احکام بقای بر «جنابت» در ایام روزه‌داری
احکام بقای بر «جنابت» در ایام روزه‌داری از جمله مسائل بسیار رایج در ماه مبارک رمضان است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا ماه مبارک رمضان به عنوان پر برکت‌ترین ماه سال و ماهی است که خداوند روزه را در آن واجب کرده است. در آیه183 بقره خداوند در این باره می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛ ای اهل ایمان، بر شما هم روزه واجب شد چنانکه امم گذشته را فرض شده بود، و این دستور برای آن است که پاک و پرهیزکار شوید». از این رو فهم احکام مربوط به روزه این ماه از ضروریات هر فرد مسلمان روزه‌داری محسوب می‌شود.
از جمله مواردی که روزه‌داران این ماه مبارک نسبت به آن با سؤالاتی مواجه هستند، احکام مربوط به «بقای بر جنابت» است که در ادامه این احکام را بر اساس مسائل و استفتائات رهبر معظم انقلاب و آیت‌الله مکارم شیرازی می‌خوانید.
مقام معظم رهبری
س 772: اگر فردی به سبب برخی از مشکلات تا اذان صبح بر جنابت باقی بماند آیا روزه گرفتن در آن روز برای او جایز است؟
ج: در غیر ماه رمضان و قضای آن اشکال ندارد، ولی نسبت به روزه ماه رمضان و قضای آن، اگر معذور از غسل است، تیمم کردن بر او واجب است و اگر تیمم هم نکند، روزه‌اش صحیح نیست.
س 773: اگر شخصی در حال جنابت چند روز روزه بگیرد و نداند که طهارت از جنابت شرط صحّت روزه است، آیا کفّاره روزههایی که در حال جنابت گرفته بر او واجب است یا اینکه قضای آنها کافی است؟
ج: در فرض مرقوم قضا کفایت میکند.
س 774: آیا جایز است شخص جنب بعد از طلوع آفتاب غسل جنابت نماید و روزه قضا یا مستحب بگیرد؟
ج: اگر عمداً تا طلوع فجر بر جنابت باقی بماند، روزه ماه رمضان و قضای آن از او صحیح نیست، ولی اقوی صحت روزههای دیگر به‌خصوص روزه مستحبی است.
س 775: شخصی در ماه رمضان در جایی مهمان شد و شب را در آن منزل خوابید و در نیمههای شب محتلم شد و چون مهمان بود و با خود لباسی نداشت، برای فرار از روزه، تصمیم گرفت بعد از طلوع فجر مسافرت نماید، لذا بعد از طلوع فجر بدون اینکه چیزی بخورد به قصد مسافرت، حرکت نمود. سؤال این است که آیا قصد سفر توسط او موجب سقوط کفّاره هست یا خیر؟
ج: اگر با حالت جنابت از خواب بیدار شود و علم به جنب بودن خود داشته باشد و قبل از فجر اقدام به غسل یا تیمم نکند، مجرد قصد سفر در شب و یا مسافرت در روز برای سقوط کفّاره از او کافی نیست.
س 776: کسی که آب در اختیار ندارد و یا به دلیل عذرهای دیگر غیر از تنگی وقت نمیتواند غسل جنابت بکند، آیا جایز است عمداً خود را در شب‌های ماه مبارک رمضان جنب کند؟
ج: اگر وظیفه او تیمم باشد و بعد از اینکه خود را جنب کرده، وقت کافی برای تیمم داشته باشد، این کار برای وی جایز است.
س 777: شخصی در ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح بیدار شده و متوجه محتلم شدن خود نشده و دوباره خوابیده و در اثنای اذان صبح بیدار شده و علم به جنابت خود پیدا میکند و یقین دارد که احتلامش قبل از اذان صبح بوده است، روزه او چه حکمی دارد؟
ج: اگر پیش از اذان صبح متوجه احتلام خود نشده است، روزه‌اش صحیح است.
س 778: اگر مکلّف در شب ماه رمضان قبل از اذان صبح بیدار شود و ببیند که محتلم شده است و دوباره پیش از اذان صبح به امید اینکه برای غسل کردن بیدار می‌شود بخوابد و تا بعد از طلوع آفتاب در خواب بماند و غسل خود را تا اذان ظهر به تأخیر بیندازد و بعد از اذان ظهر غسل کرده و نماز ظهر و عصر بخواند، روزه آن روز او چه حکمی دارد؟
ج: در فرض سؤال که خوابِ اول است روزه‌اش صحیح است ولی اگر دوباره خوابید و تا صبح بیدار نشد باید قضای آن روز را بجا آورد.
س 779: اگر مکلّف در شب ماه رمضان قبل از فجر شک کند که محتلم شده یا نه، ولی به شک خود اعتنا نکند و دوباره بخوابد و بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجه گردد که قبل از طلوع فجر محتلم شده است، چه حکمی دارد؟
ج: اگر بعد از بیداری اول اثری از احتلام در خود مشاهده نکند، بلکه فقط احتمال آن را بدهد و چیزی بر او کشف نشود و تا بعد از اذان بخوابد، روزه‌اش صحیح است، هرچند بعد از آن معلوم شود که احتلام او مربوط به قبل از اذان صبح است.
س 780: اگر شخصی در ماه مبارک رمضان با آب نجس غسل کند و بعد از یک هفته متوجه شود که آن آب نجس بوده است، نماز و روزه او در این مدت چه حکمی دارد؟
ج: نمازش باطل و قضای آن واجب است، ولی روزههای او محکوم به صحّت است.
س 781: شخصی مبتلا به بیماری بیرون آمدن مستمر قطرات بول به‌صورت موقت است، یعنی بعد از بول کردن، به مدت یک ساعت یا بیشتر قطرات آن از او خارج می‌شود. با توجه به اینکه وی در بعضی از شب‌ها جنب شده و گاهی یک ساعت قبل از اذان بیدار می‌شود و احتمال میدهد که بعد از آن منی با قطرات بول خارج شود، نسبت به روزه‌اش چه تکلیفی دارد؟ وظیفه او برای اینکه با طهارت داخل وقت شود، چیست؟
ج: اگر قبل از اذان صبح، غسل جنابت و یا تیمم بدل از آن انجام داده، روزه او صحیح است، هرچند بعد از آن بدون اختیار از او منی خارج شود.
س 782: اگر شخصی قبل از اذان صبح یا بعد از آن بخوابد و در خواب جنب شده و بعد از اذان بیدار شود، چه مدتی برای غسل کردن وقت دارد؟
ج: در فرض سؤال، جنابت به روزه آن روز او ضرر نمیزند، ولی واجب است که برای نماز غسل کند و میتواند غسل را تا وقت نماز به تأخیر بیندازد.
س 783: اگر غسل جنابت برای روزه ماه رمضان یا روزههای دیگر فراموش شود و در اثناء روز به یاد انسان بیفتد، چه حکمی دارد؟
ج: اگر در روزه ماه رمضان غسل جنابت را در شب تا طلوع فجر فراموش کند و با حالت جنابت صبح نماید، روزه‌اش باطل است و احوط این است که قضای روزه ماه رمضان هم در این حکم به آن ملحق شود. ولی در سایر روزهها، روزه بر اثر آن باطل نمیشود.
آیت‌الله مکارم شیرازی
مسأله 1371ـ اگر شخص جنب عمداً تا صبح غسل نکند بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است ولى اگر توانایى برغسل ندارد یا وقت تنگ است تیمّم نماید، امّا اگر از روى عمد نباشد روزه اش صحیح است و زنى که از حیض یا نفاس پاک شده و تا اذان صبح غسل نکرده در حکم کسى است که باقى بر جنابت مانده است.
مسأله 1372ـ باطل شدن روزه به خاطر بقاء بر جنابت مخصوص روزه ماه رمضان و قضاى آن است و در روزه هاى دیگر موجب بطلان نمى شود.
مسأله 1373ـ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید، بنابر احتیاط واجب روزه هر چند روزی را که یقین دارد جنب بوده قضا نماید، مثلاً اگر نمی داند سه روزه جنب بوده یا چهار روز، باید سه روز را قضا کند و قضای روز چهارم احتیاط مستحب است.
مسأله 1374ـ کسى که در شب ماه رمضان وقت براى غسل و تیمّم ندارد اگر خود را جنب کند روزه اش اشکال دارد و احتیاطاً قضا و کفّاره به جا آورد، همچنین اگر براى غسل وقت ندارد و فقط براى تیمّم وقت دارد.
مسأله 1375ـ اگر گمان کند به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و تیمّم کند روزه اش صحیح است.
مسأله 1376ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى داند اگر بخوابد تا صبح بیدار نمى شود نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و بیدار نشود روزه اش اشکال دارد و بنابر احتیاط واجب باید قضا و کفّاره به جا آورد، امّا اگر احتمال دهد که بیدار مى شود، مى تواند بخوابد، و احتیاط این است که در دفعه دوم که بیدار شد نخوابد تا غسل کند.
مسأله 1377ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى داند یا احتمال مى دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مى شود، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان بیدار نشود روزه اش صحیح است، ولى اگر تصمیم بر غسل نداشته باشد یا مردّد باشد که غسل بکند یا نه، در این صورت اگر بیدار نشود روزه اش اشکال دارد.
مسأله 1378ـ هرگاه چنین کسى بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح براى غسل کردن بیدار مى شود چنانچه بخوابد و بیدار نشود احتیاطاً باید روزه آن روز را قضا کند، هم چنین است اگر براى دفعه سوم بخوابد و بیدار نشود، ولى در هیچ یک از اینها کفّاره بر او واجب نمى شود.
مسأله 1379ـ خوابى که در آن محتلم شده خواب اوّل حساب نمى شود ولى اگر از آن خواب بیدار شود و دوباره بخوابد خواب اوّل حساب مى شود.
مسأله 1380ـ هرگاه روزه دار در روز محتلم شود، روزه اش صحیح است و بهتر است فوراً غسل کند. امّا اگر غسل نکند برای روزه اش اشکالی ندارد.
مسأله 1381ـ هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده روزه اش صحیح است، خواه بداند پیش از اذان محتلم شده، یا بعد از آن و یا شک داشته باشد.
مسأله 1382ـ کسى که مى خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگیرد اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان صبح محتلم شده، اگر وقت قضاى روزه تنگ نیست بنابر احتیاط واجب روز دیگرى را روزه بگیرد، اگر وقت قضاى روزه تنگ است مثلاً پنج روز قضا به ذمّه دارد پنج روز هم بیشتر به ماه رمضان باقى نمانده، همان روز را روزه بگیرد و روزه اش صحیح است . رساله توضیح المسائل آیت الله مکارم شیرازی .
پرسش : فردى شب قبل از ماه رمضان خود را به حرام جنب کرده است ولى چون موقعیّت غسل نداشته و نمى دانسته باید تیمم کند، به همان حال روزه گرفته است. حکم روزه او چیست؟
پاسخ : تنها روزه آن روز را قضا مى کند؛ چون تعمّد بر بقاء بر جنابت نداشته و از روى جهل تیمّم نکرده است، و جهل هر چند عن تقصیر باشد کفّاره ندارد.
عدم توانایی بر انجام غسل تا اذان صبح [باقى ماندن بر جنابت تا اذان صبح]
پرسش : اینجانب به همراه خانواده در راه بازگشت از مسافرت که قبل از اذان صبح به وطن خود می‌رسیدم در اتوبوس در حال خواب محتلم شدم و هنگامی که به تهران رسیدیم متوجه این موضوع شدم و این درحالی است که در حدود 10دقیقه به اذان صبح مانده بود و در آن شرایط به علت بعد مسافت تا منزل قادر به غسل نبوده ام. همچنین به علت حضور در ترمینال و نبود شرایط تیمم و موفق به انجام تیمم نیز نشدم.حال از محضر گرامی جنابعالی درخواست می‌نمایم نظر خود را راجع به صحت روزه آن روز ( با توجه به روزه گرفتن آن روز)بیان فرمایید. لازم به ذکر است که اینجانب به محض رسیدن به منزل و قبل از طلوع آفتاب غسل جنابت را انجام داده ام.
پاسخ : تیمم کردن کار ساده ای بود. شما می توانستید بر سنگ های بدنه سال ترمینال تیمم کنید بنابراین در فرض سوال قضای آن روز را بجا آورید.
پرسش : اگر انسان قبل از اذان صبح جنب بشود و بخاطر ایجاد مزاحمت برای دیگران عمداً غسل نکند تیمم کند روزه او در ماه رمضان یا قضای آن صحیح است ؟ و آیا باید برای نماز ظهر غسل کند؟
پاسخ : این امر مجوز تیمم نمی شود و روزه اشکال داردمگر این که مزاحمت شدیدی باشدو در هر حال برای نماز ظهر و عصر باید غسل کند
پرسش : اگر شخصی در ماه رمضان قبل از اذان صبح جنب شده باشد آیا حتما باید قبل از اذان غسل کند یا راه دیگری هم هست؟
پاسخ : باید غسل کند و اگر مانعی وجود دارد تیمم می کند.
انتهای‌پیام/