زاکانی: طبق قانون «همه یا هیچ» مذاکرات ژنو، برجام نابود شده است
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم شورای اسلامی معتقد است طبق قانون «همه یا هیچ» مذاکرات ژنو، برجام نابود شده است.
به گزارش گروه پارلمانی خبرگزاری تسنیم، علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم شورای اسلامی امروز در نشست خبری با عنوان «پای درس برجام» که با حضور خبرنگاران و اصحاب رسانه در خبرگزاری فارس برگزار شد، ضمن تسلیت شهادت و مجروح شدن جمعی از مردم فلسطین در تظاهرات روز «نکبت» (سالروز تأسیس رژیم صهیونیستی)، به درسهای برجام برای کشور اشاره کرد و گفت: باید پرسید برجام چه محصولی باید برای ما میداشت و امروز چه رویکردی باید در قبال آن در پیش بگیریم.
وی با ابراز اینکه "یکی از درسهای برجام این است که منافع ملی را نباید دستخوش رقابتهای انتخاباتی کنیم"، اظهار داشت: صنعت هستهای کشور از زمانی آسیب خورد که بهعنوان یک مؤلفه در رقابتهای انتخاباتی مدنظر قرار گرفت، درحالی که اگر منافع ملی را به التهابات و انتخابات گره بزنیم، در این رقابتها ذبح خواهد شد.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام از عدم اعتماد به دشمن بهعنوان درس دوم برجام نام برد و گفت: ما برای عبور از مشکلات کشور با دو رویکرد مواجهیم؛ اول اولویت دادن به ظرفیتهای داخلی و درعینحال بهرهمندی از ظرفیتهای منطقهای و جهانی که در آن توانمند شدن داخلی اهمیت دارد که در این صورت دشمن امیدی برای ضربه زدن به ما نخواهد داشت.
وی در توضیح رویکرد دوم جهت عبور از مشکلات بیان داشت: آقای سیدمحمد خاتمی رئیسجمهور اسبق در کتاب «مبانی نظری برنامه چهارم توسعه» که در تابستان سال 83 منتشر شد، عنوان میدارد که "باید نظم موجود جهانی را پذیرفته و یک بازیگر همراه برای دنیا باشیم و در صورت نیاز نیز شکایت خود را به «کدخدا» ببریم"؛ که دولت فعلی نیز همین رویکرد را دنبال کرد؛ رویکردی که نه تجربیات تاریخی و نه یافتههای منطقی آن را تأیید نمیکند.
**برجام نشان داد دلبستن به دشمن عملاً جز ناکامی در پی ندارد
زاکانی با تأکید بر اینکه برجام نشان داد دل بستن به دشمن عملاً جز ناکامی در پی ندارد، گفت: عدهای شائبهای مطرح میکنند مبنی بر اینکه؛ اگر برجام بد است، چرا آمریکا از آن خارج شد؟ طرح این سؤال به عدم درک شرایط طرف مقابل برمیگردد.
وی با یادآوری تفاوت رویکرد میان اروپائیان و دموکراتهای آمریکا با جمهوریخواهان آمریکا اظهار داشت: کشورهای اروپایی و دموکراتها معتقدند که انقلاب اسلامی توانمندتر از آن است که بشود آن را ساقط کرد، لذا تئوری «آبپز کردن تدریجی قورباغه» را دنبال میکنند، اما جمهوریخواهان بر این باورند که "ما به نقطهای رسیدهایم که انقلاب اسلامی به مویی بند بوده و به پرتگاه رسیده است و با یک هل دادن میتوانیم آن را به پایین پرت کنیم".
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با ذکر اینکه دونالد ترامپ رئیسجمهور فعلی آمریکا با منطق دوم عمل میکند، گفت: رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی هم اگر از خروج آمریکا از برجام حمایت میکنند به این دلیل است که از دست جمهوری اسلامی ایران ذله شدهاند و میخواهند با تقویت رویکرد دوم، آمریکا بر ایران فشار آورده و از تبدیل کشورمان به قدرتی مؤثر در جهان ممانعت کنند.
وی با اظهار "شناخت دقیق داشتهها و فهم آنچه در درون کسب کردهایم" بهعنوان دیگر درس برجام عنوان داشت: اگر توانمندیهای داخلی خود را نشناسیم، منجر به وضع امروز توافق برجام میشود؛ همچنانکه اگر در حوزه دفاعی به توانمندی نرسیم دست و پایمان در مقابل بیگانه میلرزد، همانگونه که عدهای میگفتند "در برابر تهاجم در عرض 10 دقیقه کارمان تمام است".
زاکانی با تصریح بر جامعنگری و دروننگری بهعنوان درس دیگر برجام گفت: نگاه آقای روحانی مبنی بر مقابل قرار دادن صنعت هستهای در برابر توسعه اقتصادی کشور، نادرست است؛ چراکه صنعت هستهای مقوم اقتصاد است و موجب میشود در آینده دست جلوی بیگانه دراز نکنیم.
وی ادامه داد: صنعت هستهای پیشران سایر حوزههاست، اما بیدقتی به این جامعنگری منجر به طی مسیری شد که در نهایت مذاکره شایسته صورت نگرفت و برجام نتیجه قابل لمسی برای ما نداشت.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام ضرورت استفاده از توان کارشناسی کشور در حوزههای حقوق بینالمللی عمومی و پولی و بانکی را درس دیگر برجام دانست و گفت: مسئولان ما باید یاد بگیرند که به حوزه و دانشگاه ما تکیه کنند؛ چراکه وقتی نسبت به کارشناسان بیتوجهی میشود، مرعوب بیگانگان شده و سند معیوبی نصیب ما میشود که خلل و فرج بسیار دارد.
** یک مزدور میان تیم مذاکرهکننده در سرنوشت مذاکرات اثرگذار است
وی با تأکید بر اینکه دقت در پیشینه کارشناسان بهخدمت گرفتهشده جهت مذاکرات اهمیت بسیار دارد، اظهار داشت: نباید اجازه داد افراد دوتابعیتی میان مذاکرهکنندگان کشور حضور داشته باشند و در خلال مذاکرات بهجای منافع ملی، منافع 2نبش خود را مدنظر داشته باشند، ازاینرو هم باید از ظرفیت کارشناسان بهره گرفت و هم باید مراقب حضور مزدوران میان آنها بود؛ چراکه یک مزدور میان تیم مذاکرهکننده میتواند در سرنوشت مذاکرات و سرنوشت کشور اثرگذار باشد.
زاکانی با ذکر اینکه برجام نشان داد نگاه قبیلهای بر کار تیمی در کشور غلبه دارد، گفت: دولت، دستگاه قضایی، شورای عالی امنیت ملی و... و سایر کنشگران هر کدام نقش و وظیفه ویژه خود را دارند و اگر برای همه اینها یک نقش واحد قائل باشیم، خود را در برابر دشمن مسلوبالید کردهایم؛ استفاده از ظرفیتهای متنوع کنشگران داخلی برای تیم مذاکرهکننده هستهای میتوانست کارساز و سودمند باشد، اما متأسفانه این تیم نتوانست از این ظرفیتها استفاده کند.
وی از پنهانکاری، غیرواقعیگویی، عجله و توجیهگری خلف وعدههای دشمن از سوی مسئولان مذاکرات بهعنوان یکی دیگر از محورهای درسآموز برجام یاد کرد و بیان داشت: اگر اینها صورت نمیگرفت، فضای عمومی جامعه به حمایت از مذاکرهکنندگان کشورمان برمیخاست و صدای رسایی در برابر بیگانه داشتیم.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: باید بهگونهای مذاکرات را بهانجام میرساندیم تا بهطور مشخص، اقدامات متناظر را در این سند میگنجاندیم، درحالیکه ما داشتههای خود را نقداً در برابر وعدههای نسیه به دشمن دادیم و مرتکب عجله شدیم، حتی تیم مذاکره کننده ایرانی بهمثابه یک تیم مرعوب و نیازمند پای میز مذاکره رفت، در نتیجه دشمن خلف وعده کرد و ما امروز دستمان به جایی بند نیست.
وی در تشریح دو نتیجه از برجام خاطرنشان کرد: اول آنکه تحریمهای کشور باید شکسته شود؛ چراکه این قولی است که مذاکرات مبتنی بر آن آغاز شد و رئیسجمهور، رئیس مجلس و وزیر امور خارجه نیز بر آن تأکید داشتند. بهعلاوه در نامه رئیسجمهور به مقام معظم رهبری نیز آمده است که تحریمها برداشته شد و آقای روحانی بارها گفت که "تحریمها بهصورت آنی پس از امضای برجام برداشته خواهد شد، در نتیجه روح و جسم برجام باید محترم شناخته شود و کسی نباید ما را تهدید کند و تحریمها نیز عملاً برداشته شود".
زاکانی در توضیح نتیجه دوم برجام گفت: اگر تحریمها برداشته نشد، این مذاکرات باید تنبّه و بیداری برای مسئولان و مردم داشته باشد تا رویکردمان بهسمت توانمندیهای داخلی باشد نه بهسمت کدخدا؛ البته ما قطعاً خواستار رفع تحریمها هستیم، چون این تنبّه در هر صورت رخ خواهد داد.
وی در بخش دیگری از این نشست خبری اظهار داشت: هرچند که ما نسبت به برجام هزار و یک حرف داریم اما نباید یک کلمه به آن اضافه و یا یک کلمه از آن کم شود؛ چراکه یک سند است و دو طرف به آن متعهد هستند، هرچند که بعضی در داخل میگویند "ما باید امتیازات بیشتری به طرف مقابل میدادیم و اگر امروز آمریکا از برجام خارج شده است به این دلیل است که ما این امتیازات بیشتر را ندادهایم"؛ گویی که یک عده ستون پنجم دشمن در داخل کشور هستند، ازاینرو دستگاههای امنیتی باید مراقب این ستون پنجم باشند.
** انسجام ملی در این مقطع ضروری است
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با ابراز اینکه عدهای در داخل علاقهمندند تنبّه نسبت به دشمن در نتیجه روند برجام شکل نگیرد، گفت: این عده مسیری را طی میکنند که به مغلطه و اغواگری منجر شده، نه به حفظ منافع ملی و انقلاب اسلامی.
وی اضافه کرد: در مذاکرات ژنو الزامی برای آینده پذیرفته شد و آن قانون «همه یا هیچ» بود، در نتیجه اگر امروز ادعا کنیم برجام نابود شده است، ادعای غلطی نیست چون بعضی طرفین برجام الآن در آن حضور ندارند که اتفاقاً جزو طرفهایی بودند که آقای رئیسجمهور اصرار داشت با آنها مذاکره کند.
زاکانی در بخش دیگری از سخنان خود در نشست «پای درس برجام» گفت: رفع تحریمها ارزش چند هفته مذاکره با اروپا را دارد و ما نباید برای ملغی کردن برجام پیشقدم شویم، مشروط بر آنکه بهجای گفتاردرمانی اقدامات عملی صورت گیرد و کام مردم ما شیرین شود.
وی ضرورت توجه به انسجام ملی را در این مقطع بااهمیت خواند و ادامه داد: خروج آمریکا از برجام وقیحانه و احمقانه است، زیرا برجام ظرفیتهای ویژهای برای آمریکا داشت تا ایران را در اذهان عمومی بهاتهام عمل نکردن به تعهدات محکوم کند، اما این خودسری آقای ترامپ موجب شد فرصتی برای ما ایجاد شود.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام راجع به ضرورت آگاهسازی مردم کشورمان و ایجاد تنبّه گفت: امروز باید شناخت دقیقتری از اروپا داشته باشیم؛ هرچند که اروپا امروز در برابر آمریکا تحقیر شد، اما این خود کشورهای اروپایی هستند که باید هزینه این تحقیر را بپردازند و اگرچه امروز دیگر برجامی وجود ندارد، اما ما فرصتی برای اروپا ایجاد کردهایم.
وی با تأکید بر ضرورت عدم پذیرش الزامات داوطلبانه برجام از سوی ایران و اصل شمردن رویکرد توجه به توانمندیهای داخلی عنوان داشت: ما باید از نگاه به بیگانه عبور کنیم، در غیر اینصورت با همان سم مهلکی موجه خواهیم بود که موجب شد یک عده داشتههای ما را با دشمن معامله کنند.
زاکانی از لزوم فعال کردن دیپلماسی اقتصادی بهویژه در قبال کشورهای همسایه سخن گفت و با تأکید بر ضرورت ایجاد تسهیلات برای سرمایهگذاری از طریق تقویت حوزه کارشناسی کشور گفت: دولت باید چشمان خود را بشوید و بمالد و در ادامه مسیر از مردم و تواناییهای داخلی کشور مدد جوید تا مشت آهنین دشمن در پس دستکش مخملین را برای سایر ملتها آشکار کرده و اثبات کند که اصل در خلف وعده از سوی آمریکاست، مگر در جایی که زورش نرسد.
وی با یادآوری موضوع هستهای لیبی، بیان داشت: لیبی در سال 82 و در ماجرای پرونده لاکربی پذیرفت که به توان هستهای خود خاتمه داده، مواد غنیشده را به روسیه و تجهیزات خود را به آمریکا بدهد؛ خانم رایس بلافاصله اعلام کرد که ایرانیها باید عقلانیت را از لیبی بیاموزند و دولت انگلستان هم به لیبی اعلام کرد که با این کشور پیمان نظامی بسته و هر کشوری که قصد تهدید لیبی را داشته باشد، لندن متحد نظامی طرابلس خواهد بود، اما در سال 90 اسکادرانهای انگلیسی در صف مقدم حمله به لیبی قرار گرفتند.
** فرصت دوماهه به اروپا برای انجام تعهدات
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در ادامه این نشست در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران که از میزان اعتمادپذیری اروپا در مذاکرات هفتههای آتی با توجه به حجم بالای مبادلات اقتصادی با آمریکا پرسیده بود، گفت: این دو ماه، فرصت مذاکره برای انجام تعهدات است نه باز کردن مجدد بحث برجام؛ چراکه قرار بود ما مورد تحریم اضافه قرار نگیریم.
وی با اشاره به اینکه این دو ماه نشان خواهد داد که اروپا حاضر است تعهدات خود را در برجام انجام دهد یا نه، گفت: اگر اروپا حاضر به انجام تعهدات خود نشد، آشکار میشود که جوهره روح استکبارستیزی که در آمریکا وجود دارد، در اروپا نیز هست، همانطور که در مذاکرات آلماآتی، فرانسه نقش پلیس بد را ایفا کرد.
زاکانی با یادآوری اینکه باراک اوباما و جان کری رئیسجمهور سابق و وزیر خارجه اسبق آمریکا درباره برجام به کنگره آمریکا گفتند که ادامه تحریمهای ایران میسر نبود، گفت: این نشان میدهد که اروپا میتواند تحریمها را بشکند تا آمریکا به تزلزل بیفتد که حداقل امتیاز را بدهد؛ از طرفی آمریکا هم به اروپا نیاز دارد و ممکن است از عدم ارتباط اقتصادی با اروپا آسیب بخورد و با نگاهی به وضع کنونی اقتصاد آمریکا مشخص میشود اصلاً آمریکا نمیتواند قطع ارتباط با اروپا را تحمل کند.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با تأکید بر اینکه اگر اراده جمعی اروپائیان بر انجام تعهدات خود در برجام باشد، دیگر آمریکا نمیتواند هژمونی خود را ادامه دهد، اظهار داشت: اروپا میتواند به نهادهای ذیربط بابت فشارهای آمریکا، شکایت حقوقی کند، اما ارادهای برای این کار ندارد؛ چرا که در هدف با آمریکا مشترک است.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم در ادامه و در پاسخ به سؤال خبرنگار سیاسی فارس گفت: آقای حسن روحانی در کتاب خود که درباره مذاکرات هستهای طی سالهای 82 تا 84 نوشته است، میگوید که "مذاکره با اروپا فایده نداشته و باید با آمریکا مذاکره کنیم".
وی ادامه داد: اگر این اظهارات را مبنا قرار دهیم دیگر ادعای برخی دولتمردان و یا حامیان برجام مبنی بر اینکه مقصود ایران از مذاکره با 1+5 و بهویژه آمریکا اثبات اعتمادناپذیری این کشور بوده، نادرست است.
زاکانی در ادامه گفت: در نگاه تیم مذاکرهکننده مبتنی بر کتاب آقای روحانی و یا مباحث انتخاباتی ایشان و نیز کتاب مبانی نظری برنامه چهارم توسعه دولت اصلاحات و تأکید بر پذیرش نظم نوین جهانی، این ادعا که هدف از مذاکره با کدخدا اثبات غیرقابل اعتماد بودن او بود، نادرست است.
وی با اشاره به اینکه البته اگر همین امروز نیز بخواهند این کار را بکنند، اقدام شایستهای است، بیان داشت: من در کمیسیون ویژه برجام، اولین سؤالم از آقای عراقچی این بود که "آیا شما بهعنوان یک دوست با آمریکا توافق کرده و برجام را نوشتید و یا یک دشمن؟"، که آقای عراقچی جواب داد "ما بهعنوان دشمن با آمریکا توافق کردیم".
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: من در پاسخ به آقای عراقچی خاطرنشان کردم که از متن برجام چنین چیزی برنمیآید؛ چراکه انسان با برادر خود هم روی چنین سندی توافق نمیکند.
زاکانی در پاسخ به این سؤال که برخی کارشناسان معتقدند با خروج آمریکا از برجام منجر به کاهش صادرات نفت خواهد شد، اظهار داشت: این موضوع دروغ شاخدار بزرگی بود که رئیسجمهور و وزیر خارجه مطرح کردند که اگر مذاکره نبود صادرات نفت به صفر میل میکرد. تحریمهای نفتی از سال 90 اجرایی شد و قرار بود هر سال 500 هزار بشکه فروش نفت کاهش داشته باشد. در کمیسیون برجام مباحث اقتصادی را بررسی کردیم و هرآنچه مستند است، بهوقوع پیوست.
وی افزود: سال 2014 مذاکرات ژنو که به نتیجه رسید یک و نیم سال قبل از آن طبق نظر آمریکا و اروپا صادرات نفت از یک میلیون و 100 هزار بشکه کمتر نشده بود، بهعلت آنکه جایگزینی برای صادرات ایران نداشتند و هر بار به قانون خود حاشیه میزدند و 6 ماه خرید نفت ایران را تمدید میکردند.
**نمیتوانند نفت ما را صفر کنند
زاکانی ادامه داد: امروز اوضاع وخیمتر است که بخواهند یا بتوانند صادرات نفت ما را صفر کنند. دست بسیاری کشورها برای همکاری باز است، اما نکته این است که دولت باید همت کند و زیرساختهای اساسی دور زدن تحریمها را ایجاد کند.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم به صادرات نفت در سالهای 91 و 92 پرداخت و گفت: طبق آمار بانک مرکزی سال 91 بالغ بر یک میلیون و 800 هزار بشکه و سال 92 یک میلیون و 600 هزار بشکه بود. اوضاع صادرات نفت از وضع سابق بدتر نخواهد شد.
زاکانی با تأکید بر اینکه "برای دور زدن تحریمهای نفتی باید از ظرفیتهای جدی در حوزه پتروشیمی استفاده کنیم"، گفت: سال گذشته میلادی 10 میلیارد دلار صادرات خامفروشی داشتیم که میتوانیم در حوزه پتروشیمی با ایجاد 60 درصد ارزش افزوده علاوه بر دور زدن تحریم نیازهای ارزی بهجای نفت را حاصل کنیم و این موضوع نیاز به اعتماد و همت و توجه به مردم دارد.
وی در پاسخ به این سؤال که خزانهداری آمریکا طرفهای معامله و نیز بانکهای معامله کننده را جریمه خواهد کرد و اینکه اروپا تا چهمیزان میتواند با این موضوع مقابله کند، گفت: اگر تعداد شرکتهای طرف معامله کم باشد، آمریکا با قلدری کار خود را میکند، اما اگر همه حضور داشته باشند و اراده همهجانبه باشد، دست اروپا برای مقابله با اقدامات آمریکا خالی نخواهد بود، همان طور که سال 1996 تجربهای در این زمینه وجود دارد و میتواند کاملتر آن را تکرار کند، اما بهنظر میرسد اروپا ارادهای برای این کار ندارد و فرصت دوماهه دادهشده تا این اراده راستیآزمایی شود.
زاکانی در پاسخ به سؤال یکی دیگر از خبرنگاران درباره امکان عبور از تحریمها گفت: «ما در داخل کشور توان عبور از تحریمها را داریم. کشوری که مرزهای گستردهای دارد و کشورهای مختلفی در کنارش هستند، کشوری تحریمناپذیر است. از طریق مراودات پولی و بانکی و از طریق ارتباطاتی که میشود برقرار کرد، میتوان اثر تحریمها را کاهش داد».
وی افزود، علاوه بر آن در جهان کشورهایی وجود دارند که توجه به منافع خودشان کرده و فارغ از منافعی که آمریکا برایشان ترسیم و الزام میکند، منافع خود را دنبال میکنند. زاکانی در ادامه از چین و روسیه بهعنوان اقتصادهای بزرگ دنیا نام برد که در برجام هم بودند و تعهداتی را پذیرفتند که اگر این تعهدات را انجام دهند، بسیاری از مشکلات ما حل میشود.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم تصریح کرد «باید اراده و اهتمام جدی در دولت برای اولویت دادن به اقتصاد و کار و تلاش صورت بگیرد و دولت باید از دلخوش کردن و امید واهی دادن پرهیز کند... بیشتر مشکلاتی که ایجاد شد بهخاطر عدم آگاهی ما بود. سال 88 رهبری به دولت وقت فرمودند که مراودات پولی و بانکی را در حوزه دلار محدود کرده و تغییر دهند اما غفلت تا سال 91 در کشور وجود داشت و این غفلت همچنان وجود دارد».
**اوباما و ترامپ تصور درستی از توانمندیهای ایران ندارند
وی تصریح کرد، نه اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا و نه ترامپ رئیس جمهور کنونی آمریکا، تصور درستی از توانمندیهای ایران ندارند و وقتی متوجه شوند فشارهایشان در حال شکست است، آن وقت دچار تزلزل میشوند چراکه منطق غربیها یک منطق اقتصادی است و بهدنبال سود هستند.
زاکانی تصریح کرد: «معتقد هستم که راه عبور از این محرومیتها کاملاً شفاف و مشخص است. یک جا این فشارها یکدفعه فرو میریزد. اگر جایی ببینند فشارهایشان برای خودشان هزینه دارد، عقبنشینی خواهند کرد و اگر جایی ببینند که نسبت به دیگران از قافله عقب ماندهاند و سود نمیکنند و جایی که ببینند که کارشان اثر نمیکند، از فشار دست برخواهند داشت».
وی در ادامه گفت کشور باید به نقطهای برسد که دشمن ناامید شود، و برای مثال به حوزه دفاعی اشاره نمود و افزود، «در حوزه دفاعی و امنیتی، هیچ کشوری ایران را تهدید نکرده چراکه اگر تهدید کند، سیلی محکمی خواهد خورد».
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم گفت: حوزه ضعف ما زمینه اقتصادی است که از این ناحیه به ما حمله میکنند اما اگر ما مراوداتمان را دقیقتر کنیم تا بتوانیم مشکلات مردم را حل کنیم، بهطریق اولی آمریکا بالاجبار دست از این شیطنتهایش برمیدارد.
انتهای پیام/*