گیلان| آداب ماه مبارک رمضان در شهرستان تالش + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، علاوه بر زیبایی‌های خدادادی و طبیعی مناطق مختلف گیلان، آداب و رسوم سنتی مناطق مختلف این استان بر زیبایی‌های ذاتی آن افزوده است.

شهرستان تالش یکی از مناطق بکر، زیبا و طبیعی استان گیلان است به‌گونه‌ای که می‌توان تالش را نگین سبز استان گیلان به همراه مردمی خون‌گرم، مهربان و رئوف معرفی کرد؛ آداب رسوم سنتی و کوهپایه‌ای این مردم تالش زبان بر طراوت و زیبایی‌های این منطقه می‌افزاید.

مردم شهرستان تالش در ماه مبارک رمضان آداب و رسومی ویژه دارند و به‌علت کوهپایه‌ای بودن مناطق با وجود نفوذ تکنولوژی به زندگی‌های امروز باز سنت‌های گذشته خود را حفظ کرده‌ و این آداب را با وسواسی ویژه برگزار می‌کنند.

"روزه ماه"

مردم مناطق تالش‌نشین به زبان تالشی به ماه مبارک رمضان "روزَه ما" می‌گویند و حرمت این ماه از سال را بسیار ویژه می‌دانند؛ مردم دلاور تالشی تمامی طول سال را برای فرا رسیدن ماه مبارک رمضان برنامه‌ریزی می‌کنند.

در این ماه مبارک اگر نوزاد پسری در مناطق مختلف تالش به ویژه کوهپایه‌ها متولد شود نام او را "رمضان" می‌گذارند و قدم این نوزاد را بسیار مبارک می‌دانند و همچنین اگر نوزاد پسری در شبهای قدر که مصادف با شهادت مولای متقیان حضرت  علی(ع) است متولد شود نام این نوزاد علی می‌شود.

شیرمردان تالشی در زمان‌های قدیم جهت رویت هلال ماه مبارک رمضان به اتفاق روحانی و سادات محله در جلوی مسجدی یک روز قبل از فرا رسیدن ماه مبارک یعنی بعداز ظهر آخر ماه شعبان جمع می‌شدند و در داخل طشتی آب می‌ریختند و از طریق آن رویت ماه را به مردم جهت آغاز ماه مبارک رمضان اعلام ‌می‌کردند.

این مراسم با آدابی خاص و ویژه برگزار می‌شد و مردم این شهرستان حرمت ویژه‌ای را برای آن قائل بودند اما امروز با توجه به پیشرفت تکنولوژی، رویت و حلول ماه مبارک رمضان با امکانات پیشرفته نجومی صورت می‌گیرد و از طریق رسانه‌های جمعی اطلاع‌رسانی می‌شود.

مردم شهرستان تالش در گذشته بانگ خروس را بهترین عامل تعیین‌کننده وقت می‌دانستند و صدای خروس بهترین عامل بیدارکننده مردم تالش به وقت سحر در ماه مبارک رمضان بود؛ روحانی و سادات محل به هنگام سحر به پشت بام‌ها رفته و با خواندن مناجات و دعا اهالی را برای سحر بیدار می‌کردند.

سحری

امروز این رسوم به دلیل گستردگی تکنولوژی در عمده مناطق شهرستان تالش منسوخ شده است. تالش زبانان به هنگام صرف سحری تمامی اهالی خانواده حتی کودکان را از خواب بیدار می‌کنند و سفره‌ای بزرگ را برای خوردن سحری پهن می‌کنند.

اهالی روستانشین و شهر نشین شهرستان تالش در محصولات دامی، لبنی و کشاورزی با فراوانی روبه‌رو هستند و در تمامی طول سال از محصولات دامی چون شیر، ماست، پنیر، کره و دوغ محلی تغذیه می‌کنند.

تالش زبانان بر این باورند که محصولات طبیعی موجب افزایش مقاومت قدرت بدنی در افراد می‌شود و بر این اساس مصرف مواد غذایی لبنی و دامی را در هنگام سحر امری ضروری و واجب می‌دانند.

البته سفر‌های سحر مردم شهرستان تالش با دیگر غذاهای محلی چون فسنجان "سیا قاتق"، میرزا قاسمی "وَنجومَه تارَه"، و "واشَه تارَه" یا همان "ترش تره" که با سبزی‌های خوراکی جنگلی درست می‌کنند تزئین می‌شود.

مردم شهرستان تالش به هنگام سحر از خوردن غذاهای شور مانند ماهی و کباب که موجب تشنگی می‌شود پرهیز می‌کنند و تنها به دنبال صرف غذاهایی هستند که در طول روز مقاومت بدنی آنها را افزایش دهد.

شب‌های احیاء

برپایی مراسمات شب‌‌های احیاء در شهرستان تالش از ویژگی‌ها و آداب خاصی برخوردار است؛ مردم در طول ایام شب‌های قدر و روز‌های احیاء به حرمت این ایام از بسیاری از کارها خودداری می‌کنند و به ویژه در روز 21 رمضان که مصادف با شهادت حضرت علی(ع) است به هیچ کاری جز مناجات و دعا دست نمی‌زنند.

در این ایام شب‌های قدر و احیاء زنان و مردان تالشی به مساجد و تکایا جهت انجام هر چه بیشتر فرایض دینی، دعا و نیایش می‌روند و گاه با دعوت از سادات و روحانی‌ محل به منازلشان در این ایام به تلاوت کلام الله، دعا و نیایش می‌پردازند.

در شهرستان تالش به ویژه مناطق کوهپایه‌ای رسم بر این است که اگر نوجوانی برای نخستین بار بتواند روزه‌اش را کامل نگهدارد، پدر و مادر خانواده برای آن بچه انعامی را در نظر می‌گیرند و این هدیه موجب افزایش انگیزه آن نوجوان در روزه‌داری می‌شود.

انعام روزه‌داری

زنان و مردان تالشی بر این باورند هدیه یا انعام روزه‌داری باید چیز ارزشمند و بزرگی باشد تا موجب انگیزه در نوجوان شود به همین علت دادن یک راس گاو یا گوسفند، وجه نقد، یک دست لباس نو و یا وعده سفر به مشهد مقدس را برای این اقدام انتخاب می‌کنند.

با گذشت سال‌ها از بروز این رسم مبارک در شهرستان تالش همچنان این سنت حسنه به ویژه در مناطق کوهپایه‌ای شهرستان تالش رواج دارد و به همین علت نوجوانان تالشی در روزه‌داری اشتیاق فراوانی دارند.

در گذشته مردم شهرستان تالش وقت افطار را از روش‌هایی چون غروب آفتاب، رویت ستاره روز، برگشتن گله‌های گوسفندان، بز و گاو به سوی منزلگاه و یا رفتن مرغ‌ها به داخل لانه‌هایشان تشخیص می‌دادند که امروز با ورود تکنولوژی به زندگی اجتماعی این امر آسان شده است.

سفره‌های افطار تالش زبانان با انواع و اقصام غذاهای محلی تزئین می‌شود، لبنات محلی، انواع نان‌های محلی، حلوا و آش‌های‌ خوشمزه با مواد اولیه طبیعی از غذا‌های بی‌نظیر مردمان تالشی در ماه مبارک رمضان است.

در گذشته مردم تالش‌ که ساکن مناطق کوهستانی صعب‌العبور بودن به خاطر این که حساب روز‌های ماه مبارک رمضان و روزه‌داری خود را داشته باشند در ازای هر روز روزه‌داری یک عدد سنگ کوچک به اندازه یک حبه قند در داخل کیسه‌ای از جنس شال یا پوست گوسفند که به "اَمنَه" معروف است می‌اندازند.

این سنگ‌ها در هر یک هفته توسط بزرگ خانواده یک بار شمرده می‌شود تا تاریخ ایام ماه مبارک رمضان و روز‌های روزداری آن مناطق مشخص شود، بدین ترتیب به محض این که تعداد سنگ‌های کوچک به 30 عدد رسید ماه رمضان را تمام شده تلقی می‌شود و فردای آن را عید فطر اعلام می‌کنند.

"سَرَه فطرَه"

یکی از رسومی که در شب عید فطر در تمامی مناطق استان گیلان به ویژه شهرستان تالش وجود دارد دادن فطریه است که تالش زبانان به زبان تالشی به فطریه ماه مبارک رمضان "سَرَه فطرَه" می‌گویند.

خانواده‌های تالشی بعد از مراسم آخرین افطار و با به جای آوردن فرایض دینی، تمامی اعضای خانواده به طور دسته جمعی دور هم می‌شوند و رسم است که تمامی اهل خانواده در خانه باشند و در این شب از میهمانی رفتن و شب‌نشینی پرهیز کنند.

خانواده‌ها اجناسی را که به عنوان فطریه در نظر گرفتن که گاه برنج، جو و گندم است داخل یک سینی می‌ریزند و تمامی اهل خانواده به آن دست می‌زنند و نیت می‌کنند که پرودگار بلا‌ها را تا عید دیگر از خانواده دور کند.

بعد از این کار گندم یا برنج موجود در سینی را در یک گونی جداگانه‌ای می‌ریزند و در گوشه‌ای از خانه قرار می‌دند تا صبح روز عید یکی از اهالی خانه آن را به دست نیازمندان برساند.

عید فطر

مردمان شیرین زبان تالشی در صفوف بزرگ و طولانی صبح عید فطر به برپایی نماز عید فطر می‌پردازند و ضیافت سفره الهی را با پاسداری و شکرگذاری از نعمت‌های فراوان خداوند شکر می‌گویند.

مردم خونگرم این شهرستان زیبا پس از برپایی نماز عید فطر برای تبریک عید به خانه‌ بزرگان فامیل می‌روند و یا به اماکن زیارتی و بقاع متبرکه شهر می‌روند.

 همچنین برادران اهل تسنن شهرستان تالش در روز عید فطر با سینی‌هایی به نام‌ ‌"مَجمَه" پر از حلوا و غذا نذری راهی قبور و اماکن متبرکه شهرستان می‌شوند و روز عید فطر را گرامی‌ می‌دارند.

مردم خونگرم و دلاور شهرستان تالش به برگزاری آداب و رسوم سنتی خود پایبند هستند و با وجود پیشرفت تکنولوژی و ورود ابزار‌های مدرن امروز به زندگی‌های اجتماعی باز هم با حفظ آداب و رسوم سنتی مناسبت‌های گوناگون خود را گرامی‌ می‌دارند.

انتهای پیام/ش