بجنورد| «تنش شدید آبی» در ۲ شهر و ۱۰۰ روستای خراسان‌شمالی؛ ۷۱ درصد مخازن سدها «خالی» است
سال آبی پیش‌رو سخت‌ترین سال در ۵۰ سال گذشته برای تامین آب شرب و کشاورزی در شهرهای استان خراسان شمالی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬ علی‌رغم بارش‌های فراوان 2 ماه ابتدایی سال 97 در استان خراسان شمالی٬ همچنان این استان با چالش جدی تامین آب شرب و کشاورزی مواجه بوده و بنا بر اطلاعات و گزارش‌های رسیده٬ شهرهای شیروان و اسفراین دارای بیشترین تنش آبی هستند.
سید ابراهیم علوی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی با بیان این مطلب که در حال حاضر 71 درصد حجم مخازن سدهای استان خالی است اظهار داشت: علی‌رغم بارش های فراوانی که طی روزهای گذشته در مناطق مختلف سطح استان صورت گرفت اما همچنان حجم آب سدهای استان تغییر قابل توجهی نکرده به طوری‌که ذخیره سازی مخازن سدهای استان به نصف هم نرسیده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی تصریح کرد: سد شیرین دره با 54 میلیون مترمکعب بیشترین ذخیره آب را در بین سدهای استان دارد و حدود 80 درصد این سد ذخیره‌سازی شده است. کمترین ذخیره آب را هم سدهای بارزوی شیروان و بیدواز اسفراین به خود اختصاص داده‌اند.
وی از رتبه 50 خراسان شمالی در بارندگی 50 سال اخیر خبر داد و افزود: ظرفیت ذخیره آبی سدهای استان 226 میلیون مترمکعب است که در حال حاضر در سدهای خراسان شمالی 65 میلیون مترمکعب ذخیره سازی آب صورت گرفته است. همچنین خراسان شمالی در 50 سال اخیر رتبه 50 بارندگی را دارد که با توجه به بارش‌های اخیر این رتبه به 45 ارتقا پیدا کرد اما همچنان در یکی از خشک‌ترین سال‌هایی که در خراسان شمالی اتفاق افتاده است قرار داریم.
علوی با بیان اینکه از ابتدای مهر ماه سال گذشته تاکنون متوسط بارندگی در سطح استان 165.5 میلی‌متر بوده است اذعان داشت: امسال بیش از 165 میلی‌متر بارندگی در سطح استان داشته‌ایم٬ در حالی‌که متوسط بارندگی در سال گذشته 174 میلی‌متر بوده است لذا باید تمهیدات لازم برای مقابله با کم‌آبی در استان داشته باشیم چرا که بارندگی و نزول باران مشابه مسکن است که در فاصله زمانی کوتاه مدت تاثیر خود را می‌گذارد.
کمبود بارش برف مشکل آبی ایجاد کرده است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی با بیان این مطلب درمان اصلی کم آبی٬ بارش برف است٬ گفت: هر ساله سطح پوشش برفی استان 18.500 کلیومتر مربع بوده و ارتفاع متوسط برف هم 80 سانتیمتر اندازه‌گیری می‌شد اما امسال سطح پوشش برفی استان به 3.600 کیلومتر مربع و متوسط ارتفاع برف هم به 20 سانتیمتر کاهش پیدا کرده است که این ذخیره برفی تا دهه اول فروردین ماه کفایت کرد.
وی یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از تولید سیلاب را کاهش زمان تمرکز سیلاب عنوان کرد و ادامه داد: برای جلوگیری از تولید سیلاب باید سرعت حرکت آب بر روی زمین را کاهش داد. در این راستا ایجاد طرح‌های آبخیزداری و ایجاد پوشش گیاهی به این مهم کمک شایانی می‌کند چرا که تقویت پوشش گیاهی با جلوگیری از تولید سیلاب همراه است.
88 درصد آب استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود
این مسئول با اعلام اینکه 88 درصد آب تولید در استان در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود افزود: حدود 88 درصد آب تولیدی در استان در حوزه کشاورزی 4 درصد در حوزه آب شهری، 2.1 در بخش آب و فاضلاب روستایی و مابقی نیز در حوزه صنعت استفاده می‌شود.
علوی در پایان با بیان این مطلب که با کشاورزان در راستای مصرف حداقلی آب جلساتی برگزار شده اضافه کرد: حفظ و صرفه جویی آب با افزایش بهره‌وری آب در حوزه کشاورزی میسر نمی‌شود لذا جهاد کشاورزی باید برنامه‌های خود را بر روی آبیاری نوین و افزایش بهره‌وری مصرف آب متمرکز کند.
روش‌های نوین آبیاری در کشاورزی جایگزین شود
استاندار خراسان‌شمالی نیز چندی پیش در نشست شورای حفاظت از منابع آب استان تاکید کرد: تحقق سیاست‌های برنامه سازگاری با کم آبی نیازمند بهره مندی از مشارکت مردمی و فناوری های نوین در بخش های مختلف کشاورزی و صنعتی است.
محمدرضا صالحی در این نشست اظهار داشت: فرهنگ استفاده درست و بهینه از منابع آب استان در بخش های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب باید نهادینه شود چرا که با تکیه بر دستورالعمل‌ها و مصوبات نمی‌توانیم به تنهایی این موضوع را مدیریت کنیم.
وی افزود: از فضاهای فرهنگی موجود برای ترویج فرهنگ کاهش مصرف آب و همراهی مردم برای برخورد با تخلفات این حوزه بهره مند شویم چرا که منابع آبی گذشته تجدید نخواهند شد و باید با وضعیت منابع آبی موجود برای آینده برنامه ریزی کنیم.
استاندار خراسان‌شمالی با تاکید دوباره بر بهره‌مندی از دانش روز دنیا، تصریح کرد: اعتبارات استان باید به گونه‌ای هدایت شود تا ماشین‌آلات و فناوری‌های به‌کار رفته در بخش کشاورزی و صنعت به‌روزرسانی و از هدرفت منابع آبی در این بخش ها جلوگیری شود؛ هم چنین سازمان‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت استان گزارشی مبنی بر این که چه نوع صنایع و کشت هایی باید در استان حمایت شود، ارائه دهند.
وی مطرح کرد: پیگیری برنامه کشت جایگزین باید به گونه‌ای باشد که با اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، همراهی مردم را به دنبال داشته باشد و راهکارهای جبران خسارات این کشت جایگزین برای کشاورزان نیز احصاء شود چرا که ممنوعیت صرف، مشکلی را حل نمی‌کند و ما باید در کنار ممنوعیت، مشارکت مردم را هم داشته باشیم و با فرهنگ سازی، سیاست مصونیت از منابع آبی تعقیب شود.
آب خروجی از سد بارزوی شیروان قطع شد
شهریور ماه سال گذشته و پس از کاهش شدید نزولات آسمانی در شهرستان شیروان٬ در جلسه شورای حفاظت از منابع آب شهرستان موضوع قطع خروجی آب از سد بارزو به‌صورت اضطراری مطرح و پس از بررسی جوانب مختلف، قطع آب خروجی سد تا اطلاع ثانوی مورد تصویب قرار گرفت.
کاهش چشمگیر و 50 درصدی نزولات آسمانی در فصل بهار موجب شد تا آب ورودی و ذخیره پشت سد به شدت کاهش یافته و بنا به نیاز سازه سد به وجود میزان معینی آب در پشت سد، دستور جلوگیری از هرگونه استفاده آب سد صادر شد.
امسال نیز پس از بارش‌های دو ماه ابتدایی سال٬ هنوز مشکل این سد برطرف نشده و با توجه به قطع آب سد بارزو، تامین آب شرب شیروان از طریق 16 چاه حفر شده در منطقه صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه شیروان در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و امسال نزولات آسمانی کاهش چشم‌گیری داشته٬ می‌طلبد تا مردم با صرفه‌جویی آب٬ از بروز مشکلات در این زمینه جلوگیری کنند.
امین رضا مرآتی فرماندار شیروان نیز چندی پیش در این زمینه اظهار داشت: مشکل کم آبی سد بارزو در شیروان بسیار جدی است و هم‌اینک بحث جیره‌بندی آب برای برخی از مصارف در حال انجام است. سد بارزو فقط 4 درصد ذخیره آب دارد که اگر این مقدار نیز از سد خارج شود٬ دیوار سد دچار مشکل شده و آسیب جدی خواهد دید.
بیش از 100 روستای استان با تنش آبی مواجه هستند
بر اساس اطلاعات سال گذشته آبی٬ 50 روستا در شیروان، 32 روستا در راز و جرگلان، 25 روستا در فاروج، 24 روستا در مانه و سملقان 14 روستا در اسفراین و در بجنورد و جاجرم نیز هرکدام 22 روستا با تنش آبی روبه‌رو شده بودند. 139 روستای استان در سال گذشته تنش شدید آبی را پشت سر گذشته و در برخی این مناطق آب‌رسانی به صورت سیار انجام شد.
به گفته مدیرعامل شرکت آبفای روستایی خراسان شمالی٬ 47 درصد آب مناطق روستایی استان به هدر می‌رود که بخش بزرگی از این میزان، مربوط به 10 هزار شمارشگر خراب مشترکان است که به لحاظ مشکل فنی، میزان مصرف آب آشامیدنی توسط مشترکان را ثبت و احتساب نمی‌کنند.
امیدواریم با تدبیر مسئولان در راستای کاهش مصرف آب در بخش های غیرضرور هم‌چون کاشت برنج در استان و مدیریت مصرف توسط مردم استان٬ سال 97 را بدون بحران آبی و جیره‌بندی سپری کنیم.
انتهای پیام/ ز