لرستان| تاراج آب در روزهای بی‌آبی؛ کشاورزان اجاره‌ای و دلالان بلای جان آب‌های زیرزمینی دلفان شدند
کشت محصولات آبدوست به‌ویژه سیب زمینی توسط کشاورزان غیربومی، آن هم در سال‌های خشکسالی، سبب شده وضعیت آب‌های زیرزمینی شهرستان دلفان در حالت بحران قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از دلفان، بنا به گفته کارشناسان مهمترین چالشی که کشور ما در سال‌های آتی با آن مواجه خواهد بود مشکل کم‌آبی و بحران آب است، همواره بیشترین منابع آبی کشور در بخش کشاورزی استفاده می‌شود پس به تبع آن مدیریت کشور باید به سوی مدیریت بهینه منابع آبی به ویژه اصلاح الگوی مصرف آب و اصلاح الگوی کشت سوق پیدا کند.
سیب زمینی یکی از محصولات آبدوست کشاورزی است که استان‌های همجوار بر اثر برداشت بی‌رویه آب دیگر توان تولید مقرون به صرفه خود را از دست داده‌اند و همچنین تکرار کاشت این محصولات سبب بروز آفات ویژه‌ای در دشت‌های این استانها شده و همین امر سیب زمینی کاران غیربومی را بر آن داشته تا با اجاره زمین‌های حاصلخیز دشت نورآباد به بهایی اندک، کاشت این محصول آب بر را به منابع آبی لرستان تحمیل کنند.
تحقیقات کارشناسان بخش کشاورزی نشان داده که محصول سیب زمینی نیازمند آب فراوان بوده و برای بهره‌وری بیشتر نیازمند استفاده از سموم و کودهای فراوان نیز هست که متأسفانه هرکدام از این عوامل به نوبه خود مضرات و معایبی برای زمین‌های منطقه و مردم آن در پی خواهد داشت.
براساس نظر کارشناسان استفاده از سموم و کودهای مخصوص بهره‌وری سیب زمینی سبب کاهش شدید مواد عالی خاک شده و تا حدود 5 سال تبعات خود را نشان خواهد داد به‌گونه‌ای که حتی کسانی که اکنون به کاشت محصول سیب زمینی اقدام کرده‌اند به هیچ عنوان در 5 سال آینده حاضر به اجاره همان اراضی نخواهند بود چون خاک آن اراضی از مواد غنی تهی خواهد شد.
کشت محصولات آبدوست در بی‌آبی
متاسفانه در شهرستان دلفان با وجود تذکرات مکرر مسئولان و برخوردهای اخیر با سیب زمینی کاران سودجو باز هم مواردی از کاشت این محصول آبدوست در دشت خاوه(خاوه شمالی) شهرستان دلفان دیده شده به گونه‌ای که این امر مردم این بخش را بر آن داشت تا با جمع آوری امضای تمامی اهالی در یک طومار و تحویل آن به فرمانداری شهرستان خواستار برخورد جدی با متخلفان باشند.
در واقع دشت خاوه را می‌توان یکی از بهترین مناطق دلفان از نظر آب و خاک محسوب کرد چرا که این دشت وسیع به برکت سفره‌های زیر زمینی آب، هموار بودن اراضی و خاک مرغوب، یکی از حاصلخیزترین مناطق کشاورزی دلفان به شمار می‌رود که بخش اعظمی از تولیدات کشاورزی این شهرستان دلفان را به خود اختصاص داده است.
این دشت به دلیل مستعد بودن برای ذخیره نزولات آسمانی، پر آب ترین منطقه دلفان نیز محسوب می‌شود به گونه‌ای که آب شرب شهر نورآباد، خود بخش خاوه و بسیاری از روستاهای کم آب منطقه را نیز تامین می‌کند.
در سال‌های اخیر بسیاری از کشاورزان این منطقه با تغییر رویه در کشت محصولات سنتی همچون گندم، جو و سایر حبوبات، با واگذاری این اراضی به بهره برداران غیر بومی در قبال بهایی اندک، علاوه بر کاهش تولید محصولات استراتژیکی همچون گندم، سبب ایجاد تهدیدی جدی برای کیفیت خاک اراضی تحت کشت و بهره‌برداری بی‌رویه از سفره‌های زیر زمینی این دشت شده‌اند.
عبدالحسین عزیزی رئیس امور آب سلسله بیان اینکه منابع زیرزمینی آب منابع ملی بوده و به عموم مردم تعلق دارند، اظهار داشت: فعالیت‌هایی که در راستای حفظ و صیانت از منابع آبی در شهرستان دلفان صورت گرفته در مقایسه با فعالیت‌هایی که در این راستا در سطح کشور صورت گرفته اقدامات بسیار خوب و کم نظیری بوده است.
وی با اشاره به برگزاری جلسات متعدد شورای حفاظت از منابع آب شهرستان و شورای تامین در مورد ارائه راهکارهای مناسب در خصوص پیشگیری از کشت محصولات آبدوست در شهرستان، افزود: در این راستا حدود 70 حلقه چاه غیرمجاز در شهرستان دلفان شناسایی و مسدود شده و حدود 20 حلقه چاه صنعتی که نیز که به صورت غیرمجاز در بخش کشاورزی استفاده می‌شدند نیز پروانه بهره‌برداری آن ها باطل شد.
رئیس امور آب دلفان با تاکید بر اینکه تا زمانی که مردم و تمامی دستگاه‌های اجرایی مربوطه در این خصوص پای کار نباشند کاری از پیش نمی‌رود، عنوان کرد: متولی اصلی در این راستا سازمان جهاد کشاورزی است، تا زمانی که جهاد کشاورزی الگوی کشت منطقه را تغییر ندهد نمی‌توانیم اقدامات موثری انجام دهیم.
ممنوعه شدن دشت دلفان
وی بیان کرد: در حالی که امور آب پای کار آمده و دشت دلفان را ممنوعه اعلام می‌کند، سازمان جهاد کشاورزی برای شهرستان دلفان سهمیه کشت سیب زمینی مشخص می کند و بنابراین این کار سبب می‌شود که مردم حتی بیشتر از سهمیه در نظر گرفته شده اقدام به کاشت کنند و این کار جهاد کشاورزی با فعالیت‌هایی که امور آب در صیانت از منابع ملی انجام می دهد منافات دارد.
عزیزی با اشاره به جولان دلالان و واسطه‌های سودجو و اجاره زمین‌های حاصلخیز شهرستان به بهایی اندک، گفت: متاسفانه برخی از مردم مقاومت می‌کنند و همچنان به کشت سیب زمینی اصرار دارند، باید مردم نیز پای کار باشند و اراضی حاصلخیز خود را در قبال بهایی اندک به واسطه‌ها و سودجویان و کشاورزان غیربومی اجاره ندهند.
وی تصریح کرد: اداره امور آب در این راستا با تمام جدیت و توان خود پای کار ایستاده و در مقابل سودجویان کوتاه نمی آید چون بحث حفاظت و حراست از منابع و منافع ملی عموم مطرح است.
برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی دلفان
رضا میرزایی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان بابیان اینکه برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی سبب بحران و تهدید برای تأمین آب مزارع کشاورزی و آب شرب شهرها و روستاهای استان لرستان شده است، اظهار داشت: متجاوزان و سودجویان استان‌های همجوار که با کمک چندین نفر دلال بومی اقدام به اجاره اراضی کشاورزی و چاه جهت کاشت سیب‌زمینی کرده و قصد تخلیه کامل سفره‌های آب زیرزمینی و منابع آبی شهرستان را داشتند توسط نیروهای گشت و بازرسی شرکت شناسایی و برابر قوانین توزیع عادلانه آب و با دستور دادستان دلفان با آن‌ها برخورد جدی شده است.
وی با اشاره به آگاه کردن کشاورزان و جلسات توجیهی با مالکان چاه‌ها نسبت به خطرات کاشت محصولات آبدوست به منابع آبی استان افزود: با توجه به اینکه سیب‌زمینی جز کشت‌های آبدوست محسوب می‌شود و کاشت آن سبب تخلیه شدید سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود، طی چند سال آبخوان به‌طور کامل از آب تخلیه می‌شود و اراضی کشاورزی تحت پوشش به دیم تبدیل و درنهایت براثر وقوع پدیده فرونشست، زمین‌های کشاورزی تخریب و غیرقابل استفاده می‌شوند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان عنوان کرد: هر هکتار سیب‌زمینی هشت هزار مترمکعب آب مصرف می‌کند بنابراین کشاورزان نباید به خاطر منافع زودگذر، آب و زمین خود را ازدست‌داده و فرزندان و آینده‌سازان این دیار را با چالش شدید بحران خشکسالی مواجه کنند.
وی تأکید کرد: کشاورزان از اجاره دادن اراضی و چاه به غیربومیان جهت کشت سیب‌زمینی و هندوانه جدا خودداری کنند، برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی در دلفان در حال تبدیل‌شدن به بحران است و تهدیدی جدی برای تأمین آب مزارع حتی آب شرب شهر و روستاهای شهرستان شده است.
وضعیت نگران‌کننده آب‌های زیرزمینی دلفان
جعفر طولابی فرماندار دلفان نیز با بیان اینکه شهرستان دلفان آب‌های سطحی و روان ندارد و تنها دارای آب‌های زیرزمینی است، اظهار داشت: آب شرب شهر 65 هزار نفری نورآباد و جمعیت 24 هزار نفری بخش خاوه از همین دشت خاوه تامین می‌شود و این دشت تنها دشتی در شهرستان است که دارای منابع آب زیرزمینی است.
وی با اشاره به اینکه آب بخش کشاورزی دشت خاوه نیز از همین آب‌های زیرزمینی دشت خاوه تامین می‌شود، افزود: با توجه به خشکسالی‌های اخیر و کاهش بارندگی‌ها و نزولات جوی استفاده از منابع آب زیرمینی شهرستان برای کاشت محصولات آبدوست قدری نگران کننده شده است.
فرماندار دلفان عنوان کرد: سال گذشته در شهرستان دلفان افت فشار آب و افزایش مصرف برق و قطعی مکرر برق منطقه را داشتیم و علاوه بر آن مشکلات زیست محیطی ناشی از مصرف سموم و کودهای مرغی در اراضی کشارزی را نیز در شهرستان شاهد بودیم.
وی با اشاره به فرسایش خاک منطقه بیان کرد: به همین دلایل سال گذشته پس از برداشت محصولات زراعی در جلسه شورای حفاظت از منابع آب این مشکلات بررسی شده و تصمیم گرفتیم که در سال جاری اجازه ندهیم که این مشکلات ادامه داشته باشد.
طولابی با اشاره به اینکه خوشبختانه تصمیمات خوبی توسط شورای تامین و شورای حفاظت از منابع آب شهرستان گرفته شده و در این راستا نیز اقدامات و برخوردهای خوبی در شهرستان صورت گرفته است، گفت: حدود 70 حلقه چاه غیرمجاز در شهرستان مسدود شده و تعداد 20 حلقه چاه صنعتی نیز که در بخش کشاورزی به صورت غیرمجاز به کار گرفته شده بودند نیز پلمپ شدند و با بهره‌برداری‌های غیرمجاز کلا برخورد شده است.
دلالان و غیربومی‌ها بلای جان منابع آب
وی تصریح کرد: کشاورزانی نیز که اقدام به کشت سیب زمینی به صورت غیرمجاز و خارج از الگوی کشت کرده‌اند با دستور دادستانی و در قالب گشت سیار نیروی انتظامی، امور آب و جهاد کشاورزی ماشین آلات کشاورزی سیب زمینی کاران در حال توقیف و جمع آوری هستند.
فرماندار دلفان با اشاره به دلالان و واسطه‌هایی که از قبل با کشاورزان غیربومی و مالکان چاه‌های کشاورزی قرارداد منعقد کرده‌اند، خاطرنشان کرد: این دلالان و واسطه‌ها دست به هر کاری می‌زنند که دوباره به صورت غیرمجاز کشت سیب زمینی برای تامین منافع مالی خودشان صورت گیرد که این افراد نیز به زودی شناسایی شده و با آن‌ها برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه برابر الگوی کشت سازمان جهاد کشاورزی سهمیه سیب زمینی شهرستان دلفان 400 هکتار است، اظهار داشت: نسبت به سال گذشته که 1500 هکتار کاشت سیب زمینی در شهرستان داشتیم خوشبختانه کشت این محصول آبدوست محدود شده است.
طولابی افزود: در جلسه شورای حفاظت از منابع آب مصوب شده که جهاد کشاورزی و امور آب در جاهایی که به صورت غیرقانونی و خارج از الگوی کشت اقدام به کاشت سیب زمینی شده است مالکان چاه‌های آب حق برداشت آب ندارند در غیر اینصورت پروانه بهره‌برداری آن‌ها باطل می‌شود.
وی با اشاره به کوچ اکثر کشاورزان غیربومی به دلیل محدودیت‌های اعمال شده، عنوان کرد: خوشبختانه در حمایت از جلوگیری از کاشت سیب زمینی این فرهنگ در بین مردم شهرستان ایجاد شده و مردم نیز برای جلوگیری از کاهش منابع آب زیرزمینی شهرستان دغدغه و نگرانی دارند که در این راستا جمعی از مردم با تهیه یک طومار خواستار برخورد با دلالان و واسطه‌ها برای جلوگیری از کشت سیب زمینی در شهرستان شدند.
فرماندار دلفان خاطرنشان کرد: بهره‌برداری غیرمجاز از اراضی و چاه‌های کشاورزی به هر شکلی که باشد ممنوع بوده و با متخلفان برخورد جدی صورت خواهد گرفت.
محدودیت در کشت محصولات آبدوست ایجاد شود
علی صفربیرانوند، رئیس دادگستری شهرستان دلفان با اشاره به اینکه هرگونه برداشت بی‌رویه و غیر مجاز از منابع آب زیرزمینی جرم بوده و اشخاص خاطی و متخلف مجازات خواهند شد، اظهار داشت: با توجه به خشکسالی‌هایی اخیر و کاهش نزولات جوی که سبب کاهش سطح آب‌های زیرزمینی شده و با توجه به اینکه آب شرب شهرستان دلفان از منابع زیرزمینی دشت خاوه تامین می‌شود بنا به ضرورت باید محدودیت‌هایی برای کشت محصولات آب‌دوستی همچون سیب زمینی در شهرستان دلفان وجود داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه اداره جهاد کشاورزی و امور آب باید اقدامات لازم را در این خصوص صورت دهند، افزود: چنانچه کشاورزان و مالکین چاه‌ها و سایر اشخاصی که به هر نحوی اراضی کشاورزی که به کاشت محصولاتی همچون گندم، جو و نخود اختصاص می‌یافتند را برای کشت سیب زمینی تخریب کرده‌اند به دادگستری معرفی کنند تا در راستای پیشگیری از تجاوز به منابع ملی و پیشگیری از تخریب محصولات کشاورزی برابر مقررات تحت پیگرد قانونی قرار گیرند.
رئیس دادگستری دلفان با تاکید بر اینکه به هیچ عنوان اجازه برداشت بی‌رویه از آب‌های زیر زمینی شهرستان را نخواهیم داد حتی اگر مالکان دارای پروانه بهره‌برداری باشند، عنوان کرد: اگر کشاورزان قصد کشت سیب زمینی را دارند باید بر اساس نظر کارشناسان جهاد کشاورزی و امور آب اقدام کنند در غیر این صورت نسبت به ابطال پروانه بهره‌برداری چاه‌های آب و تشکیل پرونده قضایی اقدام می‌شود.
استفاده از چاه‌های صنعتی در بخش کشاورزی ممنوع است
وی با تاکید بر اینکه مالکین چاه‌های غیر مجاز و صنعتی به هیچ عنوان حق استفاده در امر کشاورزی را ندارند، بیان کرد: در صورت مشاهده چنین مواردی امور آب و جهاد کشاورزی باید اشخاص متخلف را شناسایی و به مراجع قضایی معرفی کنند تا نسبت به ابطال پروانه بهره برداری اقدامات لازم صورت گیرد.
شهرستان دلفان با بیش از 150 هزار نفر جمعیت و دارا بودن 444 روستا و منابع آبی کم همواره در فصول گرما با بحران کم آبی دست و پنجه نرم می‌کند و لذا اقدامات قاطع مسئولان در راستای صیانت و حفاظت از منابع آبی علاوه بر آنکه می‌تواند در حفظ این منابع موثر و گامی مهم در راستای حفظ اراضی حاصلخیز منطقه و سوق دادن کشاورزان به سمت تولید محصولات استراتژیکی همچون گندم بسیار اثرگذار باشد.
انتهای پیام/ ز