خراسان رضوی| گناباد در مرز خشکسالی ۲۰ ساله/معیشت ۳۴ هزار کشاورز در معرض تهدید قرار دارد
در حال حاضر با تداوم خشکسالی‌ها معیشت جمعیت زیادی از کشاورزان شهرستان‌های خراسان رضوی به خطر افتاده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، خشکسالی واژه‌ای است که این روزها از زبان مسئولان و مردم زیاد شنیده می‌شود و در تابستان نیز استفاده از این کلیدواژه بیشتر می‌شود و حتی از زبان مسئولان استان خراسان رضوی عنوان می‌شود که برای مثال این استان وارد هجدهمین سال خشکسالی خود شده و در فصل تابستان امسال با شرایط بسیار بغرنجی روبه‌رو خواهد بود.
خشک شدن تعداد زیادی از چاهها و قنوات استان خراسان رضوی در جای جای این استان خود بیانگر این است که شرایط وخیم است و حال دشت‌ها و چشمه‌ها و منابع آب زیرزمینی و سطحی استان اصلا خوب نیست و خشکسالی به گوشت و پوست و استخوان استان رسوخ کرده است.
در این میان شهرستان‌های خراسان رضوی نیز حال و روز خوشی ندارند و حتی شهری مانند گناباد نیز که به شهر قنات‌ها معروف است با خشکسالی عجیب و غریبی دست به گریبان است و حال و روز خوشی ندارند. شهری که حتی قنات‌هایش هم دیگر نای تطبیق با شرایط آب و هوایی را ندارند و به گواه کشاورزان منطقه دیگر صدای خوش آب قنات‌ها که نوازنده گوش هر کشاورزی بود به سختی شنیده می‌شود و درختان منطقه کاخک گناباد جای خود را به گیاهان کم‌آبی مثل سماق داده است.
گناباد در مرز خشکسالی 20 ساله
خشکسالی شهرستان گناباد در حال 20 ساله شدن است و مردمانی که گذشته گناباد را به یاد دارند تا به امروز می‌‍توانند گواهی دهند که خشکسالی‌های متوالی چه بر سر این شهر آورده است.به هر آماری که در گناباد در حوزه خشکسالی نگاه می‌کنیم این موضوع را تایید می‌کند. میزان بارندگی کم شده، سطح آب سفره‌های زیر زمینی پایین رفته، قنات‌ها خشک شده‌اند و این آمار همچنان ادامه دارد.
حسن اسکندری کشاورز گنابادی در این زمینه می‌گوید: زمانی شاهد چند روز بارندگی در گناباد بودیم و کشت دیم ما وضعیت خوبی داشت ولی امروز نمی‌توانیم زمین‌های زارعی خود را سیرآب کنیم. آب چاه‌های کشاورزی شور شده و محصولات متنوعی که می‌توانسته‌ایم بکاریم دیگر به چند محصول محدود شده است؛ در واقع فضای چند محصولی در این شهر از بین رفته است و کشاورزان روی به الگوی کشت تک محصولی آورده‌اند.
اسکندری بیان می‌کند: آب خوردن دیگر نداریم و در حال حاضر آب شرب گناباد از فاصله‌ای 120 کیلومتری تامین می‌شود که برای قطره قطره آن باید ارزش قائل باشیم و صرفه جویی تنها راهکار این موضوع است.
چاه غیرمجاز نداریم
اما احمد تمامگر مدیر منابع آب منطقی گناباد در زمینه وضعیت چاه‌های آب در گناباد می‌گوید: در شهرستان گناباد هیچ‌گونه چاه غیرمُجاز کشاورزی نداریم و تعداد چاه‌های غیرمجاز دیگر نیز دو مورد بوده که به مصارف آب شرب می‌رسد.
وی با اشاره به وضعیت منابع آبی در این شهر جنوبی خراسان رضوی بیان می‌کند: در شهرستان گناباد 432 حلقه چاه با تخلیه سالانه 110 میلیون لیتر مکعب آب داریم که در کل چاه‌های کشاورزی سطح شهرستان کنتورهای حجمی هوشمند نصب شده و در حال برنامه‌ریزی نصب این کنتورها بر چاه‌های صنعتی هستیم.
تمامگر با اشاره به افزایش میزان EC آب‌های گناباد اظهار داشت: یکی از مشکلات جدی شهرستان، حرکت آب‌های شور به سمت چاه‌های است که سبب خراب شدن کیفیت آب شده که برای آن باید برنامه‌ریزی جدی صورت گیرد.
آمار کم بارندگی‌ها
مدیر منابع آب منطقه‌ای گناباد به ما در زمینه بارندگی و تامین آب می‌گوید: تا قبل از فروردین ماه در گناباد، 43 میلی متر بارندگی داشته‌ایم و در برخی روستاها تاکنون به 60 میلی‌متر هم نرسیده‌ایم.
تمامگر کنترل پروانه‌های برداشت آب و استفاده از کنتورهای حجمی را یکی دیگر از راهکارهای کاهش برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی دانست و بیان کرد: چاه‌های کشاورزی باید برداشت آب آنها براساس میزان پروانه صادر شده باشد که براساس بازدیدهای صورت گرفته 28 مورد اضافه برداشت داشته‌ایم که تمامی اینها اصلاح شده که از این طریق دو میلیون و 400 هزار متر مکعب در برداشت آب صرفه جویی صورت گرفته است.
مدیرمنابع آب منطقه ای گناباد خاطرنشان کرد: پروژه آبخیزداری سیاه کوه گناباد در صورت تامین اعتبار و اجرایی شدند خواهد توانست سفره‌های زیرزمینی آب گناباد را به خوبی تقویت کند.
لایروبی قنوات در دستور کار است
علیرضا حسین زاده مدیر جهادکشاورزی گناباد که بیشترین آب مصرفی در حوزه کاری او است به ما می‌گوید: خوشبختانه با توجه به بارندگی‌هایی که در ابتدای سال داشتیم میزان آبدهی 80 رشته قنات گناباد بهبود یافته اما اگر بارندگی‌ها ادامه پیدا نکند این موضوع موقتی بوده و دوباره به حالت گذشته خود برخواهد گشت.
وی لایروبی قنوات را یکی از راهکارهای افزایش دبی آب دانست ادامه می دهد در سال جاری 70 میلیارد ریال برای 53 رشته قنات تخصیص یافته که قنات روشناوند گناباد بعد از 37 سال احیا می‌شود.
وی با اشاره به تبعات منفی خشکسالی در کاهش محصولات راهبردی گناباد گفت: این معضل سبب کاهش 30 درصدی تولید زعفران به عنوان یکی از تولیدات مهم این شهرستان در سال زراعی آینده می‌شود.شهرستان گناباد دارای حدود 600 رشته قنات است که 480 رشته قنات آن دایر و بقیه خشک شده و آبدهی ندارند.
کاهش 6 میلیون مترمکعبی آب دهی چاهها
حسین زاده با اشاره به قدمت قنات قصبه و زنده بودن آن می گوید: 294 حلقه چاه عمیق با ظرفیت آبدهی 166 میلیون مترمکعب در گناباد وجود دارد که خشکسالی سال‌های اخیر سبب کاهش 6 میلیون مترمکعبی آبدهی آنها و نیز 9.5 میلیون متر مکعبی آب 106 دهنه چشمه این شهرستان شده است.
وی در زمینه این که بیشترین آب مصرفی در حوزه کشاورزی است می‌گوید: برای اجرای شبکه های آبیاری تحت فشار و استفاده مناسب از آب در بخش کشاورزی 16 طرح لوله گذاری به طول هشت هزار و 400 متر در کشتزارهای گناباد طی سال جاری اجرا می‌شود.
مدیر جهادکشاورزی گناباد ادامه می دهد: در صورتی که خشکسالی‌ها ادامه یابد برای 34 هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی گناباد با 20 هزار هکتار کشتزار آبی، 1700 هکتار دیم‌زار و 500 هزار راس دام مشکلات جدی بوجود خواهد آمد.
انتهای پیام/ش