بحران آب ایران| حال وخیم منابع آبی خراسان‌رضوی؛ ۷۷ درصد ظرفیت سدها "پُر از خالی" است+ تصاویر
آمارها حاکی از این است که پائیز و زمستان سال ۹۶ کم بارش‌ترین فصول استان خراسان‌رضوی در ۳۳ سال اخیر بوده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، خشکسالی و کمبود آب وجه مشترک و فصل مشترکی است که در تمامی استان‌های کشور وجود دارد و تقریباً روزی نیست که خبری در مورد خشکسالی و یا فرونشست دشت‌ها در سطح کشوری شنیده نشود و تمامی اینها بیانگر این مسئله است که وضعیت آب شرب در سراسر کشور بسیار بحرانی است.
از سوی دیگر حجم عظیمی از روستاها در کشور به دلیل همین وضعیت با تانکر در حال آبرسانی هستند و با توجه به اینکه بارش‌ها، سال به سال رو به کاهش هستند بر حجم و تعداد روستاهایی که باید در ایام پیک مصرف از طریق تانکر آبرسانی شوند افزوده می‌شود.
خراسان رضوی به دلیل جمعیت بالایی که دارد و به دلیل کشت و کار کشاورزی بالا در این استان و همچنین استقرار برخی صنایع سنگین در آن از دیرباز با مشکل کم آبی و خشکسالی روبرو بوده و به نظر می‌رسد امسال نیز سال سختی را در حوزه آب پیش رو داشته باشد.
برخی برآوردها بیانگر این است که خراسان رضوی امسال وارد هجدهمین سال خشکسالی خود شده است و این وضعیت در بسیاری از شهرستان‌های استان نیز دیده می‌شود و امروز بسیاری از قنات‌های خراسان رضوی رو به سمت خشکی رفته است.
وجود تعداد بالای چاه‌های غیرمجاز یکی از عواملی است که این استان را تهدید می‌کند و البته در سال‌های اخیر اقدامات زیادی برای مسدودسازی این قبیل چاه‌ها صورت گرفته است که به نظر می‌رسد باید شدت و حدت بیشتری پیدا کند.
پائیز و زمستان بحرانی 96
حجت شایانفر؛ مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی در زمینه وضعیت بارندگی و خشکسالی در خراسان رضوی می‌گوید: آخرین وضعیت استان خراسان رضوی از ابتدای سال زراعی امسال یعنی مهرماه 96 تا روز گذشته یعنی هشتم اردیبهشت ماه، بیانگر مجموعاً 100.6 میلیمتر بارش در استان است که نسبت به متوسط بلندمدت 44 درصد و نسبت به سال گذشته نیز 42 درصد کاهش در میزان بارندگی داشته‌ایم.
وی می‌افزاید: در حوزه روان آب، حجم روان آب استان از ابتدای سال زراعی تا پایان فروردین ماه امسال، 54.5 درصد کاهش داشته است؛ اگر آمار بارندگی و خشکسالی استان را نیز نگاه کنیم، دوره جدید خشکسالی ما از سال زراعی 77-78 شروع و دو دهه را پوشش داده اما بدترین وضعیت را در سال 78-79 و همچنین 86-87 داشته‌ایم.
شایانفر می‌گوید: اگر روند تغییرات بارندگی در 40 سال اخیر را نگاه کنیم شاهد هستیم، متوسط بارندگی 221 میلیمتر بوده و در 10 سال اخیر به 198 میلیمتر در استان رسیده و این نشان می‌دهد اقلیم به سوی خشک شدن پیش رفته و پائیز و زمستان 96 کم بارش‌ترین پائیز و زمستان(نیمه اول سال زراعی جاری) در 33 سال اخیر بوده است.
حال وخیم منابع آبی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی ادامه می‌دهد: وضعیت منابع آب و بارش‌ها مناسب نیست و باید در تمامی بخش‌های صنعت و کشاورزی و شرب خود را با این شرایط سازگار کنیم و بر این اساس کارگروه ملی خشکسالی براساس مصوبه 12 اسفندماه 96 در کشور تشکیل و در استان نیز تشکیل شد و نخستین جلسه آن در 16 فروردین امسال برگزار و تصمیمات خوبی لحاظ شد اما تمامی ارکان و تمام مردم و تشکل‌هایی که در حوزه کشاورزی و حوزه‌های دیگر هستند باید پای کار بیایند. در حوزه خشکسالی و کم آبی راهی جز سازگاری نداریم و باید مصرف را در تمامی ارکان صرفه جویی کنیم.
ذخیره برفی ناچیز استان
وی در مورد ذخیره برفی خراسان رضوی نیز می‌گوید: این ذخیره بسیار ناچیز است؛ اگر در بحث تغییرات اقلیمی صحبت کنیم باید عنوان کرد این تغییرات سه وجه دارد؛ یکی اینکه نوع بارش‌ها از جامد به مایع می‌رود؛ دوم اینکه درجه حرارت بالاتر می‌شود و سوم اینکه "باران‌های حدی" زیاد می‌شود. بروز سیلاب‌ها نیز نشان از تغییرات اقلیمی دارد؛ برنامه‌های جدی برای مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز داریم که ادامه پیدا خواهد کرد و در بحث تغییر الگوی کشت نیز این مهم را در دستور کار داریم.
شایانفر در مورد ذخیره سدها نیز می‌گوید: در حال حاضر فقط 23 درصد ظرفیت سدهای استان پر است که این آمار مربوط به ابتدای سال زراعی تا ابتدای اردیبهشت ماه امسال است.
آبرسانی با تانکر ادامه دارد
اما محمد دانشگر، مدیرعامل آبفار روستایی خراسان رضوی نیز در مورد وضعیت آب روستایی استان با این شرایط می‌گوید: سابق بر این، 1000 روستا را با تانکر آبرسانی می‌کردیم که با پیگیری‌های لازم و اعتبارات صندوق توسعه و استانی این رقم هم اکنون به 485 روستا کاهش یافته است.
وی ادامه می‌دهد: پیش‌بینی ما برای سال زراعی 97، تولید و برداشت 3720 لیتر در ثانیه آب از منابع است در حالی که 4900 لیتر نیاز آبی داریم و حدود 1200 لیتر بر ثانیه کمبود آب داریم و عمده برنامه ریزی خود را در سال 97 در همین راستا قرار داده ایم تا بتوانیم کمبودهایمان را جبران کنیم. پیش بینی می‌شود در سال 97، تعداد 207 روستا با بحران آب مواجه می‌شوند و 424 روستا هم تنش آبی خواهند داشت.
وضعیت نامناسب شهرستان‌ها
وضعیت خشکسالی و کم آبی تنها مربوط به مشهدمقدس نیست و به نوعی تمامی شهرستان‌های استان را درگیر کرده است به ویژه در شهرستان‌هایی که معیشت مردم وابستگی تام و تمامی با مقوله کشاورزی دارد. برای مثال شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی که به شهر قنات‌ها نیز معروف است وضعیت مناسبی در این حوزه ندارد.
علیرضا حسین‌زاده؛ مدیر جهاد کشاورزی این شهرستان در این زمینه با اشاره به اینکه 480 رشته قنات در شهرستان داریم که تحت تاثیر شدید بارندگی و میزان نزولات آسمانی است، تصریح می‌کند: از 480 رشته قنات ما 80 رشته در بارندگی اخیر زنده‌تر شد اما 400 مورد قنات دیگر ما ممکن است در تابستان با کمبود آب روبرو شوند.
به نظر می‌رسد با این شرایط استان خراسان رضوی مانند سایر نقاط کشور در تابستان امسال وضعیت چندان مساعدی از نظر منابع آبی نداشته باشد؛ بخشی از اقدامات مربوط به مقابله با خشکسالی در حوزه اختیارات و وظایف دستگاه‌های دولتی و اجرایی است اما بخشی نیز مربوط به مردم است که باید در حوزه صرفه جویی و بهینه سازی استفاده از آب ورود داشته باشند.
گزارش از محمد شیخانی
انتهای پیام/ ز
