اشتباه‌های بچگانه و فتح سالن‌های بزرگ جهان/ از رنو تا چایکوفسکی
علی‌اکبر صفی‌پور در طول دو سال مدیریتش بر بنیاد رودکی، دوران پرفراز و نشیبی را طی کرد؛ او گاهی کارهای بزرگی برای هنر ایران انجام داد و گاهی هم سوتی‌های بچگانه‌ای داشت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، درست دو سال پیش و به تاریخ چهارشنبه 2 تیر 1395 حُکم مدیریت علی‌اکبر صفی‌پور در بنیاد رودکی امضا شد. آن زمان علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد بود و مراسم معارفه‌ی صفی‌پور با حضور مرادخانی برگزار شد.
اکنون و پس از گذشت دو سال، زمان مدیریت دوساله صفی‌پور در بنیاد رودکی تمام شده است. حال باید منتظر ماند و دید که سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که رئیس هیات امنای بنیاد رودکی هم هست؛ چه تصمیمی درباره آینده‌ی بنیاد رودکی و علی‌اکبر صفی‌پور می‌گیرد.
در اینجا نگاهی خواهیم داشت به دو سال مدیریتِ علی اکبر صفی‌پور در بنیاد رودکی؛ دو سالی که با فراز و فرودهای بسیاری همراه بود.
ثبات در ارکسترها
پیش از آمدن صفی‌پور به بنیاد رودکی، یکی از گلایه‌هایِ همیشگی اعضای ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران پرداخت نشدن حقوقشان و مشکلات بیمه‌ای بود. ارکسترها زیر نظر بنیاد رودکی اداره می‌شوند و یکی از مواردِ همیشگی در ارکسترها، گلایه‌های مالیِ نوازندگان بود.
اما با آمدن صفی‌پور اوضاع فرق کرد. میزان حقوق برای نوازندگان براساس جایگاه و رده‌ی هنریشان تعیین شد. بیمه‌ها به جای 18 روز در ماه، 30 روز کامل رد شد و اکنون مدت‌هاست که پرداخت حقوق‌ها تاخیر نداشته است. بی‌شک با ثبات‌ترین دوران ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران در همین یک سال گذشته سپری شد. اکنون نوازندگان ارکسترها به ثباتی نسبی رسیده‌اند و کارشان را با تمرکز انجام می‌دهند.
البته این مسئله فارغ از انتقادهای هنری به ارکسترهاست که گاهی از سوی منتقدان مطرح می‌شود.
رنو در تالار وحدت
چهارم مهر 1395 در اقدامی عجیب، خودروی رنو روی صحنه تالار وحدت رفت. مسئولان بنیاد رودکی، تالار وحدت را به شرکت خودروسازی «رنو» اجاره دادند تا مراسم رونمایی از تولید جدیدش را در بهترین تالار ایران برگزار کند.
همان زمان انتقادهای بسیاری به اوضاع تالار وحدت وارد میشد. مسئولان بنیاد رودکی، تالار وحدت را با نیم قرن قدمت، به هر گروهی اجاره می‌دادند و تقریبا به هیچ کس «نه» نمی‌گفتند.
حضور خودروی «رنو» بر روی صحنه تالار وحدت، انتقادهای بسیاری در پی داشت. تالاری که در سال 1346 ساخته شده و ویژه‌ی اجرای اُپرا و کنسرت‌های موسیقی است، به یک‌باره جایی برای جولانِ خودرویِ فرانسوی شد.
بیشتر بخوانید: تالار وحدت زیر چرخ‌های «رنو» / افزایش نگرانی‌ها درباره تخریب تالار وحدت
ارکسترها در ایتالیا
تیرماه 1396 بود که ریکاردو موتی با ارکسترِ راونا به ایران آمدند. این اتفاق یکی از مهمترین رویدادهای هنری در چند دهه گذشته‌ی ایران بود. ریکاردو موتی رهبری شناخته شده در عرصه موسیقی کلاسیک غرب، با ارکسترش به ایران آمد و اجراهای فوق‌العاده‌ای به صحنه برد. در این اجراها منتخبی از اعضای ارکستر «راونا» و ارکستر سمفونیک تهران روی صحنه رفتند.
در عین حال بنیاد رودکی با تفاهم نامه‌ای که با ارکستر فستیوال راونا داشت، ترتیبی داد که ارکستر سمفونیک تهران هم به ایتالیا برود تا اجرایی مشترک با ارکستر «راونا» و به رهبری ریکاردو موتی داشته باشد.
تا پیش از این رویداد، کار کردنِ نوازندگان ایرانی با موزیسین‌های درجه یک جهان، چیزی شبیه به یک رویا بود.
بیشتر بخوانید: اجرای ارکستر ایران و ایتالیا گوشنواز بود / بهترین اجرای سرود ملی ایران را شنیدیم
تغییر در صندلیهای تالار وحدت به نفع مدیران / ناشیگری در روابط عمومی
مهرماه 1396، خبرگزاری تسنیم گزارشی منتشر کرد که از اعمال تغییر در صندلیهای تالار وحدت خبر می‌داد و این تغییر به نفع مدیرانی بود که برای دیدن اجراهای هنری به تالار وحدت می‌آمدند.
تالار وحدت را اوژن آفتاندلیانس براساس ساختمان اپرا هال وین ساخته است. فُرم صندلیهای این تالار بسیار خاص و منحصر به فرد است. اما در اقدامی عجیب مسئولان بنیاد رودکی تصمیم به تغییر در این صندلی‌ها گرفتند. آنها اعلام کردند که این تغییرها برای مرمت و بازسازی است اما بعدها دیده شد که دو ردیف از صندلیهای ردیف اول برداشته شده و به جایش صندلیهای مُبله تعبیه شده است. این صندلیهای مُبله و راحتی جایی برای نشستن مدیرانِ مدعو به تالار وحدت هستند.
پس از اینکه خبرگزاری تسنیم از این موضوع پرده برداشت و این مسئله را رسانه‌ای کرد، روابط عمومی بنیاد رودکی جوابیه‌ای برای تسنیم فرستاد که در آن به شکلی ناشیانه سعی در «ماست‌مالیِ» ماجرا داشت. در بخشی از جوابیه‌ی روابط عمومی بنیاد رودکی اینچنین آمده است:
«در این فرایند، برداشتن صندلیهای ردیف اول به منظور تعمیر واستفاده در ردیف های انتهایی سالن و جلوگیری از تعطیلی(تالار) بوده است وصندلی های موجود در ردیف اول موقت بوده و در پایان کار جابجا خواهد شد. در این رهگذر باید گفت هیچ تغییری در وضعیت صندلیهای سالن ایجاد نمی‌شود.»
این در حالی است که اکنون و پس از حدود 9 ماه از اعمال آن تغییرات، هنوز صندلیهای ردیف نخستِ تالار وحدت به جای خود بازنگشته‌اند.
بیشتر بخوانید: صندلیهای ردیف نخست تالار وحدت به جای خودش برمی‌گردد
تئاتر در سالن‌های بنیاد رودکی
تالار حافظ و تالار فردوسی از زیرمجموعه‌های بنیاد رودکی به شمار می‌روند. این دو تالار با ظرفیت‌های محدود در پذیرش مخاطب، در طول سال میزبان تئاترهای بسیاری هستند. بر کسی پوشیده نیست که مهمترین پروژه‌های تئاتری(از نظر تعداد مخاطب) معمولا در تالار وحدت روی صحنه می‌روند. البته این ماجرا صدای برخی از اهالی موسیقی را هم درآورده است. برخی معتقدند که تالار وحدت فقط جایی برای به صحنه رفتن پروژه‌های موسیقی است و سالن‌های مخصوص تئاتر در سطح شهر تهران، بسیارند.
در عین حال مسئولان بنیاد رودکی در ساعاتی که معمولا تقاضایی برای برگزاری کنسرت وجود ندارد، مانند ساعت 18:00 در روزهای مختلف، تالار وحدت را در اختیار گروه‌های تئاتری قرار می‌دهد. حاصل این امر هم رونق تئاتر در تالار وحدت بوده است. آخرین پروژه‌ای که اینگونه روی صحنه‌ی تالار وحدت رفت؛ «الیورتویست» بود. این نمایش حدود سه ماه در تالار وحدت روی صحنه بود.
استعفای آقای مدیر
خرداد 1396 بود که خبرِ استعفای علی‌اکبر صفی‌پور به گوش رسید. در آن برهه، زمان ماموریت سه ساله‌ی صفی‌پور به وزارت ارشاد به پایان رسیده بود و علت استعفا هم همین مسئله بیان شد.
در واقع صفی‌پور کارمند رسمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی محسوب می‌شود و به وزارت ارشاد مامور شده است.
در همان زمان که زمزمه‌های جدایی صفی‌پور از بنیاد رودکی شنیده میشد، چند نامه در حمایت از او در رسانه‌ها منتشر شد؛ شهرداد روحانی، فریدون شهبازیان و جمعی از نوازندگان ارکسترها با انتشار نامه‌هایی خطاب به وزیر ارشاد خواستار ابقای صفی پور در سمتش شدند. این هنرمندان می‌دانستند که بنیاد رودکی و وضعیت ارکسترها تازه به ثبات رسیده و هرگونه تغییر در مدیریتِ ارشد این بنیاد، می‌تواند پیامدهای بدی در پی داشته باشد.
در نهایت هم وزیر ارشاد درخواست آنان را پذیرفت و صفی‌پور را ابقا کرد.
بیشتر بخوانید: علی‌اکبر صفی‌پور مدیرعامل بنیاد رودکی باقی ماند
سفرِ ارکسترها به روسیه و حضور در جام جهانی / رخدادی جهانی
وقتی بنیاد رودکی از امضای تفاهم‌نامه‌اش با کنسرواتوار چایکوفسکی خبر دارد، بسیاری این خبر را شبیه به یک شوخی پنداشتند. اما این خبر یک واقعیت محض بود و بنیاد رودکی توانسته بود با یکی از مهمترین مراکز موسیقی در جهان، تفاهم‌نامه امضا کند. نتیجه این تفاهم‌نامه هم خیلی زود به بار نشست و ارکسترهای بنیاد رودکی در روزهای ابتدایی جام جهانی به روسیه سفر کرد.
بی‌شک سفرِ ارکسترها به روسیه و سه اجرای موفق در شهرهای سنپترزبورگ، مسکو و کازان، از اتفاق‌های نادری بود که در موسیقی و هنر ایران رخ داده است. منتخبی از نوازندگان ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک تهران انتخاب شدند تا به روسیه سفر کنند. در این سفر رپرتواری از آثار فاخر موسیقی کلاسیک در کنار سرود رسمی تیم ملی فوتبال کشورمان در جام جهانی 2018 روسیه، اجرا شد.
سه اجرا در روسیه و داشتن حدود چهار هزار مخاطب، نقطعه عطفی در کارنامه‌ی ارکسترها و علی اکبر صفی‌پور است. به هر روی بر کسی پوشیده نیست که اعزام ارکستری با حدود 80 نوازنده به روسیه، آن هم در جریان برگزاری بزرگترین رویداد ورزشی جهان، یعنی جام جهانی؛ کاری بس دشوار است.
این کار زمانی ارزشمندتر می‌شود که بدانیم تمام هزینه‌های مالی آن را حامی خصوصی پرداخت کرده است.
بیشتر بخوانید: نوای ارکسترها در کنسرواتوار چایکوفسکی پیچید / روس ها مخاطب اصلی ارکستر ایرانی
ساخت سرود رسمی تیم ملی توسط ارکسترها
در دوره‌هایی که تیم ملی فوتبال کشورمان به جام جهانی رفته بود، سرودهایی برای همراهی تیم ملی ساخته و اجرا شده بود. اما در هیچ کدام از این موارد، ارکستر سمفونیک تهران یا ارکستر ملی ایران جایگاهی نداشت.
این بار و در جام جهانی 2018 روسیه، ساخت سرود رسمی تیم ملی به ارکسترهای بنیاد رودکی سپرده شد. این کار حاصل امضای تفاهم‌نامه‌ای میان بنیاد رودکی و فدراسیون فوتبال بود.
رژه‌ی لوازم آرایشی بر صحنه تالار وحدت
وقتی یکی از برندهای لوازم آرایش مراسم قرعه کشی و اهدای جایزه‌اش را در تالار وحدت برگزار کرد، از تحیر باید انگشت به دهن می‌شدیم. واقعا چرا این اتفاق باید در صحنه تالار وحدت رخ دهد. این شاید بدترین سوتیِ دوران مدیریت صفی‌پور در بنیاد رودکی بود.
آنقدر این رخداد در شانِ تالار وحدت نبود که حتی روابط عمومیِ بنیاد هم، این بار در مقامِ ماست‌مالی کردنِ ماجرا برنیامد و در اقدامی مناسب، از جامعه هنری عذرخواهی کرد.
بیشتر بخوانید: جولان دختران در تالار وحدت برای تبلیغ لوازم آرایشی!+ فیلم
بیشتر بخوانید: توضیح بنیاد رودکی درباره حاشیه های یک برنامه در تالار وحدت
سفر ارکستر ملی به باکو / سفرهای استانی
اکنون ماه‌های بسیاری است که ارکستر ملی ایران به ثبات رسیده و فریدون شهبازیان رهبر این ارکستر شده است. دیگر خبری از اجرای رپرتوارهای تکراری نیست. دیگر ارکستر در انحصار چند آهنگساز خاص نیست. شهبازیان سعی کرده هر بار خواننده‌ای جدید و رپرتواری جدید را روی صحنه ببرد.
سفرهای استانی برای ارکسترها روزگاری یک رویا بود. اما در همین دو سال گذشته، هم ارکستر ملی و هم ارکستر سمفونیک تهران، اجراهایی در شهرستان‌های مختلف داشته‌اند.
چند روز پیش هم و در جریان برگزاری هفته فرهنگی ایران در کشور آذربایجان، ارکستر ملی به رهبری فریدون شهبازیان و خوانندگی سالار عقیلی به این کشور سفر کرد و دو اجرا در شهرهای باکو و گنجه داشت.
تغییر رویه در اداره تالار وحدت
یکی از انتقادهایی که به بنیاد رودکی میشد، حضور برخی گروه‌های سطح پایین در این تالار بود. متاسفانه گاهی دیده میشد که گروه‌هایی با سابقه هنریِ اندک، امکان حضور در تالار وحدت را داشتند و برنامه‌هایشان را در این تالار برگزار می‌کردند. اما پس از مدتی قرار شد که تنها کسانی اجازه‌ی حضور در تالار را داشته باشند که مدرک درجه یک هنری از وزارت ارشاد را دریافت کرده باشند.
پایان یا آغازی دوباره
شاید مهمترین ویژگیِ دوران مدیریت صفی‌پور، مراودات بین‌المللی و ثبات مالی بود. او نام بنیاد رودکی را به خارج از مرزها فرستاد. به کشورهای زیادی نشان داد که ایران ارکسترهای قدرتمندی دارد. اکنون تجربه نوازندگان ارکستر بسیار بیشتر از گذشته است؛ آنها تجربه کار کردن با ریکاردو موتی را در کارنامه دارند. نوازندگان ارکستر در یکی از مهمترین سالن‌های جهان(کنسرواتوار چایکوفسکی) به اجرای برنامه پرداخته‌اند. آنها در سفر به روسیه سه اجرای مهم را تجربه کرده‌اند. اجرا در سالن‌های مهمِ دنیا دیگر برای نوازندگان ایرانی رویا نیست.
حقوق اعضای ارکستر به موقع و کامل پرداخت می‌شود. حقوق کارمندان بنیاد رودکی به تعویق نمی‌افتد. تالار وحدت جای اجرای هنرمندانی است که درجه یک هنری دارند. دیگر هر کسی نمی‌تواند در تالار به صحنه برود.
از سوی دیگر دوران حضور صفی‌پور در بنیاد رودکی حاشیه‌هایی هم داشت. از تغییر در صندلیهای تالار تا روزهای پرترافیک تالار وحدت، تا هنرمندانی که با کمترین سابقه هنری اجازه‌ی اجرا در تالار وحدت را داشتند(که البته از یک برهه‌ای به بعد دیگر این روند ادامه نیافت). بیشترین حاشیه‌ها هم مربوط به حضور رنو و حضور لوازم آرایش بر صحنه تالار بود.
با این همه باید روحیه کاری صفی‌پور را ستود. در روزگاری که مدیران فرهنگی سکون و در سایه بودن را ترجیح می‌دهند؛ در روزگاری که مدیران هنری برای حفظ صندلی‌هایشان از کمترین ریسک‌ها هم گریزانند؛ مدیری می‌آید و دست به کارهای بزرگی می‌زند. البته که دیکته‌ی ننوشته غلط ندارد و در عین حال کسی که فعال است و کارهای زیادی می‌کند؛ بی‌اشتباه نخواهد بود.
حال باید دید وزیر ارشاد به تجربه‌های علی‌اکبر صفی‌پور تکیه می‌کند و او را در مقامش ابقا می‌کند یا باز هم شاهد حضور مدیری تازه‌وارد در بنیاد رودکی خواهیم بود. صفی‌پور در مدت حضورش در بنیاد رودکی تجربه‌های گرانقدری به دست آورده که می‌تواند در ادامه راهِ بنیاد کارگشا باشد. او اکنون می‌داند که نباید اشتباهات گذشته را تکرار کند و به خوبی می‌داند که راه‌های پیشرفت ارکسترها و گسترش تئاتر در سالن‌های زیرمجموعه‌ی بنیاد، از کجا می‌گذرد.
انتهای پیام/