سه دسته دشمنان اسلام در کلام پیامبر(ص) و علی(ع)

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا بر اساس استنادات تاریخی و روایی پیامبر گرامی اسلام(ص) در طول مدت رسالت خویش بارها امیرالمؤمنین علیه‌السلام و مردم را از خطر دشمنی ناکثین، مارقین و قاسطین آگاه کردند. همچنین امیر مؤمنان علی(ع) در سخنرانی‌های متعددی به این سه دسته دشمن اسلام اشاره می‌فرمود که در ادامه بخش‌هایی از این موارد را بر اساس استنادات روایی می‌خوانید. 

سه دسته دشمن اسلام در کلام پیامبر(ص)
1ـ سلیم بن قیس مى‏‌گوید: روزى نزد محمد بن مسلمه و سعد بن مالک و عبد اللَّه بن عمر نشستم (این سه نفر همان کسانى هستند که بعد از عثمان از بیعت با امیر المؤمنین علیه السّلام و به جنگ رفتن همراه او کناره گرفتند. و سعد بن مالک همان سعد بن ابى وقاص است). از آنان شنیدم که مى‏‌گفتند: ما مى‏‌ترسیم که به خاطر تخلّف از یارى على و همراهى نکردن او در جنگ با گروه متجاوز، هلاک شده باشیم. من گفتم: خدایا من از على شنیدم که مى‏‌فرمود: «پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به من دستور داد تا با ناکثین و قاسطین و مارقین جنگ کنم». سلیم مى‏‌گوید: آنان گریه کردند و گفتند: على(ع) راست و نیک گفته است. او هرگز به خدا و پیامبرش جز نسبت حق نداده است. ما به خاطر تخلّفمان از یارى او و خوار کردن او استغفار مى‏‌کنیم. ^{(کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ج‏2، ص: 890)}

2ـ امام صادق (علیه‌السلام) ضمن روایتی فرمود، پیامبر صلی الله علیه و آله به همسرش گفت:  ... اى ام سلمه بشنو و گواه باش این على بن ابى طالب سید مسلمانان و امام متقیان و پیشواى دست و روسفیدان و کشنده ناکثان و قاسطان و مارقانست؛ وَ قَاتِلُ النَّاکِثِینَ وَ الْقَاسِطِینَ‏ وَ الْمَارِقِین‏؛ گفتم یا رسول اللَّه ناکثان کیانند؟ فرمود آنها که در مدینه بیعت کنند و در بصره بشکنند، گفتم قاسطان کیانند؟ فرمود معاویه و اصحاب شامى او، گفتم مارقان کیانند؟ فرمود اصحاب نهروان‏.
متن حدیث:
...  یَا أُمَّ سَلَمَةَ اسْمَعِی وَ اشْهَدِی هَذَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ حَامِلُ لِوَائِی فِی الدُّنْیَا وَ حَامِلُ لِوَائِی غَداً فِی الْقِیَامَةِ یَا أُمَّ سَلَمَةَ اسْمَعِی وَ اشْهَدِی هَذَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَصِیِّی وَ خَلِیفَتِی مِنْ بَعْدِی وَ قَاضِی عِدَاتِی وَ الذَّائِدُ عَنْ حَوْضِی یَا أُمَّ سَلَمَةَ اسْمَعِی وَ اشْهَدِی هَذَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ سَیِّدُ الْمُسْلِمِینَ وَ إِمَامُ الْمُتَّقِینَ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ وَ قَاتِلُ‏ النَّاکِثِینَ‏ وَ الْقَاسِطِینَ‏ وَ الْمَارِقِینَ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنِ النَّاکِثُونَ قَالَ الَّذِینَ یُبَایِعُونَهُ بِالْمَدِینَةِ وَ یَنْکُثُونَ بِالْبَصْرَةِ قُلْتُ مَنِ الْقَاسِطُونَ قَالَ مُعَاوِیَةُ وَ أَصْحَابُهُ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ قُلْتُ مَنِ الْمَارِقُونَ قَالَ أَصْحَابُ النَّهْرَوَان‏. ^{(الأمالی( للصدوق)، ص381)}

سه دسته دشمن اسلام در کلام امام علی(ع)
خطبه شقشقیه
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در بخشی از خطبه شقشقیه با اشاره به سه دسته دشمن اسلام فرمود: ... امّا هنگامى که بپا خاستم و زمام خلافت را به دست گرفتم، جمعى پیمان خود را شکستند(ناکثین)، گروهى سر از طاعتم باز زدند و از دین بیرون رفتند(مارقین) و دسته‏اى دیگر براى ریاست و مقام از اطاعت حقّ سر پیچیدند(قاسطین) گویا نشنیده بودند که خداوند مى‏فرماید: تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذِینَ لا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ؛ سراى آخرت را براى افرادى برگزیده‏ام‏ که خواهان فساد در روى زمین و سرکشى نباشند و عاقبت نیک، از آن پرهیزگاران است» (القصص: 83) آرى بخدا سوگند که خوب شنیده بودند و خوب آن را حفظ داشتند، ولى زرق و برق دنیا چشمشان را خیره کرده و جواهراتش ایشان را فریفته بود.

متن حدیث:
فَلَمَّا نَهَضْتُ بِالْأَمْرِ نَکَثَتْ طَائِفَةٌ وَ مَرَقَتْ أُخْرَى وَ فَسَقَ آخَرُونَ‏کَأَنَّهُمْ لَمْ یَسْمَعُوا اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى یَقُولُ- تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذِینَ لا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ (القصص: 83) بَلَى وَ اللَّهِ لَقَدْ سَمِعُوهَا وَ وَعَوْهَا وَ لَکِنْ حُلِّیَتِ الدُّنْیَا فِی أَعْیُنِهِمْ وَ رَاقَهُمْ زِبْرِجُهَا.^{(نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص49)}

بیشتر بخوانید: واقعه جمل؛ تصویری از مقابله اشرافیت با انقلاب

خطبه قاصعه
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در بخشی از خطبه قاصعه فرمودند: ... آگاه باشید! خداوند مرا به نبرد با ستمگران، پیمان شکنان و مفسدان در ارض امر فرموده است، با ناکثین و پیمان شکنان (اشاره به اصحاب جمل) نبرد کردم (و آنها را در هم شکستم) و با قاسطین (ستمگران شام و اصحاب معاویه) جهاد کردم (و ضعف و زبونی آنها را نشان دادم) و مارقین (خوارج نهروان) را بر خاک مذلت نشاندم؛ اما شیطان ردهه (ذوالثدیه رئیس خوارج) با صاعقه‌ای که بر او فرود آمد به گونه که تپش قلب و لرزش سینه‌اش شنیده شد، شرّ او از من دفع شد.

متن حدیث:
... وَ قَدْ أَمَرَنِی ال‍لّهُ بِقِتَالِ أَهْلِ الْبَغْی وَ النَّکْثِ وَالْفَسَادِ فِی الْاَرْضِ، فَأَمَّا النَّاکِثُونَ فَقَدْ قَاتَلْتُ، وَ أَمَّا الْقَاسِطُونَ فَقَدْ جَاهَدْتُ، وَ أَمَّا الْمَارِقَةُ فَقَدْ دَوَّخْتُ، وَ أَمَّا شَیطَانُ الرَّدْهَةِ فَقَدْ کُفِیتُهُ بِصَعْقَة سُمِعَتْ لَهَا وَجْبَةُ قَلْبِهِ وَ رَجَّةُ صَدْرِهِ، ^{(نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص298)}