کردستان| حال و هوای دیار وحدت و یکدلی برای استقبال از ضیافت الهی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، ماه مبارک رمضان، نهمین ماه از ماه‌های قمری و عزیزترین ماه سال در باور مسلمانان است چرا که رمضان ماه میهمانی خدا، بهار قرآن، ماه عبادت، ماه رحمت و برکت، ماه دوری جستن از گناه و ماه پذیرش توبه و تقرب به درگاه معبود است.

مردم هر گوشه‌ای از این هستی پهناور، گذشته از انجام فرائض مذهبی ویژه رمضان، آداب و سنن خاصی را در این ماه انجام می‌دهند که برپایی این آداب و رسوم ویژه در استان‌ها و مناطق مختلف کشور به نوعی وابسته به تاریخ، فرهنگ و سنت مردمان آن منطقه است.

مردم متدین استان کردستان نیز به لحاظ فراوانی آداب و سنن، دارای فرهنگی بسیار غنی بوده و به‌دلیل داشتن پیشینه فرهنگی بسیار قدیمی، تقریباً برای هر مناسبتی، مراسمی خاص دارند که یکی از این مناسبت‌ها، ماه مبارک رمضان است.

غالب مردم استان کردستان مسلمانان شافعی مذهب بوده و براساس باور مذهبی خود جهت آمادگی بیشتر برای ادای فرائض ماه رمضان، بیشتر آنها چند روز آخر ماه شعبان را روزه گرفته و این عمل را نوعی خوشامدگویی به رمضان می‌دانند.

مطابق فقه شافعی در منطقه کردستان باید یک نفر معتمد هلال ماه را رویت کرده و بعد از رویت و اجازه مجتهد با خواندن «مرحبا مرحبا یا شهر رمضان، مرحبا مرحبا یا شهر تسبیح و التهلیل و تلاوت القرآن مرحبا، مرحبا مرحبا یا شهر الخیر و البرکت و الاحسان مرحبا» آغاز ماه رمضان را به مردم اعلام کند؛ مطابق این سنت دیرین خواندن مرحبا تا 15 روز اول ماه رمضان انجام شده و از شب شانزدهم در این دعا به جای «مرحبا»، «الوداع» به کار می‌رود.

نقل است که در زمان‌های بسیار دور برای اعلام آغاز رمضان از دهل و سرنا استفاده می‌شد و در برخی موارد نیز توپی به تپه‌های اطراف هر شهر شلیک می‌شد.

در مساجد کردستان بعد از نماز عصر، ماموستاها سخنرانی مذهبی می‌کنند که بیشتر موضوعات آن مسائل مذهبی و غالباً در مورد روزه و آداب رمضان است.

از دیگر رسوم این ماه در کردستان، خواندن نمازی است به نام «نماز تراویح»، تعداد رکعات این نماز که بعد از نماز عشاء در مساجد به جماعت اقامه می‌شود ثابت نیست و بستگی به امام جماعت دارد اما وجه اشتراک آن فرد بودن این رکعات است بدین گونه که در مسجدی که 11 رکعت نماز تراویح خوانده می‌شود نمازگزاران پشت سر امام جماعت دو رکعت نماز می‌گذارند بعد سلام نماز را داده و دو رکعت دیگر، این شیوه تا دو رکعت پنجم ادامه می‌یابد، اما نماز آخر تک رکعتی بوده و به آن «وتر» می‌گویند.

در بعضی از مساجد نماز تراویح تا 23 رکعت نیز خوانده می‌شود، بعد نماز هم اگر فرصتی باشد سخنرانی نیز انجام می‌شود.

مراسم آشتی‌کنان در سنندج

یکی از سنت‌های حسنه مردم شهر سنندج در استان کردستان پیش از آغاز ماه مبارک رمضان برگزاری مراسم آشتی‌کنان است.

مراسم آشتی‌کنان مردم سنندج که در آستانه ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود به این ترتیب است که ریش سفیدان هر محله بنا بر رسمی کهن، افرادی را که در محله باهم کدورت دارند به خانه خود دعوت می‌کنند.

کسانی که با هم کدورت دارند بدون آنکه از دعوت همدیگر اطلاع داشته باشند برای نوشیدن چای به خانه ریش سفید محل دعوت می‌شوند و پس از اطلاع از موضوع به احترام بزرگ‌ترهایی که در آنجا حضور دارند باهم روبوسی کرده، آشتی می‌کنند و کدورت‌ها را کنار می‌گذارند.

یکی دیگر از رسوم مردم سنندج در ابتدای ماه مبارک رمضان نظافت مساجد توسط زنان محله است، شستن حیاط مسجد و جارو کردن صحن توسط زنان و دختران، رسمی است که از گذشته‌های دور در میان مردم سنندج وجود داشته است.

از گذشته‌های دور تاکنون ساکنان شهر سقز در استان کردستان با دعوت از همسایگان و فامیل در ماه رمضان سفره‌های رنگین افطاری پهن کرده و تلاش می‌کنند در این کار از همدیگر پیشی بگیرند، زنان سقزی با تدارک گسترده برای این ماه مبارک در ساعات مختلف روز با پخت غذاهای سالم و مقوی حال و هوای خاصی به ماه رمضان در این شهر می‌بخشند.

پخت نان‌های محلی با نام‌های «برساق» و «نان تاوه‌ای» از دیگر رسوم مردم کردستان در ماه مبارک رمضان است.

همچنین مردم این دیار طبق آیینی دیرینه به پخت نوعی نان برای شب بیست و هفتم ماه مبارک که به آن «کولیره» می‌گویند مشغول شده و بعد از پخت، آن را بین همسایگان و اهالی محل تقسیم می‌کنند.

رونق محافل قرآنی قصه‌گویی برای کودکان در قروه

مردم شهرستان قروه به‌منظور بهره‌مندی هرچه بیشتر از فیوضات ماه مبارک رمضان، محافل انس با قرآن را هر سال پررنگ‌تر از دیگر مناطق کردستان در این شهرستان برگزار می‌کنند.

کلاس‌های قرآنی در قروه با حضور اساتید قرآن، مبلغان دینی و مسلمانان روزه‌دار در ماه رمضان و در تمامی مساجد، تکایا و حسینیه‌های این شهر برپا می‌شود.

بازگو کردن قصه‌های قرآنی برای کودکان در قروه یکی دیگر از آئین‌های مردم این گوشه از کردستان در ماه رمضان است.

بزرگترها در هر خانواده هر روز قبل از افطار یک حدیث و یک حکایت برای کودکان و نوجوانان تعریف می‌کنند و این رسم از گذشته‌های دور در میان مردم قروه مرسوم بوده است.

دعاخوانی ریش‌سفیدان بیجاری در هنگام سحر

مسلمان شیعه و سنی که در روستاهای منطقه بیجار زندگی می‌کنند همانند مردمان دیگر مناطق کردستان آداب و رسوم ویژه‌ای در ماه مبارک رمضان دارند.

دعا خوانی هنگام سحر ریش‌سفیدان از آیین‌ها و آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در منطقه بیجار است.

در روستاهای این منطقه بر اساس سنت دیرینه هنگام سحر، صدای دعاخوانی ریش‌سفیدان به گوش می‌رسد که با خواندن ادعیه ویژه اقدام به بیدار کردن مردم می‌کنند.

در آیین دعاخوانی، ریش سفیدان پیش از آغاز سحر از خواب بیدار شده و با رفتن به پشت بام منازل خود با صدای بلند دعا خوانده و با این کار مردم روستا را از فرا رسیدن سحر آگاه می‌کنند.

کامیاران نماد بارز وحدت شیعه و سنی در ماه مبارک رمضان

اهالی روستاهای این منطقه همچون دیگر برادران و خواهران دینی خود ماه مبارک رمضان را برترین ماه سال دانسته و مساجد این مناطق در ایام رمضان مملو از اقشار مختلف مردم است.

اهالی این منطقه را مسلمانان شافعی مذهب و جمعیتی از مسلمانان جعفری مذهب تشکیل داده که در کنار هم به برپایی آئین‌های ویژه ماه رمضان می‌پردازند.

نکته قابل توجه در این مناطق عشق و ارادت ویژه اهل سنت به اهل بیت رسول الله(ص) به‌ویژه امیرالمؤمنین علی(ع) است که در همین راستا نیز تکایایی برای ابراز ارادت ویژه به حضرت علی(ع) و خاندان رسول‌الله(ص) توسط خود مردم ساخته شده است.

هر ساله صدها هزار زائر از مناطق مختلف کردستان به مناطق مذهبی و برای حضور در مناسک و آیین‌های دراویش قادریه به روستاهای این منطقه مسافرت می‌کنند.

"چیشتی مجیور" آئین ویژه مردم دیواندره در عید فطر

در شهرستان دیواندره استان کردستان نیز با حلول ماه رمضان آداب و سنن ویژه‌ای برپا می‌شود که از جمله می‌توان به پیشقدم شدن ریش‌سفیدان روستاها برای حلالیت‌طلبی از دیگر اهالی روستا و رفع کدورت‌ها، ادعیه خوانی و برپایی نماز تراویح و نماز وتر در شب‌های این ماه مبارک اشاره کرد.

یکی دیگر از آداب و سنت‌های ویژه منطقه دیواندره «چیشتی مجیور» است که این سنت حسنه همواره در طول تاریخ پرافتخار مسلمانان این منطقه وجود داشته است.

"چیشتی مجیور" بدین معناست که مردم در روز عید فطر هر کدام غذاهایی را که برای این روز مبارک تهیه کرده‌اند به مساجد محل آورده و پس از کنار هم گذاشتن غذاها تمامی آنها را با هم مخلوط کرده و هر فردی برای تبرک مقداری از غذاهای موجود را به خانه می‌برد.

برپایی مراسم میهمانی‌های افطار در مریوان

خانواده‌ها در مریوان هفته‌ها قبل از شروع ماه رمضان خرید مایحتاج و کالاهای ضروری خود را آغاز می‌کنند تا در این ماه به نحو مطلوب از میهمانان پذیرایی کنند.

برپایی میهمانی‌های افطار در این ماه در منطقه مریوان از رونق خاصی برخوردار است و مردم در این ماه دوستان و آشنایان را به افطار دعوت می‌کنند.

در گذشته انواع نان و کلوچه توسط بانوان پخته شده و برای افطار کردن روزه‌داران در مساجد توزیع می‌شد و این کار کم و بیش در روستاهای شهرستان مریوان، هم‌اکنون نیز انجام می‌شود.

«کولیره»‌های به نخ کشیده شده در بانه

مردم ساکن شهر بانه و روستاهای اطراف طبق یک رسم دیرین نوعی نان ویژه و محلی برای شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان می‌پزند که به آن «کولیره» می‌گویند.

زنان کردستان، برای پخت کولیره آرد، مغز گردو و مقداری روغن را با هم مخلوط کرده و در تنور می‌گذارند، در حقیقت «کولیره» پزی از روز 26ماه مبارک و بعد از نماز ظهر شروع می‌شود و خمیر‌های آماده شده، در روز 27رمضان به تنور می‌روند.

بیشتر خانواده‌های طبقه متوسط و بالای بانه این نان را در تعداد زیاد می‌پزند و میان مردم محل یا افراد نیازمند توزیع می‌کنند به طوری که در روز 26 و 27 ماه رمضان، تقریباً تمام خانواده‌های شهر روزه خود را با «کولیره» و ماست افطار می‌کنند.

بعد از افطاری و خواندن نماز عشاء، خانواده‌هایی که وسعشان می‌رسد، کولیره‌های زیادی را به مسجد می‌برند و همراه با ماست در میان نمازگزاران توزیع می‌کنند.

مردم بانه بر اساس یک رسم دیرین، کولیره‌های کوچکی می‌پزند و 5 یا 6عدد از این کولیره‌ها را به نخ کشیده و در انبار آرد یا برنجشان قرار می‌دهند به این امید که خیر و برکت ماه رمضان به دارایی آنها برسد.

به این ترتیب هر رشته کولیره یک سال در انبار می‌ماند و سال بعد، با کولیره‌های جدید جایگزین می‌شود.

خوراک ویژه دهگلانی‌ها در روز اول ماه رمضان

در روستاهای شهرستان دهگلان رسم است که خانواده‌ها در روز 29 و 30 شعبان نوعی از نان‌های محلی به نام «کولیره ناسکه» درست کرده و به‌عنوان هدیه‌ای به‌مناسبت فرارسیدن رمضان برای همدیگر می‌فرستند.

رقابت در میان زنان برای ظرافت و خوش طعم کردن این نان‌ها که با نوعی گیاه به نام «کاخلی» رنگ زردی به آنها داده می‌شود، بسیار زیاد است.

دهگلانی‌ها به این خاطر که در نخستین روز رمضان که بدنشان آمادگی کافی ندارد، گرسنگی به آنها فشار نیاورد، رسم دارند که در نخستین سحری خود که به آن «پارشیو» می‌گویند «کولیره ناسکه» صرف کنند.

روزی که در سروآباد همه لباس نو می‌پوشند

عید فطر به عنوان یکی از اعیاد بسیار مهم در شهرستان سروآباد از سال‌های دور در فرهنگ مردم این خطه همانند دیگر نقاط کردستان دارای اهمیت و جایگاه خاصی است و با آداب و رسوم و تشریفات ویژه و با شکوهی برگزار می‌شود.

در این روز بزرگ همه خانه‌ها باید جشن گرفته و با برنج و خورشت با گوشت، غذای مفصلی تهیه کنند.

در این عید لازم است تمام افراد بالغ و غیر بالغ و بچه‌ها غسل کرده و بدن را در روز قبل یا شب عید شستشو داده باشند.

اما قابل توجه‌ترین رسم در میان مردم منطقه سروآباد در روز عید فطر این است که تمام اعضای خانواده در این روز باید لباس‌های نو پوشیده و با این لباس‌ها در آئین‌های ویژه روز عید شرکت کنند.

تنها در این روز است که فقیر و غنی از نظر پوشش شبیه همدیگر شده و تقریباً هیچ غریبه‌ای نمی‌تواند از روی لباس افراد میزان دارایی فرد را تخمین بزند.

امیدواریم ماه مبارک رمضان، برای تمام مسلمانان ایران اسلامی پر از خیر، برکت، رزق، روزی و طاعات و عبادات همه روزه‌دران مورد قبول حق‌تعالی باشد.

انتهای پیام/م