عربستان در یک نگاه|از دست‌دادن بن‌سلمان با زنان تا بازگشت «یزید» و امامان اجاره‌ای مساجد
بررسی تحولات عربستان به‌صورت هفتگی می‌تواند در ترسیم فضایی برای درک بهتر سیاست‌های آل‌سعود مفید باشد، ازاین‌رو سعی می‌شود تحولات عربستان در دو حوزه داخلی و خارجی به‌صورت هفتگی رصد و تحلیل شوند.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، محمد بن سلمان ولیعهد سعودی که چند هفته‌ای در عرصه رسانه‌ای ظاهر نشده بود در دو هفته اخیر گویا از این غیبت خارج شده و خبرهای زیادی در مورد دیدارهای وی منتشر می‌شود. اما نکته مهم در این ارتباط به پایان غیبت وی نیست بلکه به اقدام اخیر وی مربوط می‌شود. در خلال اخبار منتشره تحت عنوان دیدار بن‌سلمان و محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی در جده، عکسی در روزنامه الکترونیکی عکاظ منتشر شد که ولیعهد سعودی را در حال دیدار با "شما بنت سهیل بن فارس المزروعی" وزیر امور جوانان امارات به‌تصویر کشیده بود اما نکته‌ای که سبب شد این عکس در شبکه‌های اجتماعی جنجال‌برانگیز شود، زیر پا گذاشتن قوانین اسلامی بود که تا مدتی قبل مقامات سعودی مدعی تلاش برای رعایت این قوانین در کشورشان بودند. این قوانین اما مدتی است که جای خود را به اصلاحات سریالی ولیعهد خام سعودی داده است، اصلاحات جنجالی که ژست روشنفکری و غرب‌زدگی در تک تک آنها موج می‌زند.
در تصویری که روزنامه عکاظ اقدام به نشر آن کرده، بن‌سلمان در حال دست دادن با شما المزروعی است، دست دادن با یک زن نامحرم که بدون هیچ شک و شبهه‌ای خلاف قوانین دین اسلام است. محمد بن سلمان با اجرای سند 2030 به‌دنبال آن است تا عربستان را در مسیر سکولاریسم پیش ببرد، بسیاری از کارشناسان معتقدند این مأموریت از جانب غرب به‌عهده وی گذاشته شده است. در همین راستا روزنامه اینترنتی «رأی الیوم» اعلام کرده که ناظران معتقدند عربستان سعودی به‌ناچار در مسیر سکولاریسم حرکت می‌کند که رویکرد رسانه‌های محلی این کشور در سخن گفتن از فواید قوانین مدنی و آماده‌سازی افکار عمومی برای تحولی تاریخی نشانگر همین امر است، تحولی که با جمع کردن بساط نهادهای دینی و انتقال به دوران گشایش و رفاه همراه خواهد بود. شبکه‌های ماهواره‌ای چون «روتانا» و «السعودیه24» نیز با دعوت از نویسندگان و روزنامه‌نگاران سعودی وابسته به جریان لیبرالیسم و کسانی که درباره منافع حاصل از لیبرالیسم در کشور، گفت‌وگو می‌کنند به ایفای این نقش می‌پردازند و این مهمان‌های امارات را به‌عنوان نمونه‌ای که می‌تواند الگوی عربستان برای اجرای سکولاریسم اسلامی باشد، معرفی می‌کنند. گفته می‌شود مقامات ارشد آمریکا نیز در سفری که ملک سلمان به واشنگتن داشته، به‌صراحت از وی خواسته‌اند تا به سلطه وهابیت در این کشور پایان دهد.
خبر دیگر اینکه، انغام خواننده سرشناس مصری در صفحه توییتر خود خبر از اجرای موسیقی و آواز در ریاض داد و نوشت: "هواداران عزیزم، بسیار خوشبختم که در عید فطر در جشنی ویژه کنار شما خواهم بود". این اولین بار است که یک خواننده زن در ریاض، پایتخت عربستان سعودی آواز خواهد خواند. همزمان با اعلام این خبر عنوان شد که اولین تیم فوتبال زنان در عربستان نیز تشکیل خواهد شد. این اقدامات در ادامه اصلاحات عربستان سعودی است که از سال گذشته آغاز شده است.
ترفند جدید علمای وهابی برای فرار از انجام امور دینی
رواج پدیده اجاره مسئولیت‌ها از سوی امامان جماعت مساجد عربستان در ماه مبارک رمضان سبب کاهش چشمگیر نمازگزاران این کشور به‌ویژه در آنچه نماز تراویح خوانده می‌شود، شده است. تراویح به نمازهایی گفته می‌شود که اهل‌سنت در ماه مبارک رمضان بعد از نماز عشاء به‌جماعت می‌خوانند و رسم است که در هر شب یک جزء از قرآن کریم در آن تلاوت شود. روزنامه عکاظ چاپ بندر جده (غرب) عربستان در گزارشی از این پدیده نوشت: امامان جماعت مساجد عربستان با پرداخت پول به افراد غیرسعودی مسئولیت خواندن نمازهای یومیه و تراویح را به آنها می‌سپارند. روزنامه سعودی اضافه کرد که امامان جماعت رسمی بخشی از حقوق ماهیانه خود را به این افراد می‌دهند و خود به‌جای عمل به مسئولیت‌ها برای انجام مناسک عمره در رمضان راهی مکه مکرمه می‌شوند. عکاظ این اقدام را سبب شکایت شمار زیادی از نمازگزاران دانسته و به‌نقل از"'محمد الناشی" نمازگزار یکی از مساجد می‌نویسد: این امر شرم‌آور است که یک امام جماعت مسئولیت‌های خود را به دیگران بسپارد. این موضوع یک خسران بزرگ برای مساجد ما محسوب می‌شود.
وضعیت آزادی بیان در عربستان
یک گزارش حقوق بشری سازمان ملل که بعد از پنج روز تحقیقات در عربستان تهیه شده است نشان می‌دهد که این کشور قوانین ضدتروریستی را به‌طور سیستماتیک برای توجیه شکنجه‌ها و زندانی کردن مدافعان حقوق بشر استفاده می‌کند. روزنامه گاردین ضمن اشاره به گزارش سازمان ملل درباره عربستان نوشت، «بن امرسون» گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مبارزه با تروریسم، با سیاست‌مداران، قضات، پلیس و دادستان‌های عربستانی دیدار کرده است. وی در گزارشی نوشته است در عربستان کسانی که به‌طور مسالمت‌آمیز از حق آزادی بیان استفاده می‌کنند، به‌طور سیستماتیک مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. وی افزود، در عربستان عده‌ای سال‌ها در زندان می‌مانند و بقیه اعدام می‌شوند و از سوی دیگر، کسانی که این زندانیان را شکنجه می‌دهند، از مصونیت برخوردارند.
این درحالی است که عربستان به‌تازگی 10 گواهینامه رانندگی به زنان این کشور داده و محمد بن سلمان ولیعهد سعودی خود را در موضع اصلاح‌گر در عربستان قرار داده است. اما این تغییرات تاریخی در عربستان همچنان تحت‌الشعاع دستگیری ماه گذشته مخالفان مشهور علیه ممنوعیت رانندگی، قرار می‌گیرد.
امرسون می‌گوید طی دو سال گذشته، تمرکز بی‌سابقه‌ای از قدرت اجرایی خاندان سلطنتی در همه حوزه‌های زندگی مردم وجود داشت. وی این مسئله را برای سازمان ملل که به سعودی‌ها این اجازه داد تا سال 2016 به شورای حقوق بشر سازمان ملل ورود کنند، شرم‌آور عنوان کرد. وی افزود، هیچ قضاوتی در این کشور مستقل نیست و سیستم قضایی کاملاً در کنترل پادشاه است. امرسون خاطرنشان کرد، هیچ آزادی بیان، هیچ تفکیک قدرت، هیچ رسانه آزاد و هیچ اتحادیه تجاری آزاد یا هیچ جامعه مدنی در حال فعالیتی در عربستان وجود ندارد.
از سوی دیگر 30 نهاد حقوق بشری بین‌المللی از جمله «دیده‌بان بین‌المللی حقوق بشر»، «سازمان عفو بین‌الملل» و «مرکز اروپایی برای دموکراسی و حقوق بشر» از مقامات سعودی خواستند که هرچه سریعتر جوانان دختر و پسر فعال در زمینه حقوق بشر را که بازداشت شده‌اند، آزاد کند. به گزارش پایگاه «الخلیج آنلاین» این سازمان‌ها خواستار روشن شدن مکان بازداشت افرادی شده است که صرفاً به‌دلیل حمایت از حقوق زنان یا غیره، بازداشت شده‌اند. این سازمان‌ها از عربستان خواستند اجازه دهد این افراد با خانواده خود در تماس باشند. در بیانیه این سازمان‌ها ضمن ابراز نگرانی از وضعیت حقوق بشر در عربستان، آمده است که این بازداشت‌ها در زمانی انجام شده است که عربستان در قالب طرح «چشم‌انداز 2030» شماری از اصلاحات را در عربستان آغاز کرده است. عربستان در هفته‌های گذشته، دست‌کم 17 فعال زن و مرد در حوزه حقوق بشر را بازداشت کرده و به زندان انداخته است؛ امری که با اعتراض گروه‌های حقوق بشری و سازمان‌های بین‌المللی فعال در زمینه حقوق بشر روبه‌رو شده است.
تأیید دخالت عربستان در انتخابات عراق
عربستان همواره سعی داشته تا عراق را به‌عنوان یک صحنه بازی مهم در اختیار خود بگیرد. اما تلاش‌های عربستان همواره با شکست روبه‌رو شده است، در این ارتباط عربستان تلاش زیادی انجام داد تا در انتخابات پارلمانی عراق تأثیرگذار باشد اما گویا این نقشه سعودی‌ها نیز شکست خورده است، در همین ارتباط عراق دیپلمات سعودی «یحیی شراحیلی» کاردار سابق سفارت عربستان در بغداد را اخراج و وی را «عنصر نامطلوب» قلمداد کرده است. شراحیلی که در حال حاضر منصب معاون «ثامر السبهان» وزیر مشاور سعودی در امور خلیج فارس را به‌عهده دارد، قبل از انتخابات عراق سعی کرده با طرف‌های مختلف سیاسی و شیعه و سنی ارتباط برقرار کند تا شاید بتواند بر ائتلاف‌های آنها تأثیر بگذارد. حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق پس از برگزاری انتخابات و نیز در پی فشارهای سیاسی طرف‌های مختلف، شراحیلی را اخراج کرد. یحیی شراحیلی در سال 2016 عراق را ترک کرده بوده اما بازگشت وی به بغداد «شک‌برانگیز» بوده و همین سبب شده مقامات عراقی، وی را اخراج کنند. انتخابات عراق در 22 اردیبهشت‌ماه سال جاری (2018) برگزار شد. این انتخابات، چهارمین انتخابات پارلمانی عراق پس از سقوط رژیم بعث در سال 2003، دومین انتخابات پس از خروج نیروهای آمریکایی در سال 2011 و نخستین انتخابات پارلمانی عراق بعد از نابودی داعش در سال 2017 بود.
یزید در خیابان‌های جده
یک شهروند عربستانی، ویدئوی جالبی را در اعتراض به نام‌گذاری خیابانی در جده به نام "یزیدبن معاویه" منتشر کرد. این شهروند عربستانی با اشاره به اینکه یزیدبن معاویه کسی است که امام حسین(ع) را در کربلا شهید کرد، با منجنیق به کعبه حمله کرد، هزاران نفر از زنان مدینه را به‌کنیزی گرفت و دختران باکره‌ای را که میان آنان بودند، مورد تجاوز قرار داد، می‌گوید احتمالاً کسی نام این خیابان را یزیدبن معاویه گذاشته است که اکنون بستگانش عضو داعش و در حال کشتار مسلمانان هستند.
نمایش زنان سعودی با گواهینامه
محمد بن سلمان ولیعهد جنجالی عربستان اولین مرحله از طرح موسوم به اصلاحات اجتماعی خود را با ایجاد مراکز صدور گواهینامه رانندگی به زنان کلید زد. طبق پیش‌بینی مراکز تحت نظر بن‌سلمان قرار است در اولین مرحله این طرح چند هزار زن و دختر سعودی صاحب گواهینامه در تاریخ عربستان شوند. حدود 20 روز قبل از زمان مقررشده برای لغو قانون ممنوعیت رانندگی زنان در عربستان، 10 زن در این کشور گواهینامه رانندگی گرفتند. مسئولان این کشور انتظار دارند که در هفته جاری 2000 زن دیگر هم امتحان رانندگی بدهند. فعالان مدنی مدت‌ها است که به لغو این قانون اعتراض می‌کردند و زمانی که در شهریور ماه سال گذشته تصمیم بر لغو قانون منع رانندگی زنان گرفته شد بسیاری جشن گرفتند، اگرچه در هفته‌های اخیر تعدادی از زنان که در این کشور رانندگی کردند بازداشت شدند. البته دولت این کشور چند روز پیش 8 نفر از این افراد را به‌طور موقت آزاد کرد، هنوز 9 نفر از این فعالان مدنی آزاد نشده‌اند. سال پیش محمد بن سلمان ولیعهد عربستان اعلام کرد که نقشه‌ای بلندپروازانه برای اصلاح اقتصاد عربستان سعودی برای سال 2030 دارد، بخشی از این نقشه افزایش زنان شاغل است. از آن زمان، پادشاهی عربستان شروع به لغو برخی قوانین سختگیرانه خود کرده برای مثال زنان این کشور دیگر اجازه دارند تا دیگر به ورزشگاه‌ها یا تئاتر بروند.
در شهریور محمد بن سلمان دستور داد تا قانون منع رانندگی زنان لغو شود، چند ماه بعد او دستور داد که زنان بدون اجازه پدر، همسر یا برادر خود برخی کارها را انجام دهند و در روز دوشنبه هم این دولت آخرین قدم خود را در این زمینه برداشت و به 10نفر از زنان این کشور گواهینه‌نامه رانندگی داد. یکی از این زنان که استادیار دانشگاه هم هست در این رابطه گفت: رانندگی برای ما فقط سوار ماشین شدن نیست، این قدرت شخصیت، تصمیم‌گیری و اعتماد به نفس ما را بالا می‌برد.
یکی دیگر از افراد هم در این باره توضیح داد: رانندگی برای من به‌معنای داشتن یک انتخاب است، داشتن انتخاب حرکت مستقل. ما الآن چنین گزینه‌ای پیش خود داریم و این مهم است.
انتهای پیام/*