سایه سنگین امریکا بر طرح مذاکرات بین‌الافغانی با طالبان
در شرایطی که گمانه‌زنی‌ها درباره آغاز گفت‌وگو‌های صلح دولت افغانستان با طالبان جدی‌تر شده، جیمز ماتیس، وزیر دفاع امریکا روز سه‌شنبه (۵ تیر) در سفری غیرمنتظره وارد کابل، پایتخت افغانستان شد.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، در شرایطی که گمانه‌زنی‌ها درباره آغاز گفت‌وگو‌های صلح دولت افغانستان با طالبان جدی‌تر شده، جیمز ماتیس، وزیر دفاع امریکا روز سه‌شنبه (5 تیر) در سفری غیرمنتظره وارد کابل، پایتخت افغانستان شد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، او در سخنانی قبل از اینکه هواپیمایش در کابل به زمین بنشیند، گفته است که برنامه‌اش از سفر به کابل، ارزیابی حضور نظامی امریکا در افغانستان و بررسی شانس صلح میان طالبان و دولت افغانستان است.
در شرایطی که گمانه‌زنی‌ها درباره آغاز گفت‌وگو‌های صلح دولت افغانستان با طالبان جدی‌تر شده، جیمز ماتیس، وزیر دفاع امریکا روز سه‌شنبه (5 تیر) در سفری غیرمنتظره وارد کابل، پایتخت افغانستان شد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، او در سخنانی قبل از اینکه هواپیمایش در کابل به زمین بنشیند، گفته است که برنامه‌اش از سفر به کابل، ارزیابی حضور نظامی امریکا در افغانستان و بررسی شانس صلح میان طالبان و دولت افغانستان است.
این در حالی است که از چند روز پیش به این‌سو، یک تیم گفت‌وگوکننده ایالات متحده امریکا به رهبری زلمی خلیل‌زاد، امریکایی افغان‌تبار و سفیر پیشین امریکا در افغانستان، برای سرعت بخشیدن به روند صلح به کابل آمده تا این روند را از نزدیک نظارت کند. به گفته وزیر دفاع امریکا، این کشور نشانه‌هایی را دریافت کرده که از آمادگی برخی گروه‌ها در داخل طالبان برای وارد شدن به مذاکرات احتمالی صلح با دولت کابل خبر می‌دهد.
اما آنچه حضور وزیر دفاع امریکا و همچنین تیم گفت‌وگوکننده امریکا را در کابل مهم و بحث‌برانگیز می‌سازد، گمانه‌زنی‌ها در مورد بحث بر سر خروج نیرو‌های امریکایی و پیمان ناتو از افغانستان، به عنوان عمده‌ترین شرط طالبان برای پذیرفتن آغاز مذاکرات با دولت افغانستان است.
شورای عالی صلح و دولت افغانستان در طول هفته‌های اخیر، برای اینکه موضع گروه طالبان نسبت به آغاز روند گفت‌وگو‌های صلح را نرم‌تر بسازند، صراحتاً گفته‌اند که پس از آغاز روند گفت‌وگوها، ایجاد جدول زمانی یا تعیین تاریخ برای خروج نیرو‌های امریکایی و ناتو از افغانستان، در اولویت مذاکرات با طالبان قرار خواهد داشت. احسان طاهری، سخنگوی شورای عالی صلح افغانستان در این مورد به رادیو آزادی گفته است: «ما می‌خواهیم که صلح را در دو بعد ببینیم؛ یکی آغاز مذاکرات صلح به رهبری و حاکمیت افغانستان و دوم اینکه بدون شک وقتی مذاکرات آغاز می‌شود، یک تفاهم به خاطر زمان‌بندی خروج نیرو‌های خارجی از افغانستان نهایی شود.»
به نظر می‌رسد این پیام‌های مثبت دولت افغانستان که در صورت آغاز مذاکرات صلح با طالبان، تفاهمی نیز در مورد زمان‌بندی خروج نیرو‌های خارجی از این کشور صورت خواهد گرفت، در یک چرخش ناگهانی، موجب نگرانی جدی مقام‌های امریکایی و حضور جدی آن‌ها در کابل شده است. این در حالی است که در استراتژی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا برای افغانستان، حضور نظامی این کشور، یک حضور طولانی‌مدت و نامشخص ذکر شده است.
در چنین شرایطی، سایه سنگین امریکایی‌ها و خواسته‌های آن‌ها بر تلاش‌های دولت افغانستان برای آغاز مذاکرات صلح با طالبان بیش از پیش احساس می‌شود. دولت افغانستان در گذشته همواره بر آغاز مذاکرات بین‌الافغانی با گروه طالبان تأکید کرده و نسبت به خواست طالبان برای مذاکره مستقیم با امریکا واکنش منفی نشان داده است. حال با توجه به سفر وزیر دفاع امریکا به کابل و همچنین حضور تیم گفت‌وگوکننده این کشور برای نظارت از روند احتمالی مذاکرات صلح، به نظر می‌رسد برنامه گفت‌وگو‌های بین‌الافغانی محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، از مسیر اصلی خود خارج شده و امریکا حالا تلاش دارد گرداننده اصلی باشد. در این زمینه، حضور زلمی خلیل‌زاد، امریکایی افغان‌تبار جمهوریخواه در کابل که در گذشته نقش جدی در شکل‌گیری افغانستان جدید پس از طالبان داشته، بسیار مهم و قابل توجه است. نکته قابل تأمل اینجاست که رئیس‌جمهور افغانستان ابتدا با ارائه طرح صلح بدون قید و شرط و پس از آن، آتش‌بس با طالبان، یک قمار بزرگ سیاسی را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 در افغانستان آغاز کرده است که تاکنون از غیرنظامیان و نظامیان این کشور صد‌ها قربانی گرفته است. با وجود نزدیکی غنی به امریکا، پیروزی در این قمار بزرگ از اهمیت حیاتی برخوردار است، اما با توجه به منافع حیاتی ایالات متحده در افغانستان و منطقه، به نظر نمی‌رسد این قمار به یک سرانجام دلخواه برسد.
این در حالی است که مؤسسه جهانی پگواش که پیش از این چندین دور دیدار میان نمایندگان احزاب، فعالان جامعه مدنی و زنان را با گروه طالبان در نروژ، پاکستان و افغانستان برگزار کرده، می‌گوید: «پس از دید و بازدید با جوانب مختلف و شنیدن دیدگاه‌های آنان، ممکن است طالبان بر اساس تقسیم اوقات، حضور درازمدت نیرو‌های امریکایی را در افغانستان نیز بپذیرد». محمد یوسف افتخار، عضو دفتر رسانه‌های پگواش که به کابل آمده، می‌گوید: «پیش از این موقف طالبان بسیار سختگیرانه بود، اما حتی اکنون چنین باوری وجود دارد که طالبان تا یک مدت زمانی حضور امریکایی‌ها را در افغانستان بپذیرند یا با موجودیت آن‌ها به صلح تن دهند و بالاخره مانند حزب اسلامی قرارداد صلح به‌میان آید.».
اما آنچه مهم است، تاکنون هیچ نشانه‌ای که ثابت کند طالبان از موضع جدی خود مبنی بر حضور نیرو‌های خارجی در افغانستان کوتاه آمده باشند، دیده نشده است. طالبان، حضور امریکا در افغانستان را اشغال و دولت این کشور را دولت دست‌نشانده امریکا عنوان می‌کند، از این‌رو، پیش از آغاز هرنوع مذاکره‌یی با دولت افغانستان، خواهان گفت‌وگوی مستقیم با مقام‌های امریکایی بوده‌اند. آنچه مشخص است، بر اساس باور‌های بنیادی طالبان، بدون خروج نیرو‌های امریکایی و ناتو از افغانستان، هیچ صلحی متصور نخواهد بود. طالبان در تازه‌ترین بیانیه خود، در مورد نشست علمای جهان اسلام در عربستان سعودی درباره مسئله صلح افغانستان، گفته که امریکا نخست علمای دینی را برای کنفرانس اندونزی گردهم جمع کرد و بعد از آن، کنفرانس‌های مشابه را در کابل، اسلام‌آباد پاکستان و حال در عربستان سعودی سازمان‌دهی کرده است. طالبان این کنفرانس‌ها را ضد اسلامی خوانده و افزوده که هدف ایالات متحده امریکا از برگزاری این کنفرانس‌ها، این است تا «اشغال نظامی» اش را در افغانستان توجیه کند.
یادداشت جوان/ سید عباس حسینی
انتهای پیام/