سمنان| نگاهی گذرا به آداب‌ورسوم "رمضانی" مردم استان سمنان؛ از "چاووشی خوانی" تا "حنابندان"
رمضان ماه طنین‌انداز شدن نوای دلدادگی بندگان در درگاه الهی است و مردم استان سمنان در این بین آئین‌های ویژه‌ای برای این ماه انجام می دهند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، ماه مبارک رمضان ماه نزدیک شدن بندگان به خداوند و ماه رحمت واسعه الهی است که در آن خداوند باری‌تعالی درهای رحمت خود را به روی بندگانش می‌گشاید.
مردم مسلمان در سراسر کشورمان نیز با آداب‌ورسومی خاص در این ماه مبارک مشق بندگی کرده و خدای خود را به‌صورت ویژه یاد می‌کنند.
بدون شک تمدن ریشه‌دار مردم ایران‌زمین به‌ویژه مردم استان سمنان سبب شده است تا امروز جامعه ما در جای‌جای ایران اسلامی و این استان پهناور، میراث دار آداب‌ورسومی خاص و زیبا و معنوی در این ماه مبارک مانند برخی دیگر از ایام شمسی و قمری ویژه در طول سال باشند.
ماه مبارک رمضان که می‌شود مردم استان سمنان در هر نقطه از این استان با آداب‌ورسومی خاص رسم بندگی خود را به درگاه خدای خود به‌جای آورده و شکر گذار باری‌تعالی برای فرصتی می‌شوند که به آنان برای بندگی داده‌شده است.
از میان ده‌ها آداب‌ورسومی که شاید در سراسر استان سمنان در ماه مبارک رمضان اجرا می‌شده و ـ شاید ـ امروز برخی از این رسوم به فراموشی سپرده‌شده است؛ برخی از این آداب‌ورسوم ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که استان سمنان را از دیگر استان‌های کشور متمایز می‌کند.
حنابندان از رسومات ماه مبارک رمضان در استان سمنان
یک پژوهشگر مردم‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره آئین ویژه و کهن حنابندان در استان سمنان به مناسبت ماه مبارک رمضان گفت: از گذشته تاکنون همواره استقبال از ماه مبارک رمضان موضوعی است که موردتوجه ویژه مردم مسلمان در سراسر کشورمان بوده است و البته این استقبال در بسیاری از شهرهای کشور همراه با آداب‌ورسومی خاص است.
فاطمه قلی پورکالمرزی، روزه‌داری چند روز پیش از فرارسیدن ماه مبارک رمضان و غبارروبی مساجد، تکایا و حسینیه‌ها را ازجمله آداب‌ورسوم عمومی مردم در سراسر کشور برای فرارسیدن ماه مبارک رمضان برشمرد و افزود: اما در این میان مردم برخی نقاط در کشور مانند بخش‌هایی از استان سمنان با برگزاری آئین‌های خاص به استقبال ماه میهمانی خدا می‌روند.
وی با بیان اینکه "حنابندان" رسم دیرینه مردم در برخی شهرها و روستاهای استان سمنان برای استقبال ماه مبارک رمضان است اظهار داشت: در این آئین کهن، زنان به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رمضان به سر، دست‌وپاهای خود حنا می‌بندند.
به گفته وی، این آئین ویژه و خاص همراه با ذکر صلوات و نیایش به درگاه خداوند انجام می‌شود.
قلی پورکالمرزی با بیان اینکه مردم در شهرها و روستاهای مختلف استان سمنان از چند روز مانده به آغاز ماه مبارک رمضان، مایحتاج موردنیاز خود را تهیه می‌کنند اضافه کرد: درشهرمجن شستشو وسایل خانه و مالیدن دوغاب گل قرمز به نمای دیوارهای کاه‌گلی از دیگر رسم‌های استقبال از رمضان است و در نقاطی دیگر از استان سمنان نیز زنان کدبانو و خانه‌دار به مناسبت فرارسیدن این ماه مبارک، آرد برنج و گندم برای پخت حلوا تهیه می‌کنند.
شوخوانی و طبل‌زنی از رسومات ماه مبارک رمضان در استان سمنان
پژوهشگر مردم‌شناسی استان سمنان با اشاره به آداب مردم این استان در سحرگاه‌های ماه مبارک رمضان عنوان کرد: البته امروز و با پیشرفت تکنولوژی و ورود وسایل صوتی و تصویری به خانه‌های مردم این رسوم کم‌رنگ‌تر شده است؛ اما در گذشته‌های نه‌چندان دور مناجات سحر در بسیاری از روستاها و برخی شهرهای استان سمنان توسط فردی خوش‌صدا و از پشت‌بام منازل با صدای بلند قرائت می‌شد.
قلی پورکالمرزی اضافه کرد: در گذشته در شهر سمنان فردی خوش‌صدا بر بام رفته و با صدایی رسا این جمله را تکرار می‌کرد که « آب است و تریاک، وقت هست و هوشیار، وقت هست و بیدار» و بدین ترتیب اهالی شهر از وقت سحر مطلع می‌شدند.
وی "شوخوانی" (شب خوانی) را یکی دیگر از آداب‌ورسوم مردم استان در سحرگاه‌های ماه مبارک رمضان عنوان و تصریح کرد: در اجرای این رسم دیرینه نیز تعدادی از افراد پیش از اذان صبح، در حین گذر از کوچه‌های هر محله با خواندن ادعیه سحرگاهی اقدام به بیدار کردن اهالی در وقت سحر می‌کردند.
این پژوهشگر مردم‌شناس با اشاره به نمونه‌ای از مناجات شو خوان‌ها در استان سمنان عنوان کرد: شوخوان‌ها در استان سمنان گاها این شعر را تکرار می‌کردند که "الله تویی، مرد تویی، دانایی / از مورچه‌ای که دم زند در ته چاه / از دم زدن مور آگاه تویی یا الله یا رب تو گناهان مرا دونیمه کن در عرصات / نیمی به حسن بخش، نیمی به حسین.
به گفته وی، اهالی روستای عشقوان منطقه خوارتوران در مراسم شب خوانی که آن را چووشی (چاوشی) می‌نامند؛ خواندن اشعار چاووشی را تا پنهان شدن ستاره َپل ادامه داده و آن‌گاه از خوردن سحری دست می‌کشند.
قلی پورکالمرزی "طبل‌زنی" را از دیگر رسوم مردم استان در سحرگاه‌های ماه مبارک رمضان عنوان و بیان کرد: کوبیدن بر روی ظروف مس و طبل از دیگر روش‌های آگاه ساختن اهالی در هنگام سحر بوده است.
به گفته این پژوهشگر مردم‌شناسی هنگام غروب آفتاب و بگوش رسیدن صدای اذان، وقت افطار و باز کردن روزه است که زنان برای تهیه افطار از هنگام ظهر مشغول پخت غذا و تهیه سفره افطاری می‌شوند و مرسوم است که پس از صرف افطار مردان و زنان خود را به مسجد محل رسانده و نماز مغرب و عشاء را به جماعت می‌خوانند. در برخی مساجد نیز نماز جماعت قبل از باز کردن روزه اقامه می‌شود.
به گفته وی، به‌طورکلی حضور افراد در نمازهای جماعت یومیه در ماه مبارک رمضان بیشتر موردتوجه است و مردان و زنان پس از خواندن نماز جماعت ظهر و عصر، قرآن تلاوت می‌کنند.
قلی پورکالمرزی با بیان اینکه دعوت از دوستان، اقوام و آشنایان برای صرف افطار از دیگر رسومی ماه مبارک رمضان در استان سمنان است اضافه کرد: اقامه نماز جعفر طیار در نخستین جمعه ماه مبارک رمضان از رسوم دامغانی‌ها در این ماه مبارک است و برخی اهالی شهر دامغان در این روز در خانه‌های خود نماز جعفر طیار می‌خوانند.
انتهای پیام/ ت