همه سود و زیان‌های اقتصاد بین‌الملل از تحریم ایران!
تحریم‌های یکجانبه، زورگویانه و خارج از عرف بین‌المللی به عنوان یک مؤلفه در اقتصاد جهان باعث شده است تا بازیگران عرضه تجارت جهانی را به تکاپو بیندازند.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، تحریم‌های یکجانبه، زورگویانه و خارج از عرف بین‌المللی به عنوان یک مؤلفه در اقتصاد جهان باعث شده است تا بازیگران عرضه تجارت جهانی را به تکاپو بیندازند و سفرهای متعدد دوجانبه و نشست‌های چندجانبه حکایت از تلاش برای بهره‌برداری بهتر از شرایط موجود را نشان می‌دهد و همین گمانه‌ها می‌تواند نیت‌ها، اهداف و تلاش‌ها را در بازی‌های اقتصادی در حوزه بین‌الملل نمایان کند.
خوشبختانه آرام‌گرفتن و واکنش‌های حداقلی اقتصاد داخلی از بعد از خروج امریکا و اظهارات پومپئو نشان می‌دهد تدابیر لازم و قابل‌‌توجه دست‌کم تاکنون برای این موضوع در داخل در نظر گرفته شده، اما برگ تحریم ایران در حوزه اقتصاد بین‌الملل بازیگرانی دارد که هر یک با انگیزه‌های اقتصادی و غیراقتصادی برای حداکثرکردن سود خود در تلاش هستند.
برخلاف آنچه شرط و شروط سیاسی برای ایران مطرح می‌شود، بسیاری از کارشناسان اقتصادی گمانه اصلی در اتخاذ تصمیم ترامپ را نه اصلاح رفتار دولتمردان ایرانی و تحقق شروط دوازده‌گانه پومپئو، بلکه افزایش قیمت انرژی و جبران بخشی از ناکارآمدی‌های اقتصاد امریکا از طریق افزایش تولید نفت و درآمدهای آن می‌دانند. اما همین فرضیه به دلیل ذی‌نفعانی مانند عربستان و روسیه که به دنبال فروش بیشتر هستند، می‌تواند به عنوان مؤلفه‌ای جدی و در قالب همراهان، حامیان آشکار و پنهان تصمیم ترامپ را مدنظر قرار دهد. آنچنان که گزارش جدید نشریه امریکایی «آمریکن کنسرواتیو» از دست‌های پنهان لابی ساکت اما مؤثر سعودی و تلاش اساسی این لابی با خرج‌کردن‌های چندین میلیون دلاری برای متقاعد‌کردن دولت ترامپ به خروج از برجام پرده برداشته است. هر چند این نوع هزینه برای عربستان در صورت تحقق کاهش فروش 300تا یک‌میلیون بشکه‌ای ایران نوعی سرمایه‌گذاری است.
بازی روسیه و عربستان در اوپک
رویترز نیز به نقل از منابع آگاه اعلام کرد: عربستان و روسیه در حال مذاکره برای بالابردن یک‌میلیون بشکه‌ای سقف تولید خود هستند. این کشورها قصد دارند سقف تولید نفت توافقی کشورهای عضو اوپک و دیگر کشورهای تولیدکننده غیر اوپکی را که در سال 2016 تعیین شده بود به یک‌میلیون بشکه افزایش دهند. دلیل اصلی این اقدام نیز بالارفتن بیش از حد قیمت نفت عنوان شده است. این منابع اعلام کرده‌اند با توجه به اینکه کاهش عرضه نفت در قالب این توافق از سوی کشورها 52درصد بیشتر از میزان تعیین شده برای تولیدکنندگان نفت بوده است، این افزایش یک‌میلیون بشکه‌ای می‌تواند همگام با توافق بوده و ناقض آن نباشد. پایگاه خبری بلومبرگ امریکا در گزارشی اعلام کرد، تحت فشار ترامپ، عربستان ترمز را کشید و مانع افزایش بیشتر قیمت‌های نفت شد. روزنامه انگلیسی وال‌استریت ژورنال نیز در گزارشی نوشت: روسیه و عربستان برای افزایش تولید نفت به طور مشترک می‌کوشند و اقدامی که موجب کاهش شدید قیمت نفت در روز جمعه شد، نشان داد روسیه نقش حساسی در تعیین قیمت جهانی نفت دارد. قیمت نفت خام وست‌تگزاس اینترمدیت امریکا پس از این تصمیم 2 دلار و 83 سنت یا 4درصد کاهش یافت و به 67دلار و 88سنت در هر بشکه رسید. نفت خام برنت دریای شمال نیز با 2دلار و 35سنت یا 3درصد کاهش به بهای 76دلار و 77سنت در هر بشکه معامله شد.
بازی معافیت تعرفه فولاد با برگ تحریم
در همین حال به نظر می‌رسد برگ تحریم ایران برای کشورهای اروپا به محلی برای چانه‌زنی در ایجاد معافیت تعرفه فولاد بدل شده است.
صدر اعظم آلمان در سفر رسمی خود به چین به واشنگتن هشدار داده بود که امریکا باید برای همیشه اتحادیه اروپا را از تعرفه‌های ناعادلانه فولاد معاف کند. وی به طور تلویحی هشدار داد که اتحادیه اروپا می‌خواهد ارتباطات اقتصادی خوبی با امریکا داشته باشد اما مسئله لغو دائمی تعرفه‌های مذکور موضوعی بسیار با اهمیت است. مرکل گفت: کمیسیون اروپا دست از مذاکرات و رایزنی‌ها برای رسیدن به این هدف برنمی‌دارد و مشورت‌ها در حال انجام است و در انتظار نتیجه هستیم. گایو فونگ سخنگوی وزارت بازرگانی چین گفت: دو کشور درباره تجارت آزاد و مقابله با یکجانبه‌گرایی در حال رایزنی هستند و سفر مرکل به چین اهمیت فراوانی دارد. چین نیز در همین ایام از برقراری تراز تجاری با امریکا و امکان واردات بیشتر از امریکا خبر داده و از همین رو حتی دیدار رهبر کره شمالی با ترامپ نیز لغو شده است. احتمالاً باید این توافق در همراهی بیشتر چین با امریکا نیز نمود داشته باشد. همچنین روزگذشته از بازگشت ZTE به فضای اقتصادی امریکا خبری مخابره شد که نشان می‌دهد این شرکت چینی فعالیت‌های خود را در امریکا با پرداخت 900میلیون دلار از سر خواهد گرفت.
گروه ZTE سال گذشته موافقت کرده بود، حدود 900میلیون دلار جریمه پرداخت کند و دفاترش را رو به روی یک مونیتور امریکایی بگشاید. این جریمه به دلیل زیرپا گذاشتن توافق مربوط به حل تحریم‌های ایران و کره شمالی بود. این شرکت از 15آوریل که هدف تحریم دولت امریکا قرار گرفت، بیش از 3میلیارد دلار زیان کرد. اما دولت ترامپ به قانونگذاران این کشور اعلام کرد پس از موافقت شرکت مخابراتی ZTE چین با پرداخت جریمه سنگین و تغییرات مدیریتی به توافق رسیده تا این شرکت به کسب‌و‌کارش بازگردد.
بازی تهدید و ارعاب متضرران
در این میان شرکت‌های کوچک و متوسط آلمانی که بیش از 100شرکت آنها در ایران نمایندگی دارند، خواستار نادیده‌گرفتن تحریم‌ها برای خود هستند. این در حالی است که شرکت‌های بزرگ و چندملیتی به طور جد از فعالیت در داخل ایران منع شده‌اند و خروج آنها جدی است. برخی نیز مانند پژو ظاهراً موافقت‌های اولیه را برای حفظ بازار خود در داخل ایران گرفته‌اند، هر چند که لیندا جکسون مدیر عامل پژو - سیتروئن گفته است: محتاط هستیم، ولی سیاست در قبال ایران تغییر نکرده است. ظاهراً جدی‌ترین کشور و اقتصاد خارجی که قصد ادامه تجارت و سرمایه‌گذاری در ایران را دارد، آلمان و شرکت‌های آلمانی است که در دوران تحریم ضرر چندمیلیاردی را متحمل شده و پس از برجام نیز به سرعت حجم مبادلات خود را به نفع کشورش بالا برده است، اما این روزها از یک‌سو سفیر امریکا در آلمان شرکت‌های آلمانی را تهدید کرده و گفته است: شرکت‌ها بین تجارت با امریکا یا ایران یکی را انتخاب کنند. همچنین عربستان خرید دولتی از شرکت‌های آلمانی را محدود کرده و برای این منظور دستور صادر کرده است.
دهلی‌نو از طمع نفتی عربستانی‌ها پرده برداشت
به نظر می‌رسد، بیشترین تمرکز بازیگران خارجی روی نفت و قیمت آن متمرکز است، زیرا در حالی که اسپوتنیک عواقب خروج امریکا را از توافق هسته‌‌‌ای ایران افزایش قیمت نفت خام به 100دلار در آینده پیش‌بینی کرده دهلی نو از تأثیر طمع نفتی عربستان بر مسائل داخلی‌اش نگران است. به گزارش «روزنامه تایمز او ایندیا»، طمع عربستان برای گران‌کردن نفت باعث نگرانی هند شده است. این روزنامه نوشت: نخست‌وزیر هند که در سال‌های گذشته از امتیاز کاهش قیمت نفت برای پیش‌بردن سیاست‌های حزب خود سودجسته بود، اکنون با تلاش عربستان برای عبور قیمت نفت از مرز 80دلار در هر بشکه با چالش گران‌شدن نفت و در پی آن تضعیف منابع مالی دولت مواجه شده است. اکنون با افزایش قیمت نفت خام دولت هند تحت فشار قرار گرفته و مجبور است به رغم کاهش درآمد خود قیمت برای مصرف‌کنندگان سوخت را کاهش دهد. این روزنامه در ادامه نوشت: در حالی که عربستان سعودی اشاره مستقیمی به قیمتگذاری مورد نظر خود برای نفت نکرده است، اما بلومبرگ براساس گفته‌های منابع آگاه عربستانی گزارش داده که عربستان سعودی خواهان افزایش قیمت نفت خام بالاتر از 80دلار برای حمایت از ارزش سهام شرکت نفت ارماکو پیش از به فروش گذاشتن عمومی سهام آن می‌باشد. بنابراین به نظر می‌رسد، تصمیم خروج ترامپ نه فقط نقش عربستان را جدی کرده، بلکه در تغییرات سیاسی هند هم مؤثر خواهد بود.
طلای جهانی گران می‌شود؟
فوربس در تحلیلی نوشت: تحریم‌های اخیر اعلام شده از سوی امریکا علیه ایران احتمالاً موجب افزایش قیمت طلا خواهد شد. استدلال این رسانه بر این پایه استوار است که تحریم‌های امریکا علیه ایران نه تنها همکاری‌های تجاری شهروندان امریکایی با ایران را ممنوع میکند، بلکه استفاده از هرگونه مؤسسه مالی مرتبط با بانک‌ها و سیستم مالی امریکا را در زمینه همکاری با ایران تحت فشار قرار می‌دهد. با توجه به اینکه سیستم بانکی در اکثر کشورهای غربی از درهم تنیدگی بالایی برخوردار است، تحریم‌های دولت امریکا عملاً استفاده از هرگونه بانک بزرگ برای تجارت با ایران را ممنوع میکند، اما شاید مهم‌ترین عاملی که می‌تواند موجب افزایش قیمت طلا به دلیل تحریم‌ها شود، این است که دولت ایران به خوبی توانایی فروش نفت در برابر طلا را دارد. اکنون به نظر می‌رسد که ایران ممکن است این بار مستقیماً اقدام به فروش نفت در برابر طلا کند، زیرا ارزش لیر ترکیه اخیراً به دلیل سیاست‌های دولت این کشور به شدت کاهش یافته است. به گفته مؤسسه سی‌پی‌ام، این بدان معناست که احتمالاً تقاضا برای طلا افزایش خواهد یافت و نتیجه این افزایش تقاضا موجب رشد قیمت جهانی طلا خواهد شد.
بازی خوشبینان و بدبینان عرصه اقتصاد جهانی
در این میان، اما برخی نهادها و شرکت‌های اثرگذار در عرصه جهانی نیز بسته به نوع نگاه خود نسبت به تصمیم ترامپ موضع گرفته‌اند و چشم‌انداز آن را توصیف می‌کنند. تحلیل بلومبرگ حاکی از آن است که تحریم‌های امریکا مثل قبل کارایی ندارد نویسنده نوشته است: اکنون که بازیگران بزرگ جهانی، انگیزه کافی برای یافتن راه‌های دورزدن هژمونی دلار را یافته‌اند، هیچ دلیل فنی‌ای وجود ندارد که نتوانند در این کار موفق شوند. به‌گفته جارت بلانک، یک تحلیلگر ارشد بنیاد کارنگی که در دولت اوباما از مقامات ارشد وزارت امور خارجه امریکا بود: «دولت فعلی امریکا مثل یک انسان مست و لایعقل از اهرم تحریم‌ها استفاده میکند. آنها درک نمی‌کنند که کارایی این ابزار محدود و شکننده است.»
نکته قابل توجه اینجاست، مهم‌ترین واکنش‌ها به تحریم‌های امریکا از جانب دولت‌هایی که هدف تحریم قرار می‌گیرند، صورت نمی‌گیرد. تصمیمات کلیدی در مورد تبعیت یا سرپیچی از این تحریم‌ها توسط بازیگرانی اتخاذ می‌شود که از قدرت اقتصادی بالایی برخوردارند؛ (چین و اروپا). به عنوان مثال مقامات فرانسوی در واکنش به اقدامات برجامی امریکا گفته‌اند، اجازه نخواهند داد امریکا به ژاندارم اقتصادی جهان تبدیل شود. اما نقطه مقابل این نوع نگاه معمولاً از سوی دولت‌هایی که تجارت خارجی کشورشان در اثر تحریم کشور ثالث متضرر شده، شرکت‌های چندملیتی هستند. به عنوان مثال بارها مدی توتال از اینکه نمی‌تواند مقابل فشارهای امریکا مقاومت کند، گلایه کرده یا رئیس بزرگ‌ترین شرکت تاجر نفتی دنیا گفته است: در نهایت کسی با تحریم‌های امریکا علیه ایران مقابله نمی‌کند!
«یان تیلور»، رئیس شرکت ویتول روز جمعه، در همایش اقتصادی سن‌پترزبورگ درباره اقدام دولت‌های اروپایی برای مقابله با تحریم‌های امریکا بعد از خروج واشنگتن از برجام گفت: «برای ما، این یک چالش واقعی است.» او با بیان اینکه پرسش‌های بدون پاسخ زیادی درباره واکنش اروپا به بازگشت تحریم‌ها علیه ایران و ایستادگی بانک مرکزی اروپا در برابر اقدامات «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور امریکا وجود دارد، گفت: «من شخصاً فکر می‌کنم هیچ‌کدام از ما نمی‌توانیم با آن مقابله کنیم.»
ترامپ درباره تحریم ایران تجدید نظر کند
رئیس صندوق بین‌المللی پول خواهان بازبینی سیاست‌های امریکا و تجدیدنظر درخصوص اقدامات تحریمی این کشور علیه ایران و روسیه شد. کریستین لاگارد تصریح کرد: سیاست‌های امریکا در خصوص ایران و روسیه باید تغییر کند، چراکه هدف امریکا از این تحریم‌ها مشخص نیست.
بازی با فیتیله انفجار بحران اقتصادی در جهان
اما در میان همه این تحلیل‌ها، روزگذشته پوتین از نظریه فاجعه بارتری در پی اعمال تحریم‌ها برای اقتصاد جهان رونمایی کرد و گفت: سیاست‌های یکجانبه امریکا جهان را با بحران اقتصادی مواجه میکند. پوتین با تحریم‌های یکجانبه، سیاست‌های اقتصادی محافظه‌کارانه و تعرفه‌گرایی امریکا مخالفت کرد و آن را نقض قوانین جهانی دانست که راه‌اندازی آنها سال‌ها زمان برده است. وی همچنین گفت: جهان با بحران اقتصادی روبه‌رو خواهد شد که تا حالا ندیده است.
منبع: روزنامه جوان
انتهای پیام/