین با تاریخ هزاران ساله بحث تحریم کالاهای آمریکایی به راه افتاده است. کمپین نخریدن کالای آمریکایی در واکنش به اقدام دولت آمریکا در وضع تعرفه های سنگین بر میلیاردها دلار کالای چینی به راه افتاده است. آمریکا به یک باره، 1300 کالای چینی را مشمول تعرفه های 25 درصدی کرده است که بر این اساس صادرات 50 میلیارد دلار کالای چینی به آمریکا مزیت رقابتی خود را در برابر کالاهای ساخت داخل آمریکا از دست داده است. ترامپ همچنین به مقامات خزانه داری این کشور دستور داده امکان وضع تعرفه بر 100 میلیارد دلار کالای چینی دیگر را بررسی کنند. دولت چین خیلی زود پاسخ این اقدام را داد و از وضع تعرفه 25 درصدی بر 106 قلم کالای آمریکایی وارداتی به چین به ارزش 50 میلیارد دلار خبر داد. 

اما واکنش چین، به این سطح محدود نشد. شبکه های اجتماعی چین پرشده است از درخواست های مردمی برای نخریدن کالاهای آمریکایی. شووینسم آمریکایی احساسات ملی گرایانه چینی ها را که بزرگترین جمعیت جهان را تشکیل می دهند و دومین اقتصاد بزرگ دنیا را در اختیار دارند تحریک کرده است. ملت کهن چین سابقه دیرینه ای در زدن دست رد به سینه کالای خارجی دارند به ویژه اگر کسانی یا کشورهایی روی اعصاب سیاسی آن ها پای بگذارند.  

شبکه های اجتماعی چین پر شده است از پیام هایی که از مردم می خواهند در دفاع از «دیوار چین» محصولات مک دونالد و سایر کالاهای آمریکایی را تحریم کنند. طی روز های اخیر در پیام رسان های ویچت و ویبو که بزرگترین شبکه های اجتماعی چین هستند هزاران پیام برای تحریم مک دونالد،‌ کی اف سی و گوشی های اپل دیده می شود. در یکی از این پیام ها که به خوبی رگه های ملی گرایی در آن دیده می شود آمده است:« همقطاران، سرزمین مادری ما در وضعیت سختی قرار گرفته است. ما باید برای حمایت از برندهای ملی خود برای حفظ اقتصاد دیوار بزرگ متحد شویم.» در پیام رسان ویبو یک فروشنده خودرو در استان کانسو نوشته است:«آمریکا نخستین گلوله را در این جنگ تجاری شلیک کرده است. همه وظیفه دارند کالاهای آمریکایی را تحریم کنند».  برخی افراد هم تصاویری از خود منتشر کرده اند که نشان می دهد در حال شکستن گوشی های اپل خود هستند.

همین واکنش را در سطح رسانه های گروهی چین شاهد هستیم. روزنامه گلوبال تایمز در مطالب متعددی دولت چین را ترغیب کرده است موضع محکمی در برابر سیاست های ترامپ اتخاذ کند با همان روحیه و صلابتی که در جنگ کره مقابل آمریکا ایستاد بدون آن که توجهی به ضرر و زیان های احتمالی داشته باشد. یکی از خوانندگان این روزنامه در بخش نظرات پایگاه اینترنتی گلوبال تایمز صحنه جنگ را گسترده تر کرده و نوشته است:« همه چینی ها در سطح جهان از قدرت خرید بالایی برخوردارند. ما می توانیم خسارت زیادی به اقتصاد آمریکا بزنیم».

البته هنوز نمی توان روی تجارت آزاد خط بکشیم و بگوییم جهانی شدن، آزادی تجارت، اقتصاد باز و مانند آن به تاریخ پیوسته اند؛ همچنانکه نمی توانیم بگوییم جنبش ملی گرایی دوباره و این بار با صبغه اقتصادی از زیر آوار تاریخ سر برآورده و نمودی دوباره پیدا کرده است. شاید هنوز بسیار سخت باشد که جمعیت یک میلیارد و چند صد میلیون نفری چین را متقاعد کرد دست از مصرف کالاهای آمریکایی بردارند. کالاهای آمریکایی بسیاری در خیابان ها و فروشگاه های چین در سراسر این کشور خودنمایی می کنند و به سادگی فشردن بر روی دکمه  (delete) بر روی رایانه نمی توان این کالاها را از اقتصاد چین حذف کرد. هزاران هزار پیامی که در شبکه های اجتماعی منتشر شده نتوانسته بر روی جمعیتی که هر روز به رستوران بزرگ مک دونالد در پکن رفت و آمد می کنند تاثیر محسوسی بگذارد هرچند این رستوران در چند قدمی وزارت خارجه چین قرار دارد. بن کاوندر، تحلیلگر اقتصادی چینی معتقد است در شرایط فعلی، موج گسترده تحریم کالاهای آمریکایی در چین به راه نخواهد افتاد. وی در این باره می گوید:« به رغم همه شعارها در فضای مجازی، بررسی ها نشان می دهد همچنان مردم چین نظر مثبتی به کالاهای آمریکایی دارند». اما جیم بویسه،‌ فروشنده کالاهای آمریکایی در چین از کاهش مشتری برای یک نوع نوشیدنی تولید آمریکا خبر می دهد. به گفته وی وضع تعرفه 15 درصدی از سوی دولت چین بر این نوشیدنی باعث افزایش قیمت آن شده است و چینی ها ترجیح می دهند از برندهای دیگر که قیمت کمتری دارند استفاده کنند. وی همچنین نگران است اگر بحث تحریم کالاهای آمریکایی جدی شود دیگر مشتری چندانی برای این نوشیدنی که چین پنجمین واردکننده بزرگ آن از آمریکاست وجود نداشته باشد.      

به هر ترتیب رئیس جمهور آمریکا باید بداند تنها یک کشور مستقل به نام آمریکا در جهان وجود ندارد و دولت ملت های بسیاری هستند که با دقت سیاست های افراطی وی که با نام حمایت از کالای آمریکایی انجام می شود را زیر نظر دارند. این سیاست در عصر ارتباطات، عصر حاکمیت شبکه های اجتماعی ممکن است در دولت ملت های دیگر باز تولید شود و شاهد ده ها همزاد برای «نخست آمریکا» به تعداد کشورهای جهان باشیم.

انتهای پیام/