گزارش تحلیلی تسنیم| چرا اصلاح‌طلبان به سیاست دلار تک‌نرخی دولت تاختند؟
در حالی که اصلاح‌طلبان روز اعلام خبر تک‌نرخی کردن ارز به قهرمان‌سازی از شخصیت جهانگیری پرداختند، پس از آن و حتی قبل از اجرای این طرح فاتحه آن را خواندند و حتی به حضور قاچاقچیان دلار در بازار آزاد هم مشروعیت دادند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، از نیمه دوم سال گذشته موضوع گران شدن نرخ دلار برای دولت به یک بحران جدی تبدیل شد، چرا که قیمت دلار در بازار آزاد از مرز 6 هزار تومان گذشت و با پیش‌بینی دولت در بودجه سال 97 فاصله زیادی داشت.
بالارفتن نرخ دلار در بازار آزاد که تا ابتدای سال جدید هم ادامه داشت به محلی تبدیل شد تا سوداگران بازار ارز فرصت خوبی پیدا کنند تا به عرض اندام بپردازند، در این میان خبرهایی مبنی بر احتمال خروج آمریکا از توافق برجام نیز به محملی تبدیل شد تا به التهابات در این بازار دامن زده شود. تا اینکه دولت دوازدهم در جلسه ستاد اقتصادی روز 20 اردیبهشت تصمیم گرفت مقابل این شرایط بایستد و دلار را تک‌نرخی کند.
بعد از جلسه یادشده اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور خبر تک‌نرخی شدن دلار از روز 21 اردیبهشت را رسانه‌ای کرد. رسانه‌های اصلاح‌طلب از فرصت پیش‌آمده نهایت استفاده را کردند و به‌روی این خبر مانور شدیدی دادند. قصد این رسانه‌ها این بود که جهانگیری را به‌عنوان قهرمان ماجرای تک‌نرخی کردن ارز معرفی کنند تا شاید زمینه را برای معرفی کردن به‌عنوان کاندیدای ریاست جمهوری در سال 1400 فراهم کنند.
* جهانگیری قهرمان یک‌روزه
در تیتر یک اغلب روزنامه‌های اصلاح‌طلب روز 21 اردیبهشت نام جهانگیری دیده می‌شود. روزنامه‌ای تیتر «بازگشت اسحاق» و دیگری «بازگشت جهانگیری» را کار کرده است. روزنامه کارگزاران نیز جهانگیری را با لباس سوپرمن به صفحه اول خود آورده است. روزنامه اعتماد هم در گزارش خود بازگشت جهانگیری را مصداقی بر پایان بخشیدن به حاشیه‌های کنار گذاشتن او در دولت قلمداد کرد.
در حالی که روزنامه‌های شاخص جریان اصلاح‌طلب و نزدیک به دولت صبح روز 22 اردیبهشت مشغول قهرمان‌سازی از شخصیت جهانگیری بودند که فقط یک تصمیم دولتی را اعلام کرده بود، روزنامه‌های دیگر این جریان که کمتر دیده می‌شوند مشغول تخریب تصمیم دولت برای تک‌نرخی کردن ارز بودند، در این خصوص می‌توان به یکی از تیتر روزنامه همدلی اشاره کرد با عنوان «آقای جهانگیری؛ این تک‌نرخی کردن واقعی نیست» اشاره کرد. در این تیتر هرچند ردپای قهرمان‌سازی از جهانگیری ادامه دارد، اما به موضوع تک‌نرخی شدن ارز حمله شده است.
در بخشی از مقاله روزنامه همدلی به‌قلم اصغر سمیعی آمده است: «وقتی خبر اعلان تک‌نرخی دستوری را از زبان آقای جهانگیری شنیدم، خیلی متأسف شدم، برای دولتی که مردم به تدبیرش امید بسته بودند، چون این نوع تک‌نرخی کردن نتیجه‌ای جز گسترش رانت و فساد و عدم شفافیت و زیرزمینی کردن مبادلات ارزی، نخواهد داشت».
* حرکتی هماهنگ برای تخریب دلار 4200تومانی
شاید در نگاه اول اقدام روزنامه همدلی برای تخریب سیاست تک‌نرخی کردن ارز یک استثنا قلمداد شود، به‌طوری که یک روزنامه در مورد موضوعی خاص خارج از رویه دیگر ارگان‌های رسانه‌ای هم‌حزبش عمل کرده است. اما نگاهی به تیترها، مقالات و گزارش‌های روزنامه‌های جریان اصلاح‌طلب و خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری همراه آنها نشان می‌دهد چنین موضوعی صحت ندارد، بلکه روند تخریب سیاست دولتی تک‌نرخی کردن ارز موضوعی دنباله‌دار است و فقط در این میان قرار بوده در روز 22 اردیبهشت از جهانگیری یک قهرمان‌سازی هدفمند صورت بگیرد. اما اصلاح‌طلبان در این مدت هیچ‌گاه با این سیاست دولت همراهی نکردند و خودشان را آماده چنین اقدامی نکردند.
روزنامه قانون 5 روز قبل از اعلام سیاست تک‌نرخی کردن ارز گزارشی را با عنوان «دلار تک‌نرخی؛ رؤیایی بربادرفته» منتشر کرد و در آن ابتدا به طرح پیش‌فروش مدت‌دار سکه حمله کرد. این طرح دیگر برنامه دولت برای مدیریت نوسان در نرخ ارز و طلا است که به مذاق این روزنامه خوش نیامده و اعلام پرشدن ظرفیت ثبت‌نام کوتاه‌مدت یک ماه و شش ماه این طرح توسط بانک ملی به‌عنوان شکست برنامه دولت معرفی شده است. این روزنامه در ادامه قیمتی را که دولت برای دلار اعلام می‌کند غیرواقعی دانسته و ملاک قیمت‌گذاری دلالان در آن مقطع را درست خوانده است.
روزنامه آرمان هم در همان روز مطلبی را با عنوان «ردپای کودتای ارزی؛ داخل یا خارج» منتشر کرد. در این گزارش پیرامون عوامل خارجی بحران ارزی موضوعاتی همچون خروج آمریکا از برجام بااهمیت شمرده شدند. اما این روزنامه نیم‌نگاهی هم به توئیت معروف حسام‌الدین آشنا انداخته است که در آن ردپای عوامل بحران‌آفرین ارزی در کشورهای منطقه دیده شد. با این حال آرمان مهم‌ترین عامل بحران ارزی را داخلی قلمداد کرده است و در حالی که مشخص نیست منظور این روزنامه از بحران‌آفرینان ارزی چه‌کسانی یا گروهی هستند از مخالفان دولت خواسته شده تا دولت را در اجرای سیاست‌های ارزی حمایت کنند.
همین روزنامه چند روز بعد از اجرای سیاست ارزی تک‌نرخی کردن دلار توسط دولت، جهانگیری را بازنده طرحی ناکام معرفی می‌کند. از نگاه روزنامه آرمان اجرای طرح تک‌نرخی کردن دلار هدفی جز تخریب جهانگیری در پی نداشته است. در بخشی از این گزارش آمده است:«با نگاه به بازی انجام‌شده در روزهای اخیر می‌توان گفت کسانی حتی از دولتی‌ها خیلی بدشان نمی‌آمد که او با مطرح کردن ارز تک‌نرخی به‌تنهایی هزینه بپردازد. آنها خیال می‌کردند که با این کار جهانگیری خراب می‌شود».
در بخش دیگری از گزارش این روزنامه هم کارشکنی برخی در دولت برای اجرای طرح تک‌نرخی کردن دلار حاصل اختلافات داخلی دولت است و با این پیش‌فرض اجرای چنین طرحی از ابتدا اشتباه بوده است. جالب آن است که دیگر از نگاه آرمان مخالفان دولت نقشی در شکست این طرح ندارند بلکه در داخل دولت برخی مسبب شکست اجرای طرح تک‌نرخی کردن دلار معرفی می‌شوند.
* ناتوانی دولت پیش‌فرض اصلاح‌طلبان
در همان روز اجرای طرح تک‌نرخی کردن ارز، خبرگزاری ایلنا مصاحبه‌ای با یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب انجام می‌دهد و برای این مطلب تیتر «فعال اصلاح‌طلب: دولت توان تک‌نرخی کردن ارز را ندارد» را انتخاب می‌کند. در این مطلب به‌نقل از عبدالله ناصری ضمن اینکه از دولت به‌خاطر آشفتگی بازار ارز انتقاد شده است، تهدیدات آمریکا علیه برجام به‌عنوان یکی از عوامل نابسامانی بازار ارز قلمداد شده است، با این حال به‌نقل از ناصری کشور آبستن یک سری حوادث دانسته شده است که بحران ارزی نتیجه آنها بوده است.
در ادامه این مصاحبه نیز این فعال اصلاح‌طلب دولت را ناتوان در اجرای سیاست تک‌نرخی کردن ارز فرض کرده است و آمده است: «به‌نظر من دولت توان تک‌نرخی کردن آن را ندارد. تصمیم دولت مبنی بر نرخ 4200تومانی دلار غیرعادلانه و غیرکارشناسانه بود. دولت به‌یک‌باره قیمتی از دلار را اعلام کرد که شاید روی کاغذ و از نظر علمی صحیح باشد اما بدون در نظر گرفتن حجم انبوه دلار در دست صرافان و مردم بود که با قیمت‌های قبلی که بیشتر از 4200 تومان بود، خریداری شده بودند. قطعاً صرافان برای فروش دلارهایی که مدتی قبل با قیمت 5 الی 5200 خریداری کرده بودند از نرخ مورد نظر دولت استفاده نخواهند کرد و راه‌های پنهانی را به‌کار می‌گیرند تا بتوانند با قیمتی بیشتر دلارهای خود را بفروشند».
این فعال اصلاح‌طلب در حالی تصمیم دولت در اجرای سیاست تک‌نرخی کردن ارز را غیرعادلانه می‌خواند که در آن به حمایت از دلالانی پرداخته است که با نرخ‌های کذایی از ماه‌ها قبل دلار را معامله می‌کردند، اما طی این ماه‌ها رئیس‌کل بانک مرکزی و دیگر مسئولان دولتی قیمت دلار را کاذب و حبابی اعلام می‌کردند.
* یک گزارش میدانی برای زدن حرف دل اصلاح‌طلبان
ایسنا هم به‌عنوان یکی دیگر از ارگان‌های اصلی رسانه‌ای جریان اصلاح‌طلب که اغلب همراهی بالایی با دولت نشان می‌دهد صبح روز 22 فروردین به‌کمک خبرنگاران خود گزارشی میدانی از وضعیت 4راه استانبول ترتیب می‌دهد تا به بررسی وضعیت اجرای طرح دولت در تک‌نرخی کردن ارز بپردازد. علی‌رغم اینکه انتظار می‌رود در طول این گزارش سیاست‌های دولت در اجرای این طرح مورد حمایت قرار بگیرد، اما در بدنه این گزارش اجرای چنین طرح تک‌نرخی کردن ارز شکست‌خورده به‌نظر می‌رسد.
در ابتدای این گزارش، خبر کوتاهی از جلسه شب 21 اردیبهشت ستاد اقتصادی دولت آمده است و اینکه دولت مصمم است عرضه دلار با نرخ بیش از 4200 تومان را متوقف کند. اما بلافاصله در پاراگراف بعد توصیف خبرنگار ایسنا از حال‌وهوای میدان فردوسی حکایت از شکست دولت دارد، به‌طوری که امیدی به موفقیت دولت در اجرای طرح دیده نمی‌شود و آینده طرح مبهم فرض شده است. بعد از آن هم به‌نقل از یک مشتری در صف ایستاده مقابل یک صرافی نیمه‌تعطیل اجرای این طرح بیش از دو روز دوام نمی‌آورد و بعد از آن همه چیز به روال سابق باز خواهد گشت.
ایسنا از زمان اجرای طرح تک‌نرخی کردن دلار توسط دولت همواره تهیه گزارش‌ها و مطالبی را در مذمت اجرای این طرح در دستور کار خود قرار داده است، در این خصوص هم حتی به‌سراغ فعالان صنفی خرد در شهرستان نیز رفته است. در یکی از مصاحبه‌های این خبرگزاری با یک فعال صنفی در اهواز با تیتر «هنوز دلار 4200تومانی به کسی داده نشده است»، موضوع بحران ارزی ادامه‌دار دیده شده است به‌طوری که هیچ امیدی به ادامه طرح تک‌نرخی کردن ارز دیده نشده است.
نظرخواهی اصلاح‌طلبان از یک مخالف دولت
سایت خبری رویداد24 به‌سراغ ابراهیم رزاقی رفت، این در حالی است که این استاد بازنشسته اقتصاد همواره مواضعی صریح و انتقادی نسبت به دولت روحانی داشته است و از همین جهت سایت‌های اصلاح‌طلب و همراه دولت تمایلی به مصاحبه با وی ندارند. اما تلاش برای انتقاد کردن به سیاست تک‌نرخی کردن ارز موجب شد سایت یادشده مصاحبه‌ای با رزاقی ترتیب دهد و سایر رسانه‌های اصلاح‌طلب هم به بازنشر این مصاحبه بپردازند.
تیتر این مصاحبه «دلار 4200تومانی به دست چه‌کسانی می‌رسد؟» انتخاب شده است. در مقدمه این مطلب و پیش از آغاز مصاحبه این طور آمده است «نوسان‌های ارزی همچنان در بازار ایران ادامه دارد. دولت دلار را تک‌نرخی کرد، دلالان بازداشت شدند، صراف‌ها از خرید و فروش ارز محروم شدند، اما ثبات به بازار ارزی کشور برنگشت».
* مشروعیت‌بخشی به حضور قاچاقچیان ارز
شاه‌بیت مخالفت اصلاح‌طلبان با اجرای سیاست تک‌نرخی کردن ارز را باید میان یکی از مصاحبه‌های سعید لیلاز، کارشناس اقتصاد و فعال اصلاح‌طلب جست‌وجو کرد. در این مصاحبه با خبرگزاری ایلنا با تیتر «دلار 4200تومانی؛ می‌ماند یا می‌رود؟»، لیلاز هرچند از آمادگی همکاری اصلاح‌طلبان با دولت صحبت کرده است، اما در مقدمه می‌گوید، قیمت دلار می‌بایست نزدیک به 5 هزار تومان انتخاب می‌شد و با قیمت 4200 تومان مخالفت می‌کند. سپس او به طرح این موضوع می‌پردازد که نمی‌بایست همه مصارف ارزی بر اساس قیمت 4200 تعیین شود، چرا که این روش به شکست طرح خواهد انجامید.
لیلاز در این مصاحبه می‌خواهد بگوید که با دلار تک‌نرخی موافق نیست، اما به‌صراحت چنین موضوعی را عنوان نمی‌کند. البته می‌گوید با دلار دونرخی مشکلی ندارد. اما در باز کردن بسته پیشنهادی خود از طرح سه‌نرخی ارز رونمایی می‌کند، به این معنی که می‌گوید، دولت برای برخی مصارف ارزی و گشایش ال.سی. دلار 4200تومانی ارائه دهد. برای برخی مصارف ارزی دلار 4900 تومان بدهد که این نرخ دلخواه او هم هست و برای سایر مصارف غیرضرور به نرخ‌گذاری در بازار آزاد توجه شود.
لیلاز در نهایت بعد از اینکه از طرح سه‌نرخی ارز خود دفاع می‌کند، تصریح می‌کند که قاچاق دانستن نرخ دلار در بازار آزاد طرحی شکست‌خورده است و به این ترتیب از قیمت‌گذاری‌های نجومی دلار در بازار آزاد دفاع می‌کند و آن را ملاک عرضه و تقاضا می‌داند.
انتهای پیام/*