ماه رمضان | چه‌کسانی نباید روزه بگیرند؟ / حکم روزه زن شیرده
یکی از سؤالات رایج مکلفین درباره روزه ماه مبارک رمضان آن است که روزه بر چه‌کسانی واجب نمی‌شود؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا ماه مبارک رمضان به‌عنوان برترین ماه سال از جهت عظمت، شرافت و معنویت شناخته می‌شود. وجود چنین ویژگی‌هایی در این ماه مبارک باعث می‌شود ناخودآگاه توجه مردم به خداوند متعال و نعمات او بیش از گذشته جلب شود؛ لذا تقید به معارف و اخلاقیات و به‌خصوص مسائل شرعی مربوط به ماه مبارک رمضان در این ماه افزایش می‌یابد. در این باره در ادامه به مسأله «کسانی که روزه بر آنها واجب نیست» که زیرمجموعه احکام روزه است، از نگاه امام خمینی(ره)، آیت‌الله مکارم شیرازی و مرحوم آیت‌الله بهجت خواهیم پرداخت.
کسانی که روزه بر آنها واجب نیست:
امام خمینی(ره):
مسأله 1 ــ کسی که به‌واسطۀ پیری نمی‌تواند روزه بگیرد، یا برای او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست، و لازم نیست برای هر روز یک مد طعام بدهد در صورتی که تعذّر داشته باشد روزه برای او، و در صورت مشقت لازم است.
مسأله 2 ــ اگر انسان مرضی دارد که زیاد تشنه می‌شود و نمی‌تواند تشنگی را تحمل کند یا برای او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست و لازم نیست برای هر روز یک مد طعام بدهد در صورتی که تعذر داشته باشد روزه، و در صورت مشقت لازم است کفاره.
مسأله 3 ــ زنی که زائیدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست. ولی در اینجا معلوم نیست برای هر روز یک مد طعام لازم باشد.
مسأله 4 ــ زنی که بچه شیر می‌دهد و شیر او کم است، چه مادر بچه یا دایه او باشد یا بی‌اجرت شیر دهد، اگر روزه برای بچه‌ای که شیر می‌دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و نیز اگر برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، ولی معلوم نیست برای هر روز یک مد طعام لازم باشد. و در هر صورت روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا نماید و احتیاط واجب آن است که کسی که به‌واسطۀ پیری و تشنگی روزه را خورده است، اگر توانست قضا کند.
آیت‌الله بهجت:
«١٣6١» اگر کسی مریض باشد، به‌طوری‌که بداند یا گمان کند روزه گرفتن برای او ضرر دارد، نباید روزه بگیرد، و اگر روزه بگیرد، روزه‌اش صحیح نیست، و در صورت خوف ضرر در صورتی که خوف او عقلایی باشد، می‌تواند روزه‌اش را افطار کند.
«١٣6٢» کسی که به‌علت پیری نمی‌تواند روزه بگیرد یا برای او مشقت دارد، روزه براو واجب نیست، و چنانچه تا رمضان بعد بتواند روزه بگیرد، اقوی وجوب قضاست، و در صورتی که نتواند تا رمضان بعد روزه را قضا کند، واجب است برای هر روز، یک مُد طعام ــ که تقریباً ده سیر است ــ از گندم یا جو و مانند اینها صدقه دهد، و همچنین کسی که توانایی قضای روزه را داشته، ولی به‌سبب ندانستن حکم، قضای آن را تا رمضان بعد تأخیر انداخته، باید علاوه بر قضای روزه به‌مقداری که گفته شد کفاره بدهد.
«١٣6٣» بر پسر یا دختری که تازه بالغ شده‌اند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نیست و کفاره هم ندارد، ولی قضا دارد.
«١٣64» اگر انسان مرضی دارد که زیاد تشنه می‌شود و نمی‌تواند تشنگی را تحمل کند، یا برای او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست، ولی اگر تا رمضان بعد بتواند روزه بگیرد واجب است قضای آن را بگیرد، و در صورت عدم توانایی واجب است برای هر روز یک مُد طعام از گندم و جو و مانند اینها صدقه دهد.
«١٣65» زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای حملش یا خودش ضرر دارد، واجب است افطار نماید و برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت روزه‌هایی را که نگرفته، بعداً باید قضا نماید.
«١٣66» زنی که بچه شیر می‌دهد و شیر او کم است، چه مادر بچه باشد یا دایه او، چه با اجرت شیر بدهد یا بی‌اجرت، اگر روزه برای خودش یا بچه‌ای که شیر می‌دهد ضرر دارد، واجب است افطار کند و برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد، و در هر دو صورت روزه‌هایی را که نگرفته بعد از برطرف شدن عذر، باید قضا نماید، و اگر کسی پیدا شود که بی‌اجرت بچه را شیر دهد، یا برای شیر دادن بچه، از پدر یا مادر بچه یا از شخص دیگری که اجرت او را بدهد اجرت بگیرد، واجب است که بچه را به او بدهد و روزه بگیرد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
مسألۀ 1450 ــ مرد و زن پیر که روزه گرفتن برای آنها مشکل است می‌توانند روزه را ترک کنند، ولی باید برای هر روز یک مد (تقریباً 750 گرم) گندم یا جو و مانند اینها به فقیر دهند و بهتر آن است به‌جای گندم و جو نان را انتخاب کنند و در این صورت احتیاط واجب این است به‌اندازه‌ای باشد که گندم خالص آن مقدار یک مد شود.
مسألۀ 1451 ــ کسانی که به‌خاطر پیری روزه نگرفته‌اند اگر در فصل مناسبی که هوا ملایم و روزها کوتاه است بتوانند قضای آن را به‌جا آورند احتیاط آن است که آن را قضا کنند.
مسألۀ 1452 ــ روزه بر کسانی که مبتلا به بیماری استسقاء هستند، یعنی زیاد تشنه می‌شوند و توانایی روزه گرفتن را ندارند و یا برای آنها بسیار مشکل است واجب نیست، ولی باید برای هر روز یک مدّ طعام که در مسألۀ قبل به آن اشاره شد کفّاره بدهند و بهتر است که بیش از مقدار ضرورت آب نیاشامند و اگر بعداً بتوانند قضا کنند احتیاط واجب قضا کردن است.
مسألۀ 1453 ــ زنان بارداری که وضع حمل آنها نزدیک است و روزه برای حمل آنها ضرر دارد روزه گرفتن بر آنها واجب نیست، ولی کفّاره‌ای را که در مسألۀ قبل گفته شد باید بدهند، امّا اگر روزه برای خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نیست کفّاره هم ندارد، ولی بعداً قضا می‌کند.
مسألۀ 1454 ــ زنانی که بچّه شیر می‌دهند خواه مادر بچّه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمی شیر آنها و ناراحتی بچّه شود روزه بر آنها واجب نیست، ولی برای هر روز همان کفّاره (یک مدّ طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند، امّا اگر روزه برای خودشان ضرر داشته باشد، نه روزه واجب است و نه کفّاره، ولی باید بعداً روزه‌هایی را که نگرفته‌اند قضا نمایند.
مسألۀ 1455 ــ اگر کسی پیدا شود که بدون اجرت، بچّه را شیر دهد یا شخصی پیدا شود که اجرت دایه را بی‌منّت بپردازد، در این صورت روزه گرفتن واجب است.
انتهای پیام/*
