آیت‌الله فقیهی در گفتگو با تسنیم: "فرقان" از فکر شهید مطهری ضربه خورده بود/ نحوه مواجهه شهید مطهری با دکتر شریعتی

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، 12 اردیبهشت ماه سالروز شهادت آیت الله مطهری به دست گروهک فرقان  است. شهید مطهری که می‌توان گفت یکی از نظریه پردازان اصلی انقلاب اسلامی و از  اساتید بنام  فلسفه  و کلام اسلامی بود، در 13 بهمن سال 1298 در فریمان به دنیا آمد.

وی در دوران جوانی نزد آیت الله صدوقی کتاب مطوّل و نزد آیت الله مرعشی نجفی، شرح لمعه را آموخت. در دوره اقامت پانزده ساله خود در شهر قم در کلاس‌های درس آیت‌الله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی شرکت کرد و دروسی چون  فقه و اصول،  فلسفه و اصول را فرا گرفت.

علامه سید محمدحسین طباطبایی در کنار شهید مرتضی مطهری

این شهید بزرگوار در فعالیت‌های سیاسی پیش از انقلاب در کنار امام خمینی بود، به‌طوری که می‌توان سازماندهی قیام 15 خرداد در تهران و هماهنگی آن با حضرت امام  را مرهون تلاش‌های او و یارانش دانست. شهید مطهری به دنبال سخنرانی مهیج  علیه  شاه  به وسیله پلیس دستگیر و پس از انتقال به زندان موقت شهربانی به همراه تعدادی از روحانیون تهران زندانی شد. در نهایت پس از 43روز به دنبال مهاجرت علمای شهرستانها به تهران و فشار مردم، آیت‌الله مطهری به همراه سایر روحانیون از زندان آزاد شد.

به‌مناسبت سالروز شهادت آیت‌الله مطهری به سراغ یکی از شاگردان وی رفتیم. آیت‌الله محسن فقیهی استاد دروس عالی حوزه علمیه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم  است. وی در سال 1331 در شهر مقدس قم دیده به جهان گشود. در سال 1343 وارد حوزه شده و به درجه اجتهاد رسید. از مهم ترین اساتید وی می توان به آیات عظام گلپایگانی، اراکی، آملی، مرتضی حائری و وحیدخراسانی اشاره کرد. 

آیت‌الله فقیهی چندین سال مانده به پیروزی انقلاب، در مسجد رضویه و حسینیه ارک قم در درس اسفار شهید مطهری شرکت می‌کرد که عده ای از بزرگان امروز حوزه هم در آن جلسه حضور داشتند.

متن زیر مشروح گفت‌وگوی تسنیم با آیت‌الله فقیهی درباره شهید مطهری است که از منظرتان می‌گذرد:

** شخصیت شهید مطهری جامع حوزه و دانشگاه بود

آیت‌الله فقیهی درباره ویژگی‌های تدریس شهید مطهری در حوزه اظهار داشت: استاد شهید مطهری، شخصیتی است که در حوزه علمیه قم پرورش یافته بود و این شخصیت بزرگوار از نظر علمی در حوزه، به درجه اجتهاد رسیده  و در مبانی محکم اجتهادی تحصیل کرده بود لذا شخصیتی بود که به حد کمال علم رسید و هم مباحثه‌های ایشان از مراجع تقلید شدند و رساله دارند. 

وی افزود: ایشان یک مدتی تصمیم گرفتند که برحسب وظیفه شرعی به دانشگاه بیایند و مسئله تدریس ایشان در دانشگاه موجب شد از اجتماع و تحولاتی که در دانشگاه‌ها هست اطلاعات کافی پیدا کنند و علم روز را در کنار علوم قدیمه و حوزوی تجربه کنند و بیاموزند. موجب شد تا مسائل تئوری و فکری را با تجربه‌های اجتماعی و سیاسی هماهنگ کنند. از این اقدام برای ایشان شخصیتی درست شد که جامع بین حوزه و دانشگاه بود و می‌توانست با سخن دانشگاهی مطالب حوزوی را بیان کند.

این شاگرد شهید مطهری با بیان اینکه در مقام تدریس ایشان هم این مسئله کاملاً نمایان بود، اظهار داشت: فلسفه یک بحث فکری و علمی است و فهماندن آن احتیاج دارد به اینکه انسان در مسائل اجتماعی وارد باشد و تبحر داشته باشد. وقتی در درس ایشان شرکت می‌کردیم می‌فهمیدیم این بحث فلسفی که مطرح شده، در جامعه پیاده کردند و مثال‌هایی می‌زند که به‌روز است و کاملاً متوجه می‌شدیم که می‌توان حرکات جامعه را با فلسفه تجزیه و تحلیل کنیم.

** شهید مطهری مسائل فلسفی را با حرکات جامعه تطبیق می‌داد

عضو ارشد جامعه مدرسین خاطرنشان کرد: در سایر درس‌های حوزه اینگونه نبود. یک سری مطالب علمی را با استدلال می‌گفتند. هرچه در اسفار و کتب فلسفی خوانده بودیم چندان در جامعه بصورت دقیق پیاده نمی‌شد ولی علامه شهید مطهری اینها را برای ما واضح بیان می‌کرد و حرکات و کارهایی که در جامعه وجود دارد را با مسائل فلسفی تطبیق می‌داد و شخصیت‌های بزرگ می‌آمدند در درس شهید مطهری شرکت می‌کردند.

وی در پاسخ به پرسشی درباره نحوه برخورد شهید مطهری با جریانات منحرف و بخصوص مارکسیست‌ها و پاسخ به شبهات آنها گفت: مرحوم شهید مطهری تنها یا بهترین شخصیتی بود که در رابطه با انحرافات عقیدتی منافقین و مارکسیست‌ها قلم زد و سخن گفتند. این شخصیت بزرگ با هر علمیتی که از نظر حوزوی داشتند و شناختی که داشت، آمدند این مسائل را روشن کردند و انحرافات منافقین را بیان کردند.

شهید مطهری در نماز جماعت امام خمینی در نوفل لوشاتو

** گروهک فرقان مهم‌ترین ضربه را از شهید مطهری خورده بود

آیت‌الله فقیهی تصریح کرد: از نظرفکری و عقیدتی توانستند انحرافات آنها را بیان کنند و این موفقیتی برای ایشان بود و کسی مثل شهید مطهری نتوانست انحرافات مارکسیست‌ها را بیان کند. هرکه کتاب‌ها و نوارهای ایشان را ببیند و بشنود شبهه‌ای برایش در بطلان مارکسیسم و ادعاهای منافقین نمی‌ماند. شهادت به دست فرقان به این دلیل بود که با منطق قوی و برهان محکم و مستحکم عقاید آنها را از بین می‌برد و چیزی برای آنها باقی نمی‌ماند. علت ترور ایشان به دست‌فرقان هم این مسئله بود که گروه فرقان -که از منافقین و منحرفان آن زمان بود- شهید مطهری مهم‌ترین ضربه را به آنها زده بود. تیری هم که زدند به مغز ایشان زدند و می‌توان گفت نشان از ضربه‌ای داشت که از مغز این شهید بزرگوار خوردند. مسلم این بود شهید مطهری از نظر فکری جواب انحرافات آنها را داده بود.

این شاگرد شهید مطهری درباره نحوه مواجهه استادش با آثار و مطلب دکتر علی شریعتی اظهار داشت: شهید مطهری یک انسان منطقی بود و با استدلال قدم برمی‌داشت و برخوردش با دکتر شریعتی هم برخورد علمی بود. ایشان دکتر شریعتی را یک انسانی می‌دانست که دارای علم است، سخنرانی می‌کند و خوب حرف می‌زند و مطالب خوبی هم دارد اما نقاط ضعف هم دارد و این طبیعی است که هر انسانی نقاط ضعفی داشته باشد.

** شهید مطهری برخورد حذفی با دکتر شریعتی نمی‌کرد

وی افزود: ما با افراد دارای نقاط ضعف زیاد روبرو هستیم. آیا باید با آنها برخورد حذفی کنیم یا اینکه بگوییم برخی کتب وی مفید است و برخی نقاط ضعف دارد؟ بنظرم شهید مطهری برخوردش با شریعتی یک برخورد منصفانه  و در حدانصاف بود و سعی در حذف و تکفیر وی نداشت اما حرف نادرست وی را هم ترویج نمی‌کرد.

این استاد دروس عالی حوزه در پاسخ به این پرسش که چرا دیگر امثال شهید مطهری‌ها کمتر بوجود می‌آید، گفت: شهید مطهری دارای یک استعداد قوی و حافظه خوبی بود و همچنین صاحب تقوای فوق‌العاده بود. شخصیتی بود که هم‌حجره‌ای های وی از نماز شب و گریه‌ها و عبادات او صحبت می‌کردند و در درس هم دارای یک نیروی قوی از نظر تقوا و اعتقادی است. این شخصیت بزرگوار با این اعتقادات قوی بزرگ شده بود و یک زندگی طلبگی داشت. بعد هم در تهران  و دانشگاه تقوا و فضایل معنوی‌شان را کنار نگذاشتند. این مهم است انسان یک ملای درجه یک باشد و تقوا و فضیت بالایی هم داشته باشد.

** خاطره‌ای از جلسات خصوصی فلسفه با حضور علامه طباطبایی

عضو ارشد جامعه مدرسین تصریح کرد: آن زمان هم فرصت‌ها معطوف به مسائل سیاسی و اداری نبود. وقت افراد بیشتر به درس و بحث می‌گذشت. همچنین اساتید عالی داشتند. استاد مطهری تا همین اواخر از محضر علامه طباطبایی استفاده می‌کرد و زانو می‌زد و کسب فیض می‌کرد. من در برخی جلسات که علامه شهید مطهری در محضر استاد مطهری بودند حضور داشتم و امثال آیات جوادی آملی، حسن زاده آملی، انصاری شیرازی، محمدی گیلانی محضر علامه می‌آمدند و شخصیت‌هایی مثل انصاری شیرازی و محمدی گیلانی شخصیت‌هایی بودند که شاگردان علامه بودند.

از راست: شهید مطهری، مرحوم هاشمی رفسنجانی، آیت‌الله خامنه‌ای و شهید باهنر

وی افزود: یادم هست پیش از انقلاب جلساتی در منزل آیت‌الله محمدحسن لنگرودی با حضور علامه طباطبایی برگزار می‌شد. یک جای خاصی برای ایشان تهیه می‌کردند و شهید مطهری و علامه حسن‌زاده در کنار ایشان می‌نشستند و امثال آیات مصباح، جوادی و... که اساتید مطرح فلسفه آن زمان بودند، دور علامه را می‌گرفتند و اگر شخصی سوالی می‌کرد، علامه یکی دو جمله می‌گفت و شهید مطهری جواب سوالات را می‌دادند و توضیح جواب با شهید مطهری بود. علامه در زمان پیری‌اش بود و در دو جمله جواب می‌داد و شهید مطهری بحث را باز می‌کرد. اگر شهید مطهری نبود آیت‌الله جوادی آملی جواب را شرح می‌داد.

آیت‌الله فقیهی با بیان اینکه این شخصیت‌ها جنبه‌های معنوی و علمی بزرگی داشتند، گفت: الان هم در حوزه شخصیت‌های بزرگی داریم اما نیاز به بروز و ظهور بیشتری دارند. شهید مطهری یک جامعیت خاصی داشت و در بین دانشجوها رفت، بین افراد مختلفی رفت. یک عالم وقتی در اجتماع باشد و با افراد مختلف و روحیات مختلف برخورد می‌کند، ذهنیاتش با آنها تطبیق می‌کند. شخصیتی که برای شهید مطهری درست شده بود از این جهت ارزشمند بود که در اجتماع حضور زیادی داشت.

** شهید مطهری را با تفسیر و توجیه دیگران نمی‌توان شناخت

این شاگرد شهید مطهری درباره خطر تحریف آثار و عقاید استادش گفت: بهترین راه این است که به کتاب ها و نوارهای ایشان مراجعه شود. شهید مطهری را باید از سخنرانی های خودش شناخت. ایشان در همه زمینه‌ها افکار اعتدالی و علمی و مورد قبول داشت و امام خمینی هم فرمود کسی مثل شهید مطهری را نداریم که کتاب‌هایش کمترین نقصی داشته باشد. شهید مطهری را با تفسیر و توجیه دیگران نمی‌توان شناخت. او الفاط مغلق به کار نمی‌برد و کتاب‌هایشان خوب و با بیان ساده است.

وی افزود: البته الان شبهاتی جدید آمده که شهید مطهری نیست تا پاسخ دهد و با حرف‌‌های شهید مطهری هم نمی‌توان جواب داد که نیاز به افراد دیگری هست که بیایند و پاسخ دهند.

انتهای پیام/