اصفهان ـ میزگرد "چالش‌های صنعت نساجی"| ماجرای واردات ۲۰ میلیون متر پارچه کفن هندی به ایران
رئیس انجمن صنفی کارفرمایان نساجی استان اصفهان گفت: سال گذشته ۲۰ میلیون متر پارچه کفن از هند وارد کشور شده یعنی پارچه ایران برای کفن هم مناسب نیست که آقایان به چنین اقداماتی دست زده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، نزدیک به 90 سال قبل راه‌اندازی کارخانجات نساجی در اصفهان، این شهر را به یکی از قطب‌های نساجی در منطقه تبدیل کرد تا آنجا که به آن لقب "منچستر شرق" دادند، برخی از کارخانجات در دهه 40 و 50 توسعه گسترده‌ای یافته بودند و روز به روز به اوج می‌رسیدند و امتیازهای متعددی از تولید این سرزمین را به خود اختصاص می‌دادند، به دلیل واردات بی‌رویه اجناس ارزان قیمت خارجی، عدم عاقبت اندیشی و به روز نشدن تکنولوژی، چرخ‌های از رده خارج شده و سوء مدیریت‌ها در بخش‌های فنی اکنون به ساختمان‌های مخروبه‌ای تبدیل شده‌اند و برخی از آنها لنگ لنگان طی مسیر می‌کنند.
هم اکنون بازار اصفهان، بازارهای ایران و بازارهای منطقه‌ای مملو از محصولات صنایع نساجی داخلی هستند، این همه محصولات مرغوب ایرانی، اما چشمانمان به روی آنها بسته است.
با تأسف بسیار باید گفت بعضی از فروشندگان فقط به منظور کسب درآمد بیشتر منسوجات و پوشاک عالی و مرغوب که دست رنج هموطنان و جوانان همین مرز و بوم است را به عنوان کالاهای خارجی تحویل ملت می‌دهند و با این کار جز به اشتغال جوانان این کشور آسیب نمی‌رسد.
در حال حاضر بسیاری از واحدها و کارگاه‌های نساجی در اصفهان تعطیل و نیمه تعطیل هستند و با فشارهایی که روی تولیدکنندگان وارد می‌شود، حمایت از تولید در حد شعار باقی مانده است.
نساجی یکی از صنایعی است که با حمایت از آن و حرکت به سمت رونق دوباره آن، حداقل می‌توان مشکل بیکاری استان اصفهان را تا حد زیادی برطرف کرد چرا که در گذشته‌های نه چندان دور این صنعت سفرهای مردم و کارگران این شهر را رونق بخشیده بود.
بر همین اساس مقام معظم رهبری عنوان «حمایت از کالای ایرانی» را برای سال 97 اعلام کردند. پیش از این و در سال‌های قبل نیز رهبر معظم انقلاب بر حمایت از تولید، کار و سرمایه ایرانی تاکید کرده بودند، اما آن نتیجه مطلوب حاصل نشد. حالا با فراخوان «حمایت از کالای ایرانی»، آحاد ملت هم خطاب قرار گرفته‌اند تا با حمایت از تولیدات فرزندان خودشان، چرخ اقتصاد و زندگی خانواده ایرانی را به حرکت درآورند. به امید اینکه نگاه مسئولان هم از دروازه‌های ورودی گمرک، به دستان توانمند جوانان کشورمان دوخته شود.
در همین راستا دفتر خبرگزاری تسنیم در استان اصفهان اقدام به برگزاری میزگردی با عنوان چالش‌های صنعت نساجی و پوشاک با محوریت حمایت از کالای ایرانی کرده است.
در این میزگرد احمد تقی‌زاده رئیس اتحادیه پارچه فروشان اصفهان، ابراهیم خطابخش رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک اصفهان و مظفر چلقمانی رئیس انجمن صنفی کارفرمایان نساجی استان اصفهان حضور یافتند.
شرح گفت‌وگو با مظفر چلقمانی رئیس انجمن صنفی کارفرمایان نساجی استان اصفهان را در این میزگرد در ادامه می‌خوانید.
تسنیم: جایگاه صنعت نساجی استان اصفهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چلمقانی: استان اصفهان قطب صنعت نساجی کشور است، اما متأسفانه رکودی بی‌سابقه بر صنعت نساجی اصفهان سایه افکنده که سبب تعطیلی بسیاری از کارخانه‌های بزرگ شده و اکنون درصد بالایی از کارخانه‌ها و کارگاه‌های نساجی استان بازار خود را از دست داده‌اند و با 30 درصد ظرفیت و زیر خط تولید کار می‌کنند.
از 8 هزار واحد صنعتی موجود در استان اصفهان، حدود 2 هزار و 300 واحد شناسنامه‌دار و 6 هزار واحد کارگاهی کوچک نساجی بدون شناسنامه در استان مشغول فعالیت هستند که 100 هزار نیروی انسانی را به کار گرفته‌اند، در مجموع 130 هزار نفر در صنعت نساجی استان مشغول به کار هستند که با احتساب خانواده آنها 500 هزار نفر از طریق این صنعت ارتزاق می‌شوند.
امروز این صنف با انواع و اقسام مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند و با وجودی که جلسات متعددی با سران اقتصادی کشور و استان درباره رفع این مشکلات مطرح کردیم، اما هنوز بر سرجای خود مانده است.
تسنیم: اشتغال‌زایی در صنعت نساجی تا چه میزانی می‌تواند در کاهش درصد بیکاری جوانان کشور و استان اصفهان تأثیرگذار باشد؟
چلمقانی: انجمن صنایع نساجی قدیمی‌ترین و معتبرترین تشکل صنفی است و سابقه 20 ساله دارد. صنعت نساجی کشور پشتوانه 20 دانشگاه و 14 هزار نیروی تحصیلکرده در این رشته است.
صنعت نساجی یکی از 7 صنعت استراتژیک کشور است که تنها 5 درصد هزینه سرمایه‌گذاری صنعتی در این بخش صرف می‌شود، اما 12 درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص داده است. صنعت نساجی از نظر اشتغال‌زایی در رده برترین صنایع قرار داشته و کمتر صنعتی نظیر نساجی ایجاد اشتغال می‌کند.
نساجی صنعتی اشتغال‌پذیر است که کشور را از بیکاری نجات می‌دهد، مسئولان و دولت با حمایت از کارخانه‌های نساجی می‌توانند جوانان بیکار در کف خیابان‌ها که به دنبال کاری نشسته و قدم می‌زند را با گماردن به کار و پرداخت بیمه و حقوق هدفمند و آبرومند کنند، چنانچه دولت با عدم واردات بی‌رویه کالاها و قاچاق مصنوعات نساجی مقابله می‌کرد و جوانان را به زور هم که شده به کارخانه‌ها فرا می‌خواند دیگر جوان بیکاری در کشور نداشتیم.
براساس آمار صنعت راهبردی وزارت صنایع، با 5 درصد سرمایه‌گذاری در صنعت نساجی می‌توان 13 درصد اشتغال‌زایی کرد، در زمانی که دلار یک‌هزار تومان باشد براساس حسابی سرانگشتی برای ایجاد یک شغل در صنعت فلزی، نفت، پتروشیمی و ساختمان 200 تا 300 میلیون تومان باید سرمایه‌گذاری شود، اما برای شغلی در نساجی فقط نیاز به 30 میلیون تومان است یعنی با 300 میلیون تومان فقط یک شغل در صنعت نفت ایجاد می‌کنیم و 10 شغل در صنعت نساجی.
تسنیم: آیا صنعت نساجی ایران با واردات بی‌رویه و قاچاق منسوجات در آستانه ورشکستگی است؟
چلمقانی: معتقدم نساجی کشور و استان اصفهان ورشکسته نیست، اما آن را ورشکسته کرده‌اند، کارخانه‌های نامی که با قدمت کهن اکنون حتی اسمی از آنها باقی نمانده از بین رفته‌اند، اما بانک‌های کذایی با پولی که از مردم می‌گیرند توسعه یافته‌اند.
تسنیم: دلایل واردات بی‌رویه منسوجات به کشور را چه می‌دانید؟
چلمقانی: با ظرفیت بالای صنعت نساجی در کشور به جای صادرات، بیشتر واردکننده مصنوعات قاچاق به کشور هستیم، با سودده بودن صنعت نساجی به دلیل بی‌توجهی در ارائه مواد اولیه به کارخانه‌ها امروز واردات مصنوعات نساجی با قوت بیشتری در کشور انجام می‌شود.
واردات را من و شما که انجام نمی‌دهیم، زمانی که آقایان واردکننده محصولات نساجی هستند مدیر کارخانه‌ها چه اقدامی می‌تواند انجام دهند؟!
کارخانه‌ای را در نظر بگیرید که در این شرایط اقتصادی باید مالیات بر ارزش افزوده، حقوق کارگر، مالیات و بیمه پرداخت کند و به قول یکی از مسئولان 54 نوع عوارض از صنعت کسب می‌کنند، اما آقایانی که با واردات بی‌رویه منسوجات نه بیمه، نه عوارض و نه مالیات بر ارزش افزوده می‌دهند بلکه با سودهای هنگفت بیکاری کارگران را هم با چنین اقداماتی رقم می‌زنند.
تسنیم: واردات بی‌رویه منسوجات چه تأثیری بر فعالیت کارخانه‌ها وک ارگاه‌های نساجی استان اصفهان داشته است؟
چلمقانی: واردات بی‌رویه انواع محصولات تولیدی نساجی از دیگر کشورها در حال حاضر عمده‌ترین مشکلات موجود در این بخش است، ورود محصولات ساخته شده از خارج همچون پارچه، پوشاک از ترکیه، تایوان، هند و چین به صورت قاچاق سبب ایجاد مشکلات بسیاری در این صنعت شده و قاچاق کمر کارخانه‌ها را شکسته است.
هم اکنون کارخانجات نساجی استان اصفهان به دلیل شرایط اقتصادی کنونی و واردات کالاهای بی‌کیفیت کشورهای بیگانه با ظرفیت زیر 50 درصد فعالیت می‌کنند، برخی از افراد با استفاده از رانت، اقدام به واردات بی‌رویه منسوجات کرده‌اند که این امر نه تنها سبب خمیدگی کمر کارخانه‌ها نساجی استان شده، بلکه با افزایش و تداوم واردات منسوجات خارجی تار و پود نساجی اصفهان در آینده رشته خواهد شد.
جلوگیری از ورود پوشاک به اصفهان در رونق دوباره صنعت نساجی استان اصفهان نقش به‌سزایی دارد، فعالان صنعت نساجی اصفهان انتظار دارند مسئولان با جلوگیری از واردات و قاچاق بی‌رویه کالاهای نساجی به صنعت نساجی کمک کنند تا این صنعت به موقعیت و جایگاه گذشته خود برسند.
تسنیم: مصنوعات نساجی از کدام کشورها واردات ایران می‌شود؟
چلمقانی: کشورهای ترکیه، چین و هندوستان رقبای نساجی ایران هستند، در حال حاضر پول نفت کشورمان که به هند رفته و چین هم پول‌های ما را نمی‌دهد و به جای آن اجناس بی‌کیفیت خود را به ایران ارسال می‌کند. چنانچه این پول‌هایی که ما از دولت هند و چین طلبکار بودیم را می‌بخشیدند و کالاهای بی‌کیفیت خود را در ازای آن به کشورمان ارسال نمی‌کردند اکنون وضعیت واحدهای تولیدی و نساجی ما به اینجا نمی‌رسید.
برای نمونه به گفته رئیس اتحادیه نساجی ایران در سال گذشته 20 میلیون متر پارچه کفن از هند وارد کشور کرده‌اند، یعنی پارچه ایران برای کفن هم مناسب نیست که این آقایان به چنین اقداماتی دست زده‌اند.
اکنون می‌گویند منچستر انگلستان مهد نساجی دنیا است اما در دوران اوایل انقلاب ما پارچه به انگلیس صادر می‌کردیم، اکنون آنچه پدر صنعت و نساجی را نابود کرده واردات بی‌رویه و اقدامات بانک‌ها است، چنانچه این مسائل رفع شود قول می‌دهم معضلات و مکافات از سر نساجی ایران برداشته می‌شود و بیکاری در استان اصفهان به صفر خواهد رسید، برای نمونه در حال حاضر بیکاری شهرستان‌های علویجه و دهق اصفهان به دلیل وجود نساجی فراوان صفر است.
تسنیم: برخی از مسئولان کیفیت پایین منسوجات، نبود برند و گرایش مردم به اجناس خارجی را دلیل واردات بی‌رویه و قاچاق کالاها مطرح کرده‌اند این موضوع چقدر درست است؟
چلمقانی: متأسفانه این موضوع ریشه فرهنگی دارد، چراکه در حال حاضر برخی از تولیدکنندگان داخل، با مارک خارجی اجناس خود را به فروش می‌رسانند در حالی که همین اجناس با مارک داخلی در کشور خریدار ندارد.
مبحث برند یک طرف قضیه است و واقعیت ماجرا موضوع دیگری را نشان می‌دهد، متأسفانه شرایط به‌گونه‌ای شده که جنس ایرانی تولید اصفهان را با برند خارجی در مغازه‌ها می‌فروشیم.
باید مردم اجناس ایرانی را با نام ایران بشناسند و مطبوعات و صدا و سیما باید در این زمینه فرهنگ‌سازی کنند.
تسنیم: چه میزان از مواد اولیه مورد نیاز صنعت نساجی از طریق واردات و چه میزان با تولید داخلی تأمین می‌شود؟
چلمقانی: با وجود تأمین بخشی از نیاز واحدهای تولیدی با مواداولیه داخلی هنوز 70 درصد از مواداولیه با واردات تأمین می‌شود، علاوه بر واردات مواداولیه خارجی به کشور، محصولات نساجی مانند نخ و پارچه نیز با واردات از دیگر کشورها وضعیت فعلی بازار منسوجات در داخل را آشفته کرده است.
کشورهای چین، ترکیه، پاکستان و کره از عمده کشورهای وارد کننده محصولات نساجی به کشور هستند. در میان کشورهای واردکننده محصولات نساجی، چین رتبه نخست میزان واردات به کشور را به خود اختصاص داده، اما محصولات چینی در مقایسه با منسوجات داخلی با وجود پایین بودن قیمت، کیفیت قابل رقابتی با تولیدات داخلی ندارند.
قیمت بالای انرژی و مواداولیه مورد نیاز واحدهای نساجی در داخل سبب افزایش قیمت تمام شده محصولات داخلی شده و واحدهای تولیدی داخلی با مدنظر قرار دادن کیفیت بالا در تولیدات خود در مقایسه با اجناس وارداتی، بازار فروش محصولات در داخل را در مقایسه با تولیدات بی‌کیفیت خارجی از دست داده‌اند.
حذف تعرفه گمرکی انواع مواداولیه و قطعات نساجی یکی از راه‌های رونق این صنعت است، با ورود موادخام و اولیه و همچنین حمایت از تولید داخل می‌توان چرخ‌های صنعت نساجی کشور را به چرخش درآورد.
تسنیم: مقرر شد تولید پارچه چادری به‌عنوان پارچه ملی ایرانی در کشور صورت بگیرد تا از واردات قاچاق منسوجات جلوگیری شود روند این امر مهم به کجا انجامید؟
چلمقانی: زمان زیادی از این رخداد گذشته است و تاکنون هیچ‌گونه بسترسازی و حمایت از تولیدکنندگان برای تولید این نوع پارچه صورت نگرفته، همچنان این کشورهای خارجی هستند که از تولید پارچه چادری سود خوبی حاصل می‌کنند.
اصفهان از دیرباز قطب صنعت نساجی ایران بوده و تولید انواع پارچه در این استان انجام می‌گیرد، اما تولید پارچه چادرمشکی که سالیانه به میزان زیادی به کشور وارد می‌شود و با قیمتی بسیار نازل‌تر از پارچه داخلی به دست مصرف‌کننده می‌رسد، برای تولیدکنندگان مقرون به صرفه نیست و مصرف‌کنندگان هم اقبالی به آن ندارند.
نخستین گام پیش از تولید پارچه مشکی در داخل کشور، جلوگیری از قاچاق این نوع پارچه و واردات آن به داخل کشور است و سپس یاری دولت به تولیدکنندگان در راستای تولید پارچه چادر مشکی و کاهش هزینه‌های تولید است.
تسنیم: آیا احداث کارخانه‌های تولید پارچه چادری در کشور به سرانجام رسید؟
چلمقانی: کارخانه‌هایی در کشور برای تولید پارچه چادری احداث شدند، اما هرگز نتوانستند به تولید خود ادامه دهند، افزایش هزینه‌های منابع انرژی، ثابت نبودن نرخ ارز، مالیات بر ارزش افزوده و اعطای وام‌های پربهره و دیگر موانع سبب شدند تا فعالان صنعت نساجی در سال‌های اخیر نتوانند به فعالیت خود به خوبی ادامه دهند و بسیاری از کارخانجات معتبر در این زمینه به مرحله ورشکستگی رسیدند.
کارخانه چادر مشکی حجاب شهرکرد در اوایل انقلاب افتتاح شد و همچنین در این شهر چادرهای مشکی با کیفیت مطلوب تولید می‌شود، در خمین و گلپایگان هم کارخانه چادر در طرح احداث قرار گرفت، اما مافیای منسوجات با واردات بی‌رویه اجازه نداند کارخانه‌ها به خوبی فعالیت کنند.
تسنیم: سود واردات پارچه‌های چادر مشکی در جیب چه کسانی و کدام کشورها می‌رود؟
چلمقانی: کشورهای خارجی از تولید پارچه چادری سود خوبی حاصل می‌کنند، سود واردات پارچه چادر مشکی، مانع از تولید آن در کشور شده است. امروز در صنعت نساجی بیشتر واردکننده هستیم، با سودده بودن صنعت نساجی به دلیل بی‌توجهی در ارائه مواد اولیه به کارخانه‌ها امروز واردات مصنوعات نساجی با قوت بیشتری در کشور انجام می‌شود.
همچنان این کشورهای خارجی هستند که از تولید پارچه چادری سود خوبی حاصل می‌کنند.
تسنیم: کدام عوامل داخلی اقتصاد ایران بر کاهش تولیدات صنعت نساجی استان اصفهان تأثیرگذار بوده است؟
چلمقانی: امروز صنعت نساجی در استان اصفهان به دلیل مالیات‌های گزاف و مشکلات بانکی با اداره دارایی و بانک‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. مالیات بر ارزش‌افزوده بیشتر از قاچاق به صنعت نساجی ضربه‌زده است، در این شرایط ما در زمان رونق تولید هم در رکود بودیم و در حال حاضر انبارهای کارخانه‌ها پر از محصولات است. اکنون صنایع نساجی با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما همچنان شاهد سخت‌گیری‌های فراوانی در این بخش هستیم، مشکلات مالیاتی همچنان پابرجاست و بانک‌ها نیز همکاری لازم ندارند.
در حال حاضر وضعیت نساجی استان اصفهان مناسب نیست، زیرا که بنگاه‌های دارایی و بانک‌ها هر روز مشکلی را برای این صنعتگران ایجاد می‌کنند. با تمام این صحبت‌ها، مسئولان و افرادی که با این هنر ارتزاق می‌کنند باید برای رونق بخشیدن به آن تلاش بیشتری کنند. مسائل مالیاتی صنعتگران نساجی استان باید حل و فصل شود، صنعت نساجی نیازمند حمایت جدی مسئولان است، چنانچه به این مسئله توجه شود، خدمت بزرگی به تولید داخلی خواهد شد.
بالا بودن نرخ سود تسهیلات، جرائم بانکی و واردات بی‌رویه موجب کاهش ظرفیت تولید کارخانه‌های نساجی اصفهان شده است. در وضعیت رکودی و در همه جای دنیا، دولت‌ها در زمان رکود با ایجاد مشوق‌های تولیدی نظیر کاهش نرخ مالیات و نرخ سود تسهیلات، مردم را به سرمایه‌گذاری در تولید تشویق می‌کنند.
با وجود مشکلات متعدد و حمایت‌های حداقلی دولت‌ها نسبت به صنعت نساجی، این صنعت آن‌قدر ریشه داشته که در یک دهه اخیر به خوبی در برابر مشکلات مقاومت کرده، هنوز صنعت نساجی اصفهان با فراز و نشیب‌های فراوان طی سال‌های متوالی جایگاه خود را حفظ کرده و با حمایت مسئولان و تدابیر لازم آینده خوبی در انتظار صنعت نساجی اصفهان است.
تسنیم: نقش مسئولان و دولتمردان در حمایت از واحدهای تولیدی و کالای ایرانی چیست؟
چلمقانی: وعده‌های بسیاری برای بهبود وضعیت صنعت نساجی داده شد، اما متأسفانه هیچ‌کدام از این قول‌ها اجرایی نشده و رکود همچنان گریبان‌گیر نساجی استان اصفهان است، نه تنها رکود بلکه کمبود مواداولیه، کمبود نقدینگی، بالا بودن نرخ بهره بانکی و افزایش مالیات کمر صنایع نساجی را خم کرده است.
حمایت دولت از صنعت نساجی داخلی بسیاری ضروری است، رونق کارخانه‌های نساجی که محصولاتشان به راحتی می‌تواند مهم‌ترین کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور باشد، باید بیش از پیش مدنظر مسئولان و دولتمردان قرار بگیرد، چراکه با کمی توجه به این صنعت می‌توان آن را از لبه پرتگاه نابودی به قله رشد و ترقی کشاند و از خروج ارز از کشور نیز جلوگیری کرد.
تسنیم: با افزایش و نوسانات نرخ ارز آینده صنعت نساجی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چلمقانی: گران شدن نرخ ارز دو جنبه متفاوت برای صنعت نساجی دارد، افزایش نرخ دلار واردات مواداولیه برخی واحدهای نساجی را مشکل کرده، اما از طرفی دست واردکنندگان از دخالت در بازار پارچه و منسوجات داخلی نیز کوتاه شده است.
در حال حاضر به دلیل گران شدن نرخ ارز و به تبع آن عدم واردات محصولات نساجی به طور نسبی کارگاه‌های نساجی در اصفهان رونق گرفته‌اند، اما به دلیل مشکلات برای واردات مواداولیه، صنعت نساجی در آینده با مشکل و رکود جدی مواجه خواهد شد.
اگرچه این افزایش قیمت دلار راهی را برای تولید دوباره نساجی اصفهان گشود، اما از سوی دیگر واحدهای صنعتی اصفهان به واردات مواداولیه و ماشین‌آلات نیاز دارند که اگر وضعیت قیمتی در بازار ارز به همین منوال باشد، وضعیت تولید چندان خوب باقی نخواهد ماند.
هم‌اکنون نشانه‌های رکود در صنعت نساجی به رغم رونق نسبی آن دیده می‌شود چرا که با افزایش نرخ ارز واردات ماشین‌آلات نساجی با مشکل مواجه می‌شود.
در شرایطی که تولیدکننده با ارز 4600 تومانی مواد اولیه خود را تهیه می‌کند بدون شک در قیمت تمام شده محصول نیز تاثیرگذار است و در آینده به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، 50 درصد کارخانه‌های نساجی با مشکل اساسی مواجه می‌شود.
این معضل تنها در شرایطی که دولت اقدام به تثبیت نرخ ارز و به موازات آن کاهش واردات منسوجات و پارچه کند، می‌تواند به نفع تولید داخل تمام شود وگرنه هر سیاست مقطعی غیر از این به شکست تولید و بازاری خالی از محصول داخلی و با صرفه اقتصادی برای مصرف‌کننده منجر خواهد شد.
گفت‌وگو از مریم زنده‌دل
انتهای پیام/ح