یادداشت | ثمرات و برکات روز عید فطر

باشگاه خبرنگاران پویا

عید سعید فطر بر اساس روایات معصومین(ع) یکی از چهار عید مهم مسلمانان در کنار اعیاد قربان، غدیر و مبعث شناخته می‌شود. در این روز که همزمان با اولین روز ماه شوال است، مسلمانان به اعمال عبادی خاص مثل نماز جماعت این روز شریف مشغول می‌شوند تا مزد معنوی یک ماه روزه‌داری خویش را از خداوند متعال دریافت کنند؛ از این رو در روایات به روز عید فطر یوم‌الجوایز می‌گویند. در این باره جابر بن عبدالله انصاری از امام باقر علیه‌السلام روایت کرده‏ که آن حضرت فرمود: رسول خدا(ص) فرمود: «چون روز اول شوّال فرا مى‌‏رسد منادى ندا مى‏‌کند: اى مؤمنان در این صبحگاه بشتابید براى جوائزتان؛ إِذَا کَانَ أَوَّلُ یوْمٍ مِنْ شَوَّالٍ نَادَى مُنَادٍ: یا أَیهَا الْمُۆْمِنُونَ اغْدُوا إِلَى جَوَائِزِکُمْ». 

اما شاید این سؤال برای مؤمنین روزه‌دار ایجاد شود که جوائز معنوی روز عید فطر که خداوند در قبال یک ماه عبادت مخلصانه آنان در نظر گرفته است، شامل چه مواردی است؟ با مروری بر احادیث شریف مربوط به فضیلت روز عید فطر می‌توان تا حدودی به این پاسخ دست یافت. 

* تزکیه ثمره مهم روز عید فطر
تزکیه یعنی پالایش روح از گناهان برای اوج گرفتن به ارتفاعات معنوی و دستیابی به کمالات انسانی است؛ خداوند در بخشی از آیه21 سوره مبارکه نور می‌فرماید: «وَ لَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَکَىٰ مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَٰکِنَّ اللَّهَ یُزَکِّی مَنْ یَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛ و اگر فضل و رحمت خدا شامل شما نبود احدی از شما (از گناه و زشتی) پاک و پاکیزه نشدی، لیکن خدا هر کس را می‌خواهد منزه و پاک می‌گرداند، و خدا شنوا و داناست»؛ بنابراین تزکیه مسأله‌ای است که جز با فضل و رحمت خداوند و سعی سالکان حاصل نمی‌شود.

حال با توجه به این مسأله خداوند یکی از ثمرات و جوائز مهم روز عید فطر را تزکیه قرار داده است؛ یعنی کسانی که توفیق نیافتند طی یک ماه آنچنان که شایسته است روح خود را از آلودگی‌های خطاها و اشتباهات تطهیر کنند، فرصت دارند در این عید مبارک به تزکیه بپردازند؛ لذا در روایات ائمه(ع) می‌خوانیم خداوند شب عید فطر را همسنگ شب قدر در نظر گرفته است. امام محمد باقر(ع) در این باره فرمود: «پدرم علی بن حسین(ع) شب عید فطر را در مسجد می‌ماند و تا صبح نماز می‌خواند و شب زنده‌داری می‌کرد و می‌فرمود:‌ ای پسرم این شب کمتر از شب قدر نیست.» ^{( الاقبال بالأعمال الحسنة، سید ابن طاووس، ج1، ص465)}

با توجه به این موضوع یکی از احکام واجب روزه‌داران پرداخت زکات فطریه است که بر اساس متون دینی یکی از فلسفه‌های آن سلامتى جسم و پاکسازى روح از رزائل اخلاقى است. در روایتى در تفسیر آیه 10 سوره مبارکه شمس «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاها؛ رستگار شد آن کسی که تزکیه کرد» آمده است: منظور از تزکیه، زکات فطره است. ^{(مستدرک وسائل الشیعه، ج 7، ابواب زکاة الفطره، ص 137)} و جالب اینکه یکی از سوره‌های وارد شده در نماز عید فطر سوره شمس است. 

* مغفرت الهی در عید فطر
از دیگر ثمرات مهم عید فطر دستیابی به مغرفت خداوند است. به این معنا که خداوند اثرات وضعی خطاها و گناهان افراد را ترمیم می‌کند. رسول گرامی اسلام(ص) در ضمن روایتی در فضیلت ماه مبارک رمضان و عید فطر فرمودند: «...و چون صبح روز عید فرا رسد خداوند فرشتگان را به همه ‏ی شهرها بفرستد. پس در زمین فرود آیند و سر کوچه‌ها و گذرها بایستند و [با صدایى که آن را همه‏ ی آفریده‏ هاى خدا جز جن و آدمیان می‏‌شنوند] گویند: اى امّت محمد! به سوى پروردگار کریم [براى نماز عید] بیرون شوید که او پاداش فراوان دهد و گناهان بزرگ را مورد مغفرت قرار دهد؛‌ فَإِذَا کَانَتْ غَدَاةُ یوْمِ الْفِطْرِ بَعَثَ اللَّهُ الْمَلَائِکَةَ فِی کُلِّ الْبِلَادِ فَیهْبِطُونَ إِلَى الْأَرْضِ وَ یقِفُونَ عَلَى أَفْوَاهِ السِّکَکِ فَیقُولُونَ یا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ اخْرُجُوا إِلَى رَبٍّ کَرِیمٍ یعْطِی الْجَزِیلَ وَ یغْفِرُ الْعَظِیمَ»  ^{(امالی مفید مجلس 27  ص232)} 
وجود چنین ویژگی در این عید مبارک هر فرد مؤمنی را ترغیب به توجه بیشتر به خداوند متعال و تشویق به عبادت و عدم پرداختن به مسائل لهو و لعب می‌کند.

* رضایت خداوند از مؤمنین در عید فطر
یکی دیگر از ثمرات روز عید فطر دستیابی به رضایت خداوند متعال است؛ موضوعی که خوبان بشریت در طول سال همواره در پی آن هستند، خداوند مسیرش را به بهانه روز عید فطر برای مسلمانان هموار می‌کند. در اهمیت کسب رضایت خداوند پیامبر گرامی اسلام(ص) به امیرالمؤمنین(ع)‌ فرمودند: «ای على! عقل چیزى است که با آن بهشت و خشنودى خداوند رحمان به دست مى ‏آید؛ یَا عَلِیُّ الْعَقْلُ مَا اکْتُسِبَتْ بِهِ الْجَنَّةُ وَ طُلِبَ بِهِ رِضَا الرَّحْمَن‏» ^{(من لا یحضره الفقیه ج 4 ، ص 369)}  لذا می‌توان اذعان کرد روزه‌داران ماه مبارک رمضان که به مدت یک ماه با عبادات خالصانه خود در پی کسب خشنودی و رضایت خداوند بودند، خداوند نیز در پایان این ماه رضایت خویش را به مجاهدان راهش اعلام می‌دارد؛ لذا رسول گرامی اسلام(ص) در ادامه روایت خویش فرمود: «خداوند عزّ و جلّ فرماید: شما را گواه مى‌‏گیرم که من پاداش روزه‏ رمضان و نمازشان را خشنودى و آمرزش خود از ایشان قرار دادم؛ قَالَ: فَیقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: فَإِنِّی أُشْهِدُکُمْ مَلَائِکَتِی أَنِّی قَدْ جَعَلْتُ ثَوَابَهُمْ عَنْ صِیامِهِمْ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ قِیامِهِمْ فِیهِ رِضَای وَ مَغْفِرَتِی». 

یادداشت: سعید شیری

انتهای‌پیام/